تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
چگونه برای دریافت ویزای ایران اقدام کنیم؟ مدارک لازم و نکات کاربردی
راهنمای خرید یو پی اس برای مراکز درمانی و بیمارستانی مطابق الزامات قانونی
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
چرا پاسارگاد به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران شناخته می‌شود؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1820757380
شجریان شدن به زور تقلید
واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: در ادامه این مسیر نخستین، بنان نیز جلوهای دیگر از بمخوانی را در آواز ایرانی ارائه كرد. بنان از یك نظر دیگر نیز در سده اخیر، خواننده‌ای متمایز است و آن، اینكه... صدای هر خواننده، در اولین مواجهه با شنونده، فعل و انفعالاتی در او پدید می‌آورد. این صدا به همراه رنگ، لحن و احتمالا برخی مولفه‌های آن، در ذهن كسی كه صاحب استعداد خواندن است، جای می‌گیرد و بخشی از سلیقه آوازی او را تشكیل می‌دهد.در این صورت، نفر دوم ناخودآگاه در حال بازتولید فیگورها و ژست‌های صوتی و آوازی اولی، البته با محدوده امكانات حنجره خودش است. به عبارت دیگر، آگاهانه یا ناآگاهانه می‌كوشد صدایش و مولفه‌های آن را به صدای خواننده اصلی نزدیك كند.این اتفاق وقتی برای یك علاقه‌مند به موسیقی روی دهد كه برای دل خود یا تنها در جمع دوستانش می‌خواند، پدیده‌ای عادی و طبیعی است، اما اگر خواننده‌ای حرفهای با تقلید از دیگری كار خود را آغاز كند و به همان روال ادامه دهد، نمی‌توان بسادگی از آن گذشت.فراگیری آواز ایرانی در قالب رابطه استاد و شاگردی است. از این رو در ابتدای راه آموختن، هنرجویان به تقلید از صدای بزرگان و پیشكسوتان می‌پردازند. در این راه چه بسا ممكن است برخی مولفه‌های صدای دوم (فرد مقلد) از صدای اصلی (تقلیدشونده) برتر و والاتر باشد و مقلد برای اینكه بتواند به صدای او نزدیك شود، بسیاری از محاسن صدای خود را دانسته یا نادانسته فدا كند. این فرآیند، در صورتی معیوب تلقی نخواهد شد كه فرد مقلد، قدرت برون‌رفت از دایره تقلید را داشته باشد و این امر ممكن نیست مگر با پیدا كردن خویش؛ موضوعی كه در این دوره و زمانه از هر سوی با بن‌بست روبه‌رو می‌شود. در این روزگار، خود ماندن بسیار سخت است و به همان میزان نیز آواز خویش را خواندن، بعید و دشوار....صداسازی چیست؟صداسازی در معنای عام، به مجموعه تمرین‌ها، نرمش‌ها، بایدها، نبایدها و دیگر موارد برنامه‌ریزی‌شده‌ای می‌گویند كه در تولید بهترین صدای موجود در هر فرد به كار بسته می‌شود. در ایران از دهه‌های قبل، در بیشتر رشته‌های هنری‌ای كه به‌نوعی با صدای هنرمند سروكار دارند، كلاس‌های پرورش صدا در دوره‌های آموزشی هر رشته دایر شده است؛ اما در شكل‌گیری صداسازی به مفهوم مدرن در خوانندگی سنتی، در این راه می‌توان سیدحسین طاهرزاده (1334 - 1261) خواننده دوره‌های قاجار و پهلوی را پیشقدم دانست. او با خودشنیداری، دست به ارتقای صدا و آوازش زد. طاهرزاده را نخستین خواننده موسیقی دستگاهی ایرانی‌ای می‌دانند كه از طریق شنیدن صدای خود در تصحیح معایب آوازش بر‌آمد. وی در این راه از دستگاه نوظهور فونوگراف یاری جست.پس از طاهرزاده و به موازات همه‌گیرشدن شیوه او و خواننده متقدم‌تر از او یعنی جناب دماوندی، در عرصه آواز ایرانی خوانندگانی ظهور كردند كه با وامداری‌های سبكی و شیوگی كم‌وبیش به این دو بزرگ آواگر پارسی، معمولا صداهایی شسته‌رفته و گاه برتر از آنها داشتند.دیگر نكته مهم این است كه تا پیش از ورود امكانات ضبط و پخش صوت به ایران، بیشتر خوانندگانی مقبول طبع همگان می‌افتادند كه تحت تاثیر ذاكران و تعزیه‌خوانان دارای صداهایی بلند و رسا بودند؛ اما زمانی كه كلنل علی‌نقی وزیری كه در سفر به اروپا با بمخوانی آشنا شده بود، در چند صفحه از آثاری كه ضبط كرد، به بمخوانی مبادرت ورزید و با این كار، فصل تازه‌ای را در خوانندگی ایرانی گشود. در ادامه این مسیر نخستین، بنان نیز جلوهای دیگر از بمخوانی را در آواز ایرانی ارائه كرد. بنان از یك نظر دیگر نیز در سده اخیر، خواننده‌ای متمایز است و آن، اینكه رنگ صدای بشدت كنترل‌شده و پراحساس او در تمامی نت‌های محدوده صدایی‌اش یگانه است و برخلاف بیشتر خوانندگان دهه‌های اخیر، این رنگ از اوج تا فرود صدای او (و برعكس) كوچك‌ترین تغییری نمی‌یابد.تولید صداهای شبیهپیدایش ضرورت و اصلا خطوركردن فكر صداسازی به صورت مطالبی مدّون، به ذهن علاقه‌مندان به آواز ایرانی، متعلق به زمانی است كه با ورود دستگاه ضبط و پخش صوت و همچنین پدیده‌ای به نام رادیو، انواع و اقسام صداها و آوازهای بیگانه، با لحن‌های انحصاری هر كدام از آنها، به گوش شنوندگان ایرانی سرازیر شد. این گونه‌گونی ذهن، گوش و سلیقه ایرانی را دستخوش تطور كرد و مرز تمایزی میان آنچه قبل‌تر اجرا و شنیده می‌شد با انواع آوازهای سال‌های بعد پدید آورد. این درهم‌تنیدگی لحن‌ها بتدریج در دهه‌های بعدی هنرجوی آواز ایرانی را در نخستین مواجهه با درس‌های آوازی و گوشه‌های ردیف دچار مشكل كرد.مجموعه این مسائل، به همراه اضطرارهای پیش‌گفته دنیای مدرن، سرانجام ضرورت چاره‌جویی را پدید آورد.از دیرباز، هر استاد آوازی به شاگردش در جاهایی كه لازم می‌دیده، مطالب و نكاتی را می‌گفته است؛ شیوه‌ای كه امروز نیز پابرجاست و بسیاری از استادان فن، معتقد به آموزش صداسازی در ضمن فراگیری ردیف هستند. در یك شیوه، هنرجو زیر نظر استاد و پس از تمرین حالت‌های مختلف و بالقوه، آمیزه‌ای از استعداد بعلاوه تكنیكی را كه او باید اجرا كند به كار می‌بندد كه با گذر زمان قطعا هر دوی اینها ارتقاء خواهد یافت و شاگرد به بالندگی خواهد رسید. اما در صورتی كه از ابتدا صدایی خاص (در شیوه بشدت رایج امروزی، شجریان یا هر شیوه آوازی دیگر) را بخواهیم در قالب صداسازی پیش از آموزش ردیف به هنرجو دیكته كنیم، دقیقا همه ریل‌ها را برای حركت در همین یك مسیر تعبیه كرده‌ایم و او را هیچ راهی جز تكرار آوازی كه ده‌ها تن دیگر نیز دارند به آن تأسی می‌كنند، نخواهد بود. صداسازی اینچنینی، بی‌گمان جوهر آواز ایرانی را از بین خواهد برد.از بین بردن رنگ و امضای صداها، ایجاد اختلال در حجم آنها، بستن هر گونه راهی بر آشنایی‌زدایی (حداقل در نخستین مواجهه با صدای هر خواننده تازه‌وارد) و دیگر معایب، همه از اثرات ابتدایی صداسازی به شمار می‌روند. تا اینجای كار، اینها همه یعنی، به عده زیادی هنرمند نقاش یكی دو رنگ محدود بدهیم و از آنها بخواهیم تا فقط با همین یكی دو رنگ نقاشی كنند. در خصوص شیوه و روش هم طبیعی است كه این هنرجویان در ادامه، ردیف و شیوه را هم نزد همان استاد صداساز پی خواهند گرفت، آن وقت شعرخوانی، فضای آواز، تحریرها، قرینه‌سازی‌ها و ... همه و همه شبیه هم می‌شوند (كه شده‌اند)؛ درست مثل اینكه به نقاشانی كه در سطور فوق ذكرشان رفت بگوییم همه شما فقط می‌توانید یك نقش واحد را بكشید. صداسازی از دیدگاهی، پدیده‌ای نسبتا تازه‌وارد به موسیقی ایرانی است. در نوار باقیمانده از تدریس آواز استاد نورعلی برومند به محمدرضا شجریان، می‌بینیم و می‌شنویم كه او ضمن آموزش صدای مطلوب به شجریان، عیب‌های كلی یكی دو خواننده مشهور آن روزگار را نیز برمی‌شمرد. برومند، در جایی از همان نوار می‌گوید: وقتی اشكالات صدای یكی از شاگردانم برطرف شد، به من گفتند انگار تو در حنجره او دست برده‌ای و صدایش را تصحیح كرده‌ای (نقل به مضمون).اگر برومند در جایی به شجریان می‌گفت اینجا بهتر است چنین بخوانی، امروز صداسازان همه را به شجریان خوانی هدایت می‌كنندشجریان بعدها در دهه 70، همین مطالبی كه پیش برومند گذرانده بود را به اضافه خودآموخته‌ها و تجربه‌هایش به جمعی محدود منتقل می‌كند، دوره‌ای كه صداسازی نام می‌گیرد.اگر برومند با شیوه قدمتدار انتقال سینه به سینه ردیف و به موازات آن برطرف كردن اشكالات صدا در حین آموزش گوشه‌های آوازی، در جایی به مثلا شجریان یا هر هنرجوی دیگر خود می‌گفته كه اینجا را بهتر است این‌گونه بخوانی و صدایت را به این رنگ دربیاوری، امروزیان صداساز، مستقیم و سرراست همه را به شجریان‌خوانی هدایت می‌كنند. از این لحاظ می‌توان گفت این صداسازی جدید هنوز شكل نگرفته است كه هیچ، هنرجویان را هم فقط به تقلید آن هم از نوع دست‌چندم رهنمون می‌شود. آواز ایرانی خوانندگی كلاسیك و اپرا نیست تا در آن بتوان هنرجو را از ابتدا با نرمش‌ها و ورزش‌هایی به سوی صدایی خاص راه برد. صداسازی حقیقی در آواز ما با خوانندگی و خواندن است كه شكل می‌گیرد، اصلی كه از گذشته‌های دور همواره میوه‌های شیرین و در عین حال رنگارنگی را به عرصه این هنر گرانقدر هدیه كرده است.هنرمند یا تكنسینآوازخوانان سال‌های اخیر در نبود و كمبود امكان و فرصت تمرین و اجرا با میانبرزدن می‌كوشند به صداسازی و تقلید متوسل شوند. این نكته ناخوشایند صد البته ما را به یاد خلا بزرگ نبود مكان‌هایی درخور و سزاوار برای خوانندگی مداوم و حرفهای در كشور نیز می‌اندازد كه اگر چنین شرایطی ممكن بود، امروز به تعداد كافی خواننده و صداهای متنوع می‌داشتیم.از وقتی انسان از شیوه‌های زیستی ابتدایی فاصله گرفت و برای بقا به راه‌های بهبود زندگی اندیشید، بتدریج بر آگاهی‌های عینی‌اش افزود و به همان نسبت از اتكای او بر آگاهی‌های شهودی‌اش كاسته شد. در ادامه این راه، بشر كوشید گستره نامحدود ذهنی‌اش را به كمك فناوری و ابزارهای دست‌ساز خود درخصوص هر پدیده‌ای به فرمول‌های محدود عینی ذهنی بدل كند. دامنه این فرمول‌ها سرانجام با گذر از مدرنیسم انسان را به هستی رقمی (دیجیتال) رهنمون شد.از دیگر سو، هنرجوی آواز سنتی نیز با در نظر گرفتن مشقت‌هایی كه پیشینیان این رشته تحمل كرده بودند و نیز عنصر سرعت كه در بزنگاه رخدادهای بی‌شمار عصر دیجیتال مدام خود را بر همگان تحمیل می‌كند، راه‌های میانبری را یك‌به‌یك آزمود. یك روز به جای آموختن سینه به سینه گوشه‌های ردیف دستگاهی و مرور ذهنی علمی هر گوشه در طول هفته، به ضبط هفتگی صدای استاد و تمرین آن از روی نوار پناه برد. روز دیگر، وقتی دید زدن این نعل وارونه جز تنبلی ذهنی و كم‌اثر كردن گوش موسیقایی او حاصلی در پی ندارد، به تقلید تكه‌به‌تكه و موبه‌موی آوازهای استادان رو می‌آورد و زمانی كه ناتوانی خود در این كار را در آیینه مربیان كم‌ذوق و بی‌ذوق امروزی آواز دید، به كلاس تقلید صدا رفت و نام آن را صداسازی گذاشت؛ غافل از اینكه پناه بردن از سر استیصال و نه اندیشه، به راه‌های میانبر و دور زدن موانع و نه رد كردن آنها، ذهن و حنجره آدمی را به سینتی‌سایزر و حداكثر ساز دیجیتال تولید آواز تبدیل می‌كند.صداهای نارسدر واقع، طی این دو سه دهه، ایراد عمده از خلا‡ مبحث صداسازی امروزین در موسیقی آوازی نبود. اشكال از ورود (امكان ورود) صداهای نارسی بود كه در خلا‡ صاحبان حقیقی صداهای برتر به بازار خوانندگی راه می‌یافتند. آنان حسن و عیب را به زعم خود می‌دیدند، اما در مسیر برطرف كردن عیوب و افزودن حسن‌ها به كارشان، طی طریق نمی‌كردند، فقط میانبر می‌زدند، انگار صداسازی مأمور بود تا در كمترین سرعت، معایب صاحبان این صداهای وادی‌های ناپیموده آواز و زندگی (زندگی آوازی) را بپوشاند.در این مسیر، آنها كه به صداسازی تن ندادند معایب در آوازهایشان باقی ماند و با همان صداهای نارس و درواقع فقط بخشی از صدای حقیقی‌شان به خوانندگی ادامه دادند؛ آنها كه تن دادند نیز صاحب ماسك شجریان شدند. این نسل ماقبل مقلدان شجریان، خود تاثیر زیادی در ظهور مقلدان صرف شجریان (كه صورت مساله را به كلی پاك كرده بودند) داشتند.اینان با همان مقصدی كه چیزی غیر از تقلید نیست، در حقیقت راهی را در آواز شروع نمی‌كنند كه آن را به فرجام نیز برسانند و مگر غیر از این است كه آنچه آغاز ندارد نپذیرد انجام؟!
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سیمرغ]
[مشاهده در: www.seemorgh.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 556]
-
گوناگون
پربازدیدترینها