واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: تبسّم = بهترین خنده
صفات مومنین(2)در بحث اخلاقی گذشته حدیثی از پیامبر اكرم صلیاللهعلیهوآله خطاب به علی علیهالسلام نقل كردیم كه حضرت فرمود:مؤمن؛ مؤمن نمیشود مگر این كه صد و سه صفت در او جمع شود كه این صفات در پنج دسته جمع میشود. پنج صفت در بحث قبل بیان شد و اكنون به پنج صفت دیگر اشاره میكنیم:... كریم المراجعة، اوسع الناس صدراً، أذلّهم نفساً، ضحكه تبسماً، و اجتماعه تعلماً.... ... مراجعاتش كریمانه است، سعه صدرش از همه بیشتر، تواضعش زیاد است، با صدای بلند نمیخندد و حضورش در اجتماعات همراه با تعلیم و تعلّم است.( بحار، ج 64، ص 310.) ششمین صفت مؤمن «كریم المراجعة» است، یعنی مراجعاتش كریمانه است كه دو احتمال دارد:1- مراجعاتی كه مردم به او دارند كریمانه برخورد میكند، یعنی یا الان توانایی آن را دارد و انجام میدهد یا وعده انجام آن را در آینده میدهد و یا نمیتواند انجام دهد كه عذرخواهی میكند، قرآن میفرماید:« قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَیْرٌ مِّن صَدَقَةٍ یَتْبَعُهَآ أَذًى وَاللّهُ غَنِیٌّ حَلِیمٌ ؛گفتار نیکو و بخشایش ، بهتر از صدقهای است که آزاری به دنبال داشته باشد، خدا بینیاز و بردبار است.» (بقره/263)2- مراجعهاش به دیگران كریمانه است یعنی اگر از كسی چیزی میخواهد مؤدّبانه است و طلبكارانه نیست و اصرار نكرده و طرف را شرمنده نمیكند.وقتی در جلسهای مینشیند سعی میكند تعلیم و تعلّم در آن باشد و به غیبت و چیزهایی كه به درد او نمیخورد و فایدهای برای او ندارد نمیپردازد هفتمین صفت مؤمن «أوسع الناس صدراً» است، یعنی سینهاش از همه گشادهتر است. قرآن در مورد سعه صدر میفرماید:« فَمَن یُرِدِ اللّهُ أَن یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلإِسْلاَمِ وَمَن یُرِدْ أَن یُضِلَّهُ یَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَیِّقًا حَرَجًا ؛هر کس را که خدا خواهد که هدایت کند دلش را برای اسلام می گشاید ، و هر، کس را که خواهد گمراه کند قلبش را فرو می بندد.» (انعام/125)«سعه صدر» به چه معنی است؟ اشخاصی كه شرح صدر دارند همه چیز را تحمّل میكنند ( ناملایمات، مشكلات، حوادثِ سخت...) بدگوییها در آنها اثر نكرده و زود ناامید نمیشوند. حوادث، علوم، دانشها و معارف را در خود جای میدهند و اگر كسی درباره آنها بدی كند در گوشهای از ذهن خود جای میدهند و تمام وجودشان را پر نمیكند ولی كسانی كه ضیّق الصدر هستند با اندك ناملایماتی جابه جا شده و پذیرش و تحمّل و حوصله ندارند. هشتمین صفت مؤمن «اذلّهم نفساً» است، «ذلت» در لغت عرب به معنی تواضع و «ذلول» به معنی رام است، ولی در فارسی ذلّت یك بار منفی دارد پس این صفت به معنی تواضع است یعنی مؤمن تواضعش زیاد است و در مقابل مردم تواضع میكند، به كوچك و بزرگ آنها احترام میكند، و توقع ندارد همه به او احترام بگذارند. نهمین صفت مؤمن «ضحكه تبسماً» است، مؤمن با صدای بلند نمیخندد در روایات داریم كه پیامبر هیچگاه با صدای بلند نخندید، پس خنده مؤمن هم مؤدّبانه است. دهمین صفت مؤمن «اجتماعه تعلّماً» است یعنی مؤمن وقتی در جلسهای مینشیند سعی میكند تعلیم و تعلّم در آن باشد و به غیبت و چیزهایی كه به درد او نمیخورد و فایدهای برای او ندارد نمیپردازد.سلسله مباحث اخلاقی آیةالله مكارم شیرازی ، بااندكی تصرف
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 153]