واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: گمشده انسان؛انسان گمشده؟پندهاي امام صادق عليه السلام (1)
تقرّب به خدا، گرايش فطرى انسان يكى از گرايشهاى فطرى انسان، بلكه بالاترين و عميق ترين گرايش فطرى او، رسيدن به كمالات معنوى و اوج گرفتن روحش در فضاى ملكوت است. انسان فطرتاً گمشدهاى دارد كه در پى آن است، گويى مىخواهد مانند پرندهاى در فضاى ملكوت اوج بگيرد و بالا رود. انسان مىخواهد به كمالات بيش ترى دست پيدا كند، به مقامات عالى ترى برسد، مىخواهد معرفتش بيش تر شود و گمشده اش را بيابد. گمشده انسان قرب به خدا است. به همين دليل، هميشه در طول تاريخ، اقوام گوناگون به دنبال راههايى براى رسيدن به كمالات معنوى بودهاند و نام آن را هم عرفان گذاشته اند. اين گرايش عرفانى در عمق فطرت همه انسانها وجود دارد، اما بالاترين مرتبه آن نزد انبيا و اولياى خدا(عليهم السلام) ، به خصوص وجود مقدّس پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) و پس از ايشان، ائمه اطهار(عليهم السلام) است. هركس از آنها بهتر پيروى نمايد و به دستوراتشان بيش تر عمل كند، در يافتن اين گمشده موفق تر است. اما راهها و مسلكهاى ديگر، هر كدام كمابيش انحرافات و اشتباهاتى دارند كه گاهى به خطرهاى بزرگى هم منجر مىشود. به هر حال، در نهاد ما گرايشى عميق به خدا، شناخت و قرب او وجود دارد كه هرگاه شفاف شود و درست به آن توجه پيدا كنيم، متوجه مىشويم كه به دنبال چه هستيم. اما هرگاه در پردههاى ابهام، لايههاى هوا و هوس و ابرهاى گرايش به ماده مخفى باشد، به اشتباه تصور مىكنيم به دنبال خواستههاى مادى و دنيوى مىگرديم. اين نياز، فطرى است و اصولا هدف از خلقت انسان همين كمال نهايى و قرب خداوند است. نزول وحى، كتب آسمانى و شرايع الهى نيز براى زمينه سازى اين سير و حركت انسانى بوده و همه انبيا(عليهم السلام) آمدهاند تا راه را براى اين تكامل معنوى انسان هموار سازند. اسلام نيز براى رسيدن به همين هدف، مردم را دعوت مىكند. پيامبر و ائمه اطهار(عليهم السلام) به برخى از دوستان و ياران خود، كه لياقت و استعداد بيش ترى داشتند، اين مطلب را صريحاً متذكّر مىشدند.* * * * * پيروى از اهل بيت(عليهم السلام) ، راه رسيدن به عرفان حقيقىهرچه شيئى نفيس تر و باارزش تر باشد، دشمن بيش ترى دارد. هر قدر كالايى گران بهاتر باشد، نوع تقلّبى و غير واقعى آن بيش تر ساخته مىشود؛ مثلا، الماس چون سنگى قيمتى است، زياد سعى مىكنند تا سنگهاى ديگرى را مانند آن درست كنند و به جاى الماس بفروشند. اين مسأله به دليل كمياب بودن كالاى اصلى از يك سو و ارزش مند بودن آن از سوى ديگر است. عرفان و سير و سلوك واقعى راهى است دشوار و صعب الوصول كه پيمودن آن نياز به اخلاص كامل، استقامت و پشتكار دارد. گذشته از اين، هركس به قدر همت و ظرفيت خويش مىتواند مراحلى از آن را بپيمايد. ممكن است در ميان ميليونها انسان، تنها چند نفر انگشت شمار بتوانند به مراتب عاليه آن دست پيدا كنند. به دليل محبوبيت اين كالا و پرمشترى بودنش، زيادند افرادى كه نوع بدلى و تقلّبى آن را عرضه مىكنند. متأسفانه امروز بازار عرفانهاى تقلّبى در دنيا رواج زيادى دارد، و اين خلاف انتظار نيست. اكنون در اين ميان، چه بايد بكنيم تا اين نياز فطريمان را اشباع كنيم و در رسيدن به كمال نهايى خود كامياب باشيم؟ به نظر ما تنها راه براى رسيدن به اين مهم شناخت هرچه بهتر و بيش تر اهل بيت(عليهم السلام) و مكتب و روش آنان و محك زدن ساير چيزها با آن است. هر معرفتى كه عرضه مىشود و هر دستورالعملى كه ارايه مىگردد، بايد با معارف و دستورات آنان بسنجيم؛ اگر متناسب با آنها بود حقيقى است، وگرنه بدلى و از نوع غير واقعى است. با اين محك، مىتوانيم بفهميم در ميان روشهايى كه براى سير و سلوك و تكامل انسان عرضه مىشود، كدام يك سالم تر و مفيدتر است. يكى از رواياتى كه در اين زمينه وجود دارد، وصيت امام صادق(عليه السلام) به يكى از اصحاب خاصّشان به نام عبداللّه بن جندب است كه مقامات والايى در معنويات و معارف داشته است.(1)در اين وصيت، حضرت ابتدا هشدار مىدهند و متذكر مىشوند، كسانى كه در مسير صحيحى قرار مىگيرند و مىخواهند راه درست خداشناسى را طى كنند، بايد توجّه داشته باشند كه خطرات بسيارى در پيش رويشان وجود دارد. طرح اين نكته از سوى امام صادق(عليه السلام) در ابتداى اين روايت براى توجه دادن به اين نكته است كه گرچه بحمداللّه، خداوند ايمان به خود را در دل ما قرار داده و ما در ميان تمام اديان آسمانى، كامل ترين آنها، يعنى اسلام را پذيرفته ايم؛ هم چنين در ميان مذاهب منسوب به اسلام نيز مذهب اهل بيت(عليهم السلام) را انتخاب كرده ايم و ظاهراً راه خود را يافته ايم و هيچ مشكلى نداريم، اما از يك نكته نبايد غفلت كنيم و آن هم بزرگ ترين خطر تهديد كننده سالك اين راه است که در شماره بعدي اين سلسله مطالب بدان اشارت خواهد شد.* * * * * ادامه دارد ...پي نوشت:1. بحار الانوار، ج 78، كتاب الروضة، باب 24، روايت 1، ص 279 ـ 286. * * * * *منبع:مصباح يزدي، محمدتقي، پندهاى امام صادق(عليه السلام) به رهجويان صادق، با اندکي تصرف.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 566]