ابداع كننده تست هوش‌: توانايي ذهني فراتر از يك عدد است

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: ابداع كننده تست هوش‌: توانايي ذهني فراتر از يك عدد است
دانش > دانش - همشهري آنلاين:
ميزان هوش همواره موضوعي مورد توجه بوده است. ارسطو معتقد بود آد‌م‌هاي باهوش صورتشان كشيد‌ه است اما‎ آدم‌‌هاي سبك مغز صورت گوشتي دارند. تا اين‌كه صد سال‌پيش ويليام اشترن، روانشناس آلماني، تست هوش را ابداع كرد.

چهار قرن پيش از ميلاد مسيح‌، ارسطور معتقد بود كه آد‌م‌هاي باهوش را مي‌توان با يك نگاه تشخيص داد. به عقيده او آد‌م‌هاي باهوش گردن باريكي دارند، صورتشان كشيده است، چشمشان برق مي‌زند و پوست سفيد و بي‌لكشان مايل به قرمز است.

ارسطو در مقابل معتقد بود آدم‌هاي سبك‌مغز آرواره ‌بزرگي دارند، چهره‌‌شان گوشتالود و قيافه‌شان بي‌روح است. در چين حدود ۱۱۰۰ سال پيش از ميلاد مسيح، كساني كه مايل بودند براي امپراطور اين كشور كار كنند بايد در يك مسابقه استعداد شركت مي‌كردند. سواري‌، تيراندازي، نواختن موسيقي، نوشتن و محاسبه بخش‌هايي از اين مسابقه بود.

هوش خصوصيتي است كه انسان را از ساير موجودات زنده متمايز مي‌كند، اما تا قرن‌ها معيار درستي براي سنجش آن وجود نداشت.

دكتري كه مغزش كوچك‌تر از بيمارانش بود

پزشكان تا قرن ۱۹ ميلادي بر اين باور بودند كه هوش آد‌م‌ها را مي‌توان با روش‌هاي علمي اندازه ‌گيري كرد، ‌آن‌هم به اين ترتيب: هرچه اندازه مغز بزرگ‌تر باشد، هوش و توانايي فرد نيز بيشتر است. فرانس يوزف گال، پزشك آلماني قرن ۱۹ ميلادي نيز بر اين باور بود.

او با اندازه‌گيري ۳۰۰ جمجمه و ثبت تفاوت ميليمتري آنها دانش"فرنولوژي" يا علم جمجمه‌خواني و مطالعه طرز تشكيل جمجمه را بنيان‌ گذاشت. وزن متوسط مغزهايي كه توسط دكتر گال انداز‌ه‌گيري شدند، ۱۴۰۰ گرم بود. جالب اينجاست كه وزن مغز خود او كه پس از مرگش انداز‌ه‌گيري شد ۱۱۹۸ گرم بود.

«شباهت مگس ‌و پروانه كجاست؟»

آلفرد بينت، روانشناس فرانسوي نخستين كسي بود كه در سال ۱۹۰۵ شيوه مدرني براي اندازه‌گيري هوش پيدا كرد. او مهارت تفكر كودكان را بر اساس يك پرسش‌نامه مي‌آزمود. دكتر بينت در دفتر كارش در دانشگاه پاريس، پرسش‌‌نامه‌‌هاي خود را بر اساس سن كودكان تنظيم مي‌كرد.

از جمله پرسش‌ها كه بر اساس سن مطرح مي‌شدند اينها بودند: مي‌تواني يك جمله با پاريس، رودخانه و خوشبختي بسازي؟ چه كلمه‌اي هم قافيه اسب است؟ شباهت مگس و پروانه چيست؟ البته آخرين پرسش بعدها از تست‌هاي دكتر بينت حذف ‌شد.

او دريافته بود كه تنها فرزندان خانواده‌هاي ثروتمند مي‌توانند به اين پرسش پاسخ بدهند ‌چون در زمان تعطيلات به خارج از شهر سفر مي‌كنند و در خانه‌هاي ييلاقي‌شان پروانه مي‌بينند. كودكان كارگران شهري پروانه نمي‌شناختند.

فرمول اشترن براي انداز‌ه‌گيري ضريب هوشي

روانشناس آلماني، ويليام اشترن تست بينت را مي‌‌شناخت و از طرفداران آن بود. او ۱۹ آوريل ۱۹۱۲‌، درست صد سال پيش، فرمول تاز‌ه‌اي براي اندازه‌گيري هوش معرفي كرد. بينت ۱۲ پرسش پيچيده براي كودكان در فاصله سني ۳ تا ۱۵ سال تهيه كرده بود كه نشا‌نگر بلوغ فكري مشخصي بودند.

به عنوان مثال اگر يك كودك هفت ساله مي‌توانست پرسش‌نامه كودكان هشت ساله را پاسخ دهد "سن عقل" او يك سال بيشتر بود. اشترن اين سنجش را دقيق نمي‌دانست. او سن عقلي را تقسيم بر سال‌هاي زندگي كرد و فرمولي براي انداز‌ه‌گيري ضريب هوش ابداع كرد كه آي‌كيو نام گرفت.

آي‌كيو متوسط ۸۵ تا ۱۱۵ است

فرمول اشترن بعدها توسط پژوهشگراني كه راه او را ادامه دادند ضرب در ۱۰۰ شد تا نتيجه، يك عدد كامل باشد. براي مثال: زماني كه يك كودك ۵ ساله قادر است به پرسش‌نامه كودكان شش ساله پاسخ ‌دهد، عدد شش تقسيم بر پنج و ضرب در ۱۰۰ مي‌شود. در نهايت ضريب هوشي اين كودك ۱۲۰ و بالاتر از حد متوسط است.

جالب اينجاست كه اگر يك كودك ده ساله پرسش‌نامه كودكان يازده‌ ساله را درست پاسخ دهد، ضريب هوشي او تنها ۱۱۰ و در حد متوسط است. بر اساس فرمول اشترن، ميزان ضريب هوشي با افزايش سن كم مي‌شود، چون سن عقلي آهسته‌تر از سن جسمي افزايش پيدا مي‌كند. وقتي سن عقلي درست هماهنگ سال‌هاي زندگي‌است ضريب هوشي عدد ۱۰۰ مي‌شود.

افراد داراي ضريب‌هوشي زير ۷۰ از نظر ذهني عقب‌مانده و واجدان ضريب هوشي بالاي ۱۳۰ باهوش حساب مي‌شوند. ضريب هوشي اغلب آدم‌ها، يعني حدود ۷۰ درصد آنها در حد فاصل ۸۵ تا ۱۱۵ است.

"هوش توانايي كلي يك فرد براي انجام وظيفه‌‌اي جديد است"

برخي از روانشناسان به ويژه در آمريكا بر اين باورند كه با در اختيار داشتن يك عدد، يعني ضريب هوشي مي‌توان توانايي ذهني افراد را با يكديگر مقايسه كرد، آن‌هم بدون در نظر گرفتن سن آنها.

به گزارش دويچه‌وله، گروهي از اين پژوهشگران در حال بررسي ضريب هوشي تمامي مهاجران به آمريكا هستند. بررسي ضريب هوشي يك ميليون و ۷۲۹ هزار و ۹۶۶ سرباز سال ۱۹۱۷ قبل از جنگ جهاني دوم نيز بخشي از تحقيق روانشناسان آمريكايي است.

ويليام اشترن همواره به شعف روانشناسان از فرمولي كه براي اندازه‌گيري ضريب هوشي ابداع كرده بود با ترديد مي‌نگريست. او معتقد بود كه اين عدد تنها شناخت يك فرد را در مجموع كمي‌ساده‌تر مي‌كند. او در سال ۱۹۱۲ كه فرمول خود را معرفي كرد، نوشت: «هوش توانايي‌هاي كلي يك فرد در زماني است كه تفكر خود را آگاهانه برروي يك وظيفه جديد متمركز مي‌كند. تمامي انسان‌ها از نظر روحي قادر هستند خود را با وظايف و شرايط تازه زندگي وفق دهند.»

روشن نيست كه آيا خود او هرگز تست هوش را انجام داد يا خير. براي ويليام اشترن تست هوش تنها يك عدد بود كه درمحاسبه آن امكان خطا وجود داشت. او معتقد بود كه پيش‌بيني ‌دقيق با كمك دانش رياضي در زندگي انسان‌اصلأ وجود ندارد.

يکشنبه|ا|3|ا|ارديبهشت|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1715]