واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: جامعه > محیط زیست - آسمانهای تاریک در حال نابودیاند و این برای ساکنان زمین، بحرانی جدی است. انجمنی در ایران، در پی نجاتدادن آسمانهاست. آزاده پارساپور: سال 2009، سال ستارهشناسی نام گرفته است. یونسکو و اتحادیه بینالمللی نجوم، امسال را به مناسبت چهارصدمین سال نخستین رصد تلسکوپی ستارگان توسط گالیله، سال ستارهشناسی خواندند. یکی از اهداف مهم اتحادیه بینالمللی نجوم در این سال، مبارزه با آلودگیهای نوری و آشنا کردن هرچه بیشتر مردم با آسمان شب و ستارگان است. طبیعتی که سالهاست با گسترش شهرسازی و نورپردازیهای نادرست آن، کاملا از چشم شهرنشینان پنهان است. شعار سال نجوم این است: جهان برای کشف، از آن تو. آسمانهای تاریک در حال نابودی هستند و این برای ساکنان کره زمین، بحرانی جدی است، زیرا نه تنها در برنامههای رصدی و تحقیقاتی ستارهشناسی اختلال ایجاد میکند، بلکه بر سلامتی انسان، زیست بوم، امنیت، اقتصاد و مصرف انرژی نیز تاثیرگذار است. به گفته کاترین سسارسکی، رئیس اتحادیه بین المللی نجوم، «این یک جشن جهانی نجوم، تأثیرگذار برروی جوامع و فرهنگ با تأکید جدی بر آموزش، مشارکت عمومی و بکارگیری جوانان؛ و با رویدادهایی در سطح ملی، منطقهای و جهانی در تمام طول سال ۲۰۰۹ خواهد بود.» انجمن بینالمللی آسمان تاریک بنا دارد تاریکترین آسمانها را در سراسر دنیا پیدا کرده و به محافظت از آنها بپردازد. با شروع سال 2009 انجمنها و گروههای غیردولتی زیادی در کشورهای مختلف دنیا دست به کار شده اند تا راههایی برای مقابله با آلودگیهای نوری بیابند و به وسیله آموزش و جذب افراد علاقهمند، پیوند میان انسان و آسمان را قوت بخشند. در کشورهایی مثل امریکا و انگلستان، مناطقی به عنوان «پارک آسمان تاریک» شناخته و نامگذاری شدهاند که از هرگونه آلودگی نوری و ردپای نورانی تمدن، به دور هستند و بهترین نقاط برای رصد ستارگان و بازگشت به طبیعت زیبای شب. پارکهای ایالت یوتا و پنسیلوانیا در امریکا، و پارک اسکاتلند را انجمن جهانی آسمان شب به رسمیت شناخته است. سهم ایران از آسمان تاریک شببا آغاز سال نجوم، در ابتدای سال میلادی که مصادف بود با 12 دیماه 1387، انجمن آسمان تاریک ایران نیز فعالیت خود را آغاز کرد. این انجمن سعی دارد در طی این سال با برگزاری سمینار، کارگاههای آموزشی و پژوهشی گامی مفید در مبارزه با آلودگی نوری در ایران بردارد. این انجمن بخشی را به نام «انجمنهای آسمان تاریک» راهاندازی نموده که به تفکیک استانهای کشور خواهد بود. به طور مثال در استان چهارمحالوبختیاری، انجمن ستارهشناسی شهرکرد به عنوان نماینده انجمن آسمان تاریک ایران فعالیت خود را آغاز خواهد کرد و با برگزاری همایش، سمینار و ارائه برشور و پوستر سعی در اجرای اهداف این انجمن دارند. انجمن آسمان تاریک ایران برنامههای متنوع خود را بر اساس برنامههای انجمن جهانی آسمان تاریک و اتحادیه بینالمللی نجوم ارائه مینماید. تمرکز اصلی بر روی سه برنامه اصلی است که در طی آن، میزان آلودگی نوری مشخص میشود. این برنامهها در قالب «شکار ستارگان» یا «شمارش ستارگان» برگزار خواهد شد تا آگاهی عمومی در مورد این معضل افزایش یابد. این سه برنامه عبارتند از: «جهان در شب» (زمان اجرا: ماه مارس)، «طرح جهانی شمارش ستارگان» (زمان اجرا: اکتبر)، و طرح «چه تعداد ستاره؟» (زمان اجرا: ژانویه، فوریه، آوریل تا سپتامبر، نوامبر و دسامبر). این برنامهها قرار است در زمانهای ذکر شده به اجرا درآید و انجمن آسمان تاریک ایران نیز به تازگی اولین بخش این برنامهها را به نام «چه تعداد ستاره؟» آغاز کرده است. چه تعداد ستاره؟هدف این پروژه در سطح جهانی آن، رصدهای ساده نجومی، مانند رصد با چشم غیر مسلح است که در واحد دقیقه مطرح میشود. شایان ذکر است، موفقیت این پروژه وابسته به دریافت گزارشهای زیادی از سراسر جهان میباشد و این بدان معنا است که هر رصدگر آماتور میتواند در این پروژه سهمی داشته باشد. در این پروژه دو صورت فلکی آسمان برای ساکنان نیمکره شمالی انتخاب شدهاند و البته پیدا کردن هردو صورت فلکی نیز بسیار ساده است. یکی از این دو صورت فلکی، دب اصغر است چراکه دب اصغر در تمامی سال مکانی ثابت در آسمان دارد. دومین صورت فلکی انتخاب شده که در این شبها به سادگی قابل رویت است؛ جبار (شکارچی) است. پیدا کردن این صورت فلکی در آسمان شب چندان دشوار نیست چون سه ستاره هم ردیف و پرنور، که کمربند جبار را تشکیل میدهند در این شبها به سادگی قابل رویت هستند. برای ساکنان نیمکره جنوبی هم صورت فلکی جبار به دلیل داشتن ستارههای پرنور انتخاب شده است. ساکنان قطب شمال و جنوب امکان رویت این دو صورت فلکی را به صورت کامل ندارند. اما در این شبها و بهخصوص در نیمکره جنوبی یافتن این صورت فلکی بسیار ساده و آسان است. جبار دارای 7 ستاره پرنور است که سه ستاره آن وجهی زیبا را به آن بخشیده است. برای شرکت در پروژه شمارش ستارگان، باید در شبی که ماه در آسمان نیست، با چشم غیر مسلح اقدام به شمارش ستارگان صور فلکی جبار و دب اصغر در آسمان شهر یا روستای خود کنید و سپس تعداد ستارگان صورت فلکی دب اصغر را با یکی از عکسهای ارائه شده توسط انجمن -که در وبسایت آن موجود است- مطابقت دهید. اما آیا میتوان امیدوار بود که امسال حرکتی جدی برای مبارزه با آلودگیهای نوری ایران انجام شود؟ شاید اکثر شهرهای بزرگ که هزینه بالایی را برای روشنایی شهر خود میپردازند، حاضر به خرج مضاعف برای کاهش این آلودگیهای نوری نباشند. پیدا کردن راههای ساده و کم خرج، میتواند بهترین نتیجه این بسیج همگانی باشد. برای مثال، گروه منجمان آماتور شهر سعادتشهر واقع در استان فارس، با همکاری شورای شهر خود پوششهایی برای چراغهای خیابان شهر تهیه کردهاند تا از پراکنده شدن نور چراغ جلوگیری نماید. این امر هم جلوی تابش نور زائد به آسمان را میگیرد و هم از اتلاف انرژی جلوگیری میکند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 468]