واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: فجايع - الميرا صديقي: آب خواص بسيار مهمي دارد اما گاهي هم به پديدهاي تبديل ميشود كه انسان را با مشكلات بيشماري مواجه سازد. يكي از آنها سيل است كه سالانه جان بسياري از افراد را ميگيرد. پديده طبيعي كه كشتار توسط آن از هر بلاي طبيعي ديگري بيشتر است. براي درك بيشتر اين پديده بهتر است به آن كارشناسانهتر نگاه كنيم: آبها از كجا تامين ميشوند؟ مقدار آبي كه روي كره زمين وجود دارد در قرنهاي متمادي، متفاوت بوده است. گاهي اوقات گرماي بيش از حد هوا موجب بخار شدن آن مي شود. اما با اين حال چرخه آب در زندگي بشر همچنان ثابت مانده است. اين چرخه به صورت زير ادامه مييابد: 1- آفتاب آب موجود در دريا و اقيانوس را گرم ميكند 2- آبها بر اثر حرارت بخار شده و به آسمان فرستاده ميشوند. 3- آب موجود در آسمان خنك شده و در طي مراحلي به ابر تبديل ميشود. 4- زماني كه ابرها به اندازه كافي سنگين شدند بارانها پديد ميآيند. 5- باران بار ديگر به زمين رفته و جذب درياها و اقيانوسها مي شود. اين چرخه قرنهاست كه به همين شكل ادامه يافته و به همين علت است كه مقدار آب موجود در زمين همواره به شكلي نسبتا ثابت باقي مانده است. اما آنچه كه باعث به هم خوردن اين چرخه و در نتيجه جمع شدن بيش از حد آب روي زمين ميشود تغييرات جوي ناگهاني هواست كه سيل را پديد مي آورد. تغييرات جوي: جمع شدن بيش از حد آب روي سطح زمين سيل را پديد ميآورد كه دانشمندان دليل آن را ريزش باران بيش از حد در مدت زمان كوتاه عنوان ميكنند. در اين هنگام رودها وظيفه ريختن اين آبها به داخل درياها و اقيانوسها را بر عهده دارند و وقتي مقدار آب بيش از حد باشد امكان طغيان آنها وجود دارد. آنچه كه در تغييرات جوي زمين اتفاق مي افتد در فصلهاي مختلف متفاوت است. به عنوان مثال در طول زمستان از آنجايي كه آب اقيانوسها گرمتر از هواي زمين است باعث وزيدن باد از خاك به سمت اقيانوس ميشود. اما در تابستان هواي روي زمين گرم ميشود و از آنجايي كه از هواي بالاي جو اقيانوسها سردتر است باعث وزيدن باد در جهت مخالف زمستان ميشود به اين خاطر آب بيشتري از اقيانوسها بلند شده به سمت زمين ميآيند. اين بادها كه به "موسمي" مشهورند مي توانند بارانهاي بسيار سنگين را پديد آورند كه با آب شدن برفها نيز مطمئناً سيل را رقم خواهند زد. يك مثال بسيار خوب از بارانها موسمي بسيار شديد در دنيا در مصر است. پر آبي رودخانه نيل كه معمولا به خرابي نمي انجامد از اين مثالهاست. اما آبها در اين منطقه در زيرزمين ذخيره شده و باعث حاصلخيزي بيشتر خاكها براي كشاورزان ميشوند. علت ديگري كه ميتواند به جز بارانهاي شديد موجب به راه افتادن سيل شود، جاري شدن آب اقيانوسها به محلهاي مسكوني است. اين اتفاق ممكن است به خاطر وزش بادهاي خاص باشد و يا آنكه سونامي كه همان زمين لرزه زير آب اقيانوسها و باعث بوجود آمدن موجهاي بلند است ،باشد. جلوگيري از سيل: ساخت سدها از جمله كارهايي است كه بشر براي كنترل كردن مقدار آب روي زمين ميتواند انجام دهد. سدها مي توانند تعيين كنند كه چه مقدار آب به داخل رودخانهها جريان يابد و در عين حال نيروي برق نيز از طريق آنها توليد ميشود. اما شكسته شدن سدها هم ميتواند سيل بسيار مخربي را پديد آورد. زماني كه سد شكسته ميشود ديواري از آب به سمت خشكي روانه مي شود كه مي تواند فاجعه اي را رقم بزند. همان طور كه در سال 1889 در پنيسلوانياي آمريكا شكسته شدن سد در عرض تنها چند دقيقه با وجود هشدارها قبلي جان 2000 تن را گرفت. اما اينكه چطور آبهاي روان شده روي زمين تبديل به سيلاب شوند بستگي به آن دارد كه خاك منطقه چقدر توان و تحمل آبهاي جاري شده را براي جذب كردن به زمين دارد و يا رودخانه هاي آن تا چه حد گنجايش دارند. به عنوان مثال خاك جنگلها به راحتي آب را جذب ميكنند اما اگر منطقه اي از سنگلاخ باشد جذب آب در سنگ به سختي صورت ميگيرد كه ساخت كانالها در شهر مي تواند به جاري نشدن سيلها كمك بسياري كند. زماني كه شهرها ساخته مي شوند و خاك را لايههايي از مواد ساختماني فرا ميگيرد و قسمت اعظمي از "اسفنج طبيعي" زمين كه آب را به زمين جذب مي كند از بين رفته است بنابراين بايد راهي براي هدايت آب پيدا شود.. ديوارهايي هم كه در كناره رودخانهها ساخته مي شوند گرچه مي توانند تا مسيري مشخص آب را درست هدايت كنند اما مشكل ديگري كه دارند آن است كه دقيقا همان منطقه اي كه ديوار پايان مي يابد آب كناره هاي بيشتري را از آن خود مي كند و به مرور زمان اگر مقدار آب رودخانه زياد شود سيل را در مناطق بدون ديوار پديد ميآيد. سيل: سيلها ميتوانند بسيار خطرناكتر از طغيان رودخانهها عمل كنند زيرا فشار بسيار بيشتري دارند و مي توانند بسيار قدرتمند باشند. سنگيني آب جريان يافته، بسيارخطرناك است و از آنجايي كه عميق به نظر نمي رسد ميتواند بشر را به اشتباه بيندازد زيرا با اينكه آب در اقيانوسها بسيار مقدار بيشتري دارد اما فشار بيش از حد آب هنگام به راه افتادن سيل است كه بيشترين تخريب را به همراه خود دارد و ميتواند به راحتي اتومبيلها را حركت داده و خانهها را تخريب كند. به همين علت است كه شما ميتوانيد درآب اقيانوس و دريا شنا كنيد اما به سختي ميتوانيد از سيل جان سالم به در ببريد حتي اگر شناگر ماهري باشيد. خطرناكترين انواع سيلابها همان سيلهاي ناگهاني هستند كه مرگبارند زيرا شهروندان از وقوع آنها كاملا بيخبرند و به طور ناگهاني با آنها مواجه ميشوند كه قدرت فراواني هم دارند. اين سيلهاي ناگهاني معمولا بر اثر بارندگي بسيار زياد در كوهستانها اتفاق ميافتد كه طي آنها تمامي آبهاي جذب نشده به زمين به طور ناگهاني و با فشار روانه شهر ميشوند و همه چيز را با خود ميبرند. تجربه نشان داده است كه زماني كه در منطقهاي سيل به وقوع ميپيوندد ممكن است هر فردي با رفتن به طبقات بالاي ساختمان بتواند خود را از خطر غرق شدن نجات دهد اما اين آب پر فشار خسارات فراواني به بار آورده است كه مهمترين آنها گل و لايي است كه با خود به داخل خانه ها مي آورد كه حتي اگر آبها هم به مرور زمان خشك شوند اما بقاياي گل و لاي همچنان باقي ميماند. يكي ديگر از فجايعي كه سيلها با خود به همراه ميآورند بيماريهايي است كه معمولا جان انسانها را به خطر مياندازد. زيرا معمولا انواع بيماريها از طريق آبي كه مانند رودخانهاي در شهر جريان يافته است به راحتي منتقل مي شوند و به همين علت شيوع بيماري در هنگام سيل بيداد مي كند. بشر تاكنون با وجود پيشرفتهاي بي شماري كه در علم شهرسازي و جلوگيري از بلاياي طبيعي داشته است هنوز نتوانسته است راه حل مناسب و كارآمدي براي جلوگيري از اين واقعه طبيعي پيدا كند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1429]