واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: بر رشد مغز کودکان بيش از30 سال است که درباره تأثيرات تماشاي تلويزيون و ويدئو بر کودکان به بحث و بررسي پرداخته مي شود. انجمن اطفال ايالات متحده(AAP) و انجمن پزشکي ايالات متحده(AMA) در سالهاي 1999 و 2000 ميلادي نتايج مطالعاتي را در اين زمينه منتشر ساختند که بر تأثيراتي چون القاي رفتار تهاجمي، اضافه وزن (چاقي) و ضعف تحصيلي اشاره داشته است. در مقاله حاضر سعي شده است به اختصار به تأثيرات منفي تماشاي زياده از حد تلويزيون و ويدئو بر رشد مغز در کودکان و راه کارهاي جلوگيري از آن پرداخته شود که مي تواند، به عنوان راهنماي مفيدي در دسترس خانوادهها قرار گيرد. مطالعات اخير نشان داده است که با توجه به توانايي شکل پذيري مغز، تجارب محيطي مي توانند رشد مغز را به ميزان قابل ملاحظهاي متأثر نمايند. بنابراين قرار گرفتن کودک در معرض يک محرک محيطي مي تواند از طريق ايجاد يک مسير ويژه (عادات مغز) يا با محروم کردن مغز از ديگر تجارب، رشد ذهني و هيجاني مغزرا شديداً تحت تأثير قرار دهد. در حالي که محرکات مناسب نظير ارتباط صميمي با والدين (يا مراقب)، محيط زباني غني و فعال، بازيهاي داراي تحرک بدني و برنامههاي آموزشي متناسب با سن مي توانند، رشد مغز را تقويت نمايند. محيط هاي بي بهره از تحريکات ذهني و با رفتارهاي نامناسب (مانند برخوردهاي بدون فکر و آني، خشونت و غيره) يا محروم کردن مغز از فرصتهاي مهم براي مشارکت فعال در ارتباطات اجتماعي، بازيهاي خلاق و حل مسائل مي توانند، پيامدهاي وخيم و غيرقابل جبراني را به همراه داشته باشند. علاوه بر اين مجبور کردن و تحت فشار قرار دادن کودکان به فراگيري موضوعات آموزشي زماني که آنها بايد از لحاظ شخصيتي در کاويدن دنياي سه بعدي پيرامون خود باشند، مي تواند، موجب دور زدن يا ناديده گرفته شدن بسياري از جنبههاي مهم رشدي شود. تأثيرات زيان بار تماشاي بيش از حد تلويزيون و ويدئو امروزه در مواردي، پيامدهاي ناخوشايندي را در مدارس شاهد هستيم که به نظر مي رسد، ناشي از تماشاي برنامههاي تلويزيوني و يا ويدئويي براي ساعتهاي طولاني باشد. براي مثال، اختلال نقص توجهي (ADD)، مشکلات رفتاري، ضعف تحصيلي، اختلالات زباني (که به درک خواند و بيان کلامي نيز گسترش يافته است) و ضعف مهارتهاي حل مسئله از جمله مشکلاتي هستند که از سوي آموزگاران گزارش مي شوند. اگر چه تغيير سبک زندگي مردم و تغييرات اجتماعي تا حدودي در اين زمينه مؤثر است، اما مطالعات انجام شده روي تماشاچيان تلويزيون و ويدئو بر نقش مؤثر و غيرقابل انکار آنها تأکيد دارد. در کنار اينکه مي دانيم، سطح آستانه دريافت و تحريک پذيري کودکان، بسيار با يکديگر متفاوت است. تماشاي زياده از حد برنامههاي تلويزيون و يا ويدئويي به ويژه در دوران بحراني رشد زبان و سنين انجام بازيهاي پرتحرک، مي تواند از جنبههاي مختلفي بر ذهن کودکان تأثير منفي داشته باشد که در زير به آنها اشاره مي گردد. رابطه ي بين تماشاي تلويزيون يا ويدئو و افت عمل کرد تحصيلي بين ميزان تماشاي تلويزيون يا ويدئو و افت عمل کرد تحصيل، به ويژه توانايي خواندن، رابطه وجود دارد. اين امر مي تواند از جايگزين شدن تماشاي اين برنامهها به جاي تمرين خواندن ناشي شود، و شايد احتمال تأثيرات نامطلوب تحريکات بصري برنامههاي تلويزيوني و ويدئويي بر رشد مسيرهاي زباني نيمکره چپ مغز نيز مطرح باشد. مغز جواني که مرتباً از تحرکات بينايي جاذب متأثر مي شود، نمي تواند توجهش را به گوش دادن دقيق به محرکات زباني معطوف کند. ضمن اين که غالباً پس از دقايق بسيار کوتاهي، مغز نسبت به دريافت و درک محرکاتي که به پردازش دقيق نياز دارند، خستگي نشان مي دهد. ماهيت محرک ممکن است براي برخي کودکان، مشکل توجهي ايجاد کند. جداي از موضوعات تکراري برنامههاي تلويزيوني و ويدئويي، برنامههايي که توجه کودکان را به شدت به خود معطوف مي کنند (مانند تمرکزهاي گذرا، فلاشهاي رنگي، حرکات سريع در ميدان بينايي محيطي، صداهاي بلند ناگهاني و غيره)، بهترين شيوه براي به خدمت گرفتن توجه کودکان به شکل غيرارادي مي باشند. چنين تجاربي، کودک را از عملکرد مستقل براساس توانمنديهاي ذهني خود در فعاليتهايي مانند بازيها، سرگرميها، تعاملات اجتماعي و غيره محروم مي کنند. نظام کنترل اجرايي مغز، يا قشر پره فرونتال، مسئول برنامهريزي، سازماندهي و نظم بخشيدن به رفتار در قضاوت توجه خود آگاهانه مي باشد. اين قابليتها در دوران کودکي و در سنين جواني و بلوغ رشد و توسعه مي يابند، اما بررسيها نشان داده است، برنامههاي بي محتواي تلويزيوني و ويدئويي يا بازيهاي کامپيوتري مي توانند،بر رشد و توسعه اين بخش از مغز تأثير گذارند. در بين کودکاني که بيشتر تلويزيون و ويدئو تماشا مي کنند، اضافه وزن بيشتر است. تماشاي اين برنامهها علاوه بر اين که از تحرک کودکان مي کاهد، غالباً با صرف مواد غذايي مورد علاقه کودکان همراه است. ضمن اينکه تبليغ مواد غذايي پر انرژي در حين برنامهها و تحريک کودکان به تهيه و خوردن آنها، مورد مهمي است که نبايد فراموش شود. راهکارهاي پيش نهادي 1- مدت زماني را که کودک به تماشاي برنامههاي تلويزيوني و يا ويدئويي مي پردازد مشخص کرده و سپس بسته به سن کودک، آن را به مدت زمان معيني محدود کنيد (يک ساعت براي کودکان سن پيش دبستاني و 2-1 ساعت براي کودکان بزرگتر). 2- با کودکان دوره آموزش پيشدبستاني و بزرگتر مي توانيد، درباره تدوين يک برنامه هفتگي تماشاي تلويزيون مشورت کرده و به توافق برسيد. بدين ترتيب، تلويزيون تنها براي تماشاي برنامه مورد نظر روشن شده و در پايان برنامه، خاموش مي شود. 3- انجام تکاليف مدرسه در اولويت است و نبايد در حين آن تلويزيون روشن باشد. 4- در مورد خردسالان نيز لازم است از ابتدا نسبت به تماشاي برنامههاي نامناسب يا زياده از حد، سياست مشخصي اتخاذ شود تا بتوان در اين زمينه، عادات مناسبي را پي ريزي کرد. 5- در صورت مشاهده مشکلات کم توجهي در کودک پيشنهاد مي شود که براي مدتي تماشاي تلويزيون محدود گردد. 6- والدين لازم است بر مضمون و محتواي برنامههايي که کودک در سنين مختلف تماشا مي کند، نظارت داشته باشند. 7- والدين مي توانند با شرکت در تماشاي برنامه دلخواه کودک و صحبت درباره آن، پرسيدن سؤال، و کمک در فهم پيام آن، از فرصت موجود به عنوان يک تجربه يادگيري استفاده کنند. 8- نبايد از تماشاي برنامه دلخواه کودک به عنوان يک ابزار تشويق و يا تنبيه استفاده کرد، زيرا با اين کار تنها ارزش آن در نزد کودک بالا برده مي شود.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 640]