واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: کتاب در شعر فارسی
هفته کتاب و کتاب خوانی بهانه خوبی بود تا در میان اشعار فارسی بگردم و نظرات شاعران گذشته را در این مورد بیابم . نتیجه بسیار جالب بود چراکه علی رغم انتظارم شعرای برجسته ما در منقبت کتاب آن قدر نسرودند که در مذمت کتاب! مطمئن باشید آنها از ما بیشتر مطالعه میکردند و شاید همین علت ترقی دیدشان بوده به این معنا که بعد از کسب علوم متعارف و جستجو در عالم خلق، یافتنی های عالم امر را زیبا تر ، نایاب تر و ماندگار تر دیدند و ازآن پس برای کسب معالمی که در کتاب ها یافت نمی شوند نالیدند و در میان این آواهای غم انگیز ؛ کتاب را بخاطر نا کارآمد بودنش برای رساندن آنان به علم الهی سرزنش کردند. می دانید که بیشتر نوابغ ادبیات فارسی از جمله عرفا و صوفیان بودند و طلب علوم نگاشته نشده (علم حضوری) بزرگترین دغدغه این افراد است. اما از آنجا که هفته کتاب خوانی قرار است معنای عام کتاب که بهترین وسیله برای انتقال دانایی از ابتدا تا کنون میان بشر بوده است را بیشتر تبلیغ کند من نیز تنها به نقل اشعاری که این معنا را مد نظر داشته اند بسنده می کنم . شاید روزی هم برای روشهای ناب و خاص دانایی روزی قرار بدهند تا بتوانیم امثال این شعر را بخوانیم:از بس کتاب در گرو باده کرده ایم امروز خشت میکده ها از کتاب ماست!ابیات زیر منتخبی هرچند مختصر از شخصیت کهن کتاب در ادبیات فارسی را باز می نماید : از قول عراقی:حریفی که از وی نیازرد کس بسی آزمودم، کتاب است و بسرساند سخن را به خـوبی به بن به بسمالله آغاز سازد سخننگیرد به کس سبقت ازهیچ باب از او تا نپرسی نگوید جوابتوان خـواند در لـوح پیشانیش خـط سرنوشت سخـندانیشزطورش به خلوتگه انجمن همه خاموشی، با تو گوید سخنکند مستمع، گر قبول ِکتاب توان گفت در وصف او صدکتاباز قول حافظ :جز صراحی و کتابم نبود یار و ندیم تا حریفان دغا را به جهان کم بینمیادو یار زیرک و از باده کهن دومنیفراغتی و کتابی و گوشه چمنی (که ناظر به شرایط مطلوب برای مطالعه است!)از قول صائب:نیست کاری به دو رویان جهانم صائبروی دل از همه عالم به کتابست مراادیب الممالک فراهانی مثل سعدی بسیار با امانت دادن کتاب مخالف بوده است و آنرا به عجیب ترین صورت ممکن بیان کرده :کتاب عاریه دادن به مردمان ندهدترا نتیجه جز آه و حسرت و افسوسبود کتاب عروس ای پسر به حجله علمکسی به عاریه هرگز نداده است عروس! سعدی پیشتر در این باره گفته بود :کتاب از دست دادن سست رایی است که اغلب خوی مردم بی وفاییست از قول وحشی بافقی( که البته در ارتباط مستقیم با خود کتاب نیست! اما می تواند نصیحتی برای انتخاب خوب باشد)کتابِ عشق بر طاقِ بلند است ورایِ دستِ هر کوته پسند است فروگیر این کتاب از گوشه طاق که نگشودش کس و فرسودش اوراق و از قول جامی :انیس کنج تنهایی کتاب استفروغ صبح دانایی کتاب استبود بی مزد و منت اوستادیز دانش بخشدت هر دم گشادیندیمی مغز داری پوست پوشیبه سر کار گویایی خموشیدرونش همچو غنچه از ورق پربه قیمت هر ورق زان یک طبق درز یک رنگی همه هم روی و هم پشتگر ایشان را زند کس بر لب انگشتبه تقریر لطایف لب گشایندهزاران گوهر معنی نمایندبخش ادبیات سایت تبیان - مریم امامی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 959]