واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: قفقاز، منطقه اي حياتي و محل اتصال اروپا و آسيا است. اين منطقه يكي از مهمترين بخش هاي جغرافيايي و اقتصادي در جهان به شمار ميرود. قفقاز همچنين به عنوان ناحيه فرعي شكل دهنده منطقه استراتژيك اورآسياي مركزي، نقش اساسي در معادلات كلان بينالمللي دارد. اين منطقه به دليل وجود ذخاير عظيم انرژي براي قدرتهاي منطقهاي و فرامنطقهاي بسيار حايز اهميت است. دراين راستا روسيه و تركيه دو كشور مهم و تاثيرگذار، در مناسبات اقتصادي و امنيتي در منطقه قفقاز به شمار مي آيند. به عقيده كارشناسان و تحليلگران مسائل سياسي،از دلايلي كه دو كشور روسيه و تركيه را در منطقه قفقاز براي نزديكتر شدن به يكديگر ترغيب مي سازد، ايجاد ائتلافي قدرتمند در منطقه، در برابر اقدامات مداخله جويانه آمريكا و رژيم صهيونيستي است. ايجاد پايگاه هاي آمريكايي و صهيونيستي در حيات خلوت روسيه، مانند دو كشور آذربايجان و گرجستان، مي تواند انگيزه اي براي بيشتر شدن مناسبات مسكو-آنكارا محسوب شود. آندره آرشف كارشناس مركز مطالعات آسياي مركزي و قفقاز در بنياد فرهنگ استراتژيك، در مقالهاي به تحليل روابط روسيه و تركيه پرداخت. آرشف در اين تحليل ضمن تاكيد بر اهميت همكاري ميان دو كشور اين همكاري را براي بقاي منطقه قفقاز و حفظ منافع اقتصادي، سياسي و استراتژيك روسيه و تركيه ضروري دانست. به نوشته اين تحليلگر حوادث منطقه قفقاز بعد از سال 1991، از جمله مناقشه قره باغ و حوادث اگوست 2008 در اوستياي جنوبي، منجر به تقويت مواضع برخي كشورها از جمله تركيه در قفقاز شد. افزايش مداخلات آمريكا و اتحاديه اروپا در اين منطقه، يكي از دلايل اصلي توجه آنكارا به مسكو است. تركيه در نتيجه اين مداخلات مجبور به احتياط و جستجوي نقاط مشترك با روسيه شد كه بعد از 10 سال آشفتگي و سياست خارجي گنگ، دوباره اهميت استراتژيك قفقاز را براي سرنوشت حاكميت خود يافته بود. در ادامه تحليل، آرشف در مورد آينده سياست خارجي تركيه، تاكيد كرده است: تركيه در آينده تلاش خواهد كرد تا حد ممكن رابطه با آمريكا، همگرايي با اتحاديه اروپا و سياست خارجي خود در خاور نزديك و همچنين اوراسيا كه بخشي از آن مربوط به روسيه و ايران ميشود را حفظ كند. به اعتقاد اين تحليلگر، تركيه در رابطه با روسيه، قبل از هر چيز اهداف و منافع خود را دنبال خواهد كرد. اظهارات احمد داود اوغلو وزير خارجه تركيه يكي از مواردي است كه در اين تحليل به آن اشاره شده است. به گفته داود اوغلو، سياست خارجي آنكارا اجازه افزايش اهميت و تاثير بر مناطق مهم ژئوپليتيكي براي تركيه، را به اين كشور ميدهد. به عقيده وي اين مناطق، در نزديكي خشكيها و مناطق دريايي نزديك تركيه قرار دارند. آرشف در اين مقاله، از انرژي و توريسم به عنوان مهمترين محورهاي همكاري ميان روسيه و تركيه نام برده است، در حاليكه معتقد است دو كشور هنوز نتوانسته اند در حوزه تكنولوژيهاي برتر و ماشينسازي به توافقاتي اصولي دست يابند. تركيه در اين همكاري حداكثر سود را در زمينه هاي انرژي و همكاري نظامي- فني بدست مي آورد، اين در حالي است كه روسيه تا حدودي ناگزير و مجبور به اين همكاري است. پروژههاي اقتصادي جاهطلبانه روسيه ميتوانند وابستگي آشكاري به اراده آنكارا داشته باشند. به گفته اين تحليلگر فعاليت مشترك روسيه و تركيه در بحث حل مناقشات منطقهاي در قفقاز سودمند اما اين امر مستلزم سطح بالاي اعتماد متقابل است. اين در حالي است كه در صورت وخيم شدن روابط آنكارا با واشنگتن و مخصوصا با اسرائيل، عوامل ديگري نيز ميتوانند بروز يابند كه مانع تحكيم مواضع تركيه به عنوان مركز قدرت مستقل منطقهاي گردد. از اين ديدگاه، سفر رجب طيب اردوغان نخست وزير تركيه به روسيه براي ديدار با همتاي روس خود ديميتري مدودف و شركت در دومين نشست شوراي همكاريهاي روسيه و تركيه در روز بيست و چهارم اسفند ماه جاري، يكي از مواردي است كه با بازتاب فراوان در رسانه هاي تركي و روسي، مويد افزايش روابط راهبردي ميان دو كشور است. خبرگزاري ريانووستي روسيه، در بيست و سوم اسفند 89، هدف از برگزاري اجلاس شوراي همكاري هاي روسيه- تركيه و سفر رجب طيب اردوغان به روسيه را، توسعه روابط دوجانبه و فعال تر شدن اين روابط، بيش از گذشته در عرصههاي مختلف همكاري توصيف كرد. روزنامه نزاويسيمايا گازتا چاپ مسكو، در بيست و پنجم اسفند گذشته، در يكي از مهم ترين عناوين خبري خود، در باره سفر اردوغان به روسيه، گزارش داد: اردوغان سعي دارد روابط تركيه و روسيه را تقويت كند. دراين سفر كه به مناسبت نودمين سالگرد امضاي پيمان دوستي بين دو كشور انجام پذيرفت، بررسي چگونگي توسعه روابط دو جانبه در عرصههاي مختلف، براساس مصوبه سال 2010 شوراي عالي همكاريهاي تركيه و روسيه، در دستور كار قرار گرفت . ديميتري مدودف، رييس جمهوري روسيه، در سفر خود به آنكارا در ماه مه سال 2010 ميلادي در ديدار با عبدالله گل رييس جمهوري تركيه، روابط دو كشور را مشاركت راهبردي توصيف كرد. عبدالله گل نيز در اين ديدار بر پيشرفت سريع روابط تركيه و روسيه تاكيد كرده بود. وي اين روابط را روابطي راهبردي ناميد. امضاي 17 موافقتنامه توسعه همكاري ميان مسكو-آنكارا و عقد توافقنامه احداث اولين نيروگاه هسته اي تركيه و گسترش چشمگير مناسبات دو طرف در زمينه انرژي در يك سال گذشته تاكيدي بر راهبردي بودن تعاملات دو كشور است. طبق آمار، تركيه در تامين نفت مورد نياز خود به ميزان 35 درصد و در تامين گاز طبيعي به ميزان 65 درصد به روسيه وابسته است و اكنون با امضاي موافقتنامه احداث نيروگاه هسته اي، تركيه در زمينه انرژي هسته اي نيز به مسكو وابسته تر خواهد شد. تازه ترين آمارها نشان مي دهد كه مبادلات تجاري تركيه با روسيه طي سال هاي اخير به يك صد ميليارد دلار افزايش يافته است. همچنين امضاي موافقتنامه لغو متقابل رواديد در سفرهاي اتباع دو كشور و تشكيل شوراي عالي همكاري تركيه و روسيه پر رنگ تر شدن مناسبات دو كشور را نشان مي دهد. اظهارنظرهاي مقامات بلندپايه تركيه و روسيه نيز حاكي از آن است كه دو كشور درباره بسياري از مسائل خارجي نيز ديدگاه هاي مشابهي دارند. به گفته كارشناسان، سران مسكو و آنكارا درباره راه حل هاي مسائل خاورميانه نظرات مشابهي دارند. برنامه هسته اي ايران و موضوع حماس از جمله مواردي است كه مدودف و اردوغان درباره آنها مواضع تقريبا يكساني را در پيش گرفتند. به اعتقاد ناظران مسائل بين المللي هر چند تركيه يكي از اعضاي ناتو (پيمان آتلانتيك شمالي) به شمار مي آيد، اما اين كشور بويژه در سال هاي اخير توانست با بهره گيري از يك ديپلماسي پويا و همه جانبه مواضع خود را در ناتو به گونه اي پيش گيرد كه از شدت تهديدات اين سازمان براي كشورهاي منطقه و ساير كشورهاي خارج از اين پيمان بكاهد. كارشناسان معتقدند تركيه با پيگيري مواضع خود در ناتو، بويژه در اجلاس اخير اين سازمان كه چندي پيش در ليسبون پايتخت پرتغال برگزار شد، توانست اعضاي ديگر را به پذيرش اين مواضع متقاعد سازد. از سوي ديگر ميانه روي اين كشور و تسليم نشدن در برابر تصميمات مربوط به روسيه در ناتو بازگو كننده اين مطلب است كه تركيه با وجود عضويت در ناتو همچنان به حفظ روابط دوستانه خود با روسيه و تقويت بيشتر اين روابط مي انديشد. پژوهش**م.الف**9123
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 482]