باقيمانده سموم كشاورزي؛ قاتلاني خوشمزه

واضح آرشیو وب فارسی:الف: باقيمانده سموم كشاورزي؛ قاتلاني خوشمزه
وجود بيش از اندازه باقيمانده سموم و كودهاي شيميايي در محصولات كشاورزي موجب شده تا ميوه‌هاي خوشمزه به قاتلاني خطرناك براي انسان‌ها تبديل شوند.

به گزارش فارس از كرمان، توليد انواع محصولات كشاورزي در ايران و استان كرمان جايگاه ويژه‌اي دارد، كرمان استاني چهار فصل است و انواع محصولات كشاورزي سردسيري و گرمسيري در اين خطه كشت و برداشت مي‌شود، اما در كرمان نيز مانند ديگر نقاط كشور استفاده غير كارشناسي و بيش از اندازه از كود و سموم شيميايي محصولات كشاورزي سالم و ارگانيك را به محصولاتي خطرناك تبديل كرده است.

باقيمانده سموم در محصولات كشاورزي گاهي به حدي زياد است كه حتي بر طعم محصولات نيز تأثير مي‌گذارد، پس از مصرف اين محصولات توسط فرد بيماري‌ها و عوارض غير قابل جبراني از جمله انواع سرطان‌ها ايجاد مي‌شود و كارشناسان امر وجود محصولات ناسالم را يكي از مهم‌ترين علت‌هاي شيوع سرطان در كشور مي‌دانند.

در كشورهاي توسعه يافته دنيا سال‌ها است كه مصرف سم و كود شيميايي به صورت قابل توجهي كاهش يافته است، اما روند رو به رشد استفاده از اين سموم هنوز در ايران ادامه دارد و البته قاچاق سموم و كودهاي شيميايي نيز به اين امر دامن مي‌زند.

چه كسي مقصر است

گرچه بعضي از كارشناسان معتقد هستند در زمينه توليد مواد غذايي نامرغوب كشاورزان مقصر اصلي هستند، اما كشاورزان نيز دلايل خود را براي استفاده از سموم و كود شيميايي بيان مي‌كنند.

يك كشاورز كه در يكي از روستاهاي استان كرمان در زمينه توليد محصولاتي مانند خيار سبز، سيب زميني و ... فعاليت مي‌كند به خبرنگار فارس مي‌گويد: وجود بعضي از آفت‌ها در زمين‌هاي كشاورزي ما را وادار به استفاده از سم و كود شيميايي مي‌كند.

محمدعلي جوزاك با بيان اينكه استفاده از سموم در افزايش محصول كشاورزي نقش بسياري دارد، مي‌افزايد: ما به طور معمول بر اساس تجربه از سم و كود استفاده مي‌كنيم.

وي در پاسخ به اين سئوال كه چرا از نظر كارشناسان كشاورزي در زمينه استفاده از سم و كود شيميايي بهره نمي‌بريد، عنوان مي‌كند: بعضي از كشاورزان در منطقه ما از تحصيل كرده‌هاي رشته كشاورزي راهنمايي گرفتند، اما به نظر مي‌رسد كه اين افراد اطلاع چنداني ندارند.

آثار نامطلوب استفاده از سموم شيميايي بر سلامت انسان

عضو هيئت علمي بخش گياه پزشكي دانشگاه شهيد باهنر كرمان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس درباره تاريخچه استفاده از آفتكش‌هاي شيمايي بيان مي‌كند: مصرف سموم آفتكش از جنگ جهاني دوم آغاز شد و تا دهه ۷۰ ميلادي مصرف اين مواد رو به افزايش گذاشت.

كمال احمدي مي‌گويد: از دهه ۷۰ با توجه به عوارض جانبي آفتكش‌هاي شيميايي بر سلامت افراد، سرعت و روند رشد استفاده از اين مواد كاهش يافت و توليد سموم آفتكش به سمت سموم مطمئن پيش رفت كه عوارض جانبي كمتري داشته باشد.

وي با بيان اينكه از دهه ۷۰ ميلادي دارا بودن استانداردهاي لازم در حوزه‌هاي مختلف سموم يا آفتكش‌ها مورد توجه قرار گرفت، مي‌افزايد: آزمايش‌هاي علمي در اين زمينه صورت گرفت تا استفاده از اين مواد كمترين عوارض را داشته باشد.

احمدي عنوان مي‌كند: با حركت به سوي استفاده صحيح و به حداقل رساندن عوارض سموم و تلفيق مبارزه شيميايي با روش‌هاي ديگر موجب كندي روندي شد كه در دهه‌هاي ۵۰ و ۶۰ ميلادي در زمينه عرضه سموم به بازار وجود داشت.

وي با اشاره به اينكه مطالبي با عنوان غذاي سالم و بالا بردن كيفيت مواد غذايي يكي از مسائل مهم در جامعه بشري است، مي‌گويد: باقيمانده مواد شيميايي در مواد غذايي در ابعاد مختلف بر سلامت انسان اثر نامطلوب مي‌گذارد.

مصرف ۳ ميليون تني آفتكش‌ها در دنيا

رئيس سابق بخش گياه پزشكي دانشكده كشاورزي دانشگاه شهيد باهنر كرمان تصريح مي‌كند: براي افزايش و بالا بردن ميزان توليد بشر ناگزير از استفاده از مواد شيميايي شده است.

احمدي مي‌افزايد: كودهاي شيميايي، سموم، آفتكش و هورمون‌ها در توليد محصول دامي و آنتيبيوتيك‌ها كه جنبه شيميايي دارند، بعد از مصرف در محصولات باقي مي‌مانند.

وي بيان مي‌كند: افزايش توليد محصول كشاورزي موجب افزايش مصرف آفتكش‌هاي شيميايي در جهان شده است.

احمدي مي‌گويد: طي دو سه سال اخير بر اساس آمار موجود حدود ۳ ميليون تن آفتكش در دنيا مصرف شده است.

اين استاد دانشگاه با اشاره به اينكه در كشور ما آمار و ارقام در زمينه مصرف كودهاي شيميايي متفاوت است، مي‌افزايد: ۲۵ هزار تن مصرف كود رقمي است كه در اين مورد بيان مي‌شود، اما با توجه به بحث قاچاق سمومي اين رقم بيشتر است.

احمدي عنوان مي‌كند: اين مواد در محصولات غذايي خام يا فرآوري شده باقيمانده بر جاي مي‌گذارد و به همراه مصرف باقيمانده سموم به صورت مستقيم وارد بدن انسان و يا اين توليد كشاورزي وارد بدن دام مي‌شود و به صورت غير مستقيم وارد بدن انسان مي‌شود.

نظارت بر توليد محصولات كشاورزي مشكل دارد

وي از نظارت بر كيفيت مواد غذايي در دنيا توسط سازمان‌هاي مختلف خبر مي‌دهد و مي‌گويد: در بعضي از كشورها قوانين در اين زمينه كامل و داراي ضمانت اجرايي بالايي است و كنترل كامل در جريان توليد و عرضه محصول به بازار وجود دارد.

احمدي خاطرنشان مي‌كند: سازمان‌هاي فعال در بعضي از كشورها ميزان باقيمانده سموم را مشخص و حتي در سطح دنيا اين ميزان را اعلام مي‌كنند.

وي تصريح مي‌كند: در كشور ما معضلاتي در زمينه نظارت و كنترل ميزان مصرف سموم و محصولات كشاورزي داريم كه اين مشكلات بايد رفع شود تا بتوانيم غذاي سالم را به بازار عرضه كنيم.

عضو هيئت علمي بخش گياه پزشكي دانشگاه شهيد باهنر كرمان وضعيت كيفيت مواد غذايي از نظر باقيمانده آفتكش‌ها در كشور را نامطلوب ارزيابي مي‌كند و مي‌گويد: مسائل علمي در كاربرد و به كارگيري كود شيميايي و آفتكش در كشور در نظر گرفته نمي‌شود.

احمدي با بيان اينكه هيچ برنامه‌ريزي مشخصي براي مصرف كودهاي شيميايي وجود ندارد، مي‌افزايد: كشاورزان با نظر خود و بدون استفاده از نظر كارشناسان اقدام به خريد آفتكش و خريد كود به ميزان دلخواه خود مي‌كنند.

وي با تاكيد بر اينكه نحوه، زمان و چگونگي مصرف آفتكش‌ها براساس موازين علمي نيست، تصريح مي‌كند: علاوه بر اينكه به كشاورزان توصيه مي‌شود كه سم را زير نظر كارشناس و متخصص مصرف كنند، عرضه آفتكش‌ها توسط فروشگاه‌هاي سم و كود نيز بايد با نظر كارشناس فني انجام شود.

سموم قاچاق مشكلات را بيشتر مي‌كند

احمدي مي‌گويد: در بسياري از فروشگاه‌هاي عرضه سم كارشناس فني حضور ندارد و در بحث فروش نگهداري آفتكش‌ها اصول علمي رعايت نمي‌شود.

وي با اشاره به اين نكته كه بسياري از آفتكش‌ها از طريق مجاري غير رسمي خريداري مي‌شوند، مي‌افزايد: در كيفيت اصالت اين نوع آفتكش‌ها شك وجود دارد، زيرا اين سموم قاچاق است و احتمال دارد تاريخ گذشته باشند و يا مشابه با برچسب نباشد.

احمدي تصريح مي‌كند: بعضي از سموم قاچاق غير مجاز هستند و يا مقدار ماده مؤثر در آنها كمتر يا بيشتر از حد مجاز است كه ضررهاي غير قابل جبراني را به محيط زيست و سلامت افراد وارد مي‌كند.

وي با تأكيد بر اينكه كشاورزان اصول اوليه استفاده از سموم را نمي‌دانند و زمان مصرف و دوره كارنس "فاصله سمپاشي تا برداشت" را رعايت نمي‌كنند، عنوان مي‌كند: حتي مشاهده مي‌شود كه كشاورز در بعضي موارد قبل از عرضه محصول به بازار اقدام به سمپاشي مي‌كند كه اين امر موجب آلودگي محيط زيست و افزايش باقيمانده سموم در محصول و بالا رفتن هزينه‌ها مي‌شود.

نسخه نويسان بايد سم را توصيه كنند

احمدي با بيان اينكه در عرضه و نحوه مصرف آفتكش‌ها بايد مسائل علمي و فني در نظر گرفته شود، مي‌گويد: كارشناسان فني براي فروشگاه سم بايد در نظام مهندسي كشاورزي و محيط زيست تربيت شوند.

وي با اشاره به اينكه وظيفه توصيه سم به كشاورز بر عهده نسخه‌نويسان است، مي‌افزايد: كشاورز نمي‌تواند به صورت خودسرانه اقدام به مصرف سم كند و فروشندگان سم نيز اجازه توصيه سم را ندارند.

اين عضو هيئت علمي دانشگاه تصريح مي‌كند: تربيت افراد با برگزاري دوره‌هاي خاص براي تسلط بر آفات، بيماري‌ها، علف‌هاي هرز امري ضروري است.

احمدي با اشاره به روش مبارزه تلفيقي با آفات خاطرنشان مي‌كند: در اين روش، مبارزه شيميايي و غير شيميايي در كنار هم مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

وي با بيان اينكه سازمان‌هاي مختلفي در ارزيابي كيفيت مواد غذايي نقش دارند، مي‌گويد: سازمان‌ها با توجه به اختياراتي كه به آنها تفويض شده است، نظارت كاملي بر محصولات كشاورزي را ندارند.

وضعيت استفاده از سموم كشاورزي بحراني است

احمدي با اشاره به اينكه هيچ سازماني از زمان توليد محصولات كشاورزي در مزرعه تا رسيدن محصول به دست مصرف كننده نظارتي انجام نمي‌دهد، تصريح مي‌كند: سازمان‌ها بايد وارد عمل شوند و مسئوليت در اين مورد را بر عهده گيرند.

وي با بحراني خواندن وضعيت باقيمانده سموم در محصولات كشاورزي بيان مي‌كند: قرار است آزمايشگاه‌هايي براي بررسي وضعيت محصولات كشاورزي در ميدان‌هاي ميوه و تره‌بار تهران راه‌اندازي شود.

احمدي با اشاره به توليد محصولات استراتژيكي مانند پسته در استان كرمان مي‌افزايد: با توجه به اينكه ديگر كشورها كنترل كيفيت محصول وارداتي را در رديف اول قرار داده‌اند، اگر محصول ما استانداردهاي لازم را نداشته باشد، صادرات را به مخاطره مي‌اندازد.

اين استاد دانشگاه مي‌گويد: به علت مقاومت بعضي از آفات مانند آفت پسيل در پسته كشاورزان اقدام به مصرف بي‌رويه و غير منطقي سموم مي‌كنند.

وي بيان مي‌كند: در جنوب استان كرمان نيز در توليد محصول گلخانه‌ا‌ي، صيفي و سبزي كه در خارج فصل محصول توليد و به بازار داخلي و خارجي عرضه مي‌شود، استفاده بي‌رويه از سموم مشكلات جدي براي مصرف‌كننده ايجاد كرده است.

احمدي توليدكننده را مسئول كيفيت محصول مي‌داند و مي‌گويد: ما بايد به سمت توليد محصولات سالم حركت كنيم و باقيمانده مواد شيميايي در حد استاندارد بين‌المللي باشد.

وي فرهنگ‌سازي و اطلاع‌رساني براي توليدكنندگان و مصرف كنندگان را ضروري ذكر مي‌كند و مي‌افزايد: بايد به توليدكننده عواقب و عوارض قانوني و شرعي كاري كه انجام مي‌دهد را گوش‌زد كنيم.

احمدي حمايت از توليدكنندگان براي توليد محصول سالم توسط سازمان‌هاي دولتي و غير دولتي را مؤثر مي‌داند.

استفاده بي‌رويه از سموم شيميايي و افزايش سرطان

احمدي مي‌گويد: استفاده از روش‌هاي تلفيقي، بيان جايگاه مصرف آفتكش‌ها، جايگزيني روش‌هاي غير شيميايي در توليد محصول سالم مؤثر است.

وي با اشاره به اينكه سونامي سرطان در ايران پيش‌بيني شده است، تصريح مي‌كند: بسياري از عوامل در اين زمينه مؤثر هستند و مواد شيميايي يكي از اين عوامل است و كودهاي شيميايي و آفتكشها نقش بسيار مهمي در اين مورد دارند.

احمدي با بيان اينكه بروز سرطان موضوعي كشوري است و به صورت منطق‌هاي مطرح نيست، عنوان ميكند: تمام افراد جامعه از مواد غذايي موجود استفاده مي‌كنند، بنابراين اين عوارض تمام مردم را تهديد مي‌كند.

وي مي‌افزايد: در بحث قوانين مربوط به استفاده از سموم كشاورزي و آفتكش‌ها ضعف‌هاي بسياري داريم و قوانين قديمي است.

احمدي با اشاره به اينكه قانون مربوط به سازمان حفظ نباتات در مورد عرضه آفتكش‌ها و مصرف آن مصوب در سال ۴۷ است، بيان مي‌كند: در اين زمينه خلاء قانوني وجود دارد.

وي خاطرنشان مي‌كند: برنامه‌ريزي و تصويب قانون نظارت منجر به توليد محصول سالم در كشور مي‌شود.

مركبات و گردوي كرمان محصولات ارگانيك هستند

احمدي درباره محصولات توليد شده در استان كرمان مي‌گويد: بخشي از اين محصولات مانند مركبات و گردو به محصول ارگانيك نزديك هستند و مصرف سم و آفتكش‌ها در توليد اين محصولات بسيار محدود است.

وي تصريح مي‌كند: در بعضي از محصولات مصرف آفتكش‌ها بالا است و مشكلاتي در اين زمينه وجود دارد با توجه به اينكه بيماري‌ها به طور قابل ملاحظه‌اي به محصول خسارت مي‌زند و محصول هم ارزش اقتصادي بالايي دارد، كشاورز فشار بيشتري را به آفت وارد مي‌كند كه آفتكش‌ها ابزار اصلي اين فشار هستند.

استفاده بي‌رويه از سموم در محصولات گلخانه‌اي

احمدي با اشاره به ارزش اقتصادي بالاي محصولات گلخانه‌اي مانند توت فرنگي و خيار سبز در جنوب استان كرمان مي‌گويد: تنوع آفت و بيماري‌ها موجب استفاده قابل ملاحظه‌اي از آفتكش‌ها و سموم كشاورزي در توليد اين محصولات مي‌شود.

وي با بيان اينكه مبارزه شيميايي عليه زنجره خرما به عنوان آفت مهم منطقه بم به صورت سمپاشي هوايي انجام مي‌شود، مي‌افزايد: سمپاشي هوايي در دنيا منسوخ شده است.

احمدي با اشاره به اينكه سمپاشي نخلستان‌ها در بم در مكان‌هايي است كه خانه باغ هستند، بيان مي‌كند: اصول فني مي‌گويد ما در جايي كه فعاليت انساني داريم مانند خانه‌ها و مدرسه‌ها اجازه مبارزه شيميايي نداريم.

كشاورزان و كارگران در معرض آسيب‌هاي جدي هستند

وي تصريح مي‌كند: هزينه مبارزه شيميايي فقط مربوط به سم و عمليات سمپاشي نيست، بلكه هزينه‌هايي كه براي سلامتي كشاورز به واسطه اينكه در معرض سم قرار دارد را نيز شامل مي‌شود.

احمدي با اشاره به عدم رعايت اصول ايمني در هنگام استفاده از سموم شيميايي توسط كشاورزان مي‌گويد: اين امر موجب ايجاد خطر براي ايمني بدن مي‌شود و درمان مسموميت نيز هزينه بالايي دارد.

وي تصريح مي‌كند: كارگرهايي كه در مزارع استخدام مي‌شوند به شدت در معرض سموم قرار دارند كه بعضي از آنها خطرناك هستند و صدمات و مشكلات دائمي ايجاد مي‌كنند.

مبارزه مفيد با آفات توسط حشرات

احمدي به توضيح درباره روش‌هاي كنترل آفات با استفاده از دشمن طبيعي مي‌پردازد و مي‌افزايد: اين موجودات در واقع دشمنان آفات و دوست ما هستند و با فعاليت در طبيعت آفات را كنترل مي‌كنند.

وي با اشاره به اينكه حشرات گروه بزرگي از دشمن‌هاي طبيعي آفات هستند، خاطرنشان مي‌كند: اين حشرات در بعضي از موارد جمعيت قابل ملاحظه‌اي از آفات را كم مي‌كنند.

احمدي عنوان مي‌كند: يكي از مسائلي كه عملكرد اين دشمنان طبيعي آفات را كاهش مي‌دهد تأثير آفتكش‌ها بر روي اين جانوران است.

توليد محصول ارگانيگ بايد حمايت شود

وي همچنين درباره توليد و عرضه محصولات ارگانيك بيان مي‌كند: بحث توليد محصول ارگانيك به علت قيمت بالا مورد اقبال عمومي قرار نمي‌گيرد و افراد خاص تمايل به محصول ارگانيك پيدا مي‌كنند.

احمدي با اشاره به اينكه دو طبقه از افراد جامعه محصول ارگانيك مصرف مي‌كنند، مي‌گويد: طبقه نخست افراد مرفهي هستند كه توان خريد اين محصولات را دارند و طبقه دوم افرادي را شامل مي‌شود كه ممكن است طبقه متوسط جامعه باشند، اما از نظر فرهنگي و دانش اين محصول را ترجيح مي‌دهند.

وي با اشاره به اينكه تعداد واحدهايي كه محصول ارگانيك را توليد مي‌كنند، كم است، مي‌افزايد: توليد كم موجب قيمت بالا است، اما زماني كه توليدكننده احساس كند، با توليد محصول ارگانيك و عرضه آن به بازار مي‌تواند چند برابر فروش داشته باشد، گرايش به سمت توليد محصول ارگانيك بيشتر مي‌شود و در نتيجه قيمت كاهش مي‌يابد و افراد بيشتري مي‌توانند از محصولات سالم استفاده كنند.

اين استاد دانشگاه مي‌گويد: در بعضي از بازارهاي جهاني ميزان توليد محصول ارگانيك بسيار بالا است و فرهنگ‌سازي در اين كشورها انجام شده است.

احمدي حمايت لازم از توليد محصول ارگانيك را ضروري مي‌داند و مي‌افزايد: توليدكنندگان براي توليد محصول ارگانيك نياز به دانش دارند.

بخش مانيتورينگ سم در كرمان افتتاح مي‌شود

مدير حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزي استان كرمان از راه‌اندازي بخش مانيتورينگ سم استان كرمان طي چند ماه آينده خبر مي‌دهد و مي‌گويد: با اين سيستم ورود هرگونه سمي با محل ورود و محل مصرف با كد رهگيري مشخص و ثبت مي‌شود.

ناصر طاهري با اشاره به اينكه سموم تقلبي با سلامت مردم و جامعه بازي مي‌كند، مي افزايد: با واردكننده‌هاي اينگونه سموم با جديت برخورد مي‌شود.

وي با مهم خواندن مصرف بهينه و صحيح سم تصريح مي‌كند: مسئول فني فروشگاه سم بايد هميشه براي ارائه سم حضور داشته باشد و اگر اعضاي سازمان از فروشگاهي بازديد كنند و با مشاوره فردي غير از مسئول فني مواجه شوند، جرم تلقي و مطابق قانون با وي برخورد مي‌شود.

مصرف بي‌رويه كود و سم چالش كشاورزي كرمان است

رئيس سازمان نظام مهندسي كشاورزي و منابع طبيعي استان كرمان مي‌گويد: اين سازمان ۳۰۰ شركت خدمات مشاورهاي فني و كشاورزي را زير پوشش دارد.

محمد صفوي با بيان اينكه مردم به غذاي سالم نياز دارند، مي‌افزايد: متخصصان حوزه كشاورزي با توليد محصول سالم بايد به اين نياز مردم پاسخ دهند.

وي مصرف بي‌رويه كود و سم را يكي از چالش‌هاي استان كرمان در حوزه كشاورزي ذكر مي‌كند و مي‌گويد: عده‌اي سودجو براي كسب درآمد بيشتر در اين زمينه فعاليت مي‌كنند.

صفوي با اشاره به اينكه استاندار كرمان حمايت‌هاي مناسبي از توليد محصول سالم در اين خطه دارد، عنوان مي‌كند: سم‌شناسان نيز مي‌توانند در توليد محصول سالم نقش مؤثري داشته باشند.

وي اذعان داشت: يك چهارم باغ‌ها و گلخانه‌هاي كشور در استان كرمان است و اين خطه از نظر توليد بسياري از محصولات كشاورزي رتبه‌هاي برتر كشوري را دارد.

به نظر مي‌رسد، توليد محصولات ارگانيك و سالم تنها راه برون‌رفت از شرايط اسفبار كنوني در زمينه توليد محصولات كشاورزي نامرغوب است كه اين امر نيز با حمايت‌هاي دولتي از جمله اختصاص يارانه به كشاورزان فعال در اين حوزه امكانپذير است.

.............................

گزارش از مهسا حقانيت

يکشنبه|ا|21|ا|خرداد|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: الف]

[مشاهده در: www.alef.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 81]