فناوري نوين، فكر بكر، تلاش و اقبال سيل خروشان گزارشهاي علمي از كجا سرچشمه مي‌گيرد؟

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: فناوري نوين، فكر بكر، تلاش و اقبال سيل خروشان گزارشهاي علمي از كجا سرچشمه مي‌گيرد؟
اين سنگ‌هاي زيربناي دانش بشري، مانند آثار هنري، از لحاظ كيفيت و اهميت بسيار متفاوتند: برخي بسيار جزيي و بي‌اهميت هستند و برخي حتي اشتباهند ، اما در ميان اين همه كشف، شمار اندكي هستند كه باعث تحولات بزرگ در زندگي ما مي‌شوند و يا ديدگاههايمان را به كل متحول مي‌كنند ، مثل امكان رشد دادن يك قلب يا كبد تازه از تكه كوچكي پوست و يا يك تئوري در مورد وحدت كيهان .

خواندن اين گونه خبرها انسان را به اين فكر مي‌اندازد كه اين همه فكر و نظر تازه از كجا مي‌آيد؟ چطور اين همه محقق به اين همه كشفيات نايل مي شوند؟
يك بررسي عميق و گسترده در مورد تحقيقات كه در هفته‌هاي اخير عناوين بسياري از رسانه‌ها را به خود اختصاص دادند، نيروي محركه‌اي را كه در پس اين كشفيات وجود دارد، فاش كرد.

** نخستين عامل ، انقلاب در فناوري و قدرت شمارشگري يا كامپيوتر است كه ابزار بسيار مناسبي را براي تاييد يا تكذيب يك عقيده و گرفتن نتيجه در اختيار گذاشته است .

خبر حيرت آوري كه هفته گذشته اعلام شد، نمونه‌اي از نيروي شگفت آور اين فناوري است: دانشمندان اعلام كردند متوسط دماي كره زمين، يك بار در يك مدت بسيار كوتاه سه ساله، ‪ ۱۰‬درجه سلسيوس بالا رفت و به تدريج هواي زمين رو به خنك شدن گذاشت و دوباره با يك جهش گرمايي ديگر رو به رو شد.

به خاطر داشته باشيد كه نخستين جهش حرارتي حدود ‪ ۱۴‬هزار و ‪۷۰۰‬سال قبل اتفاق افتاد يعني زماني كه زمين در حال خارج شدن از شرايطي بود كه محققان آن را آخرين اوج عصر يخ مي‌نامند.

هيچكس نمي‌داند چه چيز باعث اين افزايش ناگهاني و شديد دماي زمين شد اما اين وحشت وجود دارد كه اگر اين اتفاق يك بار روي داده باشد، بازهم مي تواند تكرار شود و اين ادعاي برخي از كارشناسان كه مي‌گويند گرم شدن زمين يك روند كند و آهسته و قابل كنترل است ، بي‌اساس است.

كليد اصلي پي بردن به اين كشف نگران‌كننده ، يخ‌هايي بود كه از اعماق صفحه يخي گرينلند استخراج شد. ساليان سال است كه زمين شناسان با مطالعه لايه‌هاي برف و يخ به معماهاي گذشته‌هاي دور پي مي‌برند، درست مانند زيست شناساني كه با بررسي حلقه‌هاي درختان كهنسال به گذشته آنها پي مي‌برند.

در گذشته مطالعه سالها قبل ممكن بود ، اما فقط با استفاده از شيوه‌ها و تكنيك‌هايي كه در چند سال اخير ابداع شده دانشمندان مي‌توانند تغييرات دمايي در دهه‌ها و قرن‌هاي گذشته را تشخيص دهند.

** هفته گذشته تاييد شد كه اساس شيميايي دي ان آ (‪ )DNA‬يافت شده در داخل شهاب سنگي كه در دهه ‪۱۹۶۰‬به استراليا اصابت كرده بود در واقع از فضا آمده و اين يافته‌اي بود كه شيوه‌هاي دقيق تر تجزيه و تحليل ايزوتوپ ها آن را ميسر ساخت.

اين خبر اين امكان هيجان انگيز را مطرح كرد كه حداقل بخشهايي از مواد ضروري براي ايجاد حيات ، از خارج از كره زمين آمده است.

ساليان درازي است كه دانشمندان مي‌دانستند منشاي ماده دي ان آ مانند، از خارج از كره زمين است اما تا زماني كه زيتا مارتينز، محقق كالج سلطنتي لندن راهي براي جدا كردن دو نوع مولكول كربن (كه يكي از آنها مختص اشياي فضايي است) ابداع نكرده بود، هيچكس در اين مورد اطمينان نداشت.

مارتينز با استفاده از كروماتوگرافي و اسپكترومتري جرم موفق به اين كار شد.

مارتينز مي‌گويد اين كار، فرايندي بسيار طولاني و دشوار داشت و تنها برتري من آنست كه نخستين كسي بودم كه آن را انجام دادم.

** نوع ديگري اكتشاف نيز هست كه بيشتر به الهام بستگي دارد تا به ابزار شانان پيترز زمين شناس دانشگاه ويسكانسين مديسون در مورد اينكه چه چيزي موجب شد كه به فكر علت نابودي انبوه گونه‌هاي گياهي و جانوري در ‪۵۰۰‬ ميليون سال قبل بيافتد، مي‌گويد مي‌توانم بگويم فقط يك جرقه در مغزم باعث پديد آمدن اين فكر شد.

اكثر تئوري‌ها اين مرگ دسته جمعي گونه‌هاي زيستي را ناشي از اثر سرمايشي توده غليظ گردوخاك ناشي از آتشفشان‌ها و يا اصابت شهاب سنگ‌ها به زمين و يا گرم شدن ناشي از بالا رفتن سطح دي اكسيد كربن در هوا مي‌دانند اما پيترز به اين فكر افتاد كه اين رويدادها ناشي از اين بلاياي ناگهاني و عظيم نبوده بلكه بالا و پايين رفتن سطح آب درياها و جريان يافتن رسوبات كه در طول هزاره‌ها اتفاق افتاده علت اين نابودي بوده است.

تئوري مارتينز زماني شكل گرفت كه در يك كنفرانس مغز او در حال جست و جو بود.

لحظه‌اي مانند لحظه مشهوري كه ارشميدس آن ر ا با فرياد يافتم، يافتم جاوداني كرد، براي برنت هليكر نيز اتفاق افتاد. او كه يك زيست شناس گياهي در دانشگاه پنسيلوانيا است هنگام تحقيق درباره تفاوت دماي برگ درختان - كه در عالم گياه شناسي و به طور غيرمستقيم در مورد گرم شدن زمين ، عامل مهمي است- ناگهان به نكته‌اي پي برد.

در تمامي اين مطالعات فرض بر اين بود كه دماي برگ درختان معادل مجموع دماها و يا به عبارت ديگر دماي هواي محيط پيراموني است. اما اطلاعات به دست آمده از تحقيقات در اين زمينه آنقدر متفاوت بود كه هليكر دريافت اين فرض بايد به ازمايش گذاشته شود.

او با كمال شگفتي دريافت كه برگ درختان خواه در مناطق استوايي و خواه در جنگلهاي سردسيري به سمت دماي تقريبا ثابتي معادل ‪ ۲۱/۴‬درجه سلسيوس( سانتيگراد) گرايش دارند.

** گاه يك كشف علمي از يك اتفاق خوش غيرمترقبه ناشي مي‌شود.

ويليام پو متخصص قلب كودكان ، زماني كه در بيمارستان كودكان بوستون تحقيقي را درباره اثر ژن ‪ GATA4‬روي جدار خارجي قلب آغاز كرد ، به دنبال منبع جديدي از سلولهاي بنيادي نبود كه بالقوه بتوانند به انواع مختلف بافت‌هاي قلب تبديل شوند، اما او در اين تحقيق اين سلول‌هاي بنيادي را به همراه ژن‌هايي كه باعث توليد آنها مي‌شوند، كشف كرد.

او اين امر را يك بخت و اقبال خوش توصيف مي‌كند.

در مورد استوارت سيلفون در دانشكده پزشكي ماونت سايناي نيويورك نيز همين اتفاق افتاد زيرا او كه در حال تحقيق روي اثرات ال‌اس دي روي مغز بود؟ ناگهان به يك ساز و كار شيميايي اعصاب مغز پي برد كه توانست به بهبود معالجات بيماري رواني شيزوفرني منجر شود.

او مي‌گويد ما برنامه‌اي براي تحقيق درباره شيزوفرني نداشتيم و به همين دليل از اين كشف بسيار شگفت زده شديم. به گفته او در علم ،هميشه همه چيز آنقدرها مرتب و منظم پيش نمي‌رود.

جان لانگ و كيت تريناستيك دو ديرينه شناس استراليايي قصد داشتند يك فسيل ظاهرا معمولي را تعريف و طبقه بندي كنند. اين فسيل در ساختار زمين شناختيگوگو در غرب استراليا پيدا شده بود كه منبع سرشاري از بقاياي حيات وحش مربوط به حدود ‪ ۴۰۰‬ميليون سال قبل است.

آنها اين كار را به طور عادي شروع كردند اما بعد تصميم گرفتند سنگ حاوي فسيل را يك بار ديگر در حمام اسيد قرار دهند تا بخش بيشتري از شكل فسيل معلوم شود.

براي محققان اين كار پرخطري بود زيرا اگر سنگ بيش از حد داخل اسيد مي ماند، همه چيز متلاشي مي‌شد.

اما آنها زماني كه بعد از يك ساعت به سراغ حمام اسيد رفتند، با فسيل بي نقص و كامل يك ماهي ‪۳۸۰‬ميليون ساله رو به رو شدند كه جنين آن با بندناف به آن متصل بود.

كشف آنان، زمان نخستين زنده زايي شناخته شده در عالم جانوران را حدود ‪۲۰۰‬ميليون سال ، عقب برد.

در اينجا هرچند بخت و اقبال نقش دارد اما اين شانس كور نيست.

به قول دانشمند بزرگ فرانسوي ، لويي پاستور، بخت و اقبال ، افرادي را ترجيح مي‌دهد كه از قبل آمادگي دارند.
دوشنبه 10 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 286]