واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: هلال شوال مسئله ی فقهی یا سیاسی

در روزهای پس از اعلام عید فطر رسانه های غربی سعی کردند با استفاده از تبلیغات مسموم خود از اختلاف در یک مبحث فقهی بهره برداری سیاسی کنند به نظر می رسد رسانه ها ی داخلی در جهت تنویر افکار عمومی در این مسئله نقش بسزایی داشته باشند و با ترسیم ابعاد مختلف این مسئله جامعه را به بصیرت فقهی برساند از این رو در این مقاله سعی شده به جهت مقدمه و ورود به این بحث بخش از شبهه ایجادشده را پاسخ گوید. 1. مقوله اجتهاد در شریعت اسلامى، گوهرى گرانبها و گنجینهاى بىپایان محسوب مىشود و این گوهر آن وقت ارزش بى مثال خود را متجلى مىکند که در مذهب اهل بیتعلیهم السلام جلوهگر شود. مذهبى که همواره قائل به افتتاح باب اجتهاد بوده و هست و بر خلاف بسیارى از مذاهب اسلامى، هرگز تن به انسداد باب اجتهاد نداد.2. پذیرش اجتهاد و مشروعیت آن، به معناى به رسمیت شناختن تکثّر آراء و فتاواى گوناگون، ولى با رعایت اصول و مبانى اجتهاد و مراعات روش و شیوه دقیق این صناعت است.مسأله تفاوت انظار در یک مسأله فقهى، از واقعیات اجتنابناپذیر و از لوازم بىچون و چراى اجتهاد است. کمتر مسأله فقهى را مىتوان سراغ گرفت که شاهد فتاواى متفاوت و یا متضاد نباشیم. در حکم نماز جمعه، در حالى که برخى از فقیهان همچون شهید ثانى و صاحب حدائق به وجوب تعیینى نماز جمعه معتقدند، عدهاى همچون سلاّر و ابن ادریس و نراقى و آیتاللَّه بروجردى، آن را حرام یا در مشروعیت آن در عصر غیبت متوقفند.3. تکثّر فتوا و تفاوت آراء که ماهیت ذاتى اجتهاد و جوهره آن را تشکیل مىدهد، فرصتى ارزشمند براى طرح نظرات مختلف و گسترش و پیشرفت دانش فقه است و با آلوده شدن آن به منازعات سیاسى، نباید این فرصت توسط بدخواهان به تهدید تبدیل گردد.4. مسأله ثبوت هلال یکى از عمده مسائل فقهى است که از قاعده بالا مستثنا نیست. فقیهان راههایى همچون رؤیت، تواتر، شیاع مفید علم، گذشت سى روز از ماه پیشین، بیّنه و حکم حاکم را به عنوان طرق ثبوت هلال برشمردهاند و در ذیل هر یک از این عناوین، فتاوایى مختلف و متفاوت را ارائه کردهاند.5. در بحث ثبوث هلال از طریق رؤیت، فتاوایى گوناگون را مشاهده مىکنیم که مىتوان به طور کلى در گزارش ذیل به آنها اشاره کرد:1/5) کسانى که اتحاد افق را براى رؤیت شرط نمىدانند و رؤیت هلال در یک منطقه را براى سایر مناطق و بلادى که در شب مشترک باشند کافى مىشمرند. (نظریه مرحوم آیت اللَّه خویى و برخى از شاگردان ایشان همچون آیت اللَّه تبریزى)2/5) کسانى که قائل به وحدت افق مىباشندو رؤیت هلال در یک ناحیه را براى دیگر مناطق کافى نمىشمرند مگر براى مناطقى که هم افق با منطقه رؤیت شده باشند. (نظریه مشهور)6. کسانى که وحدت افق را معتبر مىدانند، به نوبه خود، به دو دسته تقسیم مىشوند:1/6) کسانى که رؤیت با چشم عادى و بدون ابزار را معتبر مىدانند و معتقدند: رؤیت با چشم مسلح کافى نمىباشد. (نظریه حضرت امام و برخى فقیهان معاصر، همچون آیت اللَّه سیستانى و آیت اللَّه مکارم)2/6) کسانى که رؤیت یا چشم مسلح را همچون چشم عادى، کافى و معتبر مىشمرند. (نظریه مرحوم آیتاللَّه بهجت، مرحوم آیت اللَّه فاضل لنکرانى، مقام معظم رهبرى، آیت اللَّه نورى همدانى و آیت اللَّه موسوى اردبیلى)نتیجه آنکه در میان فقیهان معاصر، نسبت به ثبوت هلال از طریق رؤیت، سه فتواى فقهى مختلف وجود دارد و طبیعى است که این سه نظر، براى خود آن بزرگواران و براى مقلدان ایشان حجت است و از اعتبار و نفوذ شرعى برخوردار است و این تفاوت در رأى، هرگز نباید به عنوان وسیلهاى در اختیار بدخواهان، براى سوء استفاده و ایجاد اختلاف در جامعه قرار گیرد.7. یکى دیگر از طرق ثبوت هلال، حکم حاکم است. در مورد این طریق نیز، دو نظر و فتواى فقهى مشاهده مىشود.1/7) کسانى که حکم حاکم شرع را براى ثبوت هلال نافذ مىشمرند و آن را براى سایر مجتهدان و مقلدان ایشان حجت و معتبر مىشمرند، مگر اینکه علم به خطاء مستند آن داشته باشند. (نظریه مشهور)2/7) کسانى که در ثبوت هلال به وسیله حکم حاکم اشکال مىکنند اگر چه نفى هم نمىکنند. (نظریه آیت اللَّه خویى و برخى دیگر از فقیهان)8. با بررسى گزارش بالا، مشاهده مىشود که راههاى ثبوت هلال، همچون دیگر مسایل فقهى، مورد اختلاف میان فقیهان است و هر کس از مقلّدان ایشان باید بر طبق فتواى مجتهد خویش اقدام کند ولى این واقعیت نباید بهانهاى براى اختلاف و شکاف در جامعه اسلامى باشد، بلکه همچون دیگر مسایل فقهى، باید از این فرصت براى رشد و تکامل علمى و تعالى فقهى بهره جست.هرگز تفاوت انظار فقهى را نباید با آلودگىهاى سیاسى مشوب کرد و بهانه به دست دشمنان اسلام و نظام مقدس اسلامى داد تا آنها بخواهند با ایجاد فتنه و گل آلود کردن آب، ماهى طمع خویش را صید کنند و با افشاندن تخم عداوت و نفاق در جامعه، اختلافات فقهى را که اختلافى میمون و مبارک است بر مخالفت با نظام اسلامى و رهبرى حکیم و فرزانه آن حمل کنند.تفاوت دیدگاههاى فقهى، فرصتى مغتنم براى پربار شدن و شکوفایى هر چه بیشتر نظام مقدس اسلامى و حل مشکلات و معضلات آن است و نه تنها به عنوان عامل اختلاف اجتماعى و چند دستگى سیاسى محسوب نمىشود، بلکه وسیلهاى ارزشمند براى وحدت اسلامى است، چرا که با جمع شدن تمامى آراء فقهى، در مسیر کشف حقایق کتاب و سنت و احکام الهى، همگان متحد خواهند بود و زمینه را براى هر چه تعالى بیشتر اسلام و نظام مقدس اسلامى فراهم خواهند کرد. نویسنده :مصطفى جعفرپیشهمنبع :سایت رسانیوز
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 263]