واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: مشاوره با چه کسی؟
مشاور چه كسى باید باشد؟ و چه صفات و ویژگیهائى را باید داشته باشد؟ مشاور از دیدگاه اسلام هر انسان عاقل و بصیر و آگاهى است كه دیدگاه اسلامى داشته، با تقوا و خیراندیش بوده، داراى كمالات نفسانى و خالى از فساد اخلاق و مبرا از انحرافات فكرى و عقلى و عملى باشد پس مشاوره در اسلام داراى حدود و مقرراتى بوده، مبتنى بر اصول و معیارهائى مىباشد. امام صادقعلیه السلام فرمود: «المشورة لا تكون الا بحدودها فمن عرفها بحدودها والا كانت مضرتها على المستشیر اكثر من منفعتها». مشورت باید با حدود و مقررات و به شرائط خاص خودش انجام پذیرد و كسى كه این حدود را بشناسد مشورت او منتهى به خیر مىشود و كسى كه حدود و شرائط مشورت مفید را نداند، زیان آن بر مشورت كننده بیشتر از منفعت آن مىباشد. مطابق این كبراى كلى مشاور متصف به یك سلسله از صفات بوده و یك سلسله از صفات را نیز باید نداشته باشد. صفاتى كه مشاور از دیدگاه اسلام باید آنها را داشته باشد به قرار زیر است: 1 - مشاور باید عاقل و صاحب راى و نظر باشدزیرا طبیعى است انسانى كه اطلاعات لازم و خبرگى كافى در مورد مشورت نداشته باشد، مشورت با او نه تنها مفید نیست، بلكه ممكن است راهنمائىهاى ناشیانه او باعث انحراف بوده، زیان و ضرر به دنبال خود داشته باشد. امام باقرعلیه السلام از پیامبر گرامى اسلامصلى الله علیه وآله نقل مىكند كه از او از معناى حزم واحتیاط سئوال كردند در پاسخ آن فرمود: «مشاورة ذو الرای و اتباعهم»یعنى: حزم و احتیاط در امور همان مشاوره با انسانهاى عاقل صاحب راى و نظر مىباشد.این نوع از مشورت داراى منافع كثیر و حداقل موجب پشیمانى وندامت مشورت كننده نمىشود. سلیمان بن خالد مىگوید: از امام صادقعلیه السلام شنیدم كه فرمود: با مردان عاقل و با تقوا مشورت كن زیرا او جز به خیر دستور نمىدهد و مواظبت داشته باشد واز مخالفتبا راى مشاور عاقل و با تقوى بپرهیز زیرا این كار باعث فساد در دین و دنیاى انسان مىگردد. بدیهى است مشاور عاقل و باتقوا در مقام مشورت در موارد لازم و مقتضى، مشورت كننده را پند واندرز مىدهد و او را از انجام زشتیها و فسادها باز مىدارد و او را به انجام نیكىها و خوبیها راهنمائى مىكند یعنى مشاور عاقل و باتقوا ناصح خوبى بوده و همین امر باعث رشد فكر مشورت كننده و باعث توفیق بیشتر او میگردد. مشاوره با انسانهاى عاقل نصیحت كننده(ناصح) حداقل سه فایده مهم دارد: الف - باعث رشد فكر مشورت كننده مىباشد. ب - باعث بركت در انجام كار مىباشد. ج - سبب پیدایش توفیقات الهى مىباشد. پس هنگامى كه ناصح عاقل براى انجام كارى تو را دعوت كرد، حتما از انجام آن كار مخالفت ننما زیرا مخالفت موجب سختى و رنج و مشقت مشورت كننده مىشود. 2 - مشاور داراى خشیت و خوف الهى باشد دومین ویژگى شخص مشاور و شوراى مشاوره این است كه خوف الهى و خشیت پروردگار در دل و جان آنان جاى داده شده باشد زیرا قطعا چنین كسانى قابل اعتماد و اطمینان هستند، اینان هستند كه فكر خیانت به برادر دینى خود را در دل هرگز جاى نمىدهند و درنتیجه مشورت با آنان اطمینانبخش بوده، براى مشورت كننده امنیتخاطر قابل اعتماد ایجاد مىكند. امام صادقعلیه السلام ضمن بیاناتى به معاویة بن وهب چنین فرمود: با انسانهاى داراى خوف و خشیت الهى مشوت كن. اینها انسانهاى امین بوده فكر خیانت و افشاء سر برادر مؤمن را نزد دیگرى در دل خود هرگز جاى نمىدهند. 3 - مشاور باید انسان حر و انسانهاى آزادمنش بوده، تحت تاثیر برخى از عوامل ضعیف كننده و مضر قرار نگیرد. امام صادقعلیه السلام:« والثانیة ان یكون حرّا مُتدینا » شرط دوم لازم در مشاور این است كه او آزادمنش بوده، متدین باشد و سرّ و راز اینكه مشاور باید چنین صفت و ویژگى را داشته باشد این است: هنگامى كه مشاور انسان آزادمنش بوده متدین باشد، تمام هم و سعى خویش را در بهتر انجام دادن نصیحت و مشورت خویش به كار مىبرد. 4 - مشاور باید انسان درستكار و صدیق بوده، اصول برادرى را كاملا بداند و آن را در مقام عمل مراعات نماید. امام صادقعلیه السلام:« والثالثة ان یكن صدیقا مواخیا »: سومین شرط لازم در مشاور این است كه انسان باصفا بوده، واقعا صدیق مشورت كننده باشد و اصول برادرى را درباره او مراعات نماید. 5 - اثر این صفت لازم بالا در مشاور این است كه سر و راز مشورت كننده را كاملا حفظ كند تا منافع او در مقابل دشمنانش به خطر نیفتد. امام صادقعلیه السلام:«اذا كان صدیقا مواخیا كتم سرك اذا اطلعته على سرك فان عمله به كعلمك به تمت المشورة و كملت النصیحة: هنگامى كه مشاور انسان صدیق بوده، اصول برادرى را با مشورت كننده مراعات نماید طبعا سر و راز مشورت كننده را هنگام اطلاع از آن مخفى نگاه مىدارد و نزد دیگرى آن را فاش و آشكار نمىسازد، زیرا علم مشاور به راز مشورت كننده مثل علم خود مشورت كننده پس از خویش مىباشد.( یعنى مشاور با احراز مقام مشورت به منزله خود مشورت كننده امین بوده، راز او را نزد دیگرى آشكار نمىسازد). لزوم مشورت با مشاورین عاقل و عالم و با تجربه و با تقوى منحصر به امور مربوط به دین نیست، بلكه حكم لزوم مشورت، در امور مربوط به دنیا نیز جریان دارد چنانكه از امام صادقعلیه السلام چنین نقل شده:«... وما كان من امور الدنیا التی هی غیر عایدة الى الدین فامضیها و لاتتفكر فیها» یعنى در امور مربوط به دنیا نیز مشورت با مشاورین عاقل و عالم و متقى و باتجربه لازم است و این ویژگیها را در مقام مشاوره مراعات كن. منبع:حقانى زنجانى، حسین، با اندکی تصرف، مجله مکتب اسلام، شماره 3
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 317]