محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831046190
موقوفات خراسان
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
موقوفات خراسان نويسنده: مهدي جهاني مقدمه اولين موقوفه در ايران در کدام ولايت و در چه تاريخي تنظيم شده است، نياز به تفحص بيشتري دارد؛ اما اينکه استان خراسان پذيراي قدوم مبارک هشتمين امام شيعيان بوده است و آن حضرت در ناحيهي طوس سکونت گزيده و مشهد ايشان امروزه زيارتگاه عاشقان اهل بيت است، نيازي به کنکاش ندارد و قاعدتا ميبايست فرهنگ وقف در اين ناحيه گسترش بيشتر يافته و مقدم بر ديگر نواحي باشد. اگرچه امروزه ترديدي وجود ندارد که به لحاظ اهميت وقف و موقوفات، اين استان مهمترين استان کشور است. موقوفات اين استان به دو بخش موقوفات آستان قدس و موقوفات ادارهي کل اوقاف تقسيم ميگردد. بر اساس اطلاعات موجود در ادارهي کل اوقاف خرسان در سال 1376 حدود 17997 موقوفه در استان وجود داشته که 15195 موقوفهي آن در تصرف ادارهي اوقاف و 2802 موقوفه ديگر به وسيلهي متولي اداره ميشده است. تعاد رقبات مربوط به موقوفات ياد شده 79568 رقبه بوده که 62771 رقبه در تصرف ادارات اوقاف استان بوده است. دو شهرستان بيرجند و سبزوار به ترتيب موقوفات بيشتري داشتهاند و شهرستان مشهد در رتبهي سوم قرار ميگيرد، اما به لحاظ اهميت اقتصادي و وسعت موقوفات، شهرستان مشهد در درجهي اول اهميت قرار دارد 1-زيرا موقوفهي مرحوم عبدالله رضوي به تنهايي داراي 917 رقبه ميباشد و عوايد سالانهي آن بيش از 5 / 3 ميليارد ريال است. نگاهي به وقفيات سالهاي جديد حاکي از آن است که بيشترين موقوفات جديد مربوط به استان خراسان و بويژه شهر مقدس مشهد است.2- از آنجا که پرداختن به تمامي موقوفات شهر مشهد کار دشواري است نگارنده بر ان است که در اين مقاله به معرفي نمونهاي از موقوفات ادارهي کل اوقاف استان خراسان بپردازد و گوشهاي از خدمات ارزنده و خداپسندانه را در جهت زدودن فقر و مسکنت و تعميم بهداشت و درمان و کاهش مشکلات جامعهي اسلامي، به وجدانهاي بيدار معرفي کند. موقوفهي عبدالله رضوي نمونهاي از موقوفات خراسان عبدالله رضوي در سال 1343 کليهي اراضي و اشجار و باغات خود در سوران را به جز اراضي تفکيک شده از آن که در دفترخانهي اسناد رسمي شمارهي 19 مشهد با شمارهي 25673 مورخ 2 / 12 / 43 به ثبت رسيده وقف کرد. عوايد حاصل از موقوفه بايد طبق نظر واقف بدين صورت مصرف گردد: چهل درصد از عوايد موقوفه براي ساختمان درمانگاه و مداواي بيماران، سي درصد از عوايد آن براي نگهداري، تغذيه و لباس ايتام که ساختمان آن در مزرعهي سوران که دارالايتام ميرزاي ناظر ناميده خواهد شد و واقف احداث بنا خواهد نمود هزينه خواهد شد.ده درصد از عوايد موقوفه به مصرف روضه خواني و اطعام در محل سوران خواهد رسيد و بيست درصد بقيه نيز سهم متولي است - که از اولاد او خواهد بود - به شرط اينکه توان اداره موقوفه را داشته باشد.مرحوم عبدالله رضوي در سال 1357 بخش ديگري از املاک خود را شامل اراضي حسين آباد اراضي بژمهن، اراضي نکاح، عامل و مستغلات سراي سيگاري و اراضي ديگر در روستاهاي مختلف و در شهرهاي تهران و بندر انزلي و... بود به صورت اساسنامهي شماهي 588 / 114 در تاريخ 6 / 3 / 1357 به صورت بخش ديگري از موقوفهي سوران درآورد که در جهت تقويت مصارف مذکور در وقفنامهي سال 1343 آن مرحوم است. اين موقوفه به صورت يک مجموعهي عظيم درآمده است و با کد 459 در ناحيهي يک ادارهي اوقاف مشهد شناسايي ميشود. اين موقوفه که ميتوان آن را در 8 گروه دستهبندي کرد داراي 917 رقبه،شامل اين موارد است: اراضي سورانواقع در 22 کيلومتري غرب مشهد که در حد فاصل جادهي قوچان و شانديز است. اين اراضي مهمترين بخش موقوفات عبدالله رضوي است که قسمتي از آن در زمان حيات نام برده آباد و موره بهرهبرداري قرار داشته و قسمتي ديگر تحت نظارت ادارهي اوقاف به بهرهبرداري بهينه رسيده است. به لحاظ کاربري ميتوان اين اراضي را در 4 گروه قرار داد: 1. زمينهاي مورد استفاد در بخش کشاورزي و دامداري که خود به 2 گروه اراضي کمتر از 10 هکتار شامل 58 رقبه، و اراضي از 50 -10 هکتار شامل 152 رقبه تقسي ميگردد و عمدتا کاربري کشاورزي در بخش زراعت دارد غالبا اين اراضي به مدت 10 ساله به مستأجر واگذار شده و پس از انقضاي مدت بر اساس تراضي طرفين که يک طرف مستأجر و طرف ديگر ادارهي اوقاف است تجديد قرارداد ميگردد. علاوه بر مالالاجاره، اراضييي که براي اولين بار به شخص، مؤسسه يا شرکتي واگذار ميگردد مبلغي نيز به عنوان پذيره از طرف مورد قرارداد دريافت ميگردد که معمولا در زمينهاي با کاربري مسکوني 30% و در زمينهاي با کاربري تجاري صنعتي 60% قيمت رسمي اراضي مشابه است. تعداد 210 رقبه از موقوفهي عبدالله رضوي در اين گروه قرار ميگيرد که به طور موردي به تعدادي از آنها به صورت نمونه اشاره ميگردد. رقبهي شماره 597 شامل 44 هکتار از اراضي سوران است که مورد استفادهي کشاورزي قرار دارد. اين رقبه از تاريخ 1 / 1 / 73 به مدت ده سال با اجارهي ساليانهي 11037500 ريال سند اجاره تنظيم شده است. رقبهي شمارهي 577 شامل 28 هکتار از اراضي سوران با کاربري کشاورزي زراعي است که از تاريخ 1 / 7 / 72 به مدت ده سال با اجارهي ساليانهي 5740200 ريال تنظيم سند شده است. رقبهي شمارهي 607 شامل 24 هکتار ميباشد که از تاريخ 1 / 7 / 72 به مدت ده سال با اجارهي ساليانهي 25190172 ريال تنظيم سند شده است. اين رقبه چون براي اولين بار واگذار شده است مبلغ 104762468 ريال نيز به عنوان پذيره علاوه بر مالالاجاره مستأجر دريافت گرديده است. پذيرهي انتقالي نيز نوعي درآمد است که چنانچه مستأجر اوليه بخواهد مورد اجاره را به ديگري واگذار نمايد ميبايست مبلغي به حساب موقوفه واريز کند. در جدول شمارهي 1 به صورت نمونه وضعيت تعدادي از رقبات با کاربري کشاورزي زراعي مشخص شده است. ميانگين اراضي هر واحد حدود 191 هزار متر مربع و متوسط اجارهي ساليانهي هر واحد حدود هشت ميليون ريال ميباشد و متوسط اجاره بر حسب هر مترمربع 43 ريال ميشود. 2. اراضي مورد استفاده در بخش باغداري: اين اراضي اگرچه با عنوان باغ ثبت شده است، ولي در مواردي زراعت نيز در بخشي از آن رايج است. اين اراضي غالبا براي مدت 10 سال و در قبال دريافت مالالاجاره واگذار ميگردد.ميزان اجارهي دريافتي از چنين اراضييي، شبيه اراضي بخش زراعت است و ميزان اجارهي هر مترمربع برحسب زمان واگذاري و نيز مقدار اجارهي پيشين آن رقبه متغير است - از مترمربعي حدود 35 ريال تا 370 ريال - در جدول شمارهي 2 به نمونههايي از اين گونه رقبات اشاره شده است. آنچه از جدول حاصل ميشود حاکي از آن است که متوسط مالالاجاره براي هر مترمربع باغ حدود 123 ريال و متوسط پذيره براي هر مترمربع آن 3089 ريال است که ميتوان آن را براي سال 1374 به حساب آورد. تعداد رقبات با کاربري باغداري در موقوفهي سوران 148 مورد بوده است. در اين بخش يکي از باغات مهم اراضي سوران باغ 300 هکتاري احداثي توسط ادارهي کل اوقاف خراسان است که فاز اول آن در سال 1376 به اجرا در آمده3- و با به کارگيري روش آبياري قطرهاي که از سيستمهاي پيشرفتهي آبياري بويژه در باغداري است 4- نمونه بسيار قابل توجهي از چگونگي مصرف آب در شرايط ايران را به نمايش گذارده که ميتواند براي باغداران ناحيه، الگو قرار گيرد. 3. اراضي مورد استفاده در بخش تجاري، صنعتي: اين اراضي براي احداث کارخانجات مواد غذايي و انبار ماشينآلات اداري است. تعداد رقبات اين گروه 54 مورد است. مساحت رقبات تخصيص يافته به کاربريهاي تجاري، صنعتي کمتر از يک هکتار بوده است تنها در مواردي معدود اراضي تخصيص يافته به اين گروه از يک هکتار تجاوز کرده است. به عنوان مثال رقبهي شمارهي 12 که در جدول شمارهي 3 آمده است، شرکت صنايع ديگهاي فولادي است که تنظيم سند اوليهي آن مربوط به سال 1375 بوده و مقدار زمين آن کمي بيشتر از 5 / 1 هکتار است. در جدول شمارهي 3 به تعدادي نمونه از رقبات اين گروه اشاره شده است. با توجه به جدول در مييابيم اجارهي هر مترمربع در اين بخش سالانه 40 ريال است که مربوط به فروردين 1372 است. 4. اراضي مورد استفاده در بخش منزل مسکوني: تعداد اين رقبات حدود 10 واحد است. ميانگين مساحت اراضي واگذاري حدود 900 مترمربع بوده و گاه 2 تا 3 نفر آن را مشترکا دريافت کرده و به مسکن اختصاص دادهاند. مالالاجاره چنين زمينهايي نيز حدود 50 تا 100 ريال به ازاي مترمربع در طول سال است که مربوط به اسناد تنظيم شدهي سالهاي 74 و 75 است. نظير رقبات شمارهي 60،15،14، و 851 موقوفهي ياد شده. اراضي حسينآباد کرمانيهااين اراضي که با توسعهي فضاي شهري جزء مناطق مسکوني شهر مشهد قرار گرفته، عمدتا تحت تصرف اقشار کم درآمد جامعه است. تعداد رقبات واقع در اين گروه 288 واحد است. 246 رقبه به صورت منزل مسکوني است که عموما تجديد سند اجاره نمودهاند و تعداد 33 رقبه به صورت زمين باقي مانده و يا صاحبان آنها شناخته نشدهاند که تنظيم سند اجاره نمايند. 3 رقبه نيز با احداث خيابان به تصرف شهرداري درآمده است. 4 رقبه کاربري تجاري دارد و 1 رقبه به آموزشگاه تخصيص يافته است و بالاخره يک رقبه ديگر کاربري دامداري - مسکوني داشته است. رقبهي 677 از اراضي حسينآباد که به فضاي آموزشي اختصاص يافته 4929 مترمربع مساحت دارد که از تاريخ 1 / 7 / 73 به مدت 10 سال از قرار مترمربعي 100 ريال، ساليانه 492900 ريال تجديد اجاره شده است. از رقبات تجاري نيز متر مربعي حدود 30 ريال در سال اجاره دريافت ميگردد. رقبهي 635 از اين گروه با مساحت 15 مترمربع که از سال 1 / 1 / 72 به مدت 10 سال تجديد اجاره شده، مبلغ 8250 ريال اجاره پرداخت مينمايد. مساحت هر قطعه زمين مسکوني به طور متوسط حدود 133 مترمربع ميباشد که از حدود 50 مترمربع تا قطعات محدودي در مساحت 500 مترمربع در نوسان است. عمدهي قراردادها در سال 1372 تجديد نظر شده است و معمولا مدت اجارهها 10 ساله است. پذيرهي انتقال گاه حدود 100 برابر اجارهي ساليانه است. در نمونههاي جدول شمارهي 4 اين نسبت حدود 90 برابر متوسط اجارهي ساليانه است.مقدار اجارهبها براي هر متر مربع از 25 تا 200 ريال در نوسان است که متوسط اجاره بهاي سالهاي اخير حدود 100 ريال در مترمربع است. اين مقدار طبق جدول، 86 ريال محاسبه ميشود که مربوط به اواخر سالهاي 1374 -1373 است. اراضي بژمهن جادهي سرخستعداد کل رقبات واقع در اين اراضي 85 واحد است که شامل 3 واحد اداري مربوط به درمانگاه تأمين اجتماعي و نهضت سوادآموزي و آموزش و پرورش و 2 واحد مسکوني است و بقيه که شامل 80 رقبه است زمين مزروعي ميباشد. مالالاجارهي اراضي از مترمربعي 85 ريال تا 215 ريال در نوسان است. به عنوان مثال يک رقبه شامل 15000 متر مربع و مالالاجارهي 150000 ريال بوده و رقبهي ديگري با مساحت 14000 متر مربع و داراي مالالاجارهي 3018000 ريال در سالهاي 75 و 76 بوده است. از آنجا که اجارهها يک ساله ميباشد مقدار مالالاجاره سال به سال تغيير ميکند و يقينا افزايشي نسبي مييابد. رقبهي شمارهي 256 که در تصرف ادارهي کل تأمين اجتماعي است 5418 مترمربع ميباشد که از تاريخ 1 / 7 / 67 به مدت 10 سال با اجارهي ساليانهي 119200 ريال در اختيار اين مؤسسه قرار گرفته است. متوسط مساحت اراضي مزروعي حدود 7400 مترمربع و اجارهي ساليانهي هر مترمربع حدود 140 ريال در سالهاي 1376 -1377 محاسبه ميشود. اراضي نکاح - عاملکه در بخشي از محدودهي شرقي شهر مشهد واقع شده است و عمدتا کاربري مسکوني دارد. تعداد رقبات آن 49 واحد ميباشد که 48 رقبهي آن مسکوني و 1 رقبه (رقبهي 582) به فضاي آموزشي اختصاص يافته است. مساحت فضاي آموزشي ياد شده 2015 مترمربع ميباشد که از سال 1 / 1 / 71 به مدت 10 سال اجاره تنظيم شده است و مالالاجارهي آن سالانه 453375 ريال تعيين شده است. 48 رقبهي ديگر که کاربرد مسکوني دارند هر کدام با پايان قراردادهاي قبلي، تجديد اجاره شده است که معمولا دورهي تجديد اجارهها 10 ساله است. اجارهي هر مترمربع حدودا 40 ريال محاسبه ميشود اگرچه رقباتي که در سالهاي جديدتر تجديد اجاره شده مالالاجاره بيشتري دارند. مثلا يک واحد مسکوني که از تاريخ 1 / 1 / 77 به مدت ده سال به اجارهي مجدد داده شده است داراي مساحت 5 / 161 مترمربع بوده و اجارهي سالانهي آن 17020 ريال ميباشد که مترمربعي 105 ريال محاسبه ميگردد. رقبات اراضي نکاح - عامل نسبت به اراضي حسينآباد از ميانگين مساحت بالاتري برخوردار است که در نمونهها 227 مترمربع محاسبه شده است. رقبات واقع در خيابان امام رضا - بازارچهي حاج آقا جان، طوسي تعداد رقبات اين بخش 24 واحد ميباشد که عمدتا مغازه است و اجارهي آنها هر سال يک بار تجديد ميشود. بخشي از اين مغازهها با طرح توسعهي حرم مطهر حضرت رضا (ع) در طرح فلکه قرار گرفته و از بهرهبرداري به صورت گذشته خود خارج شده است آخرين تجديد قراردادهاي اين رقبات مربوط به سال 1372 است که نهايتا در سال 1375 پايان يافته است. بنابراين تا تعيين تکليف اين رقبات درآمدي از آنها حاصل نميشود. از رقبات باقي مانده در سالهاي 1375 تا 1377 به طور متوسط سالانه 127 ميليون ريال بابت اجاره و 1 / 11 ميليون ريال به عنوان پذيره، عوايد حاصل شده است که اين رقبات از موقوفهي عبدالله رضوي است مورد مصرفش صرفا مسجد الله ميباشد؛ لذا عوايد و هزينههاي آن از مجموعهي ديگر رقبات مجزا شده است. هزينههاي انجام شده در اين مسجد به طور متوسط طي سالهاي ياد شده 4824881 ريال بوده است. در نتيجه تراز مالي مسجد الله مثبت بوده است و داراي پس اندازي قابل ملاحظه ميباشد. فلکه حضرت سراي سيگاريتعداد رقبات واقع در اين ناحيه 31 واحد است که کاربري مسکوني - تجاري دارد. برخي از رقبات اين ناحيه شامل چند بخش است مثلا يکي از رقبات که در اجارهي يک فرد شامل 7 باب مغازه ميباشد. 24 رقبه در اين ناحيه مغازه و 7 رقبه اتاق است که مساحت متوسط آنها حدود 17 مترمربع است. يعني از حداقل 8 مترمربع تا حداکثر 50 مترمربع در نوسان است. تنها دو رقبه داراي مساحتي حدود 80 و 120 مترمربع ميباشند. رقبات متفرقهاين دسته از رقبات مرحوم عبدالله رضوي که حدود 15 رقبه است شامل اراضي واقع در روستاهاي عربآباد، سلطانآباد، احمدآباد، متشکل و شور و کلاته ميرزاست؛ و نيز قطعه زميني در بندر انزلي که ادارهي کل اوقاف خراسان در تدارک ساخت و ساز و استفادهي بهينه از آن ميباشد. اين زمينها عمدتا تحت رسيدگي است و به تصرف ادارهي اوقاف در نيامده است. يکي ديگر از رقبات اين گروه که در اواخر سال 1376 ادارهي اوقاف استان خراسان به آن اشراف يافته است، در تهران خيابان فروردين نرسيده به ميدان حر است که در تصرف ناحيهي انتظامي تهراني ميباشد و با تلاش ادارهي اوقاف از 1 / 1 / 66 به مدت 3 سال سند اجارهاي به قرار ماهي 70000 ريال تنظيم شده است. رقبات جديدبرخي از رقبات موقوفهي عبدالله رضوي شامل سهام کارخانجات ميباشد که از درآمد موقوفات حاصل شده است. از جملهي اين گونه رقبات ميتوان 232 سهم از کاشي گوهرشاد احداث شده در اراضي سوران را نام برد که به صورت يک رقبه در آمده است و از تاريخ 1 / 1 / 65 به جمع رقبات موسوم به عبدالله رضوي اضافه شده است. اجارهي ساليانهي آن 14984862 ريال در فاصلهي سالهاي 1374 تا 1376 بوده است. 6سهم از شرکت کوه شهر که در شهستان کاشمر مستقر بوده و به کار سنگ بري اختصص يافته است نيز به صورت يکي ديگر از رقبات درآمده است. همچنين 118 سهم از شرکت دامپروري سوران ميباشد که به توليد شير و گوساله اشتغال داشته و در حال حاضر بيش از 1200 رأس گاو دارد و روزانه بيش از 10 تن شير به بازار عرضه ميکند. اين شرکت با سرمايهي حاصل از مازاد مصرف درآمد موقوفات ادارا کل اوقاف سراسر کشور در مشهد و در اراضي سوران عبدالله رضوي تأسيس شده است و يکي از دامداريهاي نمونهي استان خراسان است. اين شرکت طي سالهاي اخير به افزايش سرمايه پرداخته است که در نتيجه طي سالهاي 1377 -1376 تعداد سهام آن 50% افزايش يافته است و سهامداران تنها 25% آن را نقدا پرداختهاند و 25% بقيه از سود سهام سرمايهگذاري شده است. جمع بندي کليموقوفهي عبدالله رضوي شامل 917 رقبه است که قريب به اتفاق در شهر مشهد مقدس و اطراف آن واقع است. تعداد محدودي از رقبات اين موقوفه در تهران و بندر انزلي و ديگر نواحي کشور قرار دارد. از مجموع 917 رقبه، 422 رقبه مربوط به اراضي سوران است که مهمترين بخش اين موقوفه ميباشد. به لحاظ کاربري 450 رقبه کاربري کشاورزي دارند. حدود 352 رقبه با کاربري مسکوني است که عمدتا شامل اراضي حسينآباد است. 106 رقبه نيز کاربري تجاري صنعتي دارد که شامل رقبات اراضي سوران و خيابان تهران و فلکهي حضرت است. 9 رقبهي ديگر نيز شامل سهام کارخانجات، اراضي در تصرف خيابانها و ادارات بوده است. اثرات اقتصادي - اجتماعي موقوفهي مرحوم عبدالله رضوي - قبل از اينکه به نيات واقف بپردازيم - بسيار قابل تأمل است. با توجه به اينکه هر يک از رقبات بخش کشاورزي تعدادي پست شغلي ايجاد ميکند، از بعد اقتصادي چند هزار خانوار از مزاياي اين موقوفه بهرهمند ميگرند. از بعد اجتماعي نيز صدها خانوار از داشتن مسکن با شرايط نسبتا مناسب برخوردار گشتهاند. يقينا در بخش تجاري صنعتي نيز با تسهيلاتي که از طريق موقوفه فراهم شده تعداد زيادي پست شغلي ايجاد شده که جامعهي اسلامي از مزاياي آن بهره ميگيرد. مصارف عوايد حاصل از موقوفه نيز نقش قابل توجهي در حمايت از اقشار کم درآمد و نيازمند داشته است و در جهت تعاون و همکاردي در جامعهي اسلامي مؤثر بوده است. چگونگي مصرف درآمد موقوفات عبدالله رضوي بر اساس نيات واقف عوايد موقوفه ميبايست به اين مصارف برسد: - نگهداري ايتام و غذا و لباس آنها در محل سوران؛ - هزينهي ضروري دارو و درمان در محل سوران؛ - روضهخواني و اطعام در محل سوران. اطلاعات موجود حاکي است که واقف در زمان حيات خود حدود 17 هکتار از اراضي سوران را محصور و در داخل آن درمانگاه مورد نظر خود را افتتاح و آماده بهره برداري کرده است. مجتمع آموزشي و محل نگهداري ايتام نيز در سال 1374 با تلاش مسؤولين ادارهي کل اوقاف خراسان مورد بهرهبرداري قرار گرفت که به طور متوسط سالانه حدود 120 دانشآموز را در مقطع راهنمايي تحت سرپرستي دارد. عزاداري و اطعام در ماه محرم نيز طبق نظر واقف هرساله در محل سوران و روستاهاي اطراف برگزار ميشود که به طور اجمال به آنها اشاره ميشود. مجتمع نگهداري ايتاممجتمع آموزشي سوران از اوايل سال 1373 شروع به کار نمود و در نيمهي دوم سال 1374 آمادهي بهرهبرداري گرديد بنابراين د سال تحصيلي 75 -74، با پذيرش حدود 100 دانشآموز شروع به کار کرد. اين ساختمان در حقيقت آموزشي - خوابگاهي است که در 2 طبقه و زيرزمين و با زيربناي حدود 4200 مترمربع ساخته شده و شامل فضاهاي آموزشي، کتابخانهها، آزمايشگاه، نمازخانه، اطاق خواب، سالن غذاخوري، سرويسهاي بهداشتي و تمامي امکانات لازم جهت زندگي شبانهروزي حدود 150 نفر دانشآموز با هزينهاي حدود 500 ميليون ريال تدارک شده است. دانشآموز با هزينهاي حدود 500 ميليون ريال تدارک شده است. دانشآموزان که د مقطع راهنمايي تحصيل ميکنند در طول ايام هفته در مجتمع زندگي شبانهروزي دارند و گاه در پايان هفته براي سرکشي از خانوادههاي خود محيط مجتمع را ترک ميکنند. درسال تحصيلي 77 -76 که دومين سال تأسيس مجتمع محسوب ميشود، تعداد مراجعين جديد حدود 30 نفر و در کلاس اول بوده است؛ بنابراين جمع دانشآموزان 2 پايه 130 نفر شده است. در سال تحصيلي 77 -76 با پذيرش حدود 30 دانشآموز ديگر در پايهي اول، مجتمع 160 نفر دانشآموز داشته است که در 3 پايه مشغول تحصيل بودهاند. در سال تحصيلي 78 -77 با فارغالتحصيلي اولين پذيرفتهشدگان مرکز که حدود 100 نفر بودند تعداد مراجعين کلاس اول از حدود 60 نفر فراتر نرفته و در نتيجه جمع دانشآموزان به 120 نفر کاهش يافته است. پيشبيني ميشود براي سال تحصيلي 79 -78 نيز که تعداد 130 نفر فارغالتحصيل ميشوند، به همين تعداد مراجعه داشته باشد؛ لذا سقف دانشآموزان در حدود 120 تا 125 نفر ثابت خواهد ماند. به نظر ميرسد از آنجا که مقطع تحصيلي در سنين 15 -12 سالگي است و وابستگي بچهها در اين سن به خانواده بيشتر است اقبال کمتري به حضور در مجتمع به صورت شبانهروزي مشاهده ميشود و چنانچه مقطع تحصيلي را براي سطوح متوسطه در نظر بگيريم تعداد مراجعين مجتمع بيشتر بوده و نگهدراي آنها نيز از مشکلات کمتري برخوردار باشد. خود دانشآموز نيز چنيني درخواستي داشتهاند.5- لذا اخيرا طرح جامع مجتمع براي سطوح مختلف تهيه شده است. در سال 1377 هزينههاي مربوط به مجتمع که از عوايد موقوفه است حدود 642 ميليون ريال بوده است که حدود 4 / 76% هزينههاي موارد مصرف موقوفهي عبدالله رضوي با توجه به نيات واقف بوده است که تجهيز کتابخانه، آزمايشگاه خريد برخي از اقلام ضروري و اموال، هزينهي سالانه را تا حدي افزايش داده است. در جدول شمارهي 10 صورت هزينههاي مجتمع در سال 1377 نشان داده شده است. درمانگاهدرمانگاه موقوفهي عبدالله رضوي که در محل مجتمع سوران واقع است و خدمات بهداشتي درماني منطقه را عهدهدار است. اين درمانگاه از سال 1364 داير شده است. در حال حاضر داراي 2 پزشک زن و مرد و يک دکتر داروساز، مسؤول داروخانه و يک نفر کارشناس مامايي، يک نفر مسؤول بخش تزريقات و پانسمان و 2 نفر مسؤول خدمات و تدارکات ميباشد که بجز تعطيلات رسمي معمولا فعال است. تعداد مراجعين درمانگاه از مهر 1375 تا مهر 1376 حدود 7661 نفر بوده است. اين تعداد در سال بعد به 11130 نفر افزايش يافت. در سال اخير تعداد مراجعين در هر ماه 5 / 927 نفر بود که در مقايسه با سال قبل که 638 نفر بوده است 45% افزايش نشان ميدهد بيشترين مراجعين به درمانگاه طي يک ساله 77 -76 مربوط به آذرماه 1376 بوده کع تعداد مراجعين به 1486 نفر رسيده است 6- و کمترين تعداد مراجعين در فروردين ماه 1377 بوده است که تعداد مراجعين 557 نفر گزارش شده است ( جدول شمارهي 10). تعداد بيماراني که به طور رايگان پذيرفته شدهاند در سال اول يعني مهر 1375 تا مهر 1376 حدود 1082 نفر بوده است که در سال بعد به 1676 نفر افزايش يافته است. در نتيجهي گراني دارو ما بهالتفاوت درمانگاه که در سال 76 -75 حدود 13757402 ريال بوده است در سال بعد يعني 77 -76 به 25756225 ريال افزايش يافته که نسبت به سال قبل 90% افزايش را نشان ميدهد. برعکس ميزان دريافتي از بيماران که در سال 76 -75 حدود 6506095 ريال بوده است در سال 77 -76 به 5901208 ريال کاهش يافته که حدود 10% کاهش را نشان ميدهد. در جدول شمارهي 11 هزينههاي انجام شده در طول سال 1377 مربوط به درمانگاه موقوفهي عبدالله رضوي نشان داده شده است حقوق پرسنل به تنهايي بيشترين درصد هزينه را در اين سال شامل شده است. دارو و خريد تجهيزات پزشکي 5 / 39 درصد هزينه داشته که حدود 60 ميليون ريال بوده و نيت اصلي واقف نيز همين بوده است. کل هزينههاي درمانگاه در سال 1377 حدود 156 ميليون ريال است که 6 / 18 درصد هزينههاي موارد مصرف موقوفه را طبق نيات سهگانهي واقف تشکيل ميدهد. اطعام و عزاداريسومين مورد مصرف عوايد موقوفه، عزاداري بويژه در ايام محرم و صفر است که هر ساله بويژه در عاشوراي حسيني، تعدد زيادي از روستاييان منطقه اطعام ميشوند. از آنجا که محل مجتمع سوران امکان پذيرايي جمعيت زيادي را ندارد در اين ايام مواد لازم جهت پخت و مصرف در اختيار هيأت امناي تکايا و حسينيههاي روستاهاي اطراف گذاشته شده و خود روستاييان پذيرايي و اطعام عزاداران را عهدهدار ميگردند. در سال 1377 هزينه عزاداري و اطعام از عوايد موقوفه مبلغ 41857625 ريال بوده است که حدود 5% هزينههاي موارد مصرف نيات سهگانهي واقف بوده است. جايگاه موقوفهي عبدالله رضوي مطالعهي تراز مالي موقوفهي مرحوم عبدالله رضوي طي سالهاي 1377 -1370 نشان ميدهد که درآمد حاصل از آن از حدود 180 ميليون ريال در سال 1370 به حدود 7 / 3 ميليارد ريال در سال 1377 رسيده است؛ يعني رشد درآمدي آن 20 برابر است و در سالهاي آتي عوايد آن به مراتب بيشتر از سال 1377 خواهد بود اين افزايش درآمد ناشي از سرمايهگذاري در بخشهاي مختلف موقوفه به منظور بهبود بخشيدن به عوايد رقبات آن طي سالهاي ياد شده بوده است. با دقت در جدول شمارهي 11 در مييابيم که بيش از 77% از هزينهي سال 1377 مربوط به سرمايهگذاري در رقبات موقوفه، هم در جهت حفظ و نگهداري آنها و هم در جهت آباد کردن و به صرفهي اقتصادي رسانيدن رقبات بوده است و کمتراز 23% از عوايد موقوفه صرف نيات واقف شده است. عمدهترين بخش هزينههاي سرمايهگذاري شده مربوط به بخش کشاورزي است که حدود 5 / 1 ميليارد ريال است و عمدتا در جهت ايجاد يک باغ يک صد هکتاري با ظرفيت گسترش تا سيصد هکتار بوده است که در مزرعهي سوران قرار دارد و پروژهي آن از سال 1376 شروع شده است و در سال 77 نيز ادامه داشته است. مهمترين بخش هزينهي باغ مربوط به چگونگي تأمين آب و انتقال و نحوهي مصرف آن بوده است. لايروبي و گولگذاري 2 رشته قنات ابراهيمآباد روح افزا به طول حدود 4 کيلومتر و لولهگذاري براي 5 / 3 کيلومتر ديگر و نيز 5 / 1 کيلومتر کانال بتوني که موجب شده است هم دبي آب افزايش يابد و هم از پرت آن که قبلا حدود 60% بود، جلوگيري به عمل آيد.اجراي اين پروژه که در جهت افزايش بهرهوري از آب موجود بوده است حدود 500000 ميليون ريال هزينه داشته است. در جهت مصرف آب نيز به منظور صرفهجويي و جلوگيري از هدر رفتن آب استحصال شده اقدامات زيربناييي انجام شده است. پروژه احداث و اجراي سيستم آبياري قطرهاي که از پيشرفتهترين روشهاي آبياري بويژه در شرايط کشور ماست، حدود 480 ميليون ريال هزينه دربر داشته است. تسطيح و آمادهسازي فضاي باغ سوران، خريد ماشينآلات کشاورزي، نهالکاري و بهسازي خاک در گودالهاي غرس نهال نيز مجموعا حدود 500 ميليون ريال هزينه در برداشته است که اميد است در سالهاي آتي که باغ به بهرهبرداري ميرسد، عوايد موقوفه از طريق باغ به سرعت افزايش يابد. باغ سوران يکي از 917 رقبهي موقوفهي عبدالله رضوي است که در حال حاضر با 15 نفر پرسنل اداره ميشود. بازتاب اقتصادي رقبهي باغ سوران نه تنها به کار گرفتن 15 نفر پرسنل و ايجاد اشتغال براي آنهاست که نقش قابل توجهي در توليد و زنجيرهي آن دارد که در اقتصاد کشور بسيار قابل توجه است. بخش قابل توجه ديگري از رقبات موقوفه از جمله اراضي بژمهن و اراضي سوران نيز در جهت توليد نيازهاي بخش کشاورزي کشور ميباشند. سرمايهگذاري مازاد هزينههاي سالانهي عوايد حاصل از موقوفه در بخش صنعت نيز از جمله کاشي سنتي گوهرشاد که امروزه علاوه بر نيازهاي داخلي در کشورهاي آسياي ميانه و اروپا نيز توانسته است محصولات خود را عرضه نمايد. خريد سهام از مجتمع گاوداري سوران که داري 1200 رأس گاو و با توليد روزانه حدود 11 تن شير ميباشد، نه تنها درجهت کمک به اقتصاد کشور که از جهت ايجاد اشتغال براي حدود 150 نفر پرسنل در اين 2 مؤسسه از آثارديگر موقوفهي عبدالله رضوي است بلکه هزينههاي زندگي حدود 150 نفر کودک بيسرپرست آنها از عوايد موقوفه تأمين ميشود. موقوفهي عبدالله رضوي يک نمونه از 18 هزار موقوفهي استان خراسان است. البته همهي 18 هزار موقوفه داراي ابعاد اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي در حد موقوفهي عبدالله رضوي نيستند؛ اما مواردي نيز مثل موقوفهي گوهرشاد آغا وجود دارد که موقوفهي عبدالله رضوي در مقايسه با آن بسيار محدود است. اميد آنکه با گسترش فرهنگ وقف از طريق معرفي نمونهها، اهميت و عظمت ايثار و از خودگذشتگي انسانهاي دينباور را در جوامع اسلامي بشناسيم. پي نوشت ها:1-ادارهي کل اوقاف و امور خيريه خراسان - بخش داده پردازي 2-منتخبي ازموقوفات جديد، فصل نامهي ميراث جاويدان، شمارهي 13، بهار 1375، ص 90.3- ادارهي کل اوقاف و امور خيريهي خراسان - مجلهي کشاورز، شمارهي 229، ص 494-بالوگ و گرگلي، آبياري قطرهاي، ترجمهي دکتر امين عليزاده، آستان قدس، 1375، ص 155-مجتمع شبانهروزي موقوفهي عبدالله رضوي - گزارش فعاليتهاي آموزشي - پرورشي در سال تحصيلي 77 -76، ادارهي اوقاف و امور خيريهي ناحيهي 1 مشهد، ص 102.6-افشار مقدم، حسين، گزارش عملکرد درمانگاه موقوفهي عبدالله رضوي، مهر 1377، صمنبع: ميراث جاويدانمعرفي سايت مرتبط با اين مقاله تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1081]
-
گوناگون
پربازدیدترینها