محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826184447
مشكلات فراوان دانشجويان ايرانی در كانادا، آمريكا و انگلستان
واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: مشكلات فراوان دانشجويان ايرانی در كانادا، آمريكا و انگلستان متقاضيان ادامه تحصيل كه با هزينه شخصي به خارج از كشور ميروند هم از برخي حمايتهاي ادارهكل بورس در اين سال‌ها بهره‌مند شده‌اند، در اين خصوص در زمينه‌هاي تسهيلات غيرارزي، بليط نيم‌بهاء، انتخاب كشور محل تحصيل و اعتبار دانشگاه مقصد حمايت‌هايي از اين دانشجويان صورت گرفته و خدماتي به آنها ارائه شده است. فارس: علي‌اكبر متكان مديركل سابق بورس وزارت علوم، تحقيقات و فناوري و معاون توسعه مديريت و منابع مالي فعلي اين وزارتخانه، مشكلات دانشجويان ايراني در كانادا، آمريكا و انگلستان و همچنان آمار دانشجويان بورسيه‌اي كه به كشور بازنگشته‌اند را تشريح كرد. پس از معرفي وزراي دولت دهم و آغاز به كار كامران دانشجو در وزارت علوم، طبيعتا همه در انتظار آغاز تغييراتي در معاونت‌هاي مختلف وزارت علوم، تحقيقات و فناوري بودند. يكي از اين تغييرات در معاونت توسعه و مديريت منابع وزارت علوم بود كه طي آن علي‌اكبر متكان جايگزين يحيي طالبيان شد. با اين تغيير مديركل بورس و اداره امور دانشجويان خارج وزارت علوم در دوره نهم، به عنوان معاون جديد وزير علوم معرفي شد. به همين بهانه بر آن شديم كه در گفتگويي مفصل با علي‌اكبر متكان، عملكرد دوره گذشته ادارهكل بورس دانشجويان را بررسي كرده و از وضعيت اعزام دانشجويان به خارج از كشور مطالبي را ارائه كنيم. آنچه در ذيل مي‌آيد متن گفتگوي 2 ساعته خبرنگار فارس با مديركل سابق وزارت علوم است. * فارس: آقاي دكتر متكان! با تشكر از زماني كه به ما اختصاص داديد موضوع اصلي اين گفتگو، بررسي عملكرد 4 ساله ادارهكل بورس است، لطفا مطالب اوليه را مطرح كنيد تا گفتگو را آغاز كنيم. - متكان: در ابتدا بايد يادآوري كنم كه بنده 3 سال از دوره 4 ساله گذشته را در خدمت ادارهكل بورس بودم، يعني از اوايل شهريور ماه سال 85 مسئوليت ادارهكل بورس را به عهده گرفتم كه با توجه به سياست‌هاي دولت نهم و رئيس‌جمهور محترم بايد حركت مي‌كرديم. يكي از اين سياست‌ها اين بود كه بايد در راستاي توسعه تحصيلات تكميلي داخل و كاهش ميزان وابستگي به خارج از كشور حركت مي‌كرديم. در همين راستا در دولت نهم در ارتباط با گسترش دوره‌هاي تحصيلات تكميلي بسيار موفق بوديم، چون تا پايان دولت نهم ظرفيت دوره‌هاي تكميلي به بيش از 3 برابر افزايش يافته است كه اين آمار به دوره‌هاي كارشناسي ارشد و دكترا مربوط ميشود، يعني بسياري از رشته دوره‌هاي دكترا راه‌اندازي شد و با امكانات بسيار خوبي كه در سال‌هاي دوم و سوم دولت نهم فراهم شد به اوج خود رسيد، همچنين افزايش دانشجويان دوره‌هاي ارشد از 20 هزار نفر به بيش از 65 هزار نفر، از ديگر افتخارات دولت نهم بود كه اين ميزان اكنون در آغاز فعاليت دولت دهم به 75 هزار نفر نيز رسيده است. * فارس: در دوره‌هاي دكترا وضعيت چگونه بوده است؟ - متكان: در رشتههاي دكترا نيز بيش از 3 برابر افزايش دانشجو داشته‌ايم، در اين شرايط اگر بخواهيم مانند سابق همه دانشجويان را براي مقاطع دكترا به خارج از كشور اعزام كنيم طبيعتا درست و منطقي نبود، چون ديگر چنين ضرورتي وجود نداشت و امكان ادامه تحصيل در اين مقاطع در داخل كشور نيز فراهم شده بود. بر همين اساس آئيننامه شيوه اعطاي بورس تحصيلي با رويكرد اعزام دانشجو براي ادامه تحصيل در رشته‌ها اولويت‌دار تنظيم شد. * فارس: اين رشتههاي اولوليت‌دار چگونه مشخص مي‌شد؟ - متكان: رشتههاي اولويت‌دار توسط يك شوراي تخصصي به همراه نظرات معاونان آموزش دانشگاه‌ها و معاونت آموزشي وزارت علوم مشخص مي‌شد، يعني تركيبي از يك شوراي تخصصي براي اولين بار در كميته‌هاي پنجگانه براي اين كار تشكيل شد. اين كميته شامل رشتههاي فني مهندسي، هنر، علوم پايه، علوم كشاورزي و علوم انساني بود كه در هر يك از اين گروه‌ها، كميته‌هاي تخصصي از اساتيد متخصص و متعهد دانشگاه‌ها تشكيل شده است كه جهت تعيين رشتههاي اولويت‌دار، تدوين دستورالعمل فراخوان، بررسي پرونده‌هاي علمي و فرهنگي داوطلبان اعزام و انجام مصاحبه‌هاي تخصصي، بررسي پذيرش‌هاي اخذ شده، هر يك از پذيرفته شدگان، سنجش اعتبار علمي دانشگاه‌ها، گروه‌هاي علمي و صلاحيت تخصصي اساتيد راهنما، تاييد موضوع پايان‌نامه‌ها و تطبيق آن با نيازهاي تخصصي كشور فعاليت مي‌كند. يعني با اصلاح شيوههاي اعطاي بورس تحصيلي به دانشجويان براي ادامه تحصيل در رشتههاي آموزشي اولويت‌دار، به عنوان مثال در رشتههاي نانوتكنولوژي، بيوتكنولوژي، فناوري اطلاعات و بعضي از رشتههاي حساس هنر و علوم انساني از سال 1385 اقدامات موثري انجام شده است. * فارس: آقاي دكتر! پيش از تنظيم و تدوين اين آئيننامه شرايط اعزام دانشجو به خارج از كشور چگونه بود؟ - متكان: در سال‌هاي پيش از سال 85، چند سالي بود كه امتحان اعزام به كلي تعطيل شده بود، دانشجويان به خارج از كشور اعزام مي‌شدند ولي امتحاني وجود نداشت، يعني اعزام به هر نحوي كه انجام مي‌شد از كيفيت لازم برخوردار نبود، چون افراد نه بر اساس كيفيت و نه بر اساس رشتههاي موردنياز كشور اعزام مي‌شدند. * فارس: در آن سال‌ها ظرفيت چه تعداد بود؟ - متكان: در آن سال‌ها ظرفيت هم متفاوت بود، 200 تا 400 نفر كه البته به سال اعزام هم بستگي داشت، يعني اصول مشخصي تعريف نشده بود كه هر سال چند نفر اعزام شوند و بعضاً با توجه به ميزان تقاضاها اعزام صورت مي‌گرفت و استراتژي بسزايي براي آن تعريف نشده بود. * فارس: در نهايت با توجه به اين مشكلات و مواردي كه اشاره كرديد، اكنون چه تغييراتي در اين آئيننامه صورت گرفت؟ - متكان: اكنون اين دستورالعمل عوض شده است و اعزام براساس شرايط نخبگي تعريف شده است، در دستورالعمل جديد اعطاي بورس دكتراي خارج از كشور حمايت از نخبگان علمي، برگزيدگان المپيادهاي علمي، دانشجويان نمونه، استعدادهاي درخشان و... مدنظر قرار گرفتهو شاخص‌هاي فرهنگي هم براي اعزام دانشجويان بررسي ميشود، براساس اين دستورالعمل و رشتههاي اولويت‌دار حوزه‌هاي پنجگانه، در سال 85 اين طرح به صورت پايلوت اجرا شد كه در همان سال به كيفيت هم توجه شد، يعني اگر سقف اعزام 200 نفر بود، ما تاكيدي بر روي اعزام 200 دانشجو نداشتيم، بلكه مهم براي ما كيفيت افراد اعزامي بود كه بر اين اساس بعضاً ظرفيت 200 نفر اعلام مي‌شد اما پذيرفته شدگان نهايي كمتر از اين تعداد بودند. * فارس: آقاي دكتر! جنابعالي به شاخص‌هاي فرهنگي نيز در سخنانتان اشاره كرديد، اين شاخص‌ها چه مواردي را در بر مي‌گرفت؟ - متكان: منظور اين است كه براي اعزام دانشجو به خارج از كشور دو محور شاخص‌هاي علمي و شاخص‌هاي فرهنگي و اعتقادي مدنظر قرار مي‌گرفت، يعني دانشجويي كه به خارج از كشور اعزام مي‌شد ميزان تعهد و اعتقاداتش به نظام جمهوري اسلامي و ارز‌ش‌ها و آرمان‌ها نيز مدنظر قرار مي‌گرفت كه اين مورد در كنار شاخص‌هاي علمي بود و ما تلاش كرديم هر دو را با هم در نظر بگيريم كه خوشبختانه در سال 85 اولين دوره انجام شد و بعد از آن در سال 86 ، 87 و 88 نيز انجام شد و امسال هم براي سال 89 در حال اجرا است و فراخوان آن اعلام شده و بر اساس اعلام مديركل جديد بورس جناب آقاي دكتر مسلمي در حال بررسي پرونده‌ها هستند تا بر اساس شاخص‌هاي مدنظر و رشتههاي اولويت‌دار، نتايج نهايي را اعلام كنند. * فارس: اين رشته‌ها اولويت‌دار، در واقع همان رشتههاي مورد نياز كشور هستند؟ - متكان: بله! اين رشته‌ها، رشتههاي مورد نياز كشور هستند كه در داخل كشور نيز امكان تحصيل در آنها وجود ندارد، چون رشتههاي جديدي هستند و يا اگر در كشور وجود دارد امكان آن بسيار كم و محدود است و نياز به تربيت استاد و ساير ملزومات آن داريم. * فارس: آقاي متكان! در ميان حوزه‌هاي پنجگانه مورد اشاره، يكي از موارد به حوزه علوم انساني مربوط است، با توجه به مطالبي كه اكنون در خصوص علوم انساني مطرح است و مقام معظم رهبري نيز بر اصلاح و بازنگري در علوم انساني تاكيد داشتند، مي‌خواهم بدانم كه نگاه مسئولان اعزام دانشجو به خارج از كشور در اين رشته‌ها چگونه بوده است؟ - متكان: نگاه مسئولين مطابق نگاه نظام جمهوري اسلامي بوده است، يعني رشته‌هايي را انتخاب مي‌كرديم كه در اين زمينه مشكلي نداشته باشد. مثلاً در رشته‌هايي مثل معارف اسلامي، ادبيات فارسي و حتي جامعه‌شناسي اعزام نداشتيم ولي در بحث ارتباطات و يا حقوق بين‌الملل كه در آن نياز به آشنايي با حقوق ساير كشورها براي دادوستدهاي بين‌المللي احساس مي‌شد، انجام مي‌گرفت، چون با آشنايي در اين زمينه‌ها مي‌توانيم در مباحث بين‌المللي، از حقوق جمهوري اسلامي ايران دفاع كنيم. از سويي ديگر ايران جايگاه و مهد علوم انساني است ولي در شته‌ها كه احساس نياز مي‌شد، مانند برخي از گرايش‌هاي مديريت، مثل مديريت IT كه زيرمجموعه علوم انساني است اعزام صورت مي‌گرفت و اكنون نيز شوراي مركزي بورس با توجه به فرمايش مقام معظم رهبري حساسيت لازم را دارد و حتي ممكن است در جلسات خود تصميمات جديدتري هم در اين زمينه اتخاذ كنند تا بر اساس موازين نظام و فرامين مقام معظم رهبري برنامه‌ها پيش رود. * فارس: در اين سال‌ها اعزام دانشجو به چه كشورهايي انجام شده است؟ - متكان: دانشجويان در اين چند ساله در كشورهاي ژاپن، آلمان، اسكاتلند، ايرلند، هلند، بلژيك، سوئد، فرانسه، نيوزيلند و... مشغول به تحصيل شده‌اند كه در اين سال‌ها كيفيت دانشجوياني كه اعزام مي‌شدند هم داراي اهميت بود، يعني در اين سال‌ها بر خلاف گذشته، دانشجويان كشور را با توجه به شرايط و كيفيتي كه داشتند به دانشگاه‌هاي درجه اول دنيا اعزام مي‌كرديم، البته مثلا ممكن است كه در انگلستان يك دانشگاه معتبري وجود داشته باشد اما در رشتههاي مورد نظر ما كيفيت لازم را نداشته است، يعني شوراي تخصصي بورس، بعد از گزينش دانشجو، براي پذيرش آن نيز بررسي مي‌كرد و دپارتمان دانشگاه مقصد و شرايط آن و همچنين استاد راهنماي آن را هم بررسي مي‌كند و حتي موضوع پايان‌نامه هم در ايران انتخاب مي‌شد، در حالي كه پيشتر دانشجو را اعزام مي‌كردند ولي زماني كه به دپارتمان خود باز مي‌گشت، مشاهده مي‌كرد كه 3 نفر متخصص ديگر هم در آنجا وجود دارد و يا تخصصي را طي كرده است كه در ايران، كارايي لازم را ندارد، اما در شرايط جديد تمام اين موارد را مورد توجه قرار داديم و با دانشگاه‌ها هم در ارتباط بوديم كه اين موارد جزو مكانيسم‌هاي نظارتي ادراه‌كل بورس بوده است. * فارس: آقاي دكتر! اشاره كرديد كه در موضوع اعزام دانشجو در كنار مباحث علمي به كيفيت فرهنگي و اعتقادي هم توجه ويژه مي‌شد، اين موضوع يك روي سكه است و طرف ديگر آن به برنامه‌هاي بعد از اعزام برمي‌گردد، برنامه‌هاي وزارتخانه و حتي فراتر از آن نظام جمهوري اسلامي بعد از اعزام دانشجويان براي حمايت فرهنگي و فكري از دانشجويان چه بوده است؟ - متكان: اين مورد يكي از بحث‌هاي اساسي ما بوده است، به صورت سيستماتيك بحث‌هاي فرهنگي دانشجويان خارج از كشور به عهده دفتر نمايندگي ولي‌فقيه در امور دانشجويان خارج از كشور است كه مقام معظم رهبري 2 نماينده يكي براي اروپا و ديگري هم در آسيا و استراليا دارند، اساساً ما در ابتدا جلساتي با دفتر نهاد نمايندگي ولي‌فقيه داشتيم كه هماهنگي مي‌كرديم، علاوه بر آن رايزنان‌هاي علمي كشور را هم بسيار فعال كرديم، در اين زمينه در سال‌هاي اخير در كشورهاي اروپايي مانند فرانسه، بلژيك، هلند و آلمان رايزنان علمي جمهوري اسلامي چندين اردوي فرهنگي برگزار كرده است كه در اين اردوها از نظر فرهنگي و فكري، برنامه‌هايي اجرا شد و اين اردوهاي فرهنگي در روسيه، انگلستان و هندوستان نيز فعال شده‌اند. * فارس: لطفاً در خصوص فعاليت اين رايزن‌هاي علمي بيشتر توضيح بدهيد. - متكان: در اين سال‌ها در خصوص فعاليت رايزن‌هاي علمي، يك تحول جدي ايجاد شده است و در كنار اين موارد رايزن‌هاي علمي موظف شدند كه از برنامه‌هاي فرهنگي كه در مناسبت‌هاي مذهبي و ملي از سوي دانشجويان برگزار ميشود، حمايت مالي و معنوي لازم را انجام دهند، همچنين اردوهاي نوروزي نيز براي دانشجويان به همراه خانواده آنها برگزار ميشود كه طي آن مراكزي در اختيار قرار مي‌گرفت كه دانشجويان به همراه خانواده‌ها چند روز در آنجا مستقر مي‌شدند. البته 2-3 سالي است كه چندين بسته فرهنگي نيز در طول سال براي دانشجويان خارج از كشور ارسال ميشود كه در اين بسته‌هاي فرهنگي مناسب با ذوق و نياز اين دانشجويان مواردي نظير فيلم، كتاب، قبله‌نما، سجاده، قرآن و پيام تبريك وزير و... قرار دارد كه با استقبال خوبي از سوي دانشجويان مواجه شده است. نهايتاً اينكه تعداد رايزن‌هاي علمي در خارج از كشور در اين 3 سال افزايش داشته است كه در كنار آن گردهمايي رايزنان علمي براي انجام هماهنگي‌هاي لازم در خصوص وظايف، امكانات و اختيارات بين حوزه ستادي و ساير دستگاه‌هاي مربوطه برگزار شده است. * فارس: اين بسته‌هاي فرهنگي در چه زماني و براي چه دانشجوياني ارسال شده است؟ - متكان: ارسال اين بسته‌هاي فرهنگي از 2 سال پيش آغاز شده و در مناسبت‌هاي خاص مانند ماه مبارك رمضان و يا عيد نوروز براي دانشجويان ايراني خارج از كشور ارسال شده است، در اين راستا، در ماه مبارك سال 87، بيش از 4000 بسته فرهنگي و در عيد نوروز همان سال نيز 2500 بسته فرهنگي از سوي ادارهكل بورس به خارج از كشور ارسال شده است. در سال جاري نيز به مناسبت عيد نوروز 8000 بسته فرهنگي براي دانشجويان ايراني خارج از كشور ارسال شده است، البته اين ارسال ها با توجه به تعداد دانشجويان در هر كشور انجام ميشود كه بر اين اساس در سال گذشته براي دانشجويان ايراني در هند، بيش از 1200 بسته فرهنگي ارسال شده است، در ساير كشورها نيز با برگزاري سمينارها و همايش‌هاي متمركز، اين بسته ها را توزيع كرده‌ايم كه گزارش‌هاي آن از سوي رايزن‌هاي علمي كشور به وزارت علوم ارائه شده است. * فارس: در واقع با اين برنامه‌ها در راستاي تقويت و ارتقاي مباحث فكري و فرهنگي دانشجويان اقدام مي‌شد. - متكان: بله! زماني كه دانشجويان به خارج از كشور ميروند و در يك فرهنگ مغاير با فرهنگ ملي و مذهبي خود قرار مي‌گيرند نياز دارند كه در طول سال چند برنامه اين چنين داشته باشند. منتها در گذشته برخي از دستگاه‌ها به صورت موازي عمل مي‌كردند كه اميدوارم با حركتي كه در اين چند سال شروع شده است اين فعاليت‌هاي فرهنگي به صورت يكپارچه و غيرموازي ادامه داشته باشد تا هم دانشجويان ايراني و هم ايرانيان خارج از كشور بهتر از آنها بهره‌مند شوند. متاسفانه هنوز نتوانسته‌ايم با شورايعالي ايرانيان به يك تفاهم كامل برسيم چون موضوع فعاليت‌ها كاملا متفاوت است، يعني آن شورا در زمينه ايرانيان مقيم خارج از كشور فعاليت مي‌كند و برنامه‌هاي وزارت علوم در مورد دانشجويان است و به همين دليل تلاش كرديم بيشتر با نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در امور دانشجويان خارج از كشور تعامل داشته باشيم كه عليرغم اين ارتباط، فعاليت‌هاي مستقل خوبي هم انجام شده است. * آقاي دكتر! يكي از معضلات موجود، بحث مهاجرت فارغ‌التحصيلان ايراني است كه بعضاً از آن با عنوان فرار مغزها ياد ميشود. اين مسئله در مورد دانشجويان بورسيه مي‌تواند مصداق بيشتري داشته باشد، يعني اينكه اين دانشجويان بعد از اتمام دوران تحصيل به كشور بازنگردند، در اين زمينه چه برنامه‌ها و تضميني وجود دارد؟ - متكان: در مجموع بايد يادآوري كنم كه در اين زمينه 2دسته دانشجو داريم، يكي بورسيه و ديگري غيربورسيه كه به صورت شخصي و با هزينه خودشان براي ادامه تحصيل به خارج از كشور ميروند و مشكل اصلي در اين زمينه كه اشاره كرديد به دانشجويان دهه 70 برمي‌گردد، به خصوص از نيمه دوم دهه 70 كه برخي از آن دانشجويان به كشور بازنگشتند. * فارس: در اين 3 سال اخير چه اقداماتي در اين زمينه انجام شده است تا دانشجوياني كه بورس ميشوند، به كشور بازگردند؟ - متكان: بعد از اينكه بنده مسئوليت ادارهكل بورس را قبول كردم با همكاري ادارهكل حقوقي وزارت علوم، پرونده‌هاي اين افراد را پيگيري كرديم و با توجه به وثيقه‌هايي كه داشتند خوشبختانه بسياري از آنها به كشور برگشتند. اما يك عده كه برنگشتند كه بيشترين آمار عدم بازگشت را دو كشور انگلستان و كانادا داشتند، مثلا در انگلستان حدود 20درصد دانشجويان برنگشتند كه البته از اين آمار برخي با پيگيري‌هاي صورت گرفته برگشتند ولي به تعهد خود در قبال هزينه‌هاي انجام شده عمل نكردند و البته برخي هم در انگلستان باقي ماندند كه اين افراد مجبور شدند هزينه‌هاي صورت گرفته را به وزارت علوم برگردانند. در كانادا هم حدود 34درصد عدم بازگشت دانشجو وجود داشت كه 14درصد به ايران آمده بودند ولي به تعهدات خود عمل نمي‌كردند كه اين افراد هم مجبور شدند تعهد خود را در ايران بخرند و آن 20درصد باقي مانده هم با پيگيري‌هاي صورت گرفته در 3 سال گذشته بسياري از آنها برگشته‌اند. * فارس: بازپرداخت هزينه‌ها چگونه انجام ميشود؟ - متكان: خوشبختانه بيش از 20 ميليارد تومان از اين هزينه‌ها در طول 3 سال گذشته برگشت داشته است، اما در مورد دانشجوياني كه در اين 3 سال اعزام شده‌اند من فكر نمي‌كنم عدم برگشت داشته باشيم و اين سخن را بر اساس نوع انتخاب دانشجويان و شرايط كنوني مي‌گويم، چون در گذشته تحصيلات تكميلي در كشور به گستردگي امروز نبود و حقوق استاد هم بسيار پايين‌تر از شرايط كنوني بود و بسترهاي لازم در دانشگاه براي كارهاي تحقيقاتي و يا رشتههاي مختلف وجود نداشت كه اين امكانات اكنون فراهم شده است. يكي از دلايل عدم بازگشت دانشجويان در آن سال‌ها اين بود كه دانشجو پس از فارغ‌التحصيلي و بازگشت به كشور مجبور مي‌شد در مقطع كارداني و كارشناسي تدريس كند. اين فارغ‌التحصيل كه باكيفيت بالايي تحصيل كرده بود براي فعاليت در كشور، محيط كاري مناسبي نداشت. اين دانشجويان به كشور بازمي‌گشتند ولي زماني كه شرايط را نامناسب مي‌ديدند، باز هم مهاجرت مي‌كردند، چون همانطور كه گفتم حقوق استاد بسيار پايين بود، رشتههاي تحصيلي در مقاطع بالا وجود نداشت و محيط‌هاي پژوهشي و تحقيقاتي هم در كشور فراهم نبود كه خوشبختانه در اين 4 سال دانشگاه‌ها به حدي رشد داشتهاند كه اكنون شرايط مالي و هم ساير موارد بسيار مساعد شده است. * فارس: آقاي دكتر! يعني به نظر شما فراهم شدن اين شرايط زمينه بازگشت دانشجويان را مهيا مي‌كند؟ - متكان: ببينيد، تعامل دانش و صنعت در كشور روز به روز بهتر ميشود و دانشگاه‌ها نيز امكانات خوبي براي مسائل آموزشي و پژوهشي دارند و رشتههاي تحصيلات تكميلي هم رشد خوبي داشته است در نتيجه زمينه لازم براي بازگشت اين دانشجويان فراهم شده است، اما دانشجوياني كه به خارج از كشور ميروند به نظر من فرار مغزها نيست، اين افراد ميروند در رشته‌هايي كه در ايران زمينه تحصيل در آنها وجود ندارد و يا بسيار محدود است تحصيل مي‌كنند، يعني عليرغم رشدي كه در چند سال گذشته در اين زمينه در كشور داشته‌ايم ولي به دليل آن رشد جمعيتي دهه 60 همچنان متقاضي بيش از ظرفيت موجود است كه اين افراد به خارج از كشور ميروند. به نظرم زماني كه شرايط براي فعاليت و خدمت اين افراد فراهم شود، بسياري از آنها بازخواهند گشت، ضمناً در تمام كشورهاي دنيا برخي از دانشجويان براي ادامه تحصيل به ساير كشورهاي ميروند و اين ارتباط علمي دنيا هرگز از بين نخواهد رفت. * فارس: البته مشكل اينجاست كه دولت هزينه‌اي را براي يك فرد صرف مي‌كند، ولي بعد از پايان تحصيل، بازگشت لازم و مورد‌نظر براي كشور حاصل نمي‌شود. - متكان: به هر حال در 5 سال اخير شرايط دانشگاه‌ها از نظر بستر آموزشي تغيير كرده است، البته تمام اين افراد قرار نيست به دانشگاه برگردند ولي به هر حال اميدواريم كه صنعت و ساير دستگاه‌هاي ما به ظرفيتي برسند كه تمام دانشجويان بتوانند به كشور برگردند، چون دانشجويان و تمام ايرانيان يك غيرت ملي و ديني براي خدمت به كشور را ذاتا دارند و اگر شرايط آماده باشد، اين دانشجويان نيز برمي‌گردند، پس بايد شرايط را آماده كنيم كه اين افراد پس از تحصيل به كشور بازگردند. * فارس: به نظر مي‌سد يكي از ملزومات اين كار بسترسازي فكري و فرهنگي است كه بسيار موثر خواهد بود؟ - متكان: يقينا اين طور است و ما هم بر همين اساس دانشجويان بورسيه را با دو معيار علم و ايمان در كنار هم گزينش مي‌كنيم. اگر علم و ايمان را در كنار هم در نظر نگيريم، گاهي مسائل مالي بدون معنويت و روحانيت مي‌تواند برخي مسائل را در كوتاه مدت تحت تاثير قرار دهد ولي در درازمدت بسياري از دانشجويان بورسيه حتي افرادي كه در دهه 70 اعزام شده بودند، برمي‌گردند و تنها دليل آن هم به مسائل معنوي و شرايط روحي برمي‌گردد. جالب است كه بسياري از اين دانشجويان اعلام مي‌كنند كه نيازهاي دروني ما در خارج از كشور اقناع نمي‌شود، يعني همه چيز به مسائل مالي برنمي‌گردد. * فارس: در خصوص دانشجوياني كه با هزينه شخصي به ادامه تحصيل در خارج از كشور مي‌پردازند چه برنامه‌هايي انجام شده و يا در دستور كار قرار دارد؟ - متكان: متقاضيان ادامه تحصيل كه با هزينه شخصي به خارج از كشور ميروند هم از برخي حمايتهاي ادارهكل بورس در اين سال‌ها بهره‌مند شده‌اند، در اين خصوص در زمينه‌هاي تسهيلات غيرارزي، بليط نيم‌بهاء، انتخاب كشور محل تحصيل و اعتبار دانشگاه مقصد حمايت‌هايي از اين دانشجويان صورت گرفته و خدماتي به آنها ارائه شده است. * فارس: با توجه به مشكلاتي كه در اعزام دانشجو به برخي كشورها مثل انگلستان و كانادا وجود دارد، در اين مورد چه برنامه‌اي وجود دارد، ظاهرا براي آمريكا، انگليس و كانادا محدوديت اعزام وجود دارد؟ - متكان: بله، اخيرا هم مديركل بورس اعلام كرده‌اند كه در اين 3 كشور شرايط خوبي را براي ادامه تحصيل دانشجويان ايراني وجود ندارد، البته اينطور نيست كه كيفيت اين دانشگاه‌ها خوب نباشد، بلكه شرايط مناسب براي ادامه تحصيل مساله‌اي جدا از كيفيت دانشگاه‌ها است، چون با اين مسائل به صورت سياسي برخورد مي‌كنند. كانادا براي دانشجوياني ايراني مشكلات زيادي بوجود آورده است، طريقه ويزا دادن براي اين كشور خودش يك معضل است و به همين دليل و عليرغم ادعاي دفاع از حقوق بشر در كانادا، شاهديم كه كوچكترين ارزشي را براي افراد قائل نيستند و در قبال آنها تعهدي ندارند، در اين كشور بعضا به دانشجو ويزا مي‌دهند ولي به خانواده او ويزا نمي‌دهند، پس نگاه سياسي و عدم توجه به مسائل انساني مهمترين مشكل در اين زمينه بوده است. * فارس: در مورد انگليس و آمريكا هم نگاه‌هاي سياسي وجود دارد؟ - متكان: در مورد انگلستان هم به هر حال احساس كرديم كه براي دانشجويان ايراني كيفيت لازم را در نظر نمي‌گيرند، البته خود دانشجويان ايراني در انگلستان هم به اين نكته اذعان داشتند كه اين به نوعي تبعيض آموزشي محسوب ميشود. اين در حالي است كه انگليس برخلاف برخي كشورهاي ديگر مثل فرانسه، شهريه سنگيني اخذ مي‌كند ولي كيفيت لازم را ارائه نمي‌كند و اين مسئله براي ما قابل قبول نيست. در مورد آمريكا هم كه اوضاع كاملا مشخص است، ما اصلاً در ايران سفارت آمريكا نداريم به همين دليل نمي‌توانيم دانشجويان خود را براي آمريكا بورس كنيم. به هر حال آمريكا مخالف استقلال ما است و اين اظهر‌من‌الشمس است كه آمريكا مخالف رشد و پيشرفت جمهوري اسلامي ايران باشد، پس اين كشور چگونه مي‌تواند به تعالي دانشجوي ايراني كمك كند؟ اين امر در حوادث پس از انتخابات بيشتر براي نسل سوم انقلاب روشن شد، در واقع آمريكا دشمن تاريخي عزت و استقلال نظام جمهوري اسلامي ايران است. * فارس: آقاي دكتر متكان! اين مشكلات به مساله بازگشت دانشجويان به كشور نيز مربوط ميشود؟ - متكان: يكي از مسايل مهم در بازگشت دانشجويان به نحوه انتخاب آنها برمي‌گردد. ما اكنون دانشجوياني را اعزام مي‌كنيم كه از دانشگاه‌هاي مجري دوره دكترا باشند، يعني از ابتدا جاي اين دانشجو براي برگشت مشخص است و اعلام نياز آنها گرفته شده است. در هر صورت در اين 3 سال با توجه به توسعه دانشگاه‌ها در شهرستان‌ها و يا دانشگاه‌هاي در حال تاسيس بيش از 3000 دانشجوي دكتراي بورسيه داخل كشور داشته‌ايم كه در اين مورد ضمن كميت به مسائل كيفي هم توجه شده است، يعني در اين 3 سال ظرفيت بورس داخل از 400 نفر در سال به 1000 نفر در سال رسيده است و از نظر كيفي هم ارتقا داشته‌ايم، شهريه‌ها را بالا برديم و در كنار آن مقرري 150 هزار تومان را به حداقل 400 تومان با توجه به دانشگاه مقصد رسانده‌ايم كه اين مبلغ 700 هزار تومان هم افزايش داشته است. در اين مورد 3000 بورسيه داشتيم كه مقرري آنها ارسال مي‌شد و اين دانشجويان 6 تا 9 ماه پس از تصويب پروپزال و امتحان جامع مي‌توانند به خارج از كشور بروند تا با تكنيك‌هاي روز آشنا شوند كه با اين موارد يك تحول در زمينه بورس دانشجويان داخل كشور ايجاد شد. * فارس: براي دانشجويان بورسيه خارج در اين زمينه‌ها چه تسهيلاتي در نظر گرفته‌ايد؟ - متكان: اكنون سمينارهاي علمي براي دانشجويان خارج از كشور، چه بورسيه و چه غيربورسيه را آغاز كرده‌ايم كه اين سمينارها پارسال در لندن برگزار شد و بيش از 400 مقاله داشت و در هند و فرانسه و ساير كشورها نيز برگزار شد و در مسكو نيز در حال برگزاري است كه اين سمينارها به صورت خودجوش از سوي دانشجويان برگزار ميشود. سمينار علمي در لندن در دانشگاه UCL باحمايت وزارت علوم برگزار شد و يا در هند با همكاري علمي دانشگاه‌هاي هند برگزار شد كه از نظر كيفي در سطح بالايي قرار داشت. اين سمينارها باعث ايجاد يك تبادل علمي ميشود و علاوه بر آن سرپرست دانشجويان خارج از كشور را به رايزن علمي تبديل كرديم، چون سرپرست فقط به امور دانشجويان رسيدگي مي‌كرد ولي رايزن‌‌ها به شناسايي پتانسيل علمي كشور تحت‌نظر، انتقال دانش و فناوري و ارتباط بين دانشگاهي داخل و خارج از كشور و... هم مي‌پردازند. در كنار اين موارد رايزني‌ها در چند كشور مانند مالزي و اوكراين را گسترده كرديم و در چند كشور ديگر مثل آلمان و چين هم امور مربوطه انجام شده است و همه اينها گوشه‌اي از فعاليت‌هاي 3 سال گذشته بوده است. همچنين پرداخت به موقع هزينه‌ها و مقرري‌ها از ديگر فعاليت‌هاي ادارهكل بورس بوده است كه اين اتفاق عليرغم تحريم كشور رخ داده است، در همين زمينه تلاش كرديم كه در داخل و خارج از كشور دانشجويان بورسيه با مشكل مالي مواجه نشوند، اكنون مقرري‌ها و شهريه‌ها زودتر از موعد مقرر ارسال ميشود. همچنين بايد يادآوري كنم كه اعطا به بورس سال آخر به دانشجوياني كه با هزينه شخصي در خارج از كشور در دوره دكتري تخصصي مشغول به تحصيل هستند از ديگر فعاليت‌هاي ادراه‌كل بورس در اين سال‌ها بوده است. * آيا اين دانشجويان بورسيه، چه در داخل و چه در خارج، صرفا بعد از فارغ‌التحصيلي بايد در دانشگاه‌ها مشغول به خدمت شوند؟ - متكان: خير، هيات علمي مورد نياز ساير دستگاه‌ها كشور نظير جهاد دانشگاهي، وزارت جهاد كشاورزي و... با توجه به مسئوليت فرابخشي وزارت علوم نيز از اين دانشجويان تامين شده‌اند. * فارس: براي اعزام دانشجو به خارج از كشور معمولاً نام موسسات مختلفي شنيده ميشود، در اين مورد هم توضيحات مختصري ارائه كنيد... - متكان: در اين سال‌ها نظام‌مند كردن و كنترل موسسات اخذ پذيرش و اعزام دانشجو به خارج از كشور، نيز در دستور كار بوده و اقداماتي بسيار خوبي انجام شده است. * فارس: براي ارتقاي كيفيت اعضاي هيات‌هاي علمي دانشگاه‌ها چه اقداماتي انجام شده است؟ - متكان: تامين و ارتقاي سطح علمي و اصلاح هرم هيئت علمي دانشگاه‌ها از طريق اعطاي بورس دكترا داخل و ايجاد فرصت براي ادامه تحصيل مربيان دانشگاه‌ها يكي از اولويت‌هاي ما در اين دوران بوده است، در كنار اين مساله فراهم آوردن امكان استفاده دانشگاه‌هاي غيردولتي-غيرانتفاعي از بورس‌هاي تحصيلي با هدف كمك به گسترش آموزش عالي و همچنين اصلاح دستورالعمل دانشجويان پذيرفته شده به شرط بورس دكترا داخل و رفع موانع ادامه تحصيل آنان از جمله مهمترين اقدامات اين ادارهكل در اين 3 سال بوده است. همچنين اهدا تسهيلات و پرداخت هزينه‌هاي استفاده از فرصت‌هاي تحقيقاتي كوتاه مدت خارج از كشور به دانشجويان بورسيه دكتراي داخل كشور نيز در اين مسير موثر بوده است كه در كنار آن پرداخت هزينه‌هاي شركت دانشجويان بورسيه دكتراي داخل در كنفرانس‌هاي بين‌المللي، يكبار در طي دوره بورس نيز انجام شده است. * فارس: كميته صلاحيت مدرسي هم در اين راستا فعاليت مي‌كند؟ - متكان: كميته صلاحيت مدرسي متشكل از اساتيد متخصص و متعهد دانشگاه‌هاي كشور براي تعيين قابليت‌ها و توانايي‌هاي علمي، اخلاقي، اجتماعي، فرهنگي و اعتقادي داوطلبان بورس دكتري داخل از طريق مصاحبه‌هاي تخصصي تشكيل شده كه هدف آن تربيت اساتيد مومن و متدين بود، اجرا شده است. * فارس: آقاي دكتر متكان، در پايان باز هم با تشكر از جنابعالي به خاطر وقتي كه در اختيار ما گذاشتيد، اگر نكته‌اي باقي مانده را مي‌شنويم... - متكان: در پايان براي مديركل جديد كه در طول 3 سال گذشته در پيشرفت امور ادارهكل بورس فعاليت بسزايي داشتهاند، آرزوي توفيق مي‌كنم. همچنين از تمام همكاران خوبم در ادارهكل بورس، شوراي مركزي بورس، اعضاي محترم شوراي تخصصي و كليه اساتيد بزرگواري كه اينجانب را ياري كرده‌اند، تقدير و تشكر مي‌كنم.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر ایران]
[مشاهده در: www.asriran.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 369]
-
گوناگون
پربازدیدترینها