محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826248712
بر بال اشتیاق 1 - دعا در قرآن: قسمت اول
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: بر بال اشتياق 1
دعا در قرآن: قسمت اول دعا و گستره ي آنانسان در طول حيات همواره با دعا مانوس بوده، با آن به سر بردهاست. نياز بشر به دعا چنان گسترده است كه تنها اختصاص به مؤمنان نداشته بلكه در طول تاريخ در زندگى كافران نيز وجود داشتهاست. ولى آنان، در اثر گمراهى، اين عمل مقدس و پراهميت را در جايى غير از جايگاه شايسته آن به كار مىبرند. آنها به جاى اينكه نياز خود به عالم غيب را در اعتقاد به خداى بزرگ و در طلب از او جستجو كنند، براى رفع اين احتياج، به سمت غير او متوجهشدند. قرآن كريم مىفرمايد: «وَمَا دُعَاء الْكَافِرِينَ إِلاَّ فِي ضَلاَلٍ » 1 ; دعاى كافران، كه غيرخدا را مىخوانند، در گمراهى است و راه به جايى نمىبرد.بزرگترين خدمتى كه اديان الهى، بخصوص اسلام بزرگ، به بشريت كردند اين بود كه فرزندان آدم را از اين انحراف آشكار بازداشتند و آنان را به پيمودن راه صحيح و شايسته هدايت كردند. در قرآن كريم و كلمات معصومان - عليهمالسلام - موضوع دعا، بسيار مورد توجه واقعشده، جايگاه شايستهاى بدان اختصاص يافتهاست. در اين نوشتار، به خواستخداوند، در حد توان به ابعادى از اين حقيقت انسانى - الهى از ديدگاه قرآنكريم مىپردازيم و كام خشك خود را با قطرههايى از اين درياى خوشگوار و پهناور تازه مىكنيم. واژه دعا فيروزآبادى در معناى دعا مىگويد: «الدعاء: الرغبة الى الله ...»; يعنى دعا همان ميل و توجه به سوى خداست 2 . راغب اصفهانى مىنويسد: «... دعوته: اذا سالته واذا استغثة ... والدعاء الى الشىء: الحث على قصده ...»; يعنى اينكه مىگويى: «دعوته» هنگامى است كه از او چيزى بخواهى و زمانى كه از او يارى بخواهى... . خواندن به سوى چيزى به معناى كسى را به كارى و چيزى دعوت و ترغيبكردن است ... 3 . در قرآنكريم، دعا به صورتهاى گوناگون در معناهاى متعدد به كار رفتهاست و شايد بيشترين و مهمترين آنها همان دو معنايى باشد كه از «مفردات راغب» نقلشد. بزرگترين خدمتى كه اديان الهى، بخصوص اسلام بزرگ، به بشريت كردند اين بود كه فرزندان آدم را از اين انحراف آشكار بازداشتند و آنان را به پيمودن راه صحيح و شايسته هدايت كردند.براى نمونه قرآنكريم مىفرمايد: «وَاللّهُ يَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلاَمِ »4 ; خداى بزرگ مردمان را به سوى بهشت دعوت مىكند. و نيز مىفرمايد: «وَيَا قَوْمِ مَا لِي أَدْعُوكُمْ إِلَى النَّجَاةِ وَتَدْعُونَنِي إِلَى النَّارِ تَدْعُونَنِي لِأَكْفُرَ بِاللَّهِ وَأُشْرِكَ بِهِ .»5 اى قوم من، چه شدهاست كه من شما را به سوى نجات فرامىخوانم و شما مرا به سوى آتش مىطلبيد؟! از من مىخواهيد تا به خدا كافر شوم و بدو كفر ورزم.
در اين دو آيه و نظاير آن «دعا» به معناى دعوت و تشويق به سوى چيزى است. پروردگار بزرگ در آيه ديگر مىفرمايد: « وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ ...»6 ; و هرگاه بندگانم درباره من از تو پرسيدند، پس من [بدانان] نزديكم و پاسخ دعاكنندهاى كه مرا مىخواند مىدهم. و نيز مىفرمايد: «أَمَّن يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ »7 ; آيا چه كسى جواب انسان بيچاره مضطرى كه خدا را خوانده و از او استغاثه مىكند مىدهد؟ و بدى را برطرف مىكند؟ در اين دو آيه و امثال آن مقصود از «دعا» طلب نياز و استغاثه و دست احتياج به سوى حضرت حق درازكردن است. و منظور ما از دعا در اين نوشتار هم همين معناست. گستره دعا موضوع مهم ديگر در باب دعا گستره آن است. زيرا هرچه قلمرو نفوذ و دامنه وجود اين عنصر ارزشى در بين موجودات وسيعتر باشد، بر ميزان اصالت و شرافت آن نيز افزوده مىشود; و «دعا» حقيقتى است كه ميدان حضور آن تمامى پديدهها و همه ممكنات است. مجموعه آفرينش رو به سوى او دارند و در هر لحظه از مبدء پرفيض و سرچشمه هستى تقاضاى نزول فيض مىكنند. قرآنكريم مىفرمايد: «يَسْأَلُهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ » آسمانيان و زمينيان دست طلب به سوى او دراز دارند و او هر روز در شانى از اداره عالم است8. به عبارت ديگر، چنانكه انسان به لحاظ تشريع موظف به دعا و درخواست از خداست، ساير موجودات نيز به لحاظ تكوين لحظه به لحظه بدان مشغولند و دو جريان «فيضگيرى» و «لطفبخشى» از ديرپاترين نظامهاى حاكم جهان آفرينش و عامل پيدايش آن است. نهايت اينكه تفاوت بين اين دو نوع درخواست به وساطت اراده و اختيار است.«دعا» حقيقتى است كه ميدان حضور آن تمامى پديدهها و همه ممكنات است. مجموعه آفرينش رو به سوى او دارند و در هر لحظه از مبدء پرفيض و سرچشمه هستى تقاضاى نزول فيض مىكنند.دعاى عالم هستى طلب تكوينى، در عالم ممكنات به اصل وجود آنها مربوط است. چون موجود ممكن، هم در پيدايش و هم در بقاء، در هر آن محتاج ريزش فيض از مبدء هستى است. اين تقاضاى جاويد، فرياد فقر ذاتى انسان و آيت غناى رحمان است. مخلوق در اين درخواست هيچ اراده و اختيارى ندارد و اساسا فرض عدم اين طلب، مساوى با نبود آن است. در صورتى كه در طلب تشريعى، اراده انسان دخالت دارد و او مىتواند اين دعاى اختيارى را از خداوند داشتهباشد، چنانكه قادر است از آن سر باز زند.
علامه طباطبايى در ذيل اين آيه مىنويسد: «اين سؤال به زبان فقر ذاتى موجود است و استحقاق فطرى و وجودى آنهاست.» اضافه مىكنند: «درخواست از مبدء هستى و آفريدگار جهان وقتى از جنبه فطرى و تكوينى آن ملاحظه شود، از آن تعبير به «سؤال» مىگردد، ولى به طلبى كه به اختيار انسان صادرشود و به خداى متعال متوجه گردد «دعا» اطلاق مىشود»9 . نظير آنچه در باب «دعا» گفتيم در موضوع اطاعت از قانونگذار نظام هستى نيز جارى است. چه اين كه تمامى موجودات سر در فرمان الهى دارند و در برابر قوانين حاكم بر نظام هستى خاضع و تابعاند. قرآنكريم مىفرمايد: «فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ اِئْتِيَا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا قَالَتَا أَتَيْنَا طَائِعِينَ»10 ; ...سپس به آسمان و زمين فرمود به سوى حق آييد چه بخواهيد و چه نخواهيد. گفتند: ما اين كار را با تسليم و رضا انجام مىدهيم. معناى اطاعت آسمانها و زمين از حضرت حق انقياد تكوينى از قوانين حاكم بر جهان و مقررات جارى در طبيعت است. ولى انسان گذشته از آن اطاعت تكوينى مامور است كه به اراده و اختيار خود به مقررات الهى عملكند. تسبيح و تهليل و ذكر خدا نيز نمونه ديگرى از اين هماهنگى است. بنابراين وقتى انسان ملاحظه مىكند كه در اطاعت از قانونگذار هستى تنها نبوده، بلكه تمامى طبيعت در اين امر با او همراهند با اطمينانى سرشار و وسعتى بايسته به انقياد و تسليم روى مىآورد، و نافرمانى از قانون خداوندى را نوعى ستيزهجويى و تقابل با مجموعه نظام هستى مىيابد و خود را در اين حركت گمراهانه تنها مىبيند. قرآنكريم مىفرمايد: «أَفَغَيْرَ دِينِ اللّهِ يَبْغُونَ وَلَهُ أَسْلَمَ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ»11; آيا آنان غير دين خدا را مىجويند درحالى كه همه جهانيان تسليم فرمان اويند؟ به همين ترتيب اگر انسان به اين حقيقت واقفشود كه همه جهانيان از خدا طلب مىكنند، نياز خود را تنها بدو عرضه مىكنند و از غير او بيگانهاند، به گمراهى آنان كه رو به سوى جز او كردهاند، از فقيران گدايى مىكنند و در گرفتاريها به غير او پناه مىبرند، بيشتر پىمىبرد، به مناجات و دعا پايبندتر مىشود، به رازونياز خود با خدا اصالت و عمق فزوتر مىبخشد و خويشتن را در اين راه با كل طبيعت هماهنگ و همراه مىبيند. دوش مرغى به صبح مىناليد عقل و صبرم ببرد و طاقت و هوش يكى از دوستان مخلص را مگر آواز من رسيد بگوش گفتباور نداشتم كه تو را بانگ مرغى چنين كند مدهوش گفتم اين شرط آدميت نيست مرغ تسبيحگوى و من خاموش. 12 سيد مهدى موسوى كاشمرى تنظيم براي تبيان: گروه دين و انديشه – حسين عسگري1 - سوره رعد، آيه14. 2 - قاموس المحيط، ج4، ص329. 3 - المفردات فى غريب القرآن، ص170. 4 - سوره يونس، آيه25. 5 - سوره غافر، آيه41. 6 - سوره بقره، آيه186. 7 - سوره نمل، آيه62. 8 - سوره رحمن، آيه29. 9 - تفسير الميزان، ج2، ص33. 10 - سوره فصلت، آيه11. 11 - آلعمران، آيه83. 12 - گلستان سعدى، ص85، در اخلاق درويشان.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 528]
-
گوناگون
پربازدیدترینها