واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: سينماي ايران همچنان بر مدار فيلمهاي "دختر و پسري" ميگردد
بررسي تطبيقي و تحليل محتواي فيلمهاي سه ماهه اول سال 84 با اکران بهار 87 نشان ميدهد رويکرد سينماي ايران به فيلمهاي به اصطلاح "دختر و پسري" نه تنها کم و متوقف نشده، بلکه اين روند با تنوع و قدرت بيشتر همچنان به حيات خود ادامه ميدهد. مرور و مقايسه فيلمهاي اکران بهار 84 در آخرين روزهاي دولت قبل با فيلمهاي بهار 87 که حاصل سياستهاي معاونت سينمايي وزارت ارشاد است، شايد اين نکته را روشن کند که آيا واقعا روند توليد و نمايش فيلمهاي دختر و پسري پايان يافته يا امروز هم فيلمهايي با محور خيانت و مثلث و مربع عشقي توليد و براي رفع نياز مخاطب روانه پرده سينماها شدهاند؟اکران بهار 87 با پنج فيلم "دايره زنگي"، "به همين سادگي"، "مجنون ليلي"، "زن دوم" و "پابرهنه در بهشت" آغاز شد. در ميان اين آثار تنها "به همين سادگي" و "پابرهنه در بهشت" در دسته فيلمهاي فرهنگي قرار ميگيرند که به گيشه و مخاطب باج نداده و موضوعهايي نامتعارف و ضدکليشه دارند."زن دوم" مثلث عشقي را اين بار از زاويه ديد زن دوم به عنوان قهرمان روايت کرده و به تعريفي تازه از اين کاراکتر ميانجامد. رويکردي که چه دوستش داشته باشيم چه نه، نوعي تابوشکني از شخصيت زن دوم به عنوان ضلع سوم مثلث عشقي و احياء اين شخصيت است که در فيلمهاي "شوکران، "چهارشنبهسوري" و "چند روز بعد" اشارههايي خاص به آن شده بود و چه انتقادهايي که به همراه نداشت.رويکرد سينماي ايران به فيلمهاي به اصطلاح "دختر و پسري" نه تنها کم و متوقف نشده، بلکه اين روند با تنوع و قدرت بيشتر همچنان به حيات خود ادامه ميدهد. "مجنون ليلي" يک کمدي جوانانانه بدون عمق و سطحي از دست به دست شدن يک هديه روز ولنتاين است که حضور آن از يک وجه در سينماي ايران بديع است. تا پيش از اين نمونهاي کوچک از اشاره به اين روز در هيچ فيلمي وجود نداشت اما جالب است که "مجنون ليلي" اصلاً بر محور اين روز خاص و گردش تصادفي هديه خاص آن بين زوجهاي مختلف ميگذرد که بهانهاي جذاب براي پوشش دادن به ضعفهاي عمده اين فيلم جوانانه و صرفاً گيشهاي است."دايره زنگي" هر چند در جشنواره فجر با بيمهري مواجه شد اما با چند اصلاحيه توانست راهي اکران سينماها شود. زماني بود که گفتن و نوشتن و تصوير کردن پديده ماهواره امري ناممکن و ممنوع در فيلمها بود و جالب اينکه در اين فيلم نصب ماهواره در پشت بام يک مجتمع، بهانهاي است براي تعامل و تقابل آدمها و پرداختن به مسائلي که تا چند سال پيش امکان حضور نداشتند.اکران دوم سينماها در بهار 87 با فيلمهاي "قرنطينه"، "تلافي"، "همخانه"، "زنها فرشتهاند"، "تيغزن" و فيلم "انعکاس" به عنوان اکران سوم يک گروه سينمايي جايگزين شدند. پنج فيلمي که در همه آنها محور يک زوج دختر و پسري و در دو فيلم آخر اين آمار به چند زوج با روابط تو در تو هم ميرسد."قرنطينه" و "تلافي" که حتي زوج بازيگري مشابه دارند که بر بستر قصههاي سطحي به همان روابط آشنا دختر و پسري مورد پسند گيشه ميپردازند. "همخانه" فيلمي است که هر چند يک زوج جوان محور آن هستند و به گيشه نيمنگاهي دارد ولي در ساخت و پرداخت تلاش کرده وجهي فاخر را هم لحاظ کند و از موضوع حساس خود، استفاده سوء استفاده نکند.
"زنها فرشتهاند" را چه ميتوان ناميد جز يک دفترچه راهنماي مردانه براي خيانت به زنان که قالب کمدي و طنز، نگاه مبتذل فيلم را پوشش داده است؟ "تيغزن" هم فيلمي است که از داشتن يک خط و ربط ساده در داستانگويي محروم مانده و بر مسيري از تجربههاي توهم زدن و اکستازي در قهقرا سير ميکند و به گفته بهتر يک تجربه ماليخوليايي براي عصباني کردن مخاطب است."انعکاس" نيز با حرکت کردن بر مسيري فراتر از روابط و مناسبات امروزي در سينماي ايران، اين بار از مثلث عشقي فراتر رفته و با ترسيم خيانت موازي يک زن و شوهر، مربعي از روابط غيراخلاقي را ترسيم ميکند که در انتها با راهکار سوءتفاهم مجوز به نمايش درآمدن پيدا ميکند... اين تصوير سينماي ايران است در پايان فصل بهار 87.در بهار 84 سينماي ايران با فضاي ترسيم شده از آن سال چه شمايلي داشت؟ نوروز 84 با اکران عمده فيلمهاي کمدي همراه بود که هر چند قابليت دفاعي ويژه نداشتند ولي همه در يک سطح و حد و اندازه بودند نه بيشتر نه کمتر. "شاخه گلي براي عروس"، "ازدواج صورتي"، "مجردها"، "گل يخ" و فيلم کودکانه و عروسکي "دربدرها" نوروز و بهار 84 در سينماها اکران شدند."شاخه گلي براي عروس" با تکيه بر حضور بازيگران طنز تلويزيون در سينما نگاهي به گيشه داشت. "مجردها" هر چند کمدي مفرح بود ولي از روابط چندگانه و خارج از مدار اخلاقگرايي در آن خبري نبود و ميتوانست مخاطب را درگير کند. "گل يخ" نيز بازسازي ضعيف يک فيلم دوران قبل انقلاب بود که عمق نداشت و البته بر مسير قابل پيشبيني حرکت ميکرد بدون آنکه مخاطب را شگفتزده کند.نکته جالب در اکران بهار 84 نمايش گسترده فيلمهاي فرهنگي و به نوعي خاص بود که کميتي قابل توجه را به خود اختصاص دادند. "سيماي زني در دوردست"، "کنار رودخانه" و "دانه هاي ريز برف" فيلمهاي مخاطب خاص بودند که سهمي عمده از اکران بهار 84 را به خود اختصاص دادند.فيلمهاي "بازنده" و "جايي براي زندگي" نيز از آثار به نمايش درآمده در بهار 84 هستند که اولي فيلمي ملودرام و تلخ با طرح يک مثلث عشقي بود که آن زمان تازگي داشت و دومي هم يک فيلم دفاع مقدسي در فضايي تازه و خاص بود که حضور هديه تهراني و عزتالله انتظامي به آن وجههاي خاص داده بود و البته فيلم گيشه نبود و مهجور هم ماند.مرور کوتاه يازده فيلم به نمايش درآمده در بهار 87 و 10 فيلم به نمايش درآمده در بهار 84 علاوه بر اينکه رويکرد به فيلمهاي دختر و پسري با کلافي سردرگم از روابط تو در تو را در اکران 87 برجسته مي کند، نگاه کمتوجه به فيلمهاي فرهنگي و کم مخاطبتر را نيز مورد توجه قرار ميدهد.نکته مهم ديگر آنکه اکران بهار 84 از حيث تنوع مضامين و ژانرهاي سينمايي قابل قبول و قابل دفاعتر از امروز بود و مجموعهاي از فيلمهاي گيشه، فرهنگي، کودک، ملودرام و کمدي را دربر ميگرفت. اکران بهار 87 در چه وجهي ميتواند قابل دفاع باشد؟منبع : مهر
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 437]