ساختار نظام بانكي بايد اصلاح شود

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: ساختار نظام بانكي بايد اصلاح شود
اقتصاد > پول ‌و بانك - گروه اقتصادي- رضا كربلايي:
بالاگرفتن انتقادها از نظام بانكي اين پرسش را ايجاد كرده كه چرا و چگونه سيستم بانكي كشور ناتوان از پرداخت تسهيلات شده است و براي برون رفت از چالش‌هاي پيش رو چه تدابيري بايد اتخاذ شود؟

اختلاف بر سر نظام بانكي باعث شده كه محمود بهمني رئيس‌كل بانك مركزي از پيشي گرفتن مصارف از منابع بانك‌ها سخن بگويد. آيا كاهش نرخ سود تسهيلات بانكي مي‌تواند در شرايط تورمي كنوني راهي براي رفع تشنگي بخش‌هاي توليدي جهت تأمين نقدينگي خود باشد؟ با دكتر بيژن بيدآباد اقتصاددان و كارشناس مسائل بانكي گفت‌وگو كرده‌ايم.

* اختلاف بر سر قفل شدن منابع بانك‌ها روي تقاضاي دريافت تسهيلات ناشي از چيست؟

الان بانك‌ها از حيث مديريت منابع وضعيت مناسب و خوبي ندارند؛ به‌نحوي كه براساس گزارش رئيس‌كل بانك مركزي رقم مطالبات معوق بانك‌ها در ابتداي سال‌جاري برابر با 537 هزار ميليارد ريال برآورد شده است كه نشان مي‌دهد اين ميزان از منابع در اختيار بانك‌ها براي تسهيلات دهي مجدد قرار ندارد؛ از طرف ديگر شرايط پيش آمده و ريسك‌ها در عمليات بانكي مشاهده شده، باعث شد تا بسياري از بانك‌ها به‌ويژه بانك‌هاي دولتي در اعطاي تسهيلات، احتياط به خرج دهند.

همچنين فرد مسئولي كه در نظام بانكي كار مي‌كند وقتي تخلفات گسترده در نظام بانكي نظير اختلاس سه‌هزار ميليارد توماني را مشاهده كرد، عملا سعي مي‌كند از عقد قراردادهايي كه احتمال اشكال در آن باشد، دوري گزيند و كمتر زير بار ايجاد تعهد مي‌رود.

* سؤال مهم اين است كه چرا اقتصاد ايران تا اين اندازه بانك محور شده و بازارهاي ديگر و روش‌هاي مختلف تأمين مالي ناكارآمد شده است؟ وابستگي شديد نقدينگي واحدهاي اقتصادي به منابع بانك‌ها ناشي از چيست؟

مشكل اصلي ناشي از چالش‌هاي ساختاري در اقتصاد كشور و نظام بانكي است؛ به‌نحوي كه تصويب قانون عمليات بانكي بدون ربا در سال 1362 - كه عملا قرار بود براي پنج سال اجرا شود و مورد بازنگري قرار گيرد، باعث شد نظام بانكي كشور دچار دگرگوني شديد شود اما فراموش نكنيم كه قانون يادشده تنها شامل به‌كارگيري چند عقد مندرج در قانون مدني با اضافه كردن پسوند بانكداري بدون ربا بود كه در نتيجه مخدوش شدن عمليات بانكي و ربوي شدن اوراق قرضه، بانك مركزي در كنترل حجم نقدينگي موفق نبود و در عمل شاهد اين بوديم كه در سه دهه گذشته اقتصاد ايران همواره نرخ تورم بالا را تجربه كرده است.

* تداوم روند فزاينده تورم چه پيامدهايي را به همراه داشت؟

اقتصاد متورم مدام شاهد اين خواهد بود كه ارزش اسمي معاملات رو به افزايش است و در نتيجه تشنگي و نياز به منابع بيشتر امري بديهي خواهد بود و به همين دليل همواره بخش‌هاي فعال اقتصادي كشور احتياج به نقدينگي بيشتر براي سرمايه‌گذاري داشته باشند.

* در روزهاي اخير هم مسئولان دولتي هم فعالان اقتصادي انتقادهاي زيادي از نرخ بالاي سود تسهيلات بانكي مطرح كرده‌اند و خواستار كاهش نرخ سود شده‌اند اما بانك مركزي با اشاره به بالابودن نرخ تورم، كاهش نرخ سود بانكي را رد مي‌كند. پايين آوردن نرخ سود بانكي منطقي است؟

بانك مركزي بايد از سياست‌هاي مقطعي دوري كند و در جهت اصلاح سيستم بانكي گام بردارد و عمليات بانكي را مورد بازنگري قرار دهد. مسلم است كه وقتي نرخ تورم بالاتر از نرخ بهره بانكي باشد، عملا سپرده‌گذاران بانكي زيان مي‌بينند و بانك‌ها دچار پديده زيان ارزش حقيقي پول سپرده‌گذاران خواهند شد و تجهيز منابع بانك‌ها با مشكل مواجه مي‌شود.

متأسفانه بانك مركزي اقدامي در جهت اصلاح اساسي ساختار بانك‌ها نكرده و نمي‌كند و تا زماني كه اين ساختار اصلاح نشود و ابزارهاي بانكي مناسب بدون ربا در اختيار بانك مركزي، دولت و فعالان بخش‌هاي اقتصادي قرار نگيرد، عملا روش‌هاي تأمين مالي با مشكل مواجه خواهد بود و بدون اين اصلاح ساختار و پيش‌بيني ابزارهاي پولي مناسب نمي‌توان تورم را به‌صورت ريشه‌اي و مستمر كاهش داد. طبيعي است كه وقتي دولت ابزار مالي براي تأمين منابع لازم را در اختيار نداشته باشد، مجبور است كسري بودجه خود را از طريق استقراض از بانك مركزي و انتشار پول جديد تأمين كند كه اين مسئله يكي از عوامل افزايش نقدينگي و تورم خواهد بود.

* فكر مي‌كنيد افزايش سرمايه بانك‌ها مي‌تواند ناتواني نظام بانكي در پاسخ دادن به تقاضاي تسهيلات را برطرف كند؟

اينگونه تمهيدات بسيار مقطعي و زودگذر هستند و پيشنهاد مي‌كنم طرح تحول نظام بانكي در رأس سياست‌هاي اصلاحي نظام بانكي قرار گيرد تا عقود جديد بانكي براساس شرايط جديد طراحي و عمليات بانكي متناسب با آن انجام شود و روش‌هاي نظارتي جديد هم تدوين شده و به اجرا گذاشته شود و پيشگام اين اصلاح سياست‌ها، بازنگري در قانون عمليات بانكداري بدون ربا خواهد بود و بدون اصلاح ساختار نظام بانكي هرگونه سياستي به شكست منجر مي‌شود.

چهارشنبه|ا|31|ا|خرداد|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 91]