نوشيدن آب‌هاي يخ زده در بطري‌هاي يك بار مصرف ممنوع! نوشابه‌هاي گازدار عوارض تنفسي و گوارشي را سبب مي‌شوند

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: /آنچه بايد درباره نوشيدني‌ها بدانيم/ نوشيدن آب‌هاي يخ زده در بطري‌هاي يك بار مصرف ممنوع! نوشابه‌هاي گازدار عوارض تنفسي و گوارشي را سبب مي‌شوند

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: بهداشت و درمان - عمومي

حيات هيچ موجود زنده‌اي بدون آب ميسر نيست. 70 درصد وزن بدن انسان را آب تشكيل مي‌دهد. نوشيدني‌ها سهم عمده‌اي از تامين نياز روزانه بدن به آب را تشكيل مي‌دهند. كاهش مصرف آب و نهايتا كاهش آب دريافتي بدن باعث بروز اختلالاتي در بدن مي‌شود.

به گزارش سرويس بهداشت و درمان ايسنا، مصرف روزانه آب براي عملكرد صحيح بدن، مانند دفع مواد زائد از بدن، تنظيم دما و پيشگيري از يبوست لازم است.

انواع نوشيدني‌ها

آب‌هاي قابل شرب

- آب لوله كشي تصفيه شده: بهترين و سالم‌ترين نوشيدني است كه پايه تمام نوشيدني‌ها از آن است.

- آب معدني: آبي است زلال و شفاف كه محتوي املاح معدني خاص، عناصر كمياب و ديگر تركيبات مشخص است و بايد از منابع طبيعي مانند چشمه و نقاط حفاري شده از سفره‌هاي آب زير زميني به دست ‌آيد و كليه اقدامات احتياطي براي جلوگيري از هرگونه آلودگي يا تاثيرات خارجي روي كيفيت آن بايد انجام شود.

شير

پروتئين موجود در شير منبع مهمي در تامين پروتئين روزانه به حساب مي‌آيد؛ به طوري كه نيم ليتر شير 20 تا 25 درصد از كل پروتئين مورد نياز روزانه افراد بالغ را تامين مي‌كند و حاوي مقادير قابل توجهي از تمام اسيدهاي آمينه ضروري بدن است. مصرف 2 تا 3 واحد شير و يا فراورده‌هاي آن حدود 100 درصد از كل نياز روزانه بالغين به كلسيم را برآورده مي‌كند. دريافت كافي كلسيم در برنامه غذايي روزانه براي پيشگيري از پوكي استخوان ضروري است.

انواع شير

- شيرهاي كم چرب، معمولي و پرچرب: درصد چربي موجود در شير بسته به نياز تغذيه‌اي افراد خاص متفاوت است. افراد بايد با توجه به نيازهاي تغذيه‌اي خود يكي از انواع شير را انتخاب كنند. امروزه شير با نسبت درصدهاي متفاوت چربي موجود در بازار موجود است. مقدار چربي شير استاندارد يا شير معمولي در ايران 5/2 درصد است. شير كم چرب حدود 1 درصد و شير پرچرب يا شير كامل حدود 3/3 درصد چربي دارد. چربي شير حاوي ويتامين‌هاي محلول در چربي مانند ويتامين A، كلسترول و اسيدهاي چرب اشباع تست. ويتامين موجود در شير براي رشد كودكان بسيار حائز اهميت است. طبق آخرين توصيه سازمان جهاني بهداشت 25 تا 30 درصد از كل انرژي دريافتي روزانه افراد بالغ مي‌تواند از روغن و چربي تامين شود كه اين مقدار شامل چربي شير و لبنيات نيز مي‌شود.

مصرف شير كم چرب خصوصا براي افراد مبتلا به بيماري‌هاي قلبي و عروقي، ديابت و افراد چاق به جاي شير معمولي توصيه مي‌شود. به خاطر داشته باشيد يك ليوان شير (240 ميلي ليتر) در صورت پرچرب بودن 150 كيلوكالري، در صورت داشتن چربي معمولي 120 كيلوكالري و در صورت كم چرب بودن 102 كيلوكالري توليد خواهد كرد.

- شير كم لاكتوز: به طور طبيعي حساسيت به قند شير (لاكتوز) در برخي از بزرگسالان وجود دارد اين حساسيت در اثر عدم ترشح آنزيم لاكتاز در روده انسان به وجود مي‌آيد. عدم تحمل لاكتوز يا حساسيت به قند شير در اثر عدم هضم لاكتوز و باقيماندن آن در دستگاه گوارش و سپس تخمير توسط باكتري‌هاي روده بزرگ موجب توليد گاز و اسيد در لوله گوارش و بروز عوارض گوارشي مانند دل درد و تهوع مي‌شود. اگر فردي دچار اين عارضه است مي‌تواند از ساير فراورده‌هاي شيري مانند ماست استفاده كند. همچنين اگر شير قبل از مصرف گرم شود و يا هر روز به مقدار كم مصرف شود و به تدريج به مقدار آن اضافه شود، دستگاه گوارش آنزيم لاكتاز را توليد مي‌كند و تحمل نسبت به شير ايجاد خواهد شد.

امروزه با تغيير در فرمولاسيون شير، توليد شير كم لاكتوز و يا حتي بدون لاكتوز ميسر شده است. خوشبختانه اين فراورده در كشور ما نيز توليد مي‌شود. شير كم لاكتوز به راحتي قابل هضم است و براي تمام افراد جامعه مناسب است. در اين فرآورده قند لاكتوز به قندهاي ساده تبديل شده است و به همين دليل داراي طعم شيرين است.

- شير غني شده: غني سازي شير عبارت است از افزودن يك يا چند ريز مغذي به شير كه با هدف مغذي كردن آن و مصرف توسط گروه‌هاي خاص كه در معرض كمبود ريزمغذي‌ها قرار دارد، انجام مي‌شود. غني‌سازي شير با ويتامين‌هاي آ،د،ب و يا املاحي مانند كلسيم و فسفر انجام مي‌شود. در هر كشوري بسته به نوع كمبودهايي كه در افراد وجود دارد، نوع و مقدار ويتامين‌ها و يا املاح اضافه شده به شير تعيين مي‌شود. در كشور ما غني سازي شير با ويتامين« د» انجام شده است. با مصرف يك ليوان شير غني شده با ويتامين «د» 25 تا 30 درصد نياز افراد به اين ويتامين برآورده مي‌شود.

- شير طعم‌دار: به منظور ايجاد تنوع و تطابق به ذائقه مصرف كنندگان مختلف، شيرهاي طعم‌دار تهيه شده‌اند. شير كاكائو و شيرهاي با طعم ميوه از انواع اين فراورده‌ها هستند كه با اضافه كردن افزودني‌هاي مجاز نظير پودر كاكائو، شكر، كنسانتره يا آب ميوه داراي كالري بيشتري است.

- شيرهاي پاستوريزه: پاستوريزاسيون از نظر صنعتي يعني حرارت دادن شير در دماي 71 تا 74 درجه سانتي‌گراد به مدت 40 ثانيه و يا 85 درجه سانتيگراد به مدت 15 تا 20 ثانيه. اين دما براي از بين بردن ميكروب‌هاي بيمارزا و كاهش بار ميكروبي شير مناسب است. شير توليد شده با اين روش بايد در شرايط حمل زنجيره سرد منتقل و توزيع شود و مدت ماندگاري آن در يخچال 3 تا 4 روز است.

- شيرهاي استريليزه: استريليزاسيون از نظر صنعتي يعني حرارت دادن شير در دماي 110 تا 120 درجه سانتي‌گراد به مدت 10 تا 30 دقيقه و يا در دماي 135 تا150 درجه سانتي‌گراد به مدت چند ثانيه. اين دما براي از بين بردن كليه ميكروب‌هاي بيماري‌زا و غيربيماري‌زا مناسب است. شيري كه تحت اين شرايط تهيه مي‌شود مدت ماندگاري حدود 4 تا 6 ماه بدون نياز به حفظ زنجيره سرد دارد. اما به محض باز شدن پاكت شير بايد در يخچال نگهداري شده و طي مدت 3 تا 4 روز مصرف شود.

نوشابه‌هاي گازدار

تهيه نوشابه‌هاي گازدار تركيبي از آب، مواد رنگي و طعم دهنده‌ها و گاز كربنيك يا دي اكسيد كربن خوراكي است. مصرف مستمر آن‌ها به دليل وجود مواد رنگي و گاز كربنيك سبب بروز اختلالاتي مانند پوكي استخوان، كهير، عوارض تنفسي، گوارشي و رفتاري مي‌شود. از طرفي قند موجود در اين نوشابه‌ها موجب افزايش وزن، چاقي و عوارض ناشي از آن مانند ديابت، بيماري‌هاي قلب و عروق، پوسيدگي دندان به ويژه در كودكان و نوجوانان و ... مي‌شود. بنابراين از مصرف مداوم اين نوشيدني‌ها بايد خودداري شود. سود سرشار از تهيه اين نوشيدني‌ها باعث توليد انواع اين نوشابه‌ها شده؛ به طوري كه تبليغات غيرواقعي و ظاهر فريب باعث جلب مشتري‌هاي بسيار بويژه كودكان و نوجوانان شده است. مصرف بي‌رويه اين نوشيدني‌ها خطرها و آسيب‌هاي جدي را به دنبال خواهد داشت.

انواع آب ميوه‌ها

- آب ميوه‌هاي تازه و طبيعي: اين نوع از آب ميوه‌ها از جمله نوشيدني‌هاي سالم و مغذي هستند كه سرشار از ويتامين‌ها، مواد معدني و رنگدانه‌هاي گياهي هستند كه تامين كننده بخشي از نياز بدن به اين مواد است. نوشيدن آب ميوه‌هاي غني از ويتامين ث مانند آب مركبات به جذب آهن كمك مي‌كند و نوشيدن آب ميوه‌هايي كه داراي رنگدانه‌هاي ارغواني تا قرمز هستند به دليل داشتن آنتي اكسيدان‌ها خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي عروقي و سرطان را كاهش مي‌دهد.

توصيه مي‌شود اين آب ميوه‌ها به صورت تازه و بهداشتي در منزل تهيه شود و بلافاصله پس از تهيه شدن جهت حفظ ارزش غذايي آن را مصرف كنيد. مصرف آب ميوه‌هاي طبيعي بازاري به دليل احتمال وجود آلودگي‌هاي ثانويه و يا استفاده از يخ‌هاي غير بهداشتي و يا ميوه‌هاي كپك زده توصيه نمي‌شود.

- آب ميوه‌هاي صنعتي: انواع آبميوه‌هاي صنعتي در بسته‌بندي‌هاي مختلف امروزه در تمام دنيا در دسترس همه است كه عمدتا مخلوطي از شربت غليظ شده يا عصاره ميوه همراه با آب، شكر اسانس و ممكن است در برخي از انواع آب ميوه‌ها مقداري پالپ ميوه (گوشت ميوه‌) وجود داشته باشد. اين نوع آب ميوه‌ها از جهت سهولت دسترسي و مصرف آسان مورد توجه مصرف كنندگان است. اما مصرف روزانه آن به دليل داشتن شكر زياد و ساير افزودني‌ها به هيچ وجه جانشين مناسبي براي آب ميوه‌هاي طبيعي نيست و توصيه مي‌شود از مصرف زياد آن خودداري شود. آب ميوه‌هاي صنعتي كه فاقد شكر هستند براي مصرف مناسب‌ترند.

انواع دوغ

- دوغ ساده و بدون گاز: نوعي نوشيدني است كه پايه لبني دارد و بيشترين مصرف و تنوع را در كشور ما دارد. دوغ به دليل دارا بودن كلسيم و انواع ويتامين‌ها مي‌تواند از بروز كمبود ريز مغذي‌ها پيشگيري كند. مصرف يك ليوان دوغ يك چهارم نياز روزانه بدن به كلسيم را تامين مي‌كند.

- دوغ‌هاي گازدار و با اسانس: دوغ گازدار CO2 اگرچه ممكن است طعم بهتري داشته باشد اما اين گاز ارزش غذايي آن را كاهش مي‌دهد و پس از مصرف، آزاد شدن گاز CO2‌در معده سبب ناراحتي‌هاي گوارشي مي‌شود. دوغ‌هاي با اسانس‌هاي نعنا، آويشن و ... براي تشويق به مصرف دوغ مناسب هستند.

- دوغ كفير: دوغي است كه حاصل تخمير باكتري به نام پروبيوتيك در شير است. پروبيوتيك‌ها باكتري‌هاي زنده و مفيدي هستند كه مي‌توانند در پيشگيري و درمان بسياري از بيماري‌ها مفيد باشند. دوغ كفير مي‌تواند جانشين مناسبي براي كساني باشد كه روزانه از شير استفاده نمي‌كنند. نكته قابل توجه براي تمامي دوغ‌ها اين است كه رنگ دوغ بايد سفيد، سفيد شيري و از نظر طعم و بو مطبوع و فاقد هرگونه طعم و بوي خارجي باشد. توصيه مي‌شود در صورت تمايل به مصرف دوغ نوع كفير و يا دوغ‌هاي ساده و كم نمك و بدون گاز را انتخاب كنيد.

انواع چاي

يكي از پر مصرف‌ترين نوشيدني‌ها در دنيا و خصوصا در كشورهاي آسيايي مانند ايران چاي است. روزانه بيش از يك ميليارد فنجان چاي در دنيا مصرف مي شود. وجود كافئين، فلئور و به خصوص آنتي اكسيدان‌ها و تانن‌ها از بروز برخي سرطان‌ها پيشگيري مي‌كند. نكته حائز اهميت اين است كه مصرف بيش از 3 فنجان چاي به دليل دريافت كافئين زياد، قند و يا شكري كه همراه با چاي مصرف مي‌شود و همچنين كاهش جذب آهن موجود در مواد غذايي توصيه نمي‌شود. عادت به مصرف روزانه چاي در كودكان مي‌تواند به مرور باعث كم اشتهايي و كم آبي بدن در آنها شود.

- چاي سفيد: اين نوع از چاي بيشترين مقادير آنتي اكسيدان‌ها و كمترين مقدار كافئين را در مقايسه با ساير چاي‌ها داراست و به دليل عدم انجام فرايندهاي مرسوم، رنگ سفيد آن غالب است.

- چاي سبز: نوعي چاي است كه آنزيم‌هاي موجود در برگ سبز چاي را به وسيله بخار غيرفعال مي‌كنند. بنابراين مقدار پلي فنل‌ها يا همان آنتي اكسيدان موجود در برگ سبز چاي بيشتر از چاي سياه بوده و خواص درماني آن بيشتر است. اثربخشي چاي سبز زماني است كه روزانه دو فنجان به صورت مستمر مصرف شود.

- چاي سياه: پر طرفدارترين و پرمصرف‌ترين گونه چاي در دنيا چاي سياه يا چاي تخمير شده است كه به دليل داشتن كافئين در رفع خستگي و خواب آلودگي موثر است. يك فنجان چاي سياه حدود 60 ميلي گرم كافئين دارد.

- چاي‌هاي طعم دار: انواع چايي‌هايي كه با طعم ميوه و يا مخلوط بعضي ميوه‌ها است كه اين نوع از چاي اگر مخلوط باشد داراي طعم خوب و خواص آنتي اكسيداني مضاعف نيز خواهد بود. در صورتي كه فقط از اسانس ميوه و يا ادويه‌ها استفاده شود مصرف زياد آن توصيه نمي‌شود.

قهوه و نسكافه

نسكافه در واقع يك نوع قهوه فوري است كه مصرف آن در كشور ما رو به افزايش است. حدود 95 ميلي گرم كافئين در يك فنجان قهوه وجود دارد.

انواع شربت‌ها

- شربت‌هاي خانگي و سنتي: يكي از بهترين نوشيدني‌ها كه سابقه در سنت‌هاي ما ايرانيان دارد تهيه و استفاده از شربت‌هاي خانگي مانند انواع شربت آلبالو، به ليمو، ليمو، خاكشير، گلاب، سكنجبين و ... مي‌باشد. اين نوشيدني‌ها به شرط اينكه از شكر كم تهيه شده باشند مي‌توانند يك نوشيدني سالم و گوارا باشند. از آنجا كه اين روزها شربت‌هاي سنتي توسط برخي دستفروشان در گوشه و كنار خيابان‌ها در شرايط كاملا غير بهداشتي با يخ‌ها و آب آلوده تهيه و عرضه مي‌شوند بنابراين بهتر است اين شربت‌ها را به صورت خانگي تهيه و براي خارج از منزل همراه ببريد.

- شربت‌هاي صنعتي و بازاري: امروزه به دليل پيشرفت‌هاي اقتصادي و حضور زنان در عرصه‌هاي كار و عدم وجود فرصت كافي براي پاره‌اي از فعاليت‌هاي مربوط به طبخ غذا و يا انواع نوشيدني‌ها مصرف انواع شربت‌هاي صنعتي افزايش داشته است. اين شربت‌ها به دليل داشتن رنگ، افزودني و شكر زياد جايگزين مناسبي براي يك نوشيدني سالم نيست، بنابراين توصيه مي‌شود مصرف اينگونه نوشيدني‌ها به حداقل برسد.

دم نوش‌ها

دم‌نوش‌ها هم از خانواده نوشيدني‌ها است كه البته بر خلاف بيشتر نوشيدني‌ها به صورت گرم مصرف مي‌شود و قسمت‌هاي مختلف گياه شامل ريشه، ساقه و برگ مورد استفاده قرار مي‌گيرد. بيشتر دم نوش‌ها خاصيت درماني داشته و جزو نوشيدني‌هاي روزانه به حساب نمي‌آيند. مصرف اين نوع از نوشيدني‌ها بايد با دقت كامل صورت گيرد براي مثال گياه مورد نظر نه تنها از نظر ظاهر بلكه از نظر رنگ، بهداشت، شرايط نگهداري و نحوه تهيه آن كه بتواند بيشترين تاثيرگذاري را داشته باشد بايد مورد توجه قرار گيرد. امروزه براي سهولت در مصرف بعضي از اين دم نوش‌ها به صورت دم نوش‌هاي فوري (كيسه‌اي) تهيه شده است. نكته حائز اهميت اين است كه اين دم نوش‌ها را هم بايد با قند و يا شكر كم مصرف كرد.

توصيه‌هاي كاربردي و تغذيه‌اي براي اطمينان از كفايت دريافت مايعات روزانه:

- روزانه 6 تا 8 ليوان آب ساده و سالم بنوشيد.

- شير پاستوريزه به دليل داشتن درصد بالاي آب و كلسيم و پروتئين يك نوشيدني بسيار خوب است.

- مصرف انواع نوشابه‌هاي گازدار و آب ميوه‌هاي صنعتي را به دليل داشتن گاز، مواد رنگي، مواد نگهدارنده و شكر محدود كنيد.

- نوشيدن انواع دوغ كم نمك يا ترجيحا دوغ كفير، شربت‌هاي خانگي كم شيرين (شربت گلاب، آبليمو، خاكشير و ....) علاوه بر داشتن ارزش غذايي و رفع تشنگي مي‌تواند مقداري از نياز روزانه بدن را به مايعات تامين كند.

- از نوشيدن چاي، قهوه يا هر نوع دم نوش گياهي بلافاصله قبل و يا بعد از غذا به دليل كاهش جذب آهن غذا خودداري كنيد.

- آب بهترين نوشيدني هنگام مصرف دارو است.

- نوشابه‌هاي گازدار، آبميوه‌ها و شربت‌هاي صنعتي و تجاري جايگزين مناسبي براي دريافت مايعات روزانه نيست.

- در صورت مشكلات گوارشي (عدم تحمل لاكتوز شير) هنگام مصرف شير مي‌توانيد از شيرهاي كم لاكتوز يا بي لاكتوز استفاده كنيد.

- كودكان خود را عادت دهيد روزانه آب، شير و دوغ ساده مصرف كنند و ذائقه آنان را با ساير نوشيدني‌ها آشنا نكنيد.

- اگر شاغل هستيد همواره يك پارچ يا بطري آب روي ميز كار خود داشته باشيد و به طور مرتب آب بنوشيد.

- همواره يك بطري آب همراه خود داشته باشيد.

- از نوشيدن آب‌هاي يخ زده در بطري‌هاي يكبار مصرف و يا آب‌هاي موجود در بطري‌هايي كه ساعت‌هاي زياد در معرض تابش نور خورشيد قرار گرفته خودداري كنيد.

- در طول انجام ورزش به فاصله هر ده تا پانزده دقيقه كمي آب بنوشيد.

- در مناطق گرمسير و يا در فصول گرم سال بيشتر آب بنوشيد.

انتهاي پيام

دوشنبه|ا|8|ا|اسفند|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 108]