واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: در خصوص پيشينه ارسي يا كفشدوزي در شهرستان بيرجند اطلاعات مستند و مكتوبي در دست نيست اما از نسل قديم كفشدوزان بيرجند استاداني چون غلامحسين اردشيري، استاد ابوالقاسم نايبي و استاد حسين ترشيزي هنوز در قيد حيات هستند لذا گفتگو با اين سالخوردگان عرصه كار و پيشه هاي سنتي مي تواند گامي در ثبت تاريخ شفاهي گوشه اي از خوداكتفايي و تلاش هنرمندانه مردم در گوشه اي از ايران زمين باشد. اردشيري متولد 1306 هجري شمسي در بيرجند است كه 70 سال از عمر 83 ساله اش را به شغل كفشدوزي مشغول بوده است. وي در گفت و گو با خبرگزاري جمهوري اسلامي مي گويد: كار خود را در بازار سرپوش بيرجند آغاز كردم و هم اكنون نيز حجره ام در خيابان حكيم نزاري واقع است. او مي افزايد: به دليل آنكه بضاعت مالي خوبي نداشتم يك دستگاه چرخ چرم دوزي دست دوم به قيمت يكصد تومان خريدم كه هنوز نيز بردارزاده ام با آن به توليد و تعمير كفش مي پردازد. اردشيري در خصوص مدلهاي قديمي كفش گفت: در قديم اورسي(نام يك مدل خاص)، راحتي، دستك زير، فوتبالي، نيم پوتين، پوتين، تابستاني و گرجي يا طبلكي مي دوختيم و چون در آن زمان هنوز واكس ساخته نشده بود براي براق نمودن كفش از جك زردآلو (شيره درخت زردآلو) استفاده مي كرديم. وي بابيان اينكه براي دوام كفش، چرم را پس از دباغي با پي(دنبه گوسفند) آغشته مي كرديم افزود: نخ كفشدوزي را نيز موميايي مي كرديم تا دوام نخ زياد شود و كفش دهان باز نكند و معمولا يك كفش بطور طبيعي چهار تا پنج سال عمر مي كرد. اين استادكار سالخورده در خصوص شيوه انتخاب چرم مقاوم و با كيفيت نيز مي گويد: بر حسب تجربه بهترين چرم از پهلوي ران راست گاو تهيه مي شد زيرا در قديم وقتي گاو نافرماني مي كرد صاحبش با تركه پهلوي راست آن را تازيانه مي زد لذا از اين قسمت بدن گاو چرم مقاومتري تهيه مي شد. وي به ابزار كارش نيز اشاره و بيان كردد: ابزار كار توليد سنتي كفش از ديرباز تغيير چنداني نكرده و شامل نخ، سوزن، درفش، گاز يا انبر(براي كشيدن رويه كفش به قالب)، گاز ميخكش، انواع ميخ، چكش، گزن(براي بريدن و صاف كردن لب? دور كفش)، مشته (براي كوبيدن چرم)، دمي، موم، قلاب، سوزت فورت كشي، سنگدان، چكش و گزنه(دو نوع است هم براي برش زدن و هم براي طراحي و نقش درست كردن) مي باشد. به گفته اردشيري: امروزه مردم كمتر به كيفيت توجه دارند و از آنجا كه كفشهاي دست دوز به زيبايي كفشهاي ماشين دوز جديد نيست لذا اين شغل نفسهاي آخر خود را مي زند. وي افزود: از سوي ديگر تنها شهر ايران كه كفشهاي چيني نتوانست به آن نفوذ كرده و بازار آنجا را خراب نمايد تبريز است ولي كفشدوزان بيرجندي نتوانستند در مقابل اين موج مقاومت كنند و نتيجه آن شد كه امروز از آن صنف پركار كه زماني در بازار سرپوش بيرجند براي خود برو بيايي داشتند تنها سه نفر مانده اند كه من هم ظرف يك سال اخير به دليل كهولت سن در منزل به استراحت مشغولم. گزارش از: عليرضا حسيني مقدم 666/110
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 838]