آشنايي با اماكن مذهبي،‌ تاريخي، صنايع دستي و سوغات استان قم

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به گزارش خبرنگار فرهنگي ايرنا، استان قم در مركز كشور قرار دارد و از شمال به استان تهران، از شرق به استان سمنان، از جنوب به استان اصفهان و از غرب به استان مركزي و درياچه نمك محدود مي‌شود. شهر مقدس قم از موقعيت ممتاز و برجسته‌اي در جهان اسلام برخوردار است؛ چرا كه بارگاه ملكوتي كريمه اهل بيت حضرت معصومه(س) و مسجد مقدس جمكران و حوزه علميه، پايگاه نشر معارف و علوم اهل بيت و انديشه‌هاي اسلامي ناب محمدي(ص) و نيز بزرگترين مركز علمي جهان تشيع، در اين شهر قرار گرفته است. وجود اين امتيازها، شهر قم را به صورت يك شهر زيارتي مهم براي عاشقان ولايت در سراسر گيتي درآورده و دانش‌پژوهان زيادي را از اقصي نقاط جهان به خود متوجه و جذب كرده است. به گونه‌اي كه اكنون اين شهر مقدس، پذيراي ميليون‌ها زاير در طول سال و همچنين دانش‌پژوهان علوم ديني و معارف اسلامي از بيش از 80 كشور جهان است. شهر قم در طول تاريخ پس از اسلام و پس از پيروزي انقلاب اسلامي يكي از كانون‌هاي بزرگ شكل‌گيري و نشر انديشه و حكومت اسلامي بوده است. * حرم حضرت معصومه (س) پس از آنكه حضرت معصومه (س) به شهر ساوه رسيد، بيمار شد. چون توان رفتن به خراسان را در خود نديد، تصميم گرفت به قم برود. وي پس از مدت اندكي اقامت در قم از دنيا رفتند و از آن پس مزار ايشان محل آمد و شد عاشقان اهل بيت شد. اين حرم مطهر به عنوان مهمترين قطب معنوي قم، موجب ايجاد حوزه علميه و مراكز متعدد فرهنگي در اين شهر شده است. در حرم مطهر در زير گنبد علاوه بر حضرت معصومه(س) پنج تن ديگر به نام هاي ميمونه، ام محمد، ام قاسم، ام اسحاق و ام حبيب آرميده اند. * ثواب زيارت حضرت معصومه (س) از حضرت امام جعفر صادق (ع) نقل شده است كه، از براي خداوند تعالي حرمي است كه آن مكه است و از براي حضرت رسول (ص) حرمي است كه آن مدينه است، از براي حضرت اميرالمؤمنين (ع) حرمي است كه آن كوفه است و از براي ما اهل بيت حرمي است كه آن قم است؛ زود است دفن شود در او زني از فرزندان من كه اسم او فاطمه است، كسي كه زيارت كند او را، بهشت بر او واجب است. حضرت امام محمدتقي (ع) نيز مي‌فرمايند: كسي كه زيارت كند عمه مرا در قم، بهشت براي او است. * آرامگاه هاي تاريخي * آرامگاه فتحعلي شاه در قسمت شمالي صحن عتيق قرار دارد و در زمان وي احداث و تزئين شده است. * آرامگاه محمد شاه در ضلع غربي صحن عتيق و در ورودي مسجد بالاسر واقع شده است. * آرامگاه مستوفي در ضلع شمال شرقي صحن عتيق، قرار گرفته است؛ اصل بناي اين آرامگاه كه مربوط به پدر مستوفي الممالك است، از شاه بيگم صفوي است و در سال 1345 هجري قمري بدست فتحعلي شاه تعمير و تزئين شده است. * مقبره مهد عليا كمي آن سوتر از آرمگاه محمد شاه قرار گرفته است. * آرامگاه شاه عباس دوم در جنوب غربي حرم واقع شده و از لحاظ معماري داري جلوه اي جالب و زيبا است. * آرامگاه شاه سليمان و شاه صفي در محل موزه آستانه قرار گرفته و در داخل اين بنا كتيبه اي به تاريخ 1107 هجري قمري باقي مانده است. * آرامگاه علي بن بابويه متعلق به پدر شيخ صدوق متوفي 329 هجري قمري در خيابان ارم مقابل شيخان واقع شده است. * مجموعه مقابر گنبد سبز در انتهاي خيابان چهارمردان واقع شده است و داراي سه گنبد است. * آرامگاه پروين اعتصامي اين شاعر نامدار كه يكي از سرآمدان شعر معاصر است، در سال 1330 هجري شمسي در سن 35 سالگي درگذشت و در يكي از حجره هاي صحن جديد حرم مطهر به خاك سپرده شد. ** خانه هاي تاريخي استان قم * بيت النور در محله ميدان مير واقع در خيابان عمارياسر يكي ازمدارس علميه قم به نام مدرسه مباركه ستيه واقع است كه حضرت فاطمه معصومه (س) در دوران اقامت خود درقم در اين مكان كه همان منزل موسي بن خزرج بوده به سر مي برده اند. حضرت معصومه دوران هفده روزه نقاهت و بيماري خود را در آن جا گذرانده و محرابي در آن مكان است كه وي در آن عبادت مي كرده و اكنون محل زيارت زايران است. * خانه حضرت امام خميني (ره) منزل حضرت امام خميني (ره) واقع در محله يخچال قاضي قم خيابان معلم، با ساختماني دواشكوبه شامل زيرزمين و طبقه همكف است. حياط ساختمان در قسمت جنوبي قرار گرفته و در جهت هاي شمال شرقي آن فضاهاي سرپوشيده قرار دارند. استقرار فضاها به گونه اي است كه پلكان مياني، ساختمان را به دو بخش بيروني و اندروني تقسيم مي كند. تالار سمت شرقي، محل جلسات و مراجعات حضرت امام (ره) در دهه هاي گذشته بوده است. از شواهد ساختماني و معماري بنا پيداست كه تاريخ ساخت آن به اوايل قرن حاضر تعلق دارد. اين ساختمان در حدود سال 1335 توسط حضرت امام خميني (ره) خريداري و تا سال 1343 توسط معظم له مورد استفاده بوده است. اكنون اين بنا به عنوان يادمان تبرك شده از حضرت امام خميني (ره) روزانه بازديدكنندگان فراواني از سراسر جهان دارد. همچنين مراسم مذهبي در مناسبت هاي مختلف در آن برگزار مي شود. * خانه حاج قلي خان اين بنا متعلق به اواخر دوره قاجار بوده و بيش از 120 سال قدمت دارد و هم اكنون محل اداره كل ميراث فرهنگي،‌ صنايع دستي و گردشگري اين استان است. * خانه خان زند اين خانه در كنار خانه حاج قلي خان واقع شده و خصوصياتي مشابه آن را داراست . اين خانه داراي سه بخش شاه نشين تابستاني، شاه نشين زمستاني و بخش مربوط به خدمه است. * خانه ملاصدرا خانه ملاصدرا در غرب روستاي كهك و در محله چال حمام واقع شده است. اين خانه مربوط به دوره صفويه بوده و امروزه قسمت عمده آن تخريب شده و فقط اتاقي از آن باقي مانده است. **پل هاي قديمي * پل حوض سلطان اين پل در سال 1262 هجري قمري و به دستور علي اصغر خان اتابك روي رود مسيله ساخته شده است. * پل دلاك اين پل 153 متر طول و 6 متر عرض و 18 دهانه داشته و در زمان صفويه بر روي رود - قره سو - زده شده است. * پل عسگر آباد اين پل در كنار كاروانسراي عسگر آباد و در 21 كيلومتري شمال قم جاده علي آباد ـ منظريه روي رودخانه قمرود ساخته شده است. * پل شكسته اين پل در شرق پل دلاك و در معبري بسيار قديمي كه اصفهان را به ري متصل مي كرده، واقع شده است. * پل كاج اين پل با 245 متر طول و 13 دهانه در دوران صفويه و در مسير ورامين - قم ساخته شده است. فاصله اين پل و پل دلاك 6 كيلومتر است. * پل كنار گرد اين پل در دوران صفوي بر روي رودخانه قره سو و در 10 كيلومتري جنوب كنار گرد احداث شده و داراي 12 دهانه به صورت قرينه است. **قلعه هاي قديمي استان قم * قلعه سام آباد اين قلعه 76 متر طول و عرض دارد و در چند كيلومتري روستاي قمرود واقع شده است. آثار اين قلعه هنوز پابرجاست. * قلعه قرمز اين قلعه داراي 115 متر طول و 112 متر عرض است؛ در شمال كاروانسراي حوض سلطان به وسيله خشت و با اهداف نظامي ساخته شده است. * قلعه قمرود قمرود داراي دو قلعه است كه يكي از آنها قديمي و مربوط به دوران صفوي و ديگري جديد بوده و بدست مهندس الممالك ساخته شده است. * قلعه گلي اين قلعه در شمال شرقي روستاي محمدآباد كاج و در كنار قلعه سنگي محمدآباد ديده مي شود. آثار اين قلعه حكايت از آن دارد كه اين بنا پيش از اسلام نيز وجود داشته است. ** بازار هاي تاريخي استان قم * بازار تيمچه قم تيمچه قم در جبهه شمالي راسته بازار قم واقع شده است و از آثار ارزشمند هنر معماري دوران اسلامي ايران محسوب مي شود كه بدست هنرمند برجسته عصر ناصري استاد حسن قمي در سال 1301 هجري قمري طراحي و اجرا شده است. * بازار قم اين بازار با مجموعه اي از راسته، چهار سوق، سرا و تيمچه، جزيي از بافت قديمي شهر است. در ابتدا بخش وسيعي از بازار قم در كنار مسجد جامع بنا شده و به مرور زمان و به تبع ضرورت هاي زمان بخش هايي به آن اضافه شده است. در گذشته ، بازار به صورت راسته بوده اما امروزه دو بخش بازار نو و بازار كهنه از هم جدا هستند. * بازار كهنه اين بازار از محدوده پامنار آغاز و به ميدان كهنه ختم مي شود. طول اين بازار، حدود هزار متر است. از آثار موجود در اين بازار مي توان به سر در مدرسه رضويه، مسجد صابوني ها، مسجد چهلستون و ايوان و منار هاي بازمانده از مدرسه غياثيه اشاره كرد. * بازار نو اين بازار در راستاي بازار كهنه به طول يك كيلومتر و عرض 6 متر تا سه راهي بازار تقاطع خيابان ارم - طالقاني ادامه دارد. از آثار موجود در راسته بازار نو، مي توان به سراهاي آن، حمام حاج عسگرخان و تيمچه بزرگ اشاره كرد. سراهاي اطراف راسته بازار نو شامل سراي صدر اعظم، سراي همدانيه، سراي حاج عسگر خان، سراي شين و سراي حاج عباس قلي است. * تيمچه بزرگ قم اين تيمچه كه بازمانده سه تيمچه موجود در قم است ، در سال 1301 هجري قمري بدست هنرمند برجسته حسن قمي و تحت نظر حاج سيد محمود طباطبايي، ساخته شده است. اين بناي دو طبقه داراي سه گنبد، دو نيم گنبد، بيست حجره و دوازده غرفه فوقاني است. از ويژگي هاي تيمچه مي توان به معماري زيبا، تجارت تك كالايي، سكوت و آرامش آن اشاره كرد . **كاروانسراهاي قديمي * كاروانسراي حوض سلطان ( رباط حوض سلطان ) اين كاروانسرا بنايي آجري است كه در دوره ناصرالدين شاه در جاده تهران - قم احداث شده و شامل قسمت هاي مختلفي از قبيل اصطبل ، آب انبار ، حمام ، تالار ، قهوه خانه است. اين كاروانسرا عمر كوتاهي داشته و با ايجاد درياچه حوض سلطان راه عبور آن مسدود شده است . * كاروانسراي قلعه سنگي اين بنا در 35 كيلومتري جاده قم - ري واقع شده و متعلق به سده هاي هفتم و هشتم هجري است. اين كاروانسرا تا سال 1883 ميلادي مورد استفاده بوده است. * كاروانسراي علي آباد اين بنا همزمان با از بين رفتن كاروانسراي حوض سلطان و احداث راه جديد تهران - قم ساخته شده است. * كاروانسراي منظريه اين كاروانسرا در ابتداي راه ساوه است و با توجه به موقعيت آب و هوايي كويري، از نظر بازرگاني اهميت ويژه اي دارد. * كاروانسراي دير اين بنا روي خرابه هاي دير الجص ساخته شده و خيلي قديمي به نظر نمي رسد. * كاروانسراي دهكده طلب اين كارونسرا در جاده قم - اراك و در شمال سلفچگان واقع شده و مربوط به دوره سلجوقي است و تزيينات آن بر اثر فرسودگي از بين رفته است. * كاروانسراي آوه در جنوب جاده قم ساوه واقع شده و مربوط به دوران سلجوقيان است. بناي يادشده از قابليت تعمير و مرمت برخوردارست. * كاروانسراي پاسنگان متعلق به قرن 13 هجري و در جاده قم - كاشان واقع است. **سوغات و صنايع دستي استان قم * فرش ابريشم فرش ابريشم دستباف قم از نفيس ترين صنايع دستي است كه از نظر رنگ آميزي و طرح و نقشه اصيل ايراني و كيفيت آن در دنيا رتبه اول و در كشورهاي اروپايي طرفداران بسياري دارد. بافندگان فرش ابريشم در قم بيشتر زنان هستند. * سفال و سراميك اين هنر دستي، با سابقه ديرينه خود همچنان در پي اين است تا ريشه خود را در دل تاريخ اين شهر محكم كند؛ سفال قم در طرح هاي خاص خود همچنان طرفداران زيادي در داخل و خارج از كشور دارد. * منبت كاري چوب نقوش و طرح هاي زيبايي است كه روي انواع ميز و صندلي و صنايع چوبي كنده كاري مي شود؛ اين صنعت دستي در قم بدست استادكاراني بسيار ماهر و زبردست ساخته مي شود و تهيه و صادرات اين كالا اغلب به سفارش كشورهاي آسيايي و اروپايي صورت مي پذيرد. * كاشي كاري معرق اين هنر اسلامي بسيار زيبا كه هر بيننده اي را مجذوب خود مي كند، كار استاداني است كه در قم با دستان هنرمند خود فرهنگ اسلامي را به زيبايي در قالب خاك و گل خلق مي كنند. *سوغات و خوراكي هاي استان قم سوهان، از بهترين شيريني هاي محلي استان است كه به ذائقه تمامي مردم دنيا خوشايند است. مواد اوليه اين شيريني از آرد، جوانه گندم، شكر، روغن، مغز پسته و بادام، هل و زعفران در دو نوع، لقمه اي و گل گرد تهيه مي شود. فراهنگ**2006** 1834

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 497]