واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: عمومی - دكتر رضا قلمقاش: اغلب با صداهايي كه توسط مفاصل از جمله انگشتان، فك، زانو، كمر و گردن ايجاد ميشوند آشنا هستيم. مردم عادت دارند با فشار به انگشتان دست و يا حركات سريع گردن يا فشار پا بر روي ستون فقرات كمري، باعث ايجاد اين صداها شوند و به عبارتي قولنج آن را رفع كنند و با اين حركت، نوعي احساس راحتي به آنها دست ميدهد. در يك تقسيم بندي ساده ميتوان اين صداها را به دو دسته تقسيم كرد. يك دسته صداهاي حاصل از حركات مفصلي است و دسته ديگر صداي حاصل قولنج كردن مفاصل است كه طي يك فشار شديد در انتهاي دامنه حركتي ايجاد ميشود. تا زماني كه اين صداها با درد و التهاب همراه نباشد، نگراني زيادي در مورد ايجاد اين صداها وجود ندارند. ولي در صورتي كه توليد اين صداها، همراه با درد و التهاب باشد ميبايستي براي درمان و مشكل موجود، به پزشك مراجعه نمايند. در اصطلاحات علمي به اين صداهاي مفصلي، grating cracking ، clicking يا popping گفته ميشود. اين صداها در شرايط فيزيولوژيك و نرمال حركات مفصلي يا در حين انجام درمان و مانيپولاسيون مفاصل نيز ايجاد ميشوند. همچنين مفاصل ممكن است لرزشهايي ايجاد كنند كه قابل شنيدن نباشد و فقط احساس شوند، اين موارد را لرزشهاي subsonic و يا زير آستانه شنوايي ميگويند و در موارد باليني به عنوان كريپتاسيون گفته ميشود. علاقه محققين به اين مسايل، منجر به مطالعات مختلف ولي محدودي شده است كه بخشي از تحقيقات توسط همكاران دندانپزشك و روي مفصل فكي گيجگاهي صورت گرفته است. در حالي كه همكاران ارتوپد و فيزيوتراپيست بيشتر روي صداهاي مفاصل انگشتان و كمي گردن كار كردهاند. چگونگي ايجاد صداها اولين بار در سال 1971 دو دانشمند آلماني، يك نيروي كششي را به مفصل سوم بين انگشت و كف دست اعمال نمودند و شكلگيري حبابهاي گاز كه عمدتاً CO2 بود را ثابت كردند. اعمال كشش بين سطوح مفصلي در طي فعاليتهاي روزمره، باعث افزايش حجم مفصل و كاهش فشار مايع مفصلي ميشود كه منجر به خروج گاز درون مفصلي و ايجاد حباب گاز ميشود. جريان مايع به سمت ناحيه با فشار كمتر باعث خوابيدن (تركيدن) حباب گاز و ايجاد يك صداي قابل شنيدن ميشود. فرد با فشار به مفاصل انگشتان دست و پا و يا حركت سريع گردن و كمر باعث تركيدن حباب و ايجاد اين صدا و كاهش فشار داخل مفصل ميشود. ا خيراً هم دانشمندان با استفاده از عملكرد راديوگرافي قبل و بعد از حركت درماني در مفصل انگشتان سوم، ايجاد گاز را كه منجر به ايجاد صداي كراكينگ ميشود به اثبات رساندهاند. همچنين مطالعات نشان داده است كه اين روند، ايجاد و تركيدن حباب دامنه غيرفعال مفصل را به شكل قابل ملاحظهاي زياد ميكند. اين صداها ممكن است در طي اجراي حركات درماني بر روي ستون فقرات (مانيپولاسيون) نيز ايجاد شود. هريك از مفاصل بدن ما داراي تعدادي گيرنده عصبي از انواع مختلف هستند كه وظيفه آنها ارسال پيام به مغز و گزارش وضعيت مفصل از نظر موقعيت فيزيكي، تحريكات، صدمات و يا فشارهاي نامعقول است. اين گيرندهها در هر لحظه وضعيت مفصل را به مغز گزارش ميكنند و مغز بر حسب اين گزارش تصميمگيري مينمايد كه بايد چه عكسالعملي را در مقابل حركت، نيرو و يا فشار داخل مفصل، نشان دهد. گفتيم ايجاد حبابها باعث افزايش فشار داخل مفصل خواهد شد. افزايش فشار داخل مفصل به لحاظ ايجاد حبابهاي گاز، باعث تحريك گيرندههاي داخل مفصل ميشود. تحريك گيرندههاي داخل مفصل، مغز را از ايجاد يك شرايط غيرطبيعي با خبر ميكند. به دنبال اين خبر تصميمگيري براي رفع اين فشار غيرطبيعي اتخاذ ميشود. فرد با فشار به مفصل در دامنه انتهايي حركت، باعث تركيدن حباب و كاهش فشار داخل مفصل ميشود. به اين ترتيب، حس ناخوشايند مفصل قطع خواهد شد و فرد احساس راحتي ميكند. اما مسئله اين است كه به مرور و بعد از سالها تكرار اين وضعيت اين كار براي فرد عادت شده و يك نوع وابستگي براي او ايجاد ميكند، به شكلي كه حتي بدون وجود حبابها نيز در شرايط عصبي خاص فرد با حداكثر فشار به مفصل، براي ايجاد اين صداها و كاهش فشار روحي خود تلاش ميكند. اين مسأله، جز مشكلات و عوارض فشار بر مفاصل كه عوارض خود را در پي خواهد داشت، وابستگيهايي را براي فرد ايجاد ميكند كه بعدها با وجود حل شدن مشكل تشكيل حبابها، همچنان فرد را مجاب به در آوردن اين صداها و حل فشارهاي روحي خود از راه غيرمعقول ميكند. يك جمله معروف ميگويد: بهترين عادت اين است كه به چيزي عادت نداشته باشيم. مضرات رفع قولنج علت قولنج كردن مفاصل، ايجاد حبابهاي گاز 2 CO است كه باعث افزايش حجم داخل مفصل و شكلي از احساس تنگي در مفصل ميشود و فرد براي خلاص شدن از اين درگيري مجبور است مفصل را در دامنه انتهاي خود قرار دهد تا حباب به وجود آمده تركيده و حجم مفاصل به حالت عادي و طبيعي خود بازگردد. اما از جمله مضرات اين كار اين است كه چون فرد مجبور است مفصل را براي تركيدن حباب گاز در دامنه انتهاي خود قرار دهد، فشار زيادي به تمام بافتهاي اطراف مفصل از جمله عضلات، رباطها و كپسول مفصلي وارد مينمايد. عناصر غيرفعال اطراف مفصل كه در طول بلند خود قرار ميگيرند به مرور افزايش طول ميدهند و امكان انجام حركات دقيق را از فرد سلب ميكنند. ساير مضرات احتمالي عبارتند از : احتمال رخ دادن لرزش در سنين بالاتر به علت اختلال در حركت دقيق و كاهش ثبات مفصلي وجود خواهد داشت. احتمال بروز آرتروز پس از تكرار اين حركات و شروع صدمه به غضروف مفصل نيز وجود دارد. در كساني كه عمل شكستن مفاصل را مكررا انجام ميدهند، احتمال صدمه مستقيم به شريان تغذيه كننده گردن وجود دارد. خطرناكترين وضعيت، رفع قولنج، در گردن و آن هم با انجام حركات شديد و سريع است. جز مسأله ايجاد روند فرسايش بين مهرهاي و به عبارت ديگر آرتروز، احتمال صدمه به شريانهاي تغذيه كننده مغز هم وجود دارد كه به دنبال خود حتي احتمال مرگ را هم در پي خواهد داشت. منشا بسياري از سردردهاي غيرمشخص و حتي تاري ديد هم در همين عادت نابهجا و خطرناك و فشارهاي غيرمعمول به ستون فقرات و گردن است. حتي بعضي هنگام قولنج كردن ستون فقرات خود، از فرد ديگري درخواست ميكنند كه بر روي ستون فقراتشان راه بروند و فشارهاي غيرمعمول و بسيار سنگيني را به ستون فقرات بياورند كه در بسياري از موارد، به شكستن مهرهها و ايجاد صدمات جبرانناپذير از جمله بياختياري ادرار و يا قولنج اندامها، منجر خواهد شد. تغيير حجمهاي سريع مفصل باعث ايجاد مكرر اين حبابها خواهد شد. پس توصيه نميشود كه به اين كار عادت كنيد چون در غير اين صورت براي هميشه مهمان شما خواهد بود. خلاصي از دست صداها زندگي يعني حركت. مهمترين ركن يك زندگي سالم تحرك، ورزش اصولي و صرف انرژي است. 3 ركن اصلي يك بدن توانا افزايش توانايي سوخت و ساز بدن (مصرف اكسيژن)، بهبود قدرت عضلات و توسعه انعطافپذيري بدن است. هر سه عامل فوق در كاهش تشكيل حبابها تاثيرگذار است. ولي مهمترين فاكتور مؤثر افزايش انعطافپذيري بدن است. انجام روزانه حداقل چند ورزش انعطافپذيري و كششي در انتهاي دامنه حركتي باعث كاهش تشكيل حبابها خواهد شد. ما به تمرينات كششي و حركت به سوي تمرينات با حداكثر دامنه مجاز نيازمنديم؛ در حين ورزش و در تمام مفاصل. چرا كه در غير اين صورت در حين انجام زندگي روزمره به اجبار بدن را به سمت دامنه حركتي خواهيم برد و به مفصل صدمه خواهيم زد. خيلي از اوقات اغلب افراد اذعان ميدارند كه ما هر روز در طي فعاليتهاي شغلي اين حركات را انجام ميدهيم، پس چه لزومي به انجام اين ورزشهاست؟ چرا ورزش در دامنه حركتي به مفصل صدمه نميزند ولي كار در دامنه انتهايي باعث بروز صدمات مختلفي خواهد شد؟ اصولاً ما در ورزش تمرين ميكنيم و در كار امتحان ميدهيم. ورزش اصولي شرايطي دارد كه در صورت رعايت آن شرايط، با خود فوائد متعددي را به دنبال دارد. در فاز ابتدايي ورزش (گرم كردن) مفاصل و عضلات پرخون ميشوند، انعطافپذيريشان بالا ميرود، قدرت تحمل فشارهاي ورزش را پيدا ميكنند و هزاران فايده ديگر كه از بروز هرگونه صدمه ناخواسته پيشگيري ميكند. در صورتي كه در حين كار ما اين شرايط اوليه را براي اندامها ايجاد نكردهايم و با فشارهاي مختلف به اين اندامها صدمه خواهيم زد. در مورد تشكيل گازهاي داخل مفصل و قولنج مفاصل هم، اينچنين بحثي صادق است. در صورتي كه فرد مفاصل خود را در طي ورزشهاي روزمره در دامنه انتهايي تمرين دهد، تشكيل گازها به حداقل خواهد رسيد. ديگر مفاصل مشكل قولنج پيدا نخواهد كرد و شما هم نيازي به رفع قولنج نخواهيد داشت. به فرض اينكه شما هم احياناً به مفصل فشار بياوريد و قولنج آن را رفع نماييد به مفصل فشاري نخواهد آمد. چون مفاصل خود را قبلاً و در طي ورزشها توانمند نمودهايد. هرچند كه به لحاظ رفع وابستگي روحيه توصيه ميشود كه باز هم از رفع قولنج پرهيز كنيد. يكي از رژيمهاي ورزش درماني كه در جهت بهبود انعطافپذيري مفاصل و اندامها در كوتاهترين زمان به شما كمك ميكند تا به وضعيت مناسبي برسيد در ذيل آورده شده است. تمرينات مناسب و اصولي اين تمرينات را ميتوان به صورت ايستاده و همچنين هنگام نشستن انجام داد. اگر اين تمرينات را به صورت روزانه انجام دهيد كمتر از 10 دقيقه وقت شما را خواهد گرفت. انجام دادن يك يا دو وعده از آنها در مدت بسيار كوتاه 10 تا 20 ثانيه (به صورت حركات خلاصه شده حين كار) ميتواند باعث ايجاد يك تغيير روش بسيار مفيد در كار كردن شما بشود و تأثير بسيار مهمي در كاهش حبابها و قولنج كردن مفاصل داشته باشد. اين تمرينات در ابتدا قابليت انعطاف اندام را افزايش ميدهد و سپس تحريكپذيري مفاصل و ريلكس بودن را بالا ميبرند. ميتوان اين حركتها را به صورت گروههاي كوچك در محل كار انجام داد. اگر اين تمرينها را هر روز و به صورت دورهاي انجام دهيد، شما بيشترين سود را خواهيد برد. چهار نوع ورزشهاي پايه ورزشهاي كششي بايد يكي از تمرينات روزانه باشد. كششهاي ملايم به همراه يك برنامه منظم، تحرك بهتري را برايتان فراهم خواهد كرد و كمك شاياني به كاهش گرفتگي و درد عضلات و كاهش قولنج خواهد نمود. ورزشهاي تقويتي عضلات را پرورش ميدهد. شايد شما نخواهيد براي پرورش اندامتان كار كنيد. اما درمان خستگي و ضعف عضلاني، مستقيماً به انجام دادن ورزشهاي تقويت عضلات مربوط است و عضلات ضعيف مستعد آسيب بيشتري هستند. براي زندگي در جامعه امروز شما به عضلات قويتري نياز داريد. ورزشهاي ايروبيك (هوازي) كه تنظيم كننده بسيار خوبي براي قلب و ريه هستند ؛ قدم زدن، دويدن، دوچرخهسواري و شنا ورزشهايي هستند كه پس از انجام يك دوره، حجم تنفس و بازده قلب را افزايش ميدهند. انجام اين ورزشها سه بار در هفته و به مدت 20 تا 30 دقيقه استاندارد مناسبي است. ورزشهاي آرامبخش (Relaxation) كه براي كاهش استرس و فشارهاي عصبي روزانه طراحي شدهاند؛ بهوسيله اين تمرينات، فشارها و بحرانهاي زندگي روزانه تأثير كمتري روي اعصاب خواهند گذاشت. اين حركات همچنين براي افرادي كه در مدت طولاني با يك وضعيت ثابت كار ميكنند، مؤثر است. در ابتدا، برنامه را سبك شروع كنيد. اگر شما قبلاً چنين تمريناتي را انجام ندادهايد بايد با حركات سبك شروع كنيد. اگر به صورت گروهي اين كار را انجام ميدهيد لازم نيست همه تمرينات را در ابتدا انجام دهيد. افزايش تدريجي: بعد از چند هفته قادر خواهيد بود ورزشهاي بيشتري را انجام دهيد و انعطافپذيري بدن شما بيشتر خواهد شد. بعد از چند هفته منتظر كاهش روند قولنجها باشيد. البته تاثيرات روحي و رواني آن را نيز فراموش نكنيد. انجام با قاعده و منظم حركات: بعضي از حركات نيازمند تكرار روزانه هستند. اگر نميتوانيد همه برنامه را انجام دهيد تعدادي از آن را در طي روز انجام دهيد؛ حتي اگر در محل كار خود حاضر نشديد. كمي ناراحتي در ابتداي انجام اين حركات طبيعي است ولي اين ورزشها دردناك نخواهد بود. شما بايد بهطور قطع احساس كشش و كار عضلاني را داشته باشيد. درد و ناراحتي بعد از انجام اين حركات ميتواند به معني انجام بيش از حد تمرينات باشد. لزوماً اين درد به اين معني نخواهد بود كه اين حركات براي شما مناسب نيستند. اگر مشكوك شديد بهتر است با يك فيزيوتراپيست متخصص تجويز ورزش مشورت كنيد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 657]