تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837149654
آیا زن ها ومردها = هستند ؟
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: آیا زن ها ومردها = هستند ؟بررسی تصویر زن در داستان‌های کوتاه نویسندگان ایران در ده سال اخیر(1388 _ 1378)بخش اول ، بخش دوم (پایانی)مجموعه داستان "سلام خانم جنیفر لوپز" نوشته‌ی "چیستا یثربی":
در این مجموعه نیز سعی بر این بوده که زنان را در یک جامعه‌ی مردسالار به تصویر بکشد. لازم به اشاره می‌باشد که ممکن است نویسنده در خودآگاه خود تصمیمی مبنی بر نگاهی خاص به این مقوله نداشته باشد. اما همان‌طور که می‌دانیم بخش مهمی از یک اثر ادبی و هنری را ناخودآگاه خالق اثر می‌سازد و ممکن است دغدغه‌های ناخودآگاه نویسنده در داستان نمود پیدا کند. در این مجموعه هم با تنها بازسازی جامعه‌ی مردسالار مواجهیم نه با قالب‌شکنی از آن. از ویژگی‌های خاص این مجموعه موضع‌گیری مشهود در لایه‌ی دوم برخی داستان‌ها نسبت به زنانی با ظاهر زیباست.داستان "مردی با پیراهن و شلوار سپید": زنان این داستان قربانی مردانی سپیدپوش هستند که هیچ‌گونه وجه تمایزی با هم ندارند. وظیفه‌ی زن تنها خدمت‌رسانی به مردان سپیدپوش است(مردانی که همسران‌شان مدام در حال سپید کردن لباس‌هاشان هستند). شخصیت زن داستان در نهایت این وضعیت را می‌پذیرد و هیچ عملی علیه این وضعیت انجام نمی‌دهد. این‌که لباس‌های همسرش همیشه سپید هستند او را راضی می‌کند و مطمئنش می‌کند که زندگی‌اش بیهوده نبوده است!! اگرچه داستان نگاهی انتقادی دارد و شرایط نابرابر زن و مرد را نشان میدهد اما در نهایت شخصیت زن تسلیم شرایط است.در داستان "رفته بودیم عکس یادگاری بگیریم" زنی را می‌بینیم که در برابر فاش شدن رازی پنهان قرار گرفته است. رازی که شاید در پستوی ذهن زنان بسیاری در یک جامعه‌ی سنتی وجود داشته باشد و اکنون در قالب عکس مرد غریبه‌ای که در کنار زن نشسته، نمایان میشود. در واقع این مهم نیست که واقعیت ماجرا چه بوده و راوی قابل اعتماد است یا خیر، آن‌چه مهم است مقایسه‌ی این دو مرد(همسر راوی و مرد غریبه) به وسیله‌ی زن است. مرد غریبه دارای ویژگی‌هایی است که گویا دل‌خواه زن است( چکمه‌های وسترنی، عطری با بوی کاج، چشمانی شعله‌ور و...) و همسر زن این ویژگی‌ها را ندارد. زن در نهایت مجبور میشود این تمایل را در صندوقچه‌ی ذهن خود سرکوب و پنهان کند."قصه‌ی ناتمام" داستانی است در مورد تبدیل شدن زن (پس از ازدواج) به یک ماشین برای خدمت‌رسانی به مرد و فراموشی کامل خود و هویتش."قصه‌ی ناتمام" داستانی است در مورد تبدیل شدن زن (پس از ازدواج) به یک ماشین برای خدمت‌رسانی به مرد و فراموشی کامل خود و هویتش.در داستان "عشق در دقیقه‌ی 45" نگاه به زن بسیار ساده‌انگارانه و تحقیرآمیز است. گویی که رفع نیازهای یک زن صرفا وابسته به وجود مرد است. این نیاز به مرد تمام دغدغه‌های ذهنی زن را تحت‌الشعاع قرار میدهد. زن به خودی خود هویتی ندارد تا جایی که با نبودن مرد به جنون می‌رسد.پیام داستان "نگو دختر، بگو عروسک" این است که زنانی که زیبایی ظاهری دارند (عروسکند) حرفی برای گفتن نخواهند داشت و تنها زیبایی ظاهرشان متمایز کننده‌ی آنها از دیگران است!!داستان "ملودی، دختری با چشم‌های سبز" کاملا در جهت تایید گفتمان سنتی و نادرست جوامع توسعه نیافته است. فرهنگی که همواره در پی تملک‌طلبی زیر پوشش دوست داشتن است و همواره مادر و همسر در پی اثبات مالکیت خود بر فرزند پسر یا همسر خود هستند و بر سر آن با هم رقابت می‌کنند. اشاره به زیبایی دختر به عنوان ترفندی برای جذب پسر به خود قابل تامل است.مجموعه داستان "چهره‌نگاری دنیا": نگاه به شخصیت‌های زن در این مجموعه از سطح نگاهی کلیشه‌ای فراتر نمی‌رود. هرچند محور اصلی بیشتر داستان‌ها زن نیست اما در همان شخصیت‌های معدود زن، ما چهره‌ای متفاوت و عصیان‌گر از زن نمی‌بینیم.در داستان "نشانی" با دو نوع زن مواجهیم. زن قشر نسبتا مرفه جامعه یا در اصطلاح زن بالای شهری و زن در طبقات پایین جامعه یا زن پایین‌شهری. با آنکه سعی شده زن از قشر مرفه‌تر را عمیق‌تر نشان دهد اما در نهایت دغدغه‌ی هر دو نوع این زنها مشترک است و به جنس مخالف برمی‌گردد. گویی زنی بدون این دغدغه‌ها که می‌تواند از هر قشر و طبقه‌ای هم باشد وجود ندارد. زنی هم که از قشر پایین جامعه تصویر میشود همان زن لکاته‌ی کلیشه‌ای است و هیچ تمایزی با تصاویری که تاکنون دیده‌ایم ندارد.در داستان "سرباز غایب" هم دغدغه‌ی اصلی زندگی زن تنها عشق و رابطه با جنس مخالف نشان داده شده و زنان هیچ نوع دغدغه‌ی فکری و انسانی دیگری ندارند. مجموعه داستان "عشق روی پیاده‌رو" نوشته‌ی "مصطفی مستور":
در این مجموعه، بر خلاف تصویر ارائه شده از مردان که آنها را معمولا تحصیل‌کرده و دارای دغدغه‌های فلسفی نشان میدهد، با زنانی مواجهیم که نمود کامل زن مورد تایید توسط گفتمان حاکم جوامع توسعه نیافته می‌باشند. زن ایده‌آل در چنین جوامعی، زنی است که فارغ از هر نوع دغدغه‌ی فکری، محیطی آرام در خانه برای مرد فراهم کند. متاسفانه می‌بینیم که چنین تصویری از زن در برخی داستان‌های این مجموعه مورد تایید قرار می‌گیرد. در برخی دیگر از داستان‌ها، زن در جایگاه معشوقی اسطوره‌ای و دور از دسترس قرار می‌گیرد و ما کمتر با تصویری واقع‌گرا از زن مواجهیم.در داستان "بعد ازظهر سبز"، نگاهی رمانتیک و اسطوره‌ای به معشوق زن مشهود است. این نوع نگاه زن را نه در واقعیت خود، بلکه به عنوان معشوقه‌ای دست نیافتنی تصویر می‌کند که مرد باید برای دست یافتن به او از دنیای واقعیت جدا شود. تاکید بر زیبایی‌های ظاهری معشوق که در این داستان وجود دارد برخاسته از نگاهی مردسالار است. نگاهی که تنها به آن بخش‌هایی از وجود زن توجه دارد که باعث لذت رسانی بصری به مرد میشود. در داستان "مردی که تا زانو در اندوه فرو رفت"، هرجا که به شخصیت زن (رویا) اشاره میشود، او را در حال انجام کارهایی نشان میدهد که نگاه غالب مردسالار و سنتی برای زن تعریف کرده است. (ظرف می‌شوید، پیراهن همسرش را می‌دوزد، با تمام زوایای آشپزخانه آشناست و...)در داستان "آرزو" نیز نگاه به زن از مرز یک معشوقه فراتر نمی‌رود و زن نقشی کاملا منفعل دارد. از زن تنها به عنوان عاملی برای کنش‌های شخصیت مرد داستان استفاده شده است.در داستان "آن مرد داس دارد" به طور مشهودی بر بی‌سوادی شخصیت زن تاکید میشود(تا جایی که حتی مکان کشور ایران را روی کره‌ی زمین نمی‌شناسد). چهره‌ی ارائه شده از زن کاملا عامی است و این در حالی است که همسر این زن استاد دانشگاه است و دارای دغدغه‌های فلسفی. از آن‌جا که مرد به دلیل ناتوانی در درک مسائل فلسفی دچار آشفتگی فکری شده است به دنیای بی دغدغه‌ی زن بی‌سواد خود غبطه می‌خورد و چنین زندگی خالی از هویتی را مورد تایید قرار میدهد!در داستان "آرزو" نیز نگاه به زن از مرز یک معشوقه فراتر نمی‌رود و زن نقشی کاملا منفعل دارد. از زن تنها به عنوان عاملی برای کنش‌های شخصیت مرد داستان استفاده شده است.مجموعه داستان "سمت تاریک کلمات" نوشته‌ی "حسین سناپور":این مجموعه شاید از معدود مجموعه‌هایی باشد که نگاه به زن در آن تا حدودی از گفتمان‌های غالب فاصله گرفته است. با زنانی هنرمند و تا حدودی مستقل مواجهیم که در دیگر مجموعه‌ها کمتر به چشم می‌آید. از دیگر ویژگی‌های مثبت این مجموعه این است که شخصیت‌های زن هم‌سطح و همراه مردان به تصویر کشیده شده‌اند.در داستان "خیابان‌های نیمه‌شب" چهره‌ای که از زن می‌بینیم تا حدودی با شخصیت‌های زن دیگر داستان‌ها متفاوت است. زنی را می‌بینیم که به دلیل دچار شدن به ملال روزمرگی، تصمیم به ترک شوهر می‌گیرد و بدون هیچ توضیحی خانه را ترک می‌کند. چنین چهره‌ی بی‌نیازی کمتر از یک شخصیت زن دیده‌ایم. همچنین با زنی مواجهیم که کتاب می‌خواند، فیلم می‌بیند، تنها زندگی می‌کند و معشوقی دارد که به دیدنش می‌آید.در داستان "خانه باید خانه باشد" شخصیت زن داستان هنرمندی است که در کنش‌هایش استقلال کامل دارد. زنی روشن‌فکر که هم‌پای همسر نویسنده‌اش و شاید پیشاپیش او حرکت می‌کند و کنش‌مند است. چنین تصویری از زن در دیگر مجموعه‌ها کمتر دیده میشود. مجموعه داستان "عنکبوت" نوشته‌ی هوشنگ گلشیری":در این مجموعه با تعدادی داستان آپارتمانی مواجهیم که زنانی را از طبقه‌ی متوسط جامعه به تصویر می‌کشد. زنانی که تمام دغدغه‌های فکری‌شان به مسائل خانوادگی و زناشویی بازمی‌گردد و از آن فراتر نمی‌رود. از آن‌جا که این زنان از طبقه‌ی متوسط شهرنشین انتخاب شده‌اند طبیعتا برخی ویژگی‌های زنان قشر سنتی جامعه را ندارند اما این تفاوت صرفا برخاسته از جایگاه اجتماعی است نه تفاوت در نوع اندیشه و نگاه به زندگی. مجموعه داستان "آن مرد در باران آمد" نوشته‌ی "امیر‌رضا بیگدلی":
تمرکز این مجموعه بیشتر روی زندگی زناشویی پس از ازدواج است. ازدواج را به نوعی سرابی دانسته که پس از آن زن و مرد با واقعیات بیشتر اقتصادی زندگی مواجه می‌شوند. زنان در این داستان‌ها نیز قربانی‌اند. اما بیشتر قربانی گفتمان اجتماعی و سیاسی و اقتصادی حاکمند تا قربانی گفتمان مردسالار و از این جهت داستان‌ها گامی مثبت در جهت واقع‌گرایی برداشته‌اند.در داستان "صدای پای زن" زنی را می‌بینیم که برای نجات همسرش از دام اعتیاد تلاش می‌کند اما راه به جایی نمی‌برد و قادر به ترک زندگی هم بنا بر دلایلی نمی‌باشد. بنابراین راه چاره را در همراهی با مرد می‌بیند و خود نیز به نوعی به مواد مخدر پناه می‌برد. زن در ظاهر قربانی همسر خود است اما در واقع این داستان فضای کلی حاکم بر جامعه و معضل اساسی اعتیاد را مطرح می‌کند.در داستان "سخت نگیر سمانه" با زوجی روبه‌رو می‌شویم که با مشکل بی‌کاری مرد دست و پنجه نرم می‌کنند. شخصیت زن داستان مانند بسیاری از دختران دیگر در جامعه‌ی ما، تمام امید و آینده‌اش را در ازدواج با مرد مورد علاقه‌اش می‌دیده. اما پس از فروکش کردن اشتیاق اولیه، با واقعیات دشوار زندگی مواجه شده و دچار ملال می‌شوند. چنین زنی از دید جامعه‌ی پیشامدرن چاره‌ای جز ادامه‌ی زندگی و به قول شخصیت مرد داستان ادامه‌ی زندگی به این گندی ندارد.در داستان "داشتند با هم پچ‌پچ می‌کردند" نگاه به زن کاملا همسو با گفتمان‌های سنتی است. زنی که بر خلاف تایید پدر و مادر به همسری مرد درآید به قول شخصیت پدر زن زندگی نخواهد بود. پدر موفق میشود با ایجاد رابطه با زن به نوعی این نگاه خود را به اثبات برساند. شخصیت زن باز هم منفعل است و کنش خاصی صورت نمی‌دهد.در داستان "سخت نگیر سمانه" با زوجی روبه‌رو می‌شویم که با مشکل بی‌کاری مرد دست و پنجه نرم می‌کنند. شخصیت زن داستان مانند بسیاری از دختران دیگر در جامعه‌ی ما، تمام امید و آینده‌اش را در ازدواج با مرد مورد علاقه‌اش می‌دیده. اما پس از فروکش کردن اشتیاق اولیه، با واقعیات دشوار زندگی مواجه شده و دچار ملال می‌شوند.همان‌طور که در بیشتر داستان‌های بررسی شده می‌بینیم، با وجود آنکه نویسندگان سعی کرده‌اند با به تصویر کشیدن شرایط نابرابر زن در جوامع توسعه نیافته به نوعی گفتمان‌های حاکم بر این جوامع را به نقد بکشند، اما خود در نهایت و شاید در بخش ناخودآگاه متن اسیر همان گفتمان‌ها شده‌اند. بحث در این است که آیا صرفا نشان دادن شرایط نادرست حاکم بر جامعه می‌تواند کارکردی انتقادی و موثر داشته باشد یا لازم است در برخی از این داستان‌ها ما با کنشی ساختارشکن روبه‌رو شویم تا به نوعی شیوه‌ی مقابله با این گفتمان‌ها نیز به تصویر کشیده شود؟ شاید بهترین حالت آن باشد که ما در مجموعه داستان‌ها با هر دو نوع این دیدگاه‌ها مواجه شویم. اما متاسفانه غالب بودن همین گفتمان‌ها بر پستوی ذهن بیشتر نویسندگان ما سبب شده است که این داستان‌ها حامل دیدگاهی شاید متناقض با آن‌چه مدنظر نویسنده بوده، باشند. جالب آن‌جاست که تسلط گفتمان مردسالار بر بخش ناخودآگاه نویسندگان زن بیشتر از نویسندگان مرد است! و ما در داستان‌های نویسندگان زن بیشتر با تصویری منفعل و در نهایت تسلیم و ناتوان از زن مواجهیم. گویی خود نویسندگان زن به توانایی زنان در کنش‌مند بودن و شکستن حصارهای گفتمان مردسالار ایمان ندارند. شاید این امر تا حدودی در جامعه‌ی در حال گذاری مثل جامعه‌ی ما طبیعی باشد اما نویسندگان جوان باید تلاش کنند تا نه در سخن که در عمق ناخودآگاهی خود بر گفتمان‌های فکری نادرست حاکم بشورند. در این صورت است که خودبه‌‌خود این نوع نگاه حتی بدون خواست آگاهانه‌ی نویسنده در آثارش نمایان میشود.در پایان بار دیگر لازم به ذکر است که این بررسی صرفا یک بررسی اشاره‌وار بوده و طرح‌واره‌ای است از پژوهشی جامع و کامل که نیاز است در رابطه با نگاه نویسندگان به قشرهای گوناگون جامعه انجام پذیرد. زهرا هادی ـ آریا یعقوب‌زادهتنظیم:بخش ادبیات تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 443]
-
گوناگون
پربازدیدترینها