گذري بر ظرفيت‌هاي صنايع غذايي

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: گذري بر ظرفيت‌هاي صنايع غذايي
وجود انواع محصولات غذايي در سراسر جهان، بازار را براي ارزيابي توليدات ساير كشورها مهيا كرده است و رقابت بر سر حضور در بازارهاي بين‌المللي با توجه به پتانسيل‌ و ظرفيت‌هاي موجود در هر كشور، زمينه توليد و صادرات را بيش از گذشته فراهم ساخته ودولت‌ها با سرمايه‌گذاري بر روي اين صنعت راه را براي ورود،‌ حضور و جلب رضايت مشتري و در نتيجه ارزآوري بيشتر از طريق عرضه محصولاتشان به اين بازارها، براي خود هموار ساخته‌اند.

تنوع نيازهاي انسان و منابع غذايي و پراكندگي آنها در جهان به حدي است كه مبادله كالا وخدمات از كشور ديگر را اجتناب ناپذير ساخته است. وضع ايران در بخش مواد غذايي باعث شده است كه در بازار عظيم مواد غذايي و تجارت بين‌المللي آن از جايگاه شايسته‌اي برخوردار نباشد و اين در حالي است كه بيشترين مزيت نسبي كشور براي وارد شدن به عرصه تجارت بين‌المللي مربوط به صنايع غذايي مي‌شود. كشورمان به عنوان كشور مسلمان مي‌تواند بهترين گزينه براي صادرات محصولات غذايي با برند ايراني باشد.

با توجه به شرايط آب و هوايي و تنوع و كيفيت مطلوب كشاورزي و منابع آبي فراوان در ايران صنايع غذايي، داراي اهميت و مزاياي فراواني باشد. صادرات و واردات و مسايل مبتلا به آن فراروي هر كشوري قرار دارد و گريزي از آن نيست.

تنها كشورهايي مي‌توانند ابتكار عمل را در حل مسائل صادرات و واردات در دست داشته باشند كه با توجه به اهداف بلند مدت اقتصادي روش و برنامه معيني را طرح ريزي كرده باشند.

وضع ايران در بخش مواد غذايي باعث شده كه در بازار عظيم مواد غذايي و تجارت بين‌المللي آن از جايگاه شايسته‌اي برخوردار نباشد و اين در حالي است كه بيشترين مزيت نسبي كشور براي وارد شدن به عرصه تجارت بين‌المللي مربوط به صنايع غذايي مي‌شود.

از آنجا كه بهترين بازارهاي فراروي غذايي كشور در نزديكي مرزها قرار گرفته‌اند، موانع موجود در راه صادرات سبب شده كه اين بازارها هم روي عرضه مستمر و مطلوب كالا از سوي صادركنندگان ايراني خيلي حساب نكنند.

با اين وجود معاون برنامه‌ريزي وزارت صنعت، معدن و تجارت مي‌گويد: با توجه به اين كه در شش‌ماه نخست پارسال 830 ميليون دلار صادرات در بخش صنايع غذايي كشور داشته‌ايم، پيش‌بيني مي‌شود اين ميزان صادرات تا پايان سال 90به 2 ميليارد دلار رسيده باشد.

سيدرضا فاطمي امين مي‌افزايد سهم ارزش افزوده بخش صنعت غذا در كل صنعت كشور، 4/7 درصد است كه نشان مي‌دهد كه اين بخش سهم بالايي در ارزش افزوده صنعت دارد.

وي با بيان اين كه سهم اشتغالزايي مستقيم صنايع غذايي در كشور 345 هزار نفر است، اظهار مي‌دارد در اين خصوص 10 هزار جايگاه بنگاه از وزارت صنعت، معدن وتجارت مجوز دريافت كرده‌اند كه بيشتر اينها شامل تبديلي همچون سردخانه است. وي ادامه مي‌دهد: سال گذشته در بخش صنايع غذايي يك ميليارد و 700 ميليون دلار صادرات داشته‌ايم. معاون برنامه‌ريزي وزير صنعت، معدن و تجارت تصريح مي‌كند هم اكنون صنعت شيريني و شكلات ايران بسيار موفق عمل كرده و به كشورهاي عراق و افغانستان صادر مي‌شود.

فاطمي امين اضافه مي‌كند: صنعت غذا به علت توليد بدون كارخانه و وجود نشان‌هاي تجاري قوي از صنايع رو به رشد و پيشرفته جهان محسوب مي‌شود.

برآورد مي‌شود قيمت‌هاي جهاني غذا رشد خوبي داشته باشد و اين فرصت بسيار مناسبي براي ايران است تا با خريداري غلات زياد از كشورهاي اطراف همچون كشور قزاقستان آن‌ها را در صنايع تبديلي به كار گرفته و از سويي به صادرات آن بپردازد.

وي عمده مشكلات بخش صنايع غذايي كشور را استانداردسازي دانسته و مي‌گويد: با گذشت زمان، موضوع استانداردسازي در صنايع دشوارتر مي‌شود و به نظر مي‌رسد كه تمامي صنايع به ويژه صنعت غذا در زمينه كيفيت و استاندارد بايد به صورت ويژه مورد توجه قرار گيرد: چنانكه كشور عراق درباره استاندارد صنعت غذاي ايران سخت‌گيري‌هايي آغاز كرده است.

وي مي‌افزايد: هم اكنون 92 درصد زعفران كل دنيا در ايران توليد مي‌شود، اما متاسفانه بازار اين محصول در 8 تا 10 سال گذشته به علت تنوع نداشتن كاربرد رشد مطلوبي نداشته است. در همين خصوص صنعت كاكائو و شكلات در جهان تنوع كاربردي دارد و در حالي كه براي هر نوع مواد خوراكي به نحوي از كاكائو استفاده مي‌شود، اما زعفران با وجود خواص غذايي بسيار خود كمتر مورد توجه قرار مي‌گيرد. از اين رو بايد تنوع كاربردي زعفران را تعيين كرده و به بازارهاي جهاني عرضه كرد.

وي مي‌گويد: متاسفانه توجهي به محصول زعفران در صنايع غذايي كشور نمي‌شود و فقط اين محصول در برخي صنايع غذايي به صورت محدود به عنوان طعم‌دهنده و افزودني استفاده مي‌شود، در حالي كه عسل و زعفران مي‌توانند بيش ازكاكائو در صنايع غذايي كشور كاربرد داشته باشد. با اين وجود مديركل صنايع غيرفلزي وزارت صنعت، معدن و تجارت در اين زمينه مي‌گويد: بيش از 100 كشور جهان خريدار محصولات غذايي ايران هستند.

صادقي اناركي تصريح مي‌كند: كشورهاي همسايه، آسياي ميانه و حوزه خليج فارس و كشورهاي اسپانيا، آلمان، ايتاليا، لهستان، هند، فرانسه، هلند، جمهوري كره، سوئد و ژاپن از عمده‌ترين مقاصد صادراتي صنايع غذايي ايران است.

وي اقلام عمده صادراتي صنايع غذايي را فرآورده‌هاي صنعت شيريني و شكلات شامل انواع كيك، كلوچه، بيسكويت، ويفر،شكلات، غذاي حجيم شده و فرآورده‌هاي كاكائويي و فرآورده‌هاي لبني اعلام مي‌كند و مي‌افزايد: با توجه به روند رو به افزايش صادرات صنايع غذايي در سال‌هاي اخير و پتانسيل‌هاي صادراتي اين صنعت اين وزارتخانه براي حمايت مالي از 10 هزار بنگاه صنايع غذايي، بسته‌هاي حمايتي شامل خط اعتباري هزينه انرژي، بازسازي و تكميل فرايند، اجراي استاندارد مصرف انرژي فرايندها، گسترش مولدهاي برق مقياس كوچك و ساير برنامه‌هاي افزايش بهره‌وري را در نظر گرفته است.

صادقي اناركي نوسان قيمت‌هاي جهاني مواد اوليه را از چالش‌هاي اين صنعت دانسته و مي‌گويد: ضروري است در برنامه‌ريزي‌ها و اجراي سياست‌‌هاي متمركز صنعتي و تجاري كشور با رويكرد افزايش رقابت‌پذيري وتوسعه روزافزون صنايع غذايي، به اين موضوع هم توجه شود.

براساس آمار بانك اطلاعات صنعتي بيش از 10 هزار بنگاه صنعتي با حدود 130 هزار ميليارد ريال سرمايه‌گذاري و اشتغالزايي 345 هزار نفر در كشور فعاليت مي‌كنند كه در اين ميان صنايع غذايي ازلحاظ تعداد بنگاه 3/12 درصد و سرمايه‌گذاري 6/11 درصد كل صنعت را به خود اختصاص داده و در عين حال توانسته است اشتغالزايي 5/15 درصدي جامعه را بر دوش بكشد.

به گفته مديركل صنايع غيرفلزي وزارت صنعت، معدن و تجارت، سهم صنايع غذايي در ارزش افزوده كل صنعت را هم 4/7 درصد و ارزش افزوده اين بخش حدود 27 درصد و طبق آخرين آمارها صادرات اين بخش 4/6 درصد از كل صارات غيرنفتي را شامل مي‌شود.

صنايع مواد غذايي جزو حوزه صنعتي صنايع توليد محصولات مصرفي كم دوام قرار دارد و با توجه به سطح درآمد سرانه كشور، بخش قابل توجه تقاضاي خانوارها متمركز در اين گروه از صنايع است. با اين حال توليدكنندگان در فعاليت‌هاي صنعتي محصولات كم‌دوام با بهره‌گيري از فضاي رقابتي داخلي و تقاضاي خانوارهاي ايراني و دخالت كمتر دولت در اين حوزه‌ها عملكرد نسبتاً خوبي از خود نشان داده‌اند.

نكته قابل توجه ديگر در مورد صنايع كم دوام مصرفي، تنوع بسيارزياد واحدهاي توليدي به لحاظ فاصله از صنايع مشابه مدرن در سطح جهان است.

صنايع غذايي از قديمي‌‌ترين صنايع كشور هستند و به طور كل نسل اولي صنايع ايجاد شده در كشور عمدتاً در اين حوزه قرار مي‌گيرد. برخي از اين واحدها بدون بروز تحولي اساسي در تكنولوژي و شيوه‌هاي مديريت، در سايه حمايت‌هاي مختلف دولت به حيات خود ادامه داده‌اند. بنابراين باتوجه به ضعف‌هاو مشكلات داخلي ابتدا بايد آنها را حل و فصل كرد و سپس وارد مرحله صادرات شد.

خودكفايي در اين بخش و صادرات تكنولوژي نشان‌دهنده ظرفيت بالاي كشور براي توسعه تجارت خارجي و افزايش صادرات غيرنفتي است. وضع فعلي صنايع غذايي ايران درحال حاضر مطلوب نيست و وارداتي هم كه در بعضي از فرآورده‌هاي توليدي صنايع غذايي صورت مي‌گيرد، به دليل تنوع زياد محصول‌هاي خارجي در برابر كمبود اين محصول در داخل كشور است.

يكي از راهبردهاي توسعه و رشد اقتصادي كه جايگاه ويژه‌اي را در بين كشورها پيدا كرده، استراتژي توسعه صادرات است.

كشورها از ابزارهاي مختلفي براي تشويق صادرات استفاده مي‌كنند.

مشكلاتي مانند كمبود اطلاعات و دانش فني، فقدان حمايت موثر از صنايع كوچك ومتوسط، عملكرد ضنعيف تشكيلات و به كارگيري مقررات و بخشنامه‌هاي ناپايدار، ثبات نرخ ارز، فقدان رقابت، حمايت نكردن بر اساس مزيت‌هاي نسبي در صنايع كشور، كاهش اتكاي اقتصاد ملي به درآمدهاي ناشي از صادرات نفت و دستيابي به استقلال اقتصادي كشور را ضعيف كرده است.

بهبود بخشيدن به توان رقابت محصولات ايراني در بازارهاي جهاني، از طريق مبارزه با رانت‌هاي اقتصادي و هدايت صحيح توليد و صادرات، امكان‌پذير خواهد شد.

از اين رو، با توجه به ميزان كافي توليد محصولات كشاورزي در كشور مي‌طلبد براي رسيدن به جايگاه ويژه استفاده بهينه از اين موهبت، توسعه صنايع غذايي در كشور به طور جدي مورد پيگيري قرار بگيرد و سرمايه را براي اين بخش كليدي اختصاص داد.

يکشنبه|ا|20|ا|فروردين|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 199]