واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: در آخرين نشست سران كشورهاي ساحلي درياي خزر كه آبان ماه سال 89 در باكو برگزار شد روساي جمهوري كشورهاي روسيه ، قزاقستان، تركمنستان ، جمهوري آذربايجان و جمهوري اسلامي ايران خواستار ممنوعيت صيد ماهيان خاوياري در درياي خزرشدند. در اين اجلاس روساي جمهوري پنج كشور حاشيه درياي خزر موافقت كردند به مدت پنج سال صيد اين نوع ماهي ها در خزر ممنوع شود و قرار شد گروه هاي كارشناسي كشورهاي ياد شده با برگزاري نشست هاي تخصصي خود زمان اجراي اين توافق را تعيين كنند، اما تاكنون تاريخ اجراي آن مشخص نشده است. قرار بود نشست كارگروه هاي تخصصي كشورهاي حاشيه درياي خزر اسفندماه سال گذشته در باكو برگزار شود اما با توجه به عدم آمادگي برخي از كشورهاي ساحلي خزر، برگزاري اين نشست به ارديبهشت ماه سال جاري موكول شد ولي اين اجلاس نيز در اين زمينه نتوانست تصميم گيري كند. درياي خزر يكي از بزرگترين منابع طبيعي آبي ايران است كه سهم عمده اي در تامين معيشت ساحل نشينان دارد، اين بزرگ ترين درياچه جهان در حال حاضر بين پنج كشور جمهوري اسلامي ايران، روسيه، آذربايجان، تركمنستان و قزاقستان واقع شده است. در درياي خزر حدود 114 گونه ماهي وجود دارد و تنها حددود 20 گونه از آنها بهره برداري مي شود كه شامل ماهيان خاوياري، استخواني و كيلكا ماهيان است ، ضمن آنكه براي استحصال خاويار از يك ماهي خاوياري به زماني حدود 12 تا 15 سال نياز است. عدم نظارت و كنترل در صيد قاچاق انواع ماهي هاي استخواني سبب شده است ، ميزان صيد ماهيان خاوياري در خزر بشدت پايين آمده و از سه تن صيد روزانه انواع ماهي استخواني در سال هاي گذشته، به 150 كيلوگرم در روزهاي اخير كاهش يافته است. چندي پيش محمد پور كاظمي رييس انستيتو تحقيقات بينالمللي ماهيان خاوياري كشورمان در نخستين همايش فرصتهاي سرمايهگذاري در شيلات در ارتباط با راهكارهاي توسعه ماهيان خاوياري، گفت: اگر روند صيد ماهيان خاوياري به همين منوال ادامه يابد ذخاير ماهيان خاوياري در درياي خزر پس از 15 سال به پايان مي رسد. وي افزود: تسهيلات ديربازده، كاهش ضوابط غير ضروري اداري، حمايت علمي و عملي از تحقيقات ماهيان خاوياري به ويژه پرورش ماهي در قفس ميتواند ذخايراين ماهيان را در منطقه خزر احيا كند. وي با بيان اينكه براساس آمار سال 2006 در 30 كشور دنيا صنعت پرورش ماهيان خاوياري انجام مي شود، تصريح كرد: پرورش ماهي در قفس در تمام دنيا به خصوص در چين و روسيه پيگيري مي شود و اخيرا نيز بلغارستان به اين گروه پيوسته است. پور كاظمي با اشاره به برنامه هاي سازمان شيلات ايران براي افزايش پرورش ماهيان خاوياري، گفت: سازمان شيلات موفق شده است در پرورش ماهي اوزون برون به توليد خاويار در 14 درصد از وزن ماهي دست يابد، همچنين از يك ماهي 700 تا 800 گرمي به ميزان 10 درصد از وزن آن، خاويار استحصال كند. درياي خزر زيستگاه انواع ماهيان خاوياري است و صيد ماهيان خاوياري بزرگ مي تواند هزاران دلار درآمد به همراه داشته باشد و هم اكنون درياي خزر به عنوان بزرگ ترين منبع ماهيان خاوياري در جهان بيش از 90 درصد خاويار جهان را تامين مي كند. بر اساس آمارهاي شيلات، ايران در سال 71 موفق شد 283 تن خاويار استحصال كند كه از اين ميزان 169 تن آن صادر و 35 ميليون يورو براي كشورمان در آمد ارزي داشت و طي سالهاي بعدي ميزان استحصال خاويار و درآمد ارزي آن روند رو به كاهشي داشت. در سال 75 ميزات استحصال خاويار به 162 رسيد كه تنها 34 ميليون يورو براي ما در آمد ارزي داشت و اين آمار در سال 80 به 88 تن خاويار كاهش يافت و در آمد آن نيز علي رغم افزايش جهاني قيمت خاويار به 48 ميليون يورو رسيد اما در سال 85 ايران تنها 15 تن خاويار استحصال كرد كه صادارات آن 16 ميليون يورو براي كشورمان در آمد ارزي داشت. وزيرمحيط زيست و منابع طبيعي جمهوري آذربايجان، روز گذشته در گفتگو با خبرنگاران اعمال محدوديت و ممنوعيت صيد ماهيان خاوياري توسط كشورهاي حاشيه درياي خزر را ضروري دانست. حسين قلي باقر اف با بيان آنكه براي حفظ نسل ماهيان خاوياري درياي خزر همكاري تمام كشورهاي حاشيه خزر ضروري است ،خاطرنشان كرد: ممنوعيت صيد ماهيان خاوياري حدود 10 تا 12 سال سبب مي شود نسل اين نوع ماهيان در درياي خزر، افزايش يابد. همچنين عضو كميسيون مشترك منابع زيست آبي درياي خزر و مشاور وزارت محيط زيست و منابع طبيعي جمهوري آذربايجان معتقد است: با برگزاري كميسيون مشترك منابع زيست آبي درياي خزر با حضور نمايندگان كشورهاي ساحلي در باكو ، رياست اين كميسيون به مدت دو سال از ايران به جمهوري آذربايجان منتقل مي شود. تاريل محمدلي افزود: نشست آتي اين كميسيون در نوامبر(آبان ) سال جاري در باكو برگزار مي شود و كشورهاي عضو بايد سهم صيد ماهيان خاوياري را در اين نشست تعيين كنند. به گفته وي، كشورهاي حاشيه خزر با ممنوعيت صيد ماهيان خاوياري براي مدت زمان مشخصي موافقت كرده اند و در نشست هاي بعدي بايد موافقت نامه هاي مربوطه به امضا نمايندگان كشور هاي حاشيه درياي خزر برسد. از بيست و هفت گونه ماهي خاوياري كه در آبهاي نيمكره شمالي زيست مي كنند، شش گونه آن در درياي خزر و حوزه هاي آبي متصل به آن وجود دارند كه تامين كننده حدود 90 درصد خاويار مصرفي جهان است و از نظر كيفيت نيز خاويار حاصل از ماهيان خزر بالاترين ارزش و قيمت را دارا مي باشند زيرا اخاويار حدود ده درصد از وزن يك ماهي بالغ را شامل مي شود. فرآورده خاويار داراي درصد جذب بالايي بوده و ماده اي لذيذ و گرانبهاست كه شامل آب، مواد معدني، پروتئين، چربي ، ويتامينها و اسيدهاي آمينه ضروري به اضافه ليستين مي باشد اين اسيدآمينه از نظر تقويت سيستم اعصاب اهميت فراواني دارد. پروتئين و چربي خاويار نسبت به پروتئين و چربي ساير مواد غذايي از قبيل گوشت گوسفند، گوساله و ماكيان بيشتر بوده و به سهولت جذب بدن مي شود. درياي خزر كه بيش از 93درصد ذخاير خاويار جهان را در اختيار دارد اخيراً با كاهش چشمگير ماهي خاويار روبرو شده است، تا آنجا كه كارشناسان محيط زيست ايران نسبت به اين مساله هشدار جدي داده اند. درياي خزر زماني ميان اتحاد جماهير شوروي و ايران تقسيم شده بود، اما پايان جنگ سرد و متلاشي شدن شوروي كه به پيدايش جمهوريهاي قزاقستان، تركمنستان و آذربايجان در حاشيه اين دريا منجر شد و همين امر تا حدودي مكانيزمهاي نظارتي را از بين برد. از طرفي براي بهره برداري از ذخاير عظيم نفتي خزر، حيات آبزيان اين دريا را تحت فشار فزاينده اي قرار داده است. ماهي خاويار علاوه بر ارزش تجاري فوق العاده، موجودي حيرت انگيز است. اين ماهي براي تخم ريزي تا هزار و 500 كيلومتر بر خلاف جريان آب شنا مي كند. ميزان صيد ماهيهاي خاوياري درياي خزر در سال 1985 ميلادي حدود سه هزار تن در سال بود در حالي كه آمارهاي كنوني نشان مي دهد ميزان صيد سالانه به كمتر از 100 تن كاهش يافته است و اين مي تواند زنگ خطري براي كشورهاي ساحلي درياي خزر براي اتخاذ تدابير لازم براي حفظ نسل ماهيان خاوياري خزر باشد. هم اكنون درآمد كشورهاي ساحلي خزر از صادرات خاويار را حدود يك ميليارد دلار در سال بر آورند مي كنند كه در صورت ادامه روند صيد ماهيان خاورياري در خزر، نسل اين ماهيان بزودي در اين دريا منقرض مي شود. برخي از كارشناسان شيلات براي حفظ ذخاير ماهيان خاوياري معتقدند: حداقل بايد 10 سال از هرگونه صيد ماهيان خاوياري توسط كشورهاي ساحلي خزر جلوگيري شود تا نسل اين ماهي منحصر بفرد خزر در اين دريا بيشتر شود. پنج نوع ماهي خاوياري درياي خزر(بلوگا، شيپ، اوزون بورون، قره بورون و چالباش) همگي در ليست جانوران در حال انقراض سازمان سايتس (كنوانسيون تجارت بين المللي گونه هاي در معرض خطر جانوران و گياهان وحشي) قرار دارند. باتوجه به وضعيت موجود انقراض نسل ماهيهاي خاوياري خزر تا20 سال اينده بسيار جدي است، خصوصا اينكه علاوه بر صيد بي رويه ماهيهاي خاوياري، كاهش ده برابري منابع تغذيه ماهيهاي خاوياري در خزر مشكلات زيادي را براي حفظ اين گونه جانداران در اين دريا به وجود آورده است. با پيدايش موجود آبزي تهاجمي مينوپسيس كه ظاهرا از 2002 وارد خزر شده و سريعا تكثير يافته است اين مهاجم شانه دار با از بين بردن پلانكتونها كه منبع تغذيه ماهيهاي كوچك است، سيستم بيولوژيك خزر را بصورت جدي در معرض خطر قرار داده است. بررسي هاي نشان مي دهد براي ثابت نگه داشتن آمار ماهي هاي خاوياري در درياي خزر نياز به پرورش و رهاسازي سالانه بين 150 تا 200 ميليون بچه ماهي است در حالي كه ميزان رها سازي اين بچه ماهي ها به خزر توسط كشورهاي حاشيه آن حدود 50 ميليون عدد در سال است. پنج كشور حاشيه درياي خزر جهت جلوگيري از صيد غيرقانوني و قاچاق ماهيان خاوياري بايد طي برنامه اي مشترك با همكاري دستگاه هاي بين المللي، حفاظت از اين نوع ماهيان را در اولويت قرار دهند. از آنجا كه سن بلوغ ماهيان خاوري درياي خزر بين هشت تا 10 سال است لذا ضروري است كشورهاي حاشيه درياي خزر به منظور حفظ اين ماهي قيمتي جهان، تا سال 2015 صيد اين ماهيان را در خزر ممنوع كنند. اين در حالي است كه پنج كشور ساحلي درياي خزر قصد دارند تنها پنج سال صيد اين نوع ماهيان را در خزر ممنوع كنند كه به نظر مي رسد اين زمان كمي براي افزايش نسل ماهيان خاوياري در درياي خزر است. خاورم/1108**1894
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 173]