واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: بيماری - صدف كوه كن: گفتوگو با رئيس مركز مبارزه با بيماريهاي مشترك انسان و حيوان وزارت بهداشت. سالها پيش، مصادف با سيزدهم تيرماه، فردي كه توسط سگ هاري گزيده شده بود، با درمانهاي «لويي پاستور» نجات پيدا ميكند. اين فرد، اولين نجاتيافته بيماريهايي ميشود كه از حيوانها به انسانها منتقل ميشوند و روز نجات نيز، روز بيماريهاي مشترك انسان و حيوان نام ميگيرد. جالب است بدانيد اقدام نامگذاري سيزدهم تيرماه به عنوان روز بيماريهاي مشترك انسان و حيوان، اقدامي است كه توسط وزارت بهداشت ايران به سازمان جهاني بهداشت، پيشنهاد شد و از اين پيشنهاد ايراني استقبال هم شد. به بهانه روز جهاني بيماريهاي مشترك انسان و دام، گفتوگويي با دكتر محمد رضا شيرزادي رئيس مركز مبارزه با بيماريهاي مشترك انسان و حيوان وزارت بهداشت در رابطه با بيماري سالك و راههاي انتقال و پيشگيري از آن انجام دادهايم. دكتر شيرزادي مبارزه با بيماري سالك را از اولويتهاي امسال اين وزارتخانه برميشمرد و لزوم هماهنگي بين بخشي براي مهار سالك را از مهمترين اقدامات پيشگيرانه اعلام مي كند. بعضي ها فكر مي كنند سالك اسم يك پشه است. سالك اسم يك بيماري انگلي است كه توسط پشه خاكي منتقل ميشود و دو نوع شهري و روستايي دارد كه در نوع روستايي، جوندگان صحرايي مخزن بيماري هستند و پشه خاكيهايي كه در لانه جوندهها زندگي ميكنند باعث انتقال بيماري به انسان ميشوند، اما در نوع شهري، انسانهاي مبتلا مخزن بيماري هستند و پشه خاكيهايي كه در مناطق شهري هستند با گزش افراد مبتلا، باعث انتقال بيماري به ساير افراد ميشوند. در ساير مراحل بيماري هم، نوع شهري و روستايي آن تفاوت دارند؟ بيماري معمولاً يك دوره كمون (نهفتگي) دارد كه در نوع روستايي، معمولاً بين 4 تا 6ماه و در نوع شهري كوتاهتر است و بعد از گزش پشه خاكي آلوده، انگل به پوست انسان منتقل ميشود و بعد از طي دوره كمون به صورت يك قرمزي كوچك بروز ميكند كه بعداً كم كم فرورفتگي در آن ايجاد ميشود و از وسط ايجاد زخم ميكند كه اين زخم از اطراف، گسترش پيدا ميكند و ضايعهاي زخمي شكل را به وجود ميآورد. ضايعه در نوع روستايي، مرطوب، چركي و داراي ترشحات غليظ است ولي در نوع شهري، ضايعه معمولاً خشك است. به همين خاطر هم هست كه نوع روستايي را نوع مرطوب و نوع شهري را نوع خشك هم ميگويند. بنابراين چه اقدامات پيشگيرانهاي ميتوان انجام داد؟ يك سري اقدامات مثل برنامهريزيهاي كشوري، انجام شده كه كنترل بيماري در نوع روستايي، از طريق مبارزه با مخزن كه همان جوندگان هستند و كنترل ناقل يعني پشه خاكي، پيگيري ميشود و در نوع شهري بيماريابي فعال بيماران و درمان بيماران، پانسمان ضايعه و پيگيري درمان تا بهبودي بيماران را شامل ميشود. در ايران شيوع نوع شهري بيشتر است يا روستايي؟ در ايران نوع روستايي شيوع بيشتري دارد و بسياري از استانهاي كشور مثل خراسان شمالي، رضوي و جنوبي و همچنين استانهاي گلستان، سمنان، تهران، قم، فارس، اصفهان، هرمزگان، بوشهر، خوزستان، سيستان و بلوچستان و ايلام از استانهاي آلوده هستند كه در همه اين استانها، در برخي مناطق نوع روستايي و در برخي مناطق نوع شهري غالب است. ولي در مجموع نوع روستايي بيش از نوع شهري است. ميزان اين شيوع در ايران چقدر است؟ آيا خطر محسوب ميشود يا خير؟ شيوع بالاست به اين معني كه برخي از مناطق نام برده جزء منطقههاي هايپر آندميك (شيوع بسيار بالا در دنيا) محسوب ميشوند كه مثلاً برخي از مناطق استان اصفهان را هم شامل ميشود. يا در برخي از مناطق ديگر ايران، شما خانوادهاي را نميبينيد كه در طول عمرش، مبتلا به سالك نشده باشد و در بسياري از موارد مهاجرت افرادي كه به مناطق آندميك رفتهاند و ابتلاي آنها به سالك، باعث ميشود وقتي كه به شهرشان برميگردند، بيماري را به شهر خودشان ببرند كه در واقع اين بيماري به جايي كه قبلاً وجود نداشته ميرود و چون پشه خاكيها آنجا هستند، باعث انتقال آلودگي از نوع شهري ميشوند. چه مواردي به شيوع سالك، دامن ميزند؟ عوامل مختلفي مثل توسعه كشاورزي، شهركسازيهاي غيراصولي، وجود خانههاي مخروبه و قديمي و عدم جمعآوري صحيح زبالهها از مواردي هستند كه مكان مناسبي را براي تكثير ناقل بيماري و حتي تكثير مخزن بيماري (در نوع روستايي) فراهم ميآورند و باعث تداوم بيماري ميشوند. ضمن اينكه مهاجرت افراد حساس از مناطق آندميك هم باعث افزايش موارد بيماري ميشود. مورد ديگري كه متاسفانه وجود دارد اين است كه در مناطق آندميك چون افراد زياد با اين بيماري سر و كار دارند وقتي دچار سالك ميشوند، براي درمان مراجعه نميكنند و معتقدند خودش خوب ميشود، اما همين عدم مراجعه به مراكز درماني باعث تداوم بيماري ميشود يعني در نوع شهري، پشه خاكي ممكن است آنها را نيش بزند و آلودگي را به فرد ديگري منتقل كند پس بنابراين بسيار مهم است كه حتي در مناطق آندميك كه مردم بيماري را ميشناسند و ميدانند كه سالك بيماري است كه خودش خوب ميشود، پس از بروز علايم براي درمان به مراكز بهداشتي مراجعه كنند. گزش پشه خاكي با گزش پشه معمولي تفاوت دارد؟ سالك اصلاً خارش ندارد يعني وقتي زخم ايجاد شد اصلاً خارش ندارد و وقتي پشه فرد را ميزند ممكن است فقط در حد گزش پشه معمولي متوجه شويد. ضايعات پوستي مشخصه خاصي ندارد؟ هرگونه ضايعه پوستي كه بيش از دو هفته طول بكشد مشكوك به سالك است. حالا ممكن است به شكل يك زخم بوده يا حالت پوسته پوسته شونده داشته باشد يا خشك باشد يا ترشحات غليظي داشته باشد كه همه اينها مواردي هستند كه بايد مورد توجه قرار بگيرد، اما باز هم تاكيد ميكنم كه براي تشخيص دقيقتر بايد به مراكز بهداشتي مراجعه كنند چرا كه درمان اين بيماران رايگان است كه با استفاده از دارويي به نام گلوكانتيسم انجام ميشود. البته لازم است اين را هم بگوييم كه درمان دردناكي است و بيماران براي بهبودي بايد آن را تحمل كنند. اين دارو، تزريقي است؟ بله! دارو را تزريق ميكنند و بيماران بايد به اين پذيرش برسند كه با وجود دردناك بودن درمان، آن را ادامه بدهند. البته درمان اين بيماري شامل دو نوع موضعي (كرايو و تزريق موضعي داخل ضايعه سالك) و يك درمان سيستميك يعني تزريق در عضله است كه هر كدام شرايط خاصي را ميطلبد. البته ما همه بيماران مبتلا به سالك را درمان نميكنيم به خصوص در نوع روستايي. چرا؟ براي اينكه در نوع روستايي، بيماري دورهاي سه تا شش ماه دارد و بيمار هم مخزن آلودگي محسوب نميشود و خودش هم خوب ميشود، ضمن اينكه ايجاد ايمني در فرد ميكند. بنابراين ما برخي از موارد را تحت درمان قرار ميدهيم كه اين موارد شامل افرادي ميشود كه ضايعهاي در صورت دارند كه مشكل زيبايي برايشان ايجاد ميشود يا روي مفاصلش باشد يا اندازهاي بزرگتر از حد معمول داشته باشد يا تعدادش زياد باشد، در نوع روستايي تحت درمان قرار ميگيرند. اما در نوع شهري به دليل اينكه همه بيماران، مخزن بيماري هستند در صورتي كه سالك تشخيص داده شود، بلافاصله درمان شروع ميشود چون اگر درمان نكنيم، زنجيره انتقال تداوم پيدا ميكند. از طرف ديگر در نوع روستايي، نوعي ايمني نسبي ايجاد ميشود لذا صبر ميكنيم تا بيماري خودش برطرف شود تا ايمني هم نسبت به سالك در فرد به وجود آيد. در نوع شهري كه گفتيد درمان الزامي است، اگر درمان مناسب انجام نگيرد چه اتفاقي ميافتد؟ اگر درمان نشود، ضايعه به مدت شش ماه تا يكسال طول ميكشد و به تدريج بزرگ ميشود و پس از آن بهبود پيدا ميكند، اما مشكلي كه وجود دارد اين است كه طي بهبودي، ممكن است عفونتهاي ديگري هم به وجود بيايد و باكتريهاي ديگري روي زخم سوار بشوند، و علاوه بر اينها طي بهبودي، ضايعه زخمي شكل بدقيافهاي وجود دارد كه براي بيمار از لحاظ رواني، مشكل ايجاد ميكند به خصوص اگر ضايعه روي صورت و يا دست بيمار باشد و بالاخره اگر درمان نشود، ضايعه بزرگ ميشود كه پس از بهبودي، جوش آن گاهي باقي ميماند كه اين جوش گاه تا آخر عمر، همراه بيمار است و اين اثر به جا مانده بيمار را آزار خواهد داد. آيا اين بيماري قابل انتقال از انسان به انسان هم هست؟ خير، اين بيماري از شخصي به شخص ديگر منتقل نميشود و براي تداوم بيماري، حتماً پشه آلودهاي بايد وجود داشته باشد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 420]