واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: نيستي، نابودي و فنا!؟زندگي پس از مرگ(1)
پيامبران، پس از دعوت به خداشناسى، مهم ترين اصلى كه مردم را به آن متذكر مى ساختند؛ يادِ سراىِ «پس از مرگ» بوده است.مژده و بيم، بهترين روش براى اجراى اين امر مهم به كار مى رفته است؛ از اين روى، پيامبران الهى براى تزكيه و سازندگى انسانها، نيكان را نويد به «پاداش» مى دادند و بدان را از «كيفر» مى ترساندند.در اين سلسله نوشتارها به منظور مؤثرتر بودن مژده ها و بيمهاى «حيات برزخى» نسبت به ديگر مباحث «جهان پس از مرگ» و به دليل اينكه دوران آن به زودى فرا مى رسد، نخستين منزلگاه، گذرگاه آخرت و محل تصفيه گناهان است، بحث از آن را برگزيده و معني و چگونگي برزخ و تجسم عمل را مورد بررسي قرار مي دهد.* * * * *انديشه مرگياد مرگ و سراى پس از آن، بهترين موعظه، سازنده ترين اندرز و نيكوترين پند براى هر انسان است و غفلت از آن موجب مى شود كه انسان به بيراهه رود و از حركت در مسير كمال بازماند.در اخبار و روايات وارد شده از معصومان عليهم السلام به ياد سراى ديگر و پرهيز از غفلت بسيار توجه شده است؛ از جمله:از پيامبر صلي الله عليه و آله سؤال شد: هوشيارترين مؤمنان كيانند؟ حضرت فرمود: «هوشيارترين مؤمنان كسانى هستند كه بيشتر به ياد مرگ باشند و خود را براى آن آماده كنند».(1)سؤال شد: پرهيزكارترين مردم كيست؟ حضرت فرمودند: «پرهيزكارترين مردم كسى است كه قبر و عذابهاى آن را از ياد نبرد؛ زينتهاى دنيا او را نفريبد؛ سراى جاودان را بر اين دنياى گذران برگزيند؛ فردا را از عمر خويش نشمرد و خود را آماده مرگ كند».(2)امام صادق عليه السلام فرمود: «ياد مرگ، خواهشها و هوسهاى نفسانى را مى ميراند؛ ريشه هاى غفلت را قطع مى كند؛ دل را به نويدهاى الهى نيرو مى دهد؛ خوى بندگى را در نهاد انسان مى آفريند؛ نقش و نگارهاى دلباختگى به دنيا را به هم مى زند؛ شعله هاى حرص و طمع را فرو مى نشاند و دنيا را پست و كوچك مى گرداند».(3)بنابراين «انديشه مرگ» انسان را از گناه باز مى دارد؛ او را به سوى كارهاى نيك فرا مى خواند؛ ايمان را در دل مى آفريند و به زندگى و حيات انسان معنا و جهت مى دهد. * * * * *مرگ چيست؟آيا «مرگ» نيستى، نابودى، فنا و انهدام است؛ يا تحول، تطور و انتقال از جايى به جايى و از جهانى به جهانى ديگر؟اين پرسش، همواره براى بشر مطرح بوده، هست و خواهد بود و هر كس از دير زمان مايل بوده است پاسخ آن را بيابد و يا به پاسخى كه ديگران داده اند، ايمان و اعتقاد پيدا كند.ما، چون مسلمانيم و به قرآن ايمان داريم؛ پاسخ آن را از كلام خداوند تعالى مى گيريم: الف - قرآن، در اين باره (ماهيت مرگ) كلمه «توفّى» را به كار مى برد.انسان، در هنگام مرگ با تمام شخصيت و واقعيتش تحويل فرشتگان الهى مى گردد و آنها نيزبه طور كامل و تمام او را دريافت مى دارند؛ لذا از مرگ تعبير به «وفات» يا «توفّى» مى شود؛ بنابراين، مرگ از ديدگاه قرآن، نيستى، نابودى و فنا نيست؛ بلكه انتقال از جهانى به جهانى و از خانه اى به خانه اى ديگر است.به آياتى در اين باره، توجه فرماييد:(حتّى اِذا جاءَ اَحَدَكُم الْمَوتُ تَوَفَّتْهُ رُسُلُنَا)(4)آنگاه كه مرگ يكى از شما فرا رسد، فرستادگان ما، او را (به تمام و كمال) دريافت مى كنند. ب - واژه «توفّى» گاهى به معناى «خواب» نيز در قرآن به كار رفته است:(وَهُوَالَّذي يَتَوفّاكُم بِاللَّيلِ وَ يَعْلَمُ ماجَرَحْتُم بِالنَّهارِ ثُمَّ يَبْعَثُكُم فيه لِيُقْضى اَجَلٌ مُسَمّىً ثُمَّ اِلَيْه مَرْجِعُكُم ثُمَّ يُنَبِّئُكُم بِما كُنْتُم تَعْمَلُونَ)(5)اوست خدايى كه چون شب هنگام به خواب مى رويد، شما را (موقت) مى ميراند و پس از آن شما را بيدار مى كند تا آنگاه مرگتان - كه نزد او معين است - فرا رسد، به سوى او باز مى گرديد تا شما را از نتيجه كردارتان آگاه نمايد.اين آيه، شباهت خواب با مرگ -و همچنين شباهت بيدارى دنيا و آخرت- را بيان مى كند؛ همانگونه كه هنگام مرگ، روح انسان، عالم ماده را در مى نوردد و به عالمى ديگر سير مى كند، در هنگام خواب نيز روح انسان وارد جهانى ديگر مى شود.به عبارت ديگر، تفاوت خواب و مرگ در اين است كه هنگام خواب، روح به طور موقت دريافت مى گردد و پس از پايان خواب، باز گردانده مى شود؛ ولى روح در هنگام مرگ، به طور دائم دريافت مى گردد و ديگر به دنيا بازگشت نمى كند.به جهت شباهت زيادى كه از جهت «توفّى»(دريافت روح) بين خواب و مرگ وجود دارد، گاهى از خواب به «مرگ كوچك» و از مرگ به «خواب بزرگ» تعبير مى شود. ج - در روايات نيز به رابطه نزديك ميان خواب و مرگ، چنين اشاره شده است:حضرت امام سجاد عليه السلام فرمود: «بسيار شگفت آور است كه كسى مرگ را انكار كندو حال آنكه در هر شبانه روز، مرگ (خود را به هنگام خواب) مى بيند».(6)از حضرت امام باقر عليه السلام سؤال شد: مرگ چيست؟فرمود: «مرگ، همان خوابى است كه هر شب به سراغتان مى آيد؛ با اين تفاوت كه مدتش طولانى است».(7) * * * * * پي نوشت:1. «المحجةالبيضاء»، الفيض الكاشانى، ج 8، ص 242؛ مؤسسة النشر الاسلامى.2. «مكارم الاخلاق»، الشيخ الطبرسى، باب 12، ص 463؛ مؤسسة الاعلمى للمطبوعات.3. «المحجة البيضاء»، ج 8، ص 242.4. انعام (6) آيه 61.5. انعام (6) آيه 60.6. «الفروع من الكافى»، الشيخ الكلينى، ج 3، ص 258، انتشارات علميه اسلامى.7. «معانى الاخبار»، الشيخ الصدوق، ص 289. مؤسسة النشر الاسلامى.* * * * * ادامه دارد ...منبع:اسدي، على محمد، زندگى و حيات پس از مرگ، با اندکي تغيير و تصرف
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 472]