واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: شب گذشته عمر سليمان معاون رييس جمهوري مصر، بر صفحه تلويزيون دولتي اين كشور حاضر شد و با قرائت بيانيه اي ضمن اعلام خبر كناره گيري مبارك از قدرت گفت كه وي اداره امور را به شوراي عالي نيروهاي مسلح واگذار كرده است. اين در حالي بود كه يك شب پيش از آن مبارك اعلام كرده بود كه تا زمان برگزاري انتخابات رياست جمهوري در سپتامبر آينده در اين جايگاه باقي خواهد ماند. كناره گيري مبارك در حالي صورت گرفته كه بنا به اعلام محمد عبدالله سخنگوي حزب متبوع وي، مبارك به همراه خانواده اش قاهره را ترك و به شهر شرم الشيخ در كناره درياي سرخ عزيمت كرد. اعلام استعفاي مبارك از قدرت، موجي از شادماني و خوشحالي را در ميان مردم مصر و ديگر ملت هاي جهان ايجاد كرد و از سوي مقام هاي بسياري از كشورها نيز مورد استقبال رسمي قرار گرفت. شايد خوشبين ترين افراد نيز تصور نمي كرد كه به فاصله كمتر از يك ماه، دو ديكتاتور عرب يعني زين العابدين بن علي و حسني مبارك از صندلي قدرت به پايين كشيده شوند، آنهم نه با مرگ، نه با حمله نظامي خارجي، نه با يك كودتاي نظامي بلكه با قيام مردمي. به نظر مي رسد چرخ تغييرات در كشورهاي عربي كه سال ها بدون حركت مانده بود پس از حركت دوباره به قدري با سرعت پيش مي رود كه كسي توان متوقف كردن آن را ندارد. امروز در جهان عرب اين سخن بسيار شنيده مي شود كه ديروز تونس، امروز مصر، فردا .... . * زمينه ها ------------- سقوط مبارك، گرچه بسيار سريع رخ داد اما ترديدي نيست كه زمينه هايي از قبل وجود داشته است. حسني مبارك كه پس از ترور انور سادات در اكتبر 1981 به مقام رياست جمهوري مصر رسيد، طي 30 سال گذشته با اتخاذ سياست هاي عمدتا محافظه كارانه و محتاطانه در عرصه داخلي و خارجي، مصر را با چالش هاي عمده سياسي و اقتصادي نظير تضعيف جايگاه منطقه اي، افزايش بي ثباتي سياسي و مشكلات مزمن اقتصادي روبرو كرد. از نظر اقتصادي اين كشور در سال هاي اخير، دچار مشكلات و بحران هاي گسترده و مزمني بوده و اقدامات دولت نيز نه تنها كمكي به حل مشكلات نكرده بلكه بر ابعاد آن افزوده است. ميزان بالاي فقر خود بهترين مثال در عمق بحران اقتصادي مصر است. گفته مي شود اگر معيار سازمان ملل متحد براي خط فقر كه دو دلار در روز است معيار قرار گيرد، اينك در حدود نيمي از جمعيت هشتاد ميليون نفري مصر زير خط فقر يا كمي بالاتر از آن زندگي مي كنند. در اين ميان بيكاري گسترده بويژه در ميان جوانان مصري، بر وضعيت وخيم اقتصادي اين كشور افزوده است. افزون بر مشكلات اقتصادي، مصر در عرصه داخلي نيز با چالش هاي سياسي روبرو بود. برخي مسائل همچون نبود چرخش قدرت در ميان طبقه حاكم، فضاي بسته سياسي و اعمال محدوديت هاي گسترده براي فعاليت هاي حزبي و سياسي زمينه بسياري از نارضايتي ها را در مصر ايجاد كرد. با اين وجود در طول اين مدت، جناح حاكم در اين كشور با اتخاذ سياست هاي پليسي، مانع از شكل گيري و قدرت يابي نيروهاي اپوزيسيون شد. اين وضعيت به ايجاد نوعي فضاي رخوت و نااميدي در ميان مصري ها براي سال هاي متوالي منجر شده بود. اما تحولات تونس و سقوط بن علي كه 23 سال بر پست رياست جمهوري تكيه زده بود، ورق را برگرداند. اين تغيير باعث شد تا ملت هاي عرب از جمله ملت مصر اعتماد به نفس از دست رفته خود را بازيابند و درصدد انجام تغييري مشابه دركشورشان برآيند. اعتراض ها در مصر از 5 يهمن امسال كليد خورد و روز به روز ابعاد گسترده تري يافت. در اين ميان حكومت نيز كه روزهاي اول تلاش كرد تا با كاربرد خشونت، اعتراض ها را فرونشاند پس از ناكامي در اين مسير، به اقدامات اصلاحي و طرح وعده هايي براي تغيير رويه روي كرد، اما اين راه نيز نتوانست معترضان را به خانه ببرد. گويي ديگر كار از كار گذشته بود و معترضان به چيزي جز كناره گيري مبارك قانع نبودند. * مسير آينده ---------------- پيروزي مردم مصر در به پايين كشيدن حاكم بلامنازع كشورشان، گرچه رخدادي تاريخي و فراموش نشدني است، اما زماني اين مساله مي تواند در آغاز دوران جديد براي مصر نقطه عطفي شود كه نظام برساخته از اين خيزش مردمي آنطوركه خود مردم خواسته اند، اين كشور را به سمت دموكراسي و ثبات پيش ببرد. بنابراين مصري ها در دوران جديد وظيفه اي بس دشوارتر از سقوط مبارك را روي دوش خود دارند. اينك همه نگاه ها به ارتش مصر است. چرا كه پس از سقوط مبارك، قدرت به شوراي عالي نظامي به رياست محمد حسين طنطاوي وزير دفاع واگذار شده است. مهمترين وظيفه ارتش در برهه كنوني آماده ساختن شرايط براي انتقال قدرت است. هنوز روشن نيست كه ارتش چگونه دوران انتقالي را مديريت خواهد كرد، اما دستكم مشخص است كه قانون اساسي كنوني مصر، ديگر مبنايي براي ترسيم آينده قرار نخواهد گرفت. نيروهاي سياسي اپوزيسيون مصري، ترجيح مي دهند كه ارتش اداره امور كشور را براي يك دوره انتقالي حدودا يكساله به شورايي از سياستمداران و حقوق دانان واگذار نمايد و خود نقشي حمايتي را داشته باشد. نهاد ارتش در مصر در ميان مردم اين كشور مورد احترام است و رفتار آن در جريان اعتراضات كه حاضر نشد خود را در برابر معترضان قرار دهد، بر جايگاه و احترام آن در ميان مصري ها افزوده است. بي ترديد هراندازه كه ارتش بتواند مرحله انتقالي قدرت را به خوبي مديريت كند، بر وزن و جايگاهش افزوده مي شود. از سوي ديگر يكي از مهمترين مسائل پيش روي دوران جديد در مصر، چالش بر سر ميراث مبارك و نظام وي بود. آنطور كه به نظر مي رسد بيشتر معترضان تغيير صرف چهره هاي سياسي را برنمي تابند و خواهان تغييرات مبنايي در ساختار و سيستم سياسي هستند. ساختاري كه در آن از نفوذ جناح حاكم بر قدرت در زمان مبارك اثري نباشد. بر اين اساس پيش بيني مي شود كه ميراث سي ساله مبارك در آينده نزديك همچنان محل نزاع و كشمكش خواهد بود. * موج تغييرات ----------------- موج تغيير خواهي در جهان عرب كه از تونس آغاز شد و اين بار مصر را نيز در نورديد، گويا خيالي براي فرونشستن ندارد و بر آن است تا سرزمين هاي ديگري را نيز تحت تاثير قرار دهد. به نظر مي رسد جهان عرب وارد دوران جديدي از حيات سياسي خود شده كه ديگر بازگشتش به مرحله قبل غيرممكن است: دوران زوال و سقوط نظام هاي خودكامه . اين دوران بيش از هر چيز محصول رشد آگاهي مردم و در مقابل، به روز نبودن نظام هاي سياسي در پذيرش خواسته هاي مردم است. مبارك درست در روزي سرنگون شد كه سي و دو سال پيش از آن، نظام شاهنشاهي در ايران، سقوط كرد روز 22بهمن . تحقيق**م.خ**1358
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 362]