تور لحظه آخری
امروز : سه شنبه ، 6 آذر 1403    احادیث و روایات:  امام صادق (ع):هر كس براى خدا دانش بياموزد و به آن عمل كند و به ديگران آموزش دهد، در ملكوت آسمانها ...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها

تبلیغات

تبلیغات متنی

صرافی ارکی چنج

صرافی rkchange

سایبان ماشین

دزدگیر منزل

تشریفات روناک

اجاره سند در شیراز

قیمت فنس

armanekasbokar

armanetejarat

صندوق تضمین

Future Innovate Tech

پی جو مشاغل برتر شیراز

لوله بازکنی تهران

آراد برندینگ

خرید یخچال خارجی

موسسه خیریه

واردات از چین

حمية السكري النوع الثاني

ناب مووی

دانلود فیلم

بانک کتاب

دریافت دیه موتورسیکلت از بیمه

طراحی سایت تهران سایت

irspeedy

درج اگهی ویژه

تعمیرات مک بوک

دانلود فیلم هندی

قیمت فرش

درب فریم لس

زانوبند زاپیامکس

روغن بهران بردبار ۳۲۰

قیمت سرور اچ پی

خرید بلیط هواپیما

بلیط اتوبوس پایانه

قیمت سرور dl380 g10

تعمیرات پکیج کرج

لیست قیمت گوشی شیائومی

خرید فالوور

بهترین وکیل کرج

بهترین وکیل تهران

خرید اکانت تریدینگ ویو

خرید از چین

خرید از چین

تجهیزات کافی شاپ

ویزای چک

محصولات فوراور

خرید سرور اچ پی ماهان شبکه

دوربین سیمکارتی چرخشی

همکاری آی نو و گزینه دو

کاشت ابرو طبیعی و‌ سریع

الک آزمایشگاهی

الک آزمایشگاهی

خرید سرور مجازی

قیمت بالابر هیدرولیکی

قیمت بالابر هیدرولیکی

قیمت بالابر هیدرولیکی

لوله و اتصالات آذین

قرص گلوریا

نمایندگی دوو در کرج

خرید نهال سیب

وکیل ایرانی در استانبول

وکیل ایرانی در استانبول

وکیل ایرانی در استانبول

رفع تاری و تشخیص پلاک

پرگابالین

 






آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1834379112




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

ما و جهان معاصردرگفتگویی بااستاد مهدی هادوی


واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
ما و جهان معاصردرگفتگویی بااستاد مهدی هادوی
ما و جهان معاصردرگفتگویی بااستاد مهدی هادوی نويسنده: حمید هادویمنبع: مجله پرسمان استاد مهدی هادوی، شاگرد ممتاز دبیرستان خوارزمی تهران، پس از قبولی در رشته مهندسی برق و الكترونیك دانشگاه صنعتی شریف، تحصیلات غیر رسمی حوزوی خود را آغاز كرد . از سال 1359 به طور رسمی در قم به تحصیل علوم حوزوی مشغول شد و اكنون از استادان عالی‏ترین دوره آموزشی حوزه علمیه قم (خارج فقه و اصول) به شمار می آید . استاد هادوی عضو شورای بررسی متون علوم انسانی و رئیس گروه فقه و حقوق است . ایشان همچنین در برخی از علوم جدید مانند اقتصاد، كلام جدید، فلسفه علم و فلسفه هنر مطالعات و تحقیقاتی گسترده دارد كه بخشی از آن‏ها در قالب كتب و مقالات عرضه شده است . ایشان به دو زبان انگلیسی و عربی تسلط كامل دارد . مهارت در زبان انگلیسی و كاربرد كامپیوتر، به وی امكان داده است تا نخستین پاسخگوی ایرانی مسائل اسلامی در شبكه جهانی كامپیوتری (اینترنت) باشد . استاد هادوی به عنوان نماینده ایران در اجلاس بین المللی ادیان در سال 2002 بانكوك شركت كرد . او ضمن ارتباط با مراكز دینی و علمی كشورهای مختلف اروپایی و آسیایی در تاسیس مراكز فرهنگی اسلامی از جمله انجمن اهل بیت (ع) سوئیس، انجمن محمدیه تایلند و مراكز اسلامی هلند مشاركت داشته است . باسپاس از این كه فرصتی را به نشریه پرسمان دادید، قبل از ورود به موضوع بحث، توضیح دهید اصولا ویژگی جهان معاصر چیست؟ تا وقتی از جایگاه دین اسلام در جامعه معاصر سخن می‏گوییم، معلوم باشد جهان و جامعه معاصر مورد نظر ما چه جامعه‏ای است . به طور خاص آیا شما جهانی شدن را از شاخصه‏های جهان معاصر می‏دانید؟ به نظر من، در تحلیل شاخصه‏های جهان معاصر، قبل از هر چیز باید به این نكته اشاره كنیم كه دنیای معاصر دنیای ارتباطات است . در دنیای معاصر این امكان فراهم شده است كه در كوتاه‏ترین زمان از اخباری كه در گوشه و كنار جهان اتفاق می‏افتد، باخبر شویم . تحقق چنین امری این ذهنیت را ایجاد كرده است كه جهان امروز، به لحاظ اطلاعات، واقعا به یك دهكده كوچك تبدیل شده است; اما به نظر من این تحلیل تحلیلی ظاهری و نادرست است و با واقعیت‏بسیار تفاوت دارد . درست است كه تكنولوژی ارتباطات این امكان را فراهم آورده كه ما از هر حادثه‏ای در كوتاه‏ترین زمان ممكن مطلع شویم، اما باید توجه داشت كه مجاری انتقال اطلاعات در دست قدرت‏های خاصی قرار دارد . در واقع آن‏ها هستند كه تصمیم می‏گیرند چه اطلاعاتی و به چه شكلی منتقل بشود و چه اطلاعاتی اصلا منتقل نشود . البته این بدان معنا نیست كه آن‏ها كاملا بر اخبار و اطلاعات مسلط هستند و هیچ اخباری خارج از تصمیم آن‏ها به مردم نمی‏رسد; ولی جریان غالب انتقال اطلاعات را آن‏ها تعیین می‏كنند . این تكنولوژی ایده‏ای را كه سال‏ها پیش توسط دانشمندان سیاسی یا اقتصادی مطرح شده بود، مجددا احیا كرد; برای مثال شخصی به نام «الكساندر» حدود 50 سال قبل در كتاب «انقلاب الكترونیك‏» بر اساس اطلاعات علمی در مورد پیشرفت‏های انسان در صنعت الكترونیك این ایده را مطرح می‏كند كه در آینده باید مركزی برای اداره جهان وجود داشته باشد . در واقع ایشان به نحوی تعبیر سلطه سیاسی جهانی را در قالب دموكراتیك آن مطرح می‏كند; به این شكل كه مثلا نمایندگان تمام كشورهای جهان در مجموعه‏ای گرد آیند و درباره امور جهانی تصمیم گیری كنند و تصمیمات اخذ شده را از طریق امكانات الكترونیكی به اطلاع تمام مردم جهان برسانند . این اندیشه بعدها در آثار اندیشمندان سیاسی ظهور پیدا كرد و كم‏كم جوانه‏های بحث globalization یا همان جهانی شدن آشكار شد . البته باید به این نكته اشاره كنم كه ایده حكومت جهانی ایده‏ای، جدید نیست . این ایده، قبل از این كه به عنوان یك فكر بشری مطرح باشد، به عنوان یك اندیشه دینی در ادیان مطرح بوده است . این ایده، به دلیل پیدایش امكانات سخت‏افزاری، به طور اكید در دنیای معاصر مورد توجه قرار گرفت و به ویژه قدرت‏هایی كه این ابزار را در اختیار داشتند، بیش‏تر به تحقق عینی آن پرداختند . تكنولوژی ارتباطی و به خصوص كانالیزه شدن جریان انتقال اطلاعات آثار سیاسی و فرهنگی خاصی را هم در پی دارد; برای مثال می‏بینیم امروزه رسانه‏های غربی با نوع تبلیغات خود بعضی از مفاهیم فرهنگی غرب را در جوامع دیگر القا كرده‏اند و از این راه می‏كوشند نوعی شبیه سازی فرهنگی در كل جهان ایجاد كنند . گسترش مفاهیمی مثل «دموكراسی‏» ، «حقوق بشر» ، «حقوق زن‏» و حتی ظهور پدیده‏های مختلف روانی و اجتماعی مشابه در كشورهای مختلف جهان، همه نتیجه همین نوع تبلیغاتی است كه در جهان وجود داشته است . در حوزه اقتصاد كه شاید مهم‏ترین بخش جهانی شدن در آن تجلی پیدا كرده است، تلاش قدرت‏ها متوجه این بوده و هست كه مجاری اقتصاد جهان را به دست گیرند . البته ظاهر این اقدامات چنین است كه گویا آن‏ها صرفا می‏خواهند روابط متناسب با دنیای جدید را در فعالیت‏های اقتصادی كشورهای عضو ایجاد كنند; اما وقتی به دقت‏به این ضوابط نگاه می‏كنیم، می‏بینیم این ضوابط و قوانین طوری طراحی گردیده كه در نهایت كشورهای ثروتمند ثروتمندتر و كشورهای فقیر فقیرتر می‏شوند . می‏خواهم نتیجه بگیرم كه مجموعه امكانات سخت‏افزاری امكان ایجاد سلطه جهانی درحوزه اقتصاد و سیاست را فراهم آورده و این امكان این اشتیاق را در صاحبان قدرت تقویت كرده است كه زمینه‏های فرهنگی و اجتماعی حكومت جهانی را نیز فراهم كنند . این تصویری است كه به طور كلی می‏توان از جهان معاصر داشت . شما بیش‏تر به ساختار اجتماعی جهان معاصر اشاره كردید . یكی دیگر از عناصری كه ما می‏توانیم در جهان معاصر روی آن تامل داشته باشیم، «انسان معاصر» است . می‏خواهیم بدانیم انسان معاصر چه ویژگی‏هایی دارد و چه نیازهای جدیدی پیدا كرده است؟ در مورد ویژگی‏های انسان معاصر باید به این نكته اشاره كنم كه منظور ما از انسان معاصر انسانی است كه اغلب امكانات جهان معاصر در اختیار او قرار دارد و به همین خاطر، در معرض اطلاعات بسیار قرار می‏گیرد . یكی از خصلت‏های چنین انسانی، به نظر من، نوعی تردید در رسانه‏ها است . امروزه این اعتقاد در ذهن انسان‏ها ایجاد شده است كه رسانه‏ها بیش از آن كه واقع نما باشند، واقع سازند و سعی دارند با ایجاد ذهنیت در مخاطبان اهداف خاصی را دنبال كنند . یك نمونه عینی این مدعا را برای شما نقل كنم . یكی از سؤال‏هایی كه من در غالب مصاحبه‏هایم با رسانه‏های بین‏المللی از خبرنگاران می‏پرسم این است كه چرا تصویری كه شما در رسانه‏های خود از ایران ارائه می‏دهید با آن چه در واقع هست و ما ایرانی‏ها از نزدیك شاهد آن هستیم، این قدر فرق دارد؟ غالب خبرنگاران در جواب سؤال من می‏گفتند: اتفاقا شخصیت‏های مملكت‏خودمان نیز همین عقیده را دارند و آن‏ها هم از نحوه انتقال اخبار و اطلاعات ناراضی‏اند . این حرف نشان می‏دهد اعتماد عمومی به رسانه‏های جمعی در جوامع توسعه یافته كم شده است . بنابراین، بی‏اعتمادی به رسانه‏ها در واقع یك بعد از ویژگی‏های انسان معاصر است . ویژگی دیگر انسان معاصر، سرخورده و مایوس بودن وی از دستاوردهای بشری است . انسان‏ها، قبل از تجربه امكانات موجود در عصر حاضر، فكر می‏كردند علوم و فنون جدید می‏تواند مشكلات مختلف اجتماعی و فردی بشر را حل كند; اما امروزه ارتباطات جهانی موجب شده توانایی‏های موجود در جهان و آثار و نتایج آن در دسترس همه قرار گیرد و این مطلب برای همگان روشن شود كه این توانایی‏ها نتوانسته‏اند و حتی در آینده هم نمی‏توانند به ادعاهای جریان روشنگری قرن 17 به بعد جامه عمل بپوشانند . این حقیقت‏باعث‏شده انسان معاصر به معنویت و امور غیبی و دینی بازگشت مجدد داشته باشد . بشری كه تا چندی پیش فكر می‏كرد دین هیچ مشكلی را حل نخواهد كرد و به تعبیر برتراندراسل، روزگار دین به پایان رسیده است! دوباره با این بحث مواجه شده كه بعضی از مسائل را از طریق غیر دین نمی‏شود حل كرد . هانتینگتون، استاد علوم سیاسی معاصر در دانشگاه هاروارد و صاحب نظریه «برخورد تمدن‏ها» ، در سال 2000 میلادی در دانشگاه زوریخ عنوان كرد كه بشر در قرن بیستم در تلاش بود خود را از دین رها كند; اما در دو دهه آخر قرن بیستم ما شاهد بازگشت‏بشر به سمت دین و احیای مجدد دین در جوامع هستیم; به طوری كه می‏توان قرن بیست و یكم را قرن «نوزایی ادیان‏» نام گذاشت . میشل فوكو، یكی دیگر از فیلسوفان غربی با این كه نه مسلمان است و نه اطلاعات چندانی راجع به مسلمان‏ها و ایرانی‏ها دارد، علاقه زیادی به انقلاب اسلامی ایران داشت و به همین دلیل چند مرتبه به ایران سفر كرد . حرف فوكو این بود كه امروزه غرب در یك بن‏بست معنوی قرار گرفته است و دین می‏تواند این بن‏بست را بشكند و بشر را از مشكلات روحی و معنوی عصر حاضر نجات دهد . پس در شرایطی كه دین به حاشیه رفته و بی‏دینی به عنوان یك ارزش حتمی در جامعه پذیرفته شده بود و شخصیت‏های مطرح علمی اصرار داشتند بی‏دینی خود را اظهار كنند، كم‏كم شرایطی مطرح شد كه دینداری به عنوان یك ارزش معرفی گشت و طوری شد كه امروزه شاهد هستیم حتی آدم‏هایی كه ما احساس می‏كنیم ملحدند، سعی می‏كنند به الحاد خودشان چهره‏ای دینی دهند . به نظر من، این حادثه بسیار بزرگی است كه در تاریخ بشر اتفاق افتاده و مسیر كل بشر را تغییر داده است و نقش انقلاب اسلامی در توجه بشر به دین بسیار با اهمیت است . پس، به طور خلاصه، تردید و بی‏اعتمادی به رسانه‏ها و ناامیدی نسبت‏به علوم بشری و احساس نیاز مجدد به امور معنوی از ویژگی‏ها و شاخصه‏های انسان معاصر به شمار می‏آید . تاكنون دو ویژگی از جهان معاصر مورد بررسی قرار گرفت . در بعد اجتماعی حضرت عالی به ساختار كلان جامعه معاصر اشاره كردید و این كه این ساختار جهانی به یك حكومت جهانی و فراگیر در عرصه‏های مختلف سیاسی و اقتصادی و . . . نیاز دارد . در بعد فردی هم به ویژگی مهم احساس نیاز مجدد انسان به معنا و هویت اشاره فرمودید و این كه انسان امروز به این نتیجه رسیده است كه در عرصه اجتماعی و فردی نیاز دارد تا به شكلی بازگشتی جدید به دین داشته باشد . حال می‏خواستیم، با توجه به این دو ویژگی، ببینیم اسلام در میان سایر ادیان چه ویژگی‏های برتری دارد كه می‏تواند بر اساس آن به این دو نیاز فردی و اجتماعی پاسخ مناسب دهد؟ اگر بخواهیم با كوچك‏ترین عبارت اسلام را در بین ادیان دیگر معرفی كنیم، باید بگوییم اسلام تصویری معقول از دنیا و آخرت عرضه كرده است كه جایگاه تمام امور فردی و اجتماعی بشر در آن به گونه‏ای دیده شده و سعی دارد بشریت را هم در امور دنیایی و هم در امور اخروی و معنوی رشد دهد و به تكامل برساند . امروزه در سایر ادیان ما شاهد نوعی گرایش به آخرت هستیم كه با دنیا و امور دنیوی و مادی سر ناسازگاری دارد . البته در اسلام هم مذاهب مختلفی وجود دارد كه هر كدام برای خود تفسیری از اسلام عرضه كرده‏اند، ولی ناب‏ترین و زلال‏ترین تفسیر از اسلام را ما در مكتب اهل بیت (ع) شاهدیم; این به لحاظ نظری . اما به لحاظ عملی من این نكته را عرض كنم كه یكی از نمودهای توانایی اسلام را در اجلاس بین المللی ادیان كه در سال جاری در بانكوك بر پا شد، شاهد بودیم . در این اجلاس، منشور شورای رهبران دینی جهان توسط نمایندگان كشورهای مختلف از جمله ایران تصویب شد و به امضا رسید . این سازمان سازمانی مستقل است كه در حوادث بین‏المللی با سازمان ملل همكاری خواهد داشت . به نظر من، تاسیس این سازمان نشان می‏دهد نقش دین در حوادث بین‏المللی و مسائل جهانی روز به روز افزایش می‏یابد و این احساس پیدا شده كه اگر رهبران دینی توانایی خود را به كار گیرند، می‏توانند در حل مسائل بین‏المللی نقشی مؤثر داشته باشند . در این اجلاس بین المللی، هیات ایرانی بحمد الله توانست چنان مؤثر باشد كه دبیر كل شورا می‏گفت‏شما ایرانی‏ها همه جا رهبری را به دست می‏گیرید . البته این نكته را هم بیان كنم كه این توانایی به خاطر ایرانی بودن ما نیست . هویت دینی و مذهبی ما این قدرت را به ما بخشید كه بتوانیم در اجلاس رهبران دینی و مذهبی جهان چنین نقشی ایفا كنیم . جالب است‏بدانید، مواضعی كه در آن اجلاس توسط هیات ایرانی مطرح شد، از طرف رهبران بودایی و یهودی و مسیحی و سایر ادیان دیگر مورد حمایت قرار گرفت . در حالی كه ما خود می‏دانستیم این مواضع به لحاظ تئوریك با مبانی آن ادیان تعارض داشته و دارد; مثلا من در یكی از سخنرانی‏هایم گفتم كه ما معتقدیم رهبران دینی نه تنها باید مستقل از رهبران سیاسی تصمیم بگیرند و در مسائل بین الملل نقش داشته باشند، بلكه باید رهبران سیاسی با هدایت و راهنمایی رهبران دینی درباره مسائل بین الملل تصمیم‏گیری كنند و در واقع دیانت‏باید مسیر سیاست را تعیین كند . خوب این عقیده بر اساس اندیشه شیعی كه معتقد است‏حكومت و سیاست‏بخش غیر قابل تفكیك اسلام است، كاملا قابل قبول می‏نماید; اما بر اساس مفاهیم ادیانی كه اصلا هویت اجتماعی ندارند و صرفا در نوعی آداب فردی خلاصه می‏شوند، ادیانی مثل هندویسم، بودیسم، جینیسم و . . . ، این حرف اصلا قابل پذیرش نیست . تحلیل خود من این است كه پذیرش چنین ایده‏ای توسط رهبران این ادیان به خاطر این است كه آن‏ها وقتی به فطرت طبیعی خودشان مراجعه می‏كنند، در می‏یابند كه بین این دو گزینه كه رهبران سیاسی هدایت كننده رهبران دینی باشند یا رهبران دینی هدایت رهبران سیاسی را برعهده داشته باشند، دومی قابل قبول‏تر است . به هر حال، در آن اجلاس - با این كه یكی دو ساعت مانده به اظهار نظر درباره منشور سازمان، آن را به دستمان رساندند - هیات ایرانی توانست‏بیش‏ترین سهم را در اصلاح منشور و تهیه بیانیه نهایی داشته باشد . این به خاطر آمادگی و توانایی‏ای است كه اسلام و به صورت خاص مكتب اهل بیت (ع) برای حضور در صحنه‏های اجتماعی سیاسی برای ما فراهم كرده است; و از طرف دیگر، سایر ادیان نیز برای چنین حضوری در عرصه بین المللی آمادگی نظری نداشتند . در حال حاضر، حضرت عالی شرایط بین المللی را برای معرفی و گسترش اسلام و به خصوص مكتب تشیع چگونه ارزیابی می‏كنید؟ هر گاه فرصتی پیش آمده كه اسلام در سطح جهانی معرفی شود، گرایش به آن به طور چشمگیری افزایش یافته است . یك نمونه را خدمتتان عرض كنم . دولتمردان امریكایی چند سال بعد از پیروزی انقلاب در ایران احساس كردند كه اسلام در امریكا در حال گسترش است و این امر می‏تواند در دراز مدت برای امریكا خطرناك باشد . این بود كه آمدند و تبلیغات علیه اسلام را شروع كردند; برای مثال در این مقطع زمانی فیلم‏های زیادی علیه اسلام و اسلام گرایی ساخته و پخش شد . با این همه تبلیغاتی كه غرب علیه اسلام انجام داد، اسلام در غرب در حال گسترش بود . این گسترش باعث‏شد كه برای مثال دولت كلینتون سیاست‏بهبود روابط با مسلمانان را اعلام دارد و به رسانه‏های جمعی فرصت دهد تصویری مثبت از اسلام عرضه كنند; به عبارت دیگر، دولت كلینتون به این نتیجه رسید كه چون تعداد مسلمانان امریكا به طور روز افزون در حال افزایش است، شدت دشمنی با اسلام موجب می‏شود پایگاه مردمی دولت امریكا تضعیف گردد . همین مساله مجددا موجب تشدید جریان اسلام گرایی در غرب و به خصوص در امریكا شد . مساله مهم دیگر قضیه یازده سپتامبر است كه به نظر من نشان داد جریاناتی كه در مجموع به نفع سیاست‏خاص اسرائیلی‏ها است، سعی دارند در جهت كنترل گرایش به اسلام در سطح جهانی وارد عمل شوند; به عنوان نمونه سال گذشته پیش از 11 سپتامبر وقتی خبرنگار نیویورك تایمز مصاحبه‏اش با من تمام شد، به او گفتم: كه این سیاست‏های امریكا نسبت‏به ایران به نفع خود امریكا است؟ ! گفت: نه . گفتم: پس چرا امریكا بر این سیاست‏ها كه به ضرر خود امریكا است، اصرار دارد؟ ! گفت: به خاطر یك لابی قوی‏ای كه مانع می‏شود امریكا سیاست‏هایش را تغییر بدهد . گفتم: آیا لابی یهود؟ گفت: بله . گفتم: شما به عنوان خبرنگار نیویورك تایمز در این زمینه چیزی می‏نویسید؟ گفت: نه! من اگر امروز بنویسم، فردا اخراج می‏شوم - درست همین را تعبیر كرد - یعنی یك لابی قوی وجود دارد كه به صورت یك اهرم فشار روی امریكا عمل می‏كند . همان طور كه می‏دانید، بعد از قضیه یازده سپتامبر تبلیغات وسیعی علیه مسلمان‏ها در امریكا شروع شد و سعی گردید مسلمانان به عنوان عامل اصلی این حادثه معرفی گردند . جالب است‏بدانید این جو تبلیغاتی كه صهیونیست‏ها برای مسلمان‏ها ایجاد كردند نیز باعث‏شد دوباره توجه به اسلام شدت پیدا كند . آمار نشان می‏دهد بعد از یازده سپتامبر تقریبا در مدت 100 روز 000/100 نفر از مردم در سطح جهان مسلمان شدند . نمونه دیگر آن كه بعد از واقعه یازده سپتامبر كتاب‏های اسلامی در سری پرفروش‏ترین كتاب‏های غرب قرار گرفت . البته از آن‏جا كه رسانه‏ها و تكنولوژی ارتباطی عمدتا در اختیار غربی‏ها و به خصوص امریكایی‏ها و صهیونیست‏ها است، آن‏ها جهت دادن به این گرایش اسلام خواهی را در دستور كار خود قرار دادند . در این‏جا باید به این نكته اشاره كنم كه در حال حاضر دو جریان مهم خبری در جهان، در خصوص معرفی انحرافی اسلام، وجود دارد . یك خط به طور دائم سعی دارد از اسلام به عنوان منشا خشونت علیه بشریت‏یاد كند و خط دیگر سعی دارد مفاهیمی خاصی را كه با مبانی توسعه طلبانه غربی تعارض نداشته باشد، به عنوان مفاهیم اسلامی در بین مردم رواج دهد; نمونه تلاش در خط اول هانتینگتون بود كه نظریه برخورد تمدن‏هایش چند سالی مهجور واقع شده بود . هانتینگتون بعد از یازده سپتامبر شروع كرد به احیای مجدد نظریه برخورد تمدن‏ها و دائم در سخنرانی‏ها و مقالاتش به این مطلب می‏پردازد كه برخورد تمدن‏ها به صورت جدی دارد رخ می‏دهد و آن تمدنی كه جلوی تمدن غربی ایستاده تمدن اسلامی است . نمونه تلاش دوم هم نشریاتی مثل گاردین هستند كه می‏كوشند در قالب نشریات مستقل، یك سری مفاهیم را كه به نظر آن‏ها با قدرت و سلطه غربی ناسازگار نیست، به عنوان مفهوم اسلامی قابل دفاع، به طور وسیع مطرح می‏كنند; مثلا مفهومی كه اخیرا بر آن تاكید می‏ورزند، مفهوم اسلام اروپایی است كه ارزش‏های جهان معاصر را - حتی اگر با مفاهیم بنیادی اسلامی در تعارض كامل باشد - می‏پذیرد; نمونه‏ای از این اسلام اروپایی را در حال حاضر در كشوری مثل هلند شاهدیم; كشوری با 5/15 میلیون نفر جمعیت كه 5/1 میلیون نفر آنان مسلمانند . جالب است‏بدانید دولت هلند از سال 1995، با تغییر سیاست‏خود، مسلمانان مهاجر را هلندی خواند و در تلویزیون خود ساعاتی را برای پخش برنامه‏های اسلامی در اختیار مسلمانان قرار داد . اما در عین حال اروپاییان به ترویج و گسترش مفاهیمی كاملا ناسازگار و در تضاد با معارف اصیل اسلامی می‏پردازند . این طرح، به نظر من، یكی از خطرناك‏ترین سیاست‏هایی است كه غرب در حال حاضر دنبال می‏كند . به نظر من، همه این ترفندها به خاطر احساس خطری است كه آن‏ها از اسلام دارند و این ناشی از قدرت اسلام در عرصه تحولات اجتماعی است . دلیل من این است كه شما هیچ كدام از این ترفندها را درباره ادیان دیگر نمی‏بینید . خوب تا این‏جای بحث از بازگشت مجدد بشر به دین و معنویت صحبت كردید و ویژگی‏های دین اسلام را بیان داشتید . حال این سؤال مطرح خواهد شد كه به طور خاص ویژگی‏های برتر مكتب تشیع برای پاسخ به نیازهای جهان معاصر چیست؟ ببینید، به نظر من، یكی از راه‏های آشنایی با قابلیت‏های یك تفكر در مقام عمل این است كه دریابیم چه مخالفت‏هایی از لحاظ كمی و كیفی با آن می‏شود . همان طور كه می‏دانید بعد از شكل‏گیری حكومت اسلامی در ایران و طرح اندیشه شیعی در عرصه اداره اجتماعی، سعی شد تا اندیشه شیعی به عنوان یك خطر در جهان اسلام مطرح گردد . برخوردهای تند برخی از دولت‏های اسلامی با شیعیان و تبلیغات وهابیان علیه تشیع نمونه‏ای از این تلاش‏ها است . قضیه یازده سپتامبر شكست‏بسیار بزرگی برای اندیشه سلفی و وهابی شد و تمام زحماتی كه آن‏ها كشیدند تا خود را به عنوان چهره اصلی اسلام معرفی كنند، به شدت مخدوش ساخت . شكست اندیشه سلفی باعث‏شد یكدفعه اندیشه شیعی مورد توجه دوباره جهان اسلام قرار گیرد و به عنوان الگویی كه برخوردش از یك طرف معقول و منطقی و از طرف دیگر مستقل و غیر وابسته است، معرفی شود . شاهد این مدعا حملات گسترده‏ای است كه در این چند ماه توسط وهابی‏ها علیه تشیع سامان داده شده است; و یك نمونه‏اش تبلیغات وسیعی است كه سلفی‏ها برای زائرین عمره ما و به صورت خاص برای دانشجویان شروع كردند . سعی آن‏ها این است كه با انتشار كتاب‏هایی در نقد تشیع و متناسب با روحیات جوانان دانشجو و حتی با تشكیل جلساتی در این مورد، با شگردهای خاص تبلیغاتی خود، دانشجویان را با بحران فكری و عقیدتی روبه رو كنند . نمونه دیگر از توجه به تشیع، گسترش مفاهیم شیعی در جهان معاصر و به خصوص رواج و احیای اندیشه مهدویت است; اندیشه‏ای كه در دهه گذشته اكثر مسلمان‏ها اطلاعی از آن نداشتند، امروز به صورت یك امر مورد توجه در آمده و در راس سؤالات جهان اسلام قرار گرفته است . سال گذشته من با یك مهندس فیلیپینی صحبت می‏كردم كه می‏گفت من نشانه‏های ظهور امام زمان (عج) را می‏بینم و یقین دارم یا خودم یا فرزندانم ظهور حضرت را خواهند دید . او می‏گفت من بچه‏هایم را به گونه‏ای تربیت می‏كنم كه برای ظهور آن حضرت آماده باشند . شما، اگر به سایت‏های اسلامی مراجعه كنید، درمی‏یابید كه یكی از سؤالات جدی در این سایت‏ها راجع به موضوع مهدویت است . همه این مسائل و شواهد نشان دهنده گرایش به تشیع و قابلیت آن در پاسخ به نیازهای جهان معاصر است . در این قسمت از بحث كه فرمودید مكتب اهل بیت در بعد نظری از یك انسجام قوی برخوردار است، حرفی نیست . آیا در عرصه عینیت‏بخشیدن به این نظام تئوریك هم ما توفیقاتی داشته‏ایم؟ آیا شواهدی را می‏توانید ارائه كنید كه نشان دهد مكتب اهل بیت (ع) برای پاسخ به نیازهای انسانی در عرصه اجتماعی (عرصه وحدت بخشی به جامعه) و در عرصه فردی (عرصه ارائه معنا و پاسخ به نیازهای روحی انسان معاصر) توانایی قابل ملاحظه‏ای دارد؟ در این مورد باید عرض كنم كاستی‏هایی كه ما در این چند سال در مدیریت كشورمان داشتیم، این احساس را در ما ایجاد كرد كه مشكل ناتوانی ما در اداره موفق مملكت ناشی از ضعف نظری ما است; اما كاستی‏های موجود در عرصه عینیت‏بخشیدن به اندیشه دینی به عوامل مختلفی برمی‏گردد . یك عامل این بود كه ما تصور روشن و كاربردی از تعالیم مكتب اهل بیت در حوزه مسائل اجتماعی نداشتیم . ما فكر می‏كردیم با این مقدار توشه‏ای كه از معارف اهل بیت (ع) داریم می‏توانیم به راحتی یك حكومت را اداره كنیم و این تصور غلطی بود . البته این نكته را هم باید یادآوری كنم كه در این 20 سال كه از عمر انقلاب اسلامی می‏گذرد، كار نظری بسیار گسترده‏ای در زمینه استخراج مبانی مدیریتی از دیدگاه اسلامی صورت گرفته است; ولی متاسفانه این دستاوردها آن طور كه باید و شاید معرفی نشده است . مشكل دوم این بود كه ما همان مقدار شناختی را هم كه درباره مكتب اهل بیت (ع) داشتیم به درستی معرفی نكردیم . این مساله باعث‏شد نتوانیم همین مقدار شناخت را در عرصه عمل محقق كنیم . اعتقاد من این است كه معرفی درست‏یك ایده بستر مناسبی برای تحقق عینی آن فراهم می‏آورد . البته ما باید قبول كنیم عوامل بیرونی اعم از تبلیغات خارجی و فشارهای اقتصادی و سیاسی هم در مشكلاتی كه در این زمینه پیش آمد، نقش جدی داشتند; به عبارت دیگر، ما برای عملی كردن معارف دینی در فضایی آرام قرار نداشتیم . از یك طرف می‏خواستیم كشور بحران زده ایران زمان شاه را به یك كشور مستقل، از لحاظ سیاسی و اقتصادی، تبدیل كنیم و از طرف دیگر با جنگ تحمیلی مواجه شدیم و . . . . این‏ها واقعیت‏های غیر قابل انكاری است كه در محقق نگردیدن اندیشه شیعی نقش داشته‏اند; ولی تمام مساله این نبود كه ما تحت فشار بودیم . به نظر من، حتی اگر شرایط بیرونی هم مناسب بود به واسطه نقص‏هایی كه در داخل خود ما به لحاظ تئوریك و عملی وجود داشت، این اندیشه‏ها نمی‏توانست‏به درستی در عمل محقق گردد . البته این نكته را هم یادآوری كنم كه بسیاری از چیزهایی كه در مورد ناتوانی مكتب شیعه در اداره اجتماع گفته می‏شود آن گونه كه وانمود می‏شود، نیست; یعنی درست است كه ما در حوزه عینیت‏بخشیدن به مفاهیم دینی و به صورت خاص مكتب اهل بیت (ع) باكاستی مواجه بودیم; ولی این را هم باید قبول كنیم كه ما در خیلی از حوزه‏ها تجربه‏های خیلی موفقی از عینیت‏بخشیدن به مفاهیم دینی داشته‏ایم . اگر مشكلات مكتب تشیع را - در پاسخ به نیازهای اجتماعی و فردی كه در داخل مملكت‏با آن روبه رو شده‏ایم - با آن دو ویژگی جهان معاصر مقایسه كنیم، ما را با وضعیت‏بحرانی بسیار حادتری روبه رو می‏سازد . اگر در مملكتی كه هنوز تمام تجلیات جهانی شدن در آن ظاهر نشده ما با چنین مشكلات نظری و عملی مواجه باشیم، چگونه خواهیم توانست در جهان معاصر كه واقعا یك جهان جهانی شده است ادعایی داشته باشیم . در چنان شرایطی، این مشكلات بیش‏تر خودش را نشان می‏دهد . این طور نیست؟ من معتقدم اگر ما با واقعیت‏هایی كه در جهان معاصر وجود دارد بیش‏تر آشنا بودیم و به تعبیری شاخصه‏های جهانی شدن در ما بیش‏تر بروز پیدا كرده بود، بیش‏تر ارزش مفاهیم اسلامی و مكتب اهل بیت (ع) را درك می‏كردیم; به تعبیر دیگر، ما هنوز آن حالتی را داریم كه غربی‏ها در اوایل قرن بیستم داشتند; برای مثال ما می‏بینیم برخی از جوانان ما اصرار دارند خودشان را در ظاهر شبیه نمادهای غربی بكنند، در حالی كه جوانان غربی كه از آن نمادها خسته و ناامید شده‏اند و در جست و جوی نمادهای جدیدند . در جلسه‏ای كه با تعدادی از جوانان شیعه انگلیسی داشتم، بحثی درباره وضعیت دین در دنیای معاصر مطرح شد . در این نشست، یكی از جوانان گفت این یك واقعیت است كه در جهان غرب مردم دارند به دین روی می‏آورند و به صورت خاص به اسلام و به صورت اخص به مكتب اهل بیت (ع). در حالی كه در كشورهای اسلامی این جور نیست . این جوان شیعی می‏گفت كشورهای غیر اسلامی نقاط ضعف مكاتب بشری را بیش‏تر احساس كرده‏اند تا كشورهای اسلامی; به همین دلیل جوانان كشورهای اسلامی هنوز فكر می‏كنند در غرب خبرهایی هست . اگر بخواهیم روی یك نمونه از موفقیت‏های عملی انقلاب اسلامی ایران انگشت‏بگذاریم و از آن به عنوان شاخصه‏ای برای تبلیغ دین مبین اسلام و مكتب غنی اهل بیت استفاده كنیم، شما به چه نمونه‏ای اشاره خواهید كرد؟ به نظر من، مساله الگوی حضور زن در فعالیت‏های اجتماعی یك نمونه از این موفقیت‏ها است . شما نگاه كنید كشورهای اسلامی در مساله زنان یكی از دو حالت را پیش گرفتند: یا زنان را در حوزه اجتماعی اصلا دخالت ندادند - مثل وضعیتی كه در عربستان وجود دارد و طالبان شكل افراطی آن را اعمال كرد و زنان را حتی از هویت انسانی خودشان نیز محروم ساخت - و یا به زن اجازه حضور بی قید و شرط در مسائل اجتماعی و سیاسی دادند . نتیجه این امر فساد و فحشایی است كه در برخی از كشورهای اسلامی رواج دارد . تجربه ایران نشان داد كه زنان فعال در حوزه اجتماعی و سیاسی می‏توانند در عین حال متدین و پایبند به معیارهای اسلامی باشند . این یك الگوی بسیار موفق است كه ایران برای حضور زنان در عرصه فعالیت‏های اجتماعی معرفی كرده . اگر این الگو درست معرفی شود، خیلی از زنان در كشورهای اسلامی و حتی كشورهای غیر اسلامی توجه‏شان به آن جلب خواهد شود . سال گذشته در روزنامه «گاردین‏» خانمی كه قبلا نماینده مجلس انگلستان بود، مقاله‏ای نوشت و در آن تجربه اقامت‏خودش در ایران را بیان داشت . وی در مقاله خود نوشت، در مدت اقامتم در ایران شاهد بودم كه زنان ایرانی در داخل خانواده و در عرصه اجتماع از حرمتی خاص برخوردارند; حرمتی كه زن غربی در خانواده و اجتماع ندارد . ایشان در آن مقاله آمارهایی ذكر كرده و نشان داده است كه تعداد زنان ایرانی كه در پست‏ها و سمت‏های اجتماعی حضور دارند، از تعداد زنانی كه در انگلستان پست‏های مشابه دارند، بیش‏تر است . بعد از آن هم به این نكته اشاره می‏كند كه من و امثال من باید آرزوی بیرون رفتن از خانه در تاریكی شب را به گور ببریم، در حالی كه در ایران به راحتی می‏توانستیم در خیابان‏ها تردد كنیم . به نظر من، وظیفه ما این است كه این الگوهای موفق را شناسایی و به شكلی مناسب به جهان معاصر معرفی كنیم . نمونه دیگر نقش مستقل سیاسی ایران در طول این 23 سال است . در جهانی كه همه كشورها به نوعی به قدرت‏ها وابسته‏اند، تنها كشوری كه توانسته سیاستی مستقل عرضه كند، ایران بوده است . البته ممكن است ما در داخل به ابعاد این مساله توجه نداشته باشیم، ولی مردم و دولتمردان كشورهای دیگر به این ویژگی كشور ایران اعتراف دارند و آن را مورد ستایش قرار می‏دهند . این موضع مستقل به توانایی نظری مكتب اهل بیت (ع) و جرات و قدرتی كه ایمان به این مكتب به ما داده است، برمی‏گردد . یادم هست چند سال پیش مشاور سیاسی تایلند به من می‏گفت، شاه تایلند مایل است روابط ایران و تایلند بهبود پیدا كند; ولی پیوندهای اقتصادی ما با قدرت‏های غربی و به صورت خاص امریكا به گونه‏ای است كه اگر بخواهیم به ایران نزدیك بشویم، همه هستی‏مان را از دست می‏دهیم . از طرف دیگر، باید اعتراف كرد موضع ایران در قضیه فلسطین تنها موضعی است كه امریكا و اسرائیل را با مشكل مواجه كرده است . همین امر باعث‏شده است ما پایگاه مستقل خود در جهان را هنوز هم داشته باشیم . البته باز هم به این نكته اشاره می‏كنم كه ممكن است نگاه داخلی به این مساله با نگاه خارجی متفاوت باشد . از این كه وقت‏خود را در اختیار ما گذاشتید متشكریم .





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 580]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


گوناگون

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن