چگونه از فرش ها نگهداري كنيم و آنها را بشوييم

واضح آرشیو وب فارسی:باشگاه خبرنگاران جوان: چگونه از فرش ها نگهداري كنيم و آنها را بشوييم
اولين مورد انتخاب صحيح ابعاد آن است، فـرش نبايـد از ابـعاد اتاق مورد نظر بزرگ تر باشـد؛ زيـرا بـرگشتن كناره هاي فرش يا تا كردن آن جهت تطبيق با محل سبب ترك خوردن همان ناحيه و پس از مدتي آسيب ايجاد شده، سبب از بين رفتن فرش مي شود

به گزارش خبرنگار بازار باشگاه خبرنگاران ، خانه و زندگي ايراني ها با قالي آميخته شده است.

قالي هاي رنگ به رنگ، دستباف يا ماشيني؛پيش از اينكه قاليشويي ها چنين گسترده شوند، خانواده هاي ايراني براي شست و شوي قالي خود كه بسيار هم به تميزي آن اهميت مي دادند و هنوز هم مي دهند، قالي ها را در حياط خانه خود پهن مي كردند و با آب مي شستند يا به ديواري آويزان مي كردند و با چوب مي تكاندندش.

● راه هاي حفاظت از قالي زيرپا
نكاتي كه بايد در هنگام استفاده از فرش در هنگام زير پا بودن و لگدكوب شدن قالي رعايت كنيم، متعدد هستند.

اولين مورد انتخاب صحيح ابعاد آن است، فـرش نبايـد از ابـعاد اتاق مورد نظر بزرگ تر باشـد؛ زيـرا بـرگشتن كناره هاي فرش يا تا كردن آن جهت تطبيق با محل سبب ترك خوردن همان ناحيه و پس از مدتي آسيب ايجاد شده، سبب از بين رفتن فرش مي شود. بهتر است هميشه فرش كوچك تر از محل مورد نظر براي پهن كردن آن باشد.
چناچه ابعاد محل مورد استفاده براي فرش، متغير باشد بهتر است در هنـگام خريد از يك جفت در ابعاد كوچـك تر تهيه شود.

محـلي كه فرش در آن پـهن مي شود نبايد رطوبت گيـر باشد؛ چون رطوبت باعث از هم گسيختگي الياف فرش مي شود و همچنين امكان بيد زدگي در اين مناطق بيشتر است.

زمين زير فرش نيز بهتر است از جنس سنگ يا سراميك باشــد و تمام درزها و شكاف ها با سيـمان مسدود شود ، درغيـر اين صورت از كف پوش هاي پلاستيكي يا مـوكت هاي كم پـرز و ظـريف هم مي توان استـفاده كرد. از پـهن كردن فـرش در سطوح گـچي يا آهـكي و همچنين مـوكت هاي پرزدار و ضخيم خودداري كـنيد.

گچ و آهك سبب واكنش هاي شيميايي و از بيـن رفتـن الياف فرش مي شود و موكت هاي پرزدار محل مناسبي براي پنهان شدن موريانه و حشرات و قارچ و كپك است.

براي جلوگيري ازجمع شدن يا سر خوردن فرش برسطوح پهن شده، مي توان كناره هاي آن را چرم دوزي كرد. اين كار از سايش زود هنگام لبه ها نيز جلوگيري مي كند.
هواي محيط نبايد ساكن و بدون جـريان باشد. همچنين فرش نبايد در محل تاريك يا در معرض تابـش نور مستـقيم آفتاب قرار گيرد.

هر گاه قسمتي از فرش در مجاورت حرارت شديـد (مانند حرارت شومينه يا بخاري ) قرار دارد بـا پارچه اي ضخيم يا روفرشي از آن محافظت كنيد، اجسام سنگيني چون مبل و ميز يا صندلي را به طور مستقيم روي فرش به خصوص فرش هاي ظريـف و ريـزبافت قرار ندهيد زيـرا پـرز هاي آن مـحل مي خوابد وعلاوه بر اينكه جاي جسم سنگين روي فرش كاملا مشخص مي شود، پس ازمدتي بخش آسيب ديده پوسيده يا سوراخ مي شود، در اين گونه موارد، در زير هريـك از پـايه ها از قطعات تختـه اي يا لاكي مناسب اين كار استفاده كنيد.
براي پيشگيري از فرسايش سرريشه هاي قالي، بهتر است كه آنها را به صورت منظم تا كرده و در زير فرش قرار دهيم يا با استفاده از پارچه هاي كتاني لفافه دوزي كنيم تا از فرسايش ريشه ها كه جزء آسيب پذير ترين بخش هاي فرش است جلوگيري شود.

فراموش نكنيد به محض مشاهده آسيب ديدگي سر ريشه ها براي ترميم آن قبل از بين رفتن فرش اقدام لازم را به عمل آوريد.

هرگاه از فرش به عنوان تزيين استفاده مي كنيد؛ قاب مورد نظر بايد از چوب سالمي تهيه شود و هيچگاه از گوشت قالي براي اتصال به قاب انتخاب نشود؛ بايد در فرش هاي تابلويي در طول وعرض كافي درنظر گرفته شود تا از آن براي ميخ زدن و اتصال فرش به قاب استفاده شود، همچنين بين قاب و ديوار بايد چند سانتي متر فاصله باشد تا هوا جريان يابد و فرش هم با گچ ديوار تماس نداشته باشد.

فراموش نكنيد كه روي تابلو فرش نبايد از شيشه پوشيده شود زيرا علاوه بر محو كردن تصوير اصلي از جريان هوا نيز جلوگيري كرده و سبب پوسيدگي و بيدخوردگي فرش مي شود.

تابلو فرش نبايد در معرض نور مستقيم آفتاب يا نور قوي لامپ قرار گيرد. براي حفاظت بيشتر فرش، بهتر است كه هرچند وقت يكبار فرش را در معرض هوا قرار داد (سالي دو بار)، آفتاب اوايل فصل بهار و اواسط فصل پاييـز، درشرايط جغرافيايي كشورمان منـاسب ترين زمان براي ايـن كار است.

قرار گرفتن در معرض هوا براي فرش هايي كه در انبار يا احيانا در پستوي خانه به صورت لوله شده و بدون استفاده حتي براي مدت كوتاهي قرار مي گيرند، بسيار ضروري است.

هوا دادن قالي را مي توان حدود سه الي چهار ساعـت و بين پشت و روي فـرش تقسيم كرد. با ايـن كار چنـانچه حشره يا موريانه اي در پرز قالي جاي گرفته باشد، از بين مي رود ، از پشت فرش نور بهتر اثر مي كند و همچـنين محل بيـدخوردگي و قارچ زدگي اصولا از پشت فرش بهتر مشخص مي شود. در هنگام هوا دادن، بايد آن را با جاروي زبر دستي يا برس هاي پلاستيكي جارو كرد (در هنگام جارو كردن محل هاي آسيب ديده با احتياط عمل كنيد)
هر چند وقت يك بار بايد قالي را در اتاق سـر و ته كرد تا همـه قسمت هاي فرش به يك نسبت مورد استـفاده قرار گيرد يا به اصطلاح پا خورده شود در غير اين صورت قسمت هاي كناردر ورودي و خروجي و محل هاي عبور وگذر بيشتر ساييده مي شود و در معرض فرسايش قرار مي گيرند.

در هنگام نظافت با جاروهاي برقي توجه داشته باشيد كه قدرت مكندگي جارو خيلي زياد نباشد به خصوص درفرش هايي كه داراي پوسيدگي هستند چون به راحتي بخش هاي پوسيده، كنده مي شود. لازم به ذكـر است كه استـفاده از جارو هاي بــرقي به علت جمع كردن گرد و غبار ارجحيت دارند و چنانچه از جاروي دستي استفاده مي كنيد، به هيچ وجه آن را مرطوب نكنيد زيرا با تكرار اين عمل سبب پوسيدگي الياف فرش بر اثر رطوبت خواهيد شد.

هرگاه متوجه پوسيدگي در فرش شديد، در اولين فرصت آن را به رفوگر بسپاريد تا از صدمه بيشتر و از هم گسيختگي آن جلوگيري شود.
● شست و شوي فرش
عملي كه براي خارج كردن چرك و مواد زايد از سطوح فرش انجام مي گيرد.

اين كار به وسيله مواد شوينده مختلفي امكان پذير است كه بهترين آنها شوينده هاي مخصوص فرش است. بهتر است حتي الامكان فرش را نشوييم زيرا هربار شست وشو سبب ايجاد زيان هايي مي شود‌، در هنگامي كه مواد غذايي و چربي يا به خصوص شيرين قسمتي از فرش را آلوده كرد، سريعا محل را از ماده مورد نظر پاك كنيد و با يك برس نرم و پارچه مرطوب، محل را تميز و بلافاصله خشك كنيد چنانچه نياز به مواد شويـنده بود، مـقداري از آن را در آب حل كنيد و پـس از شستن، قسمت شسته شده را بلنـدتر از سطح زمين قـرار دهيد تا هوا در زير آن جريان يابد. همچنين با قـرار دادن يـك پـنكه در فاصله مناسـب، زمان خشك شـدن را تـسريع كـنيد در پايان كـار و قـبل گسترانيدن فرش به صورت اول، بايـد از خشك شدن كامل زير فرش نيـز اطمينان حاصل كنيد تا فرش دچار پوسيدگي نشود. حتي اگر آب خالص هم روي فرش ريخته باشد ابتدا آب اضافه را با پارچه تميزي جمع آوري و سپس به روش فوق فرش را خشك كنيد.
فقط در صورتي كه لكه يا كثيفي، قسمت اعظم فرش را آلوده ساخته باشد بايد تمام فرش را شست.

به هر صورتي كه شست وشو انجام گيرد، رعايت مراحل زير الزامي است:
مرحله غبار گيري: هدف از اين كار، خارج كردن گرد و خاك از لابه لاي پرزهاست تا در هنگام شستن، گرد و خاك لاي پرز ها رسوب نكند و سبب سايش و از بين رفتن پرز ها نشود. اين كار به چند روش انجام مي گيرد كه ساده ترين آن، پشت و رو پهن كردن فرش در محل عبور و مرور براي مدت چند روز است. چنانچه امكان اين كار نبود، مي توان فرش را روي ميله يا مكان بلندي آويزان كرد و با چوب بلند و قطوري به نقاط مختلف پشت فرش كوبيد تا گرد و غبار خارج شود.

توجه كنيد كه سر چوب به فرش برخورد وارد كردن ضربه هاي خيلي محكم يا وجود پوسيدگي در فرش، سبب از هم گسيختگي الياف مي شود.
مرحله شست وشو با مواد شوينده: ابتدا تمام بخش هاي فرش را باآب خيس و مواد شوينده را اگر نياز به رقيق كردن داشت رقيق كنيد.

در روي فرش ريخته و با جارو يا برس تمام نقاط را با مواد آغشته كرده و مي شوييم، چنانچه از پودر هاي شوينده استفاده مي كنيد بايد آن را در ظرف آبي حل كنيد و سپس روي فرش بريزيد، در غير اين صورت، برخي از دانه ها در آب حل نمي شود و در داخل الياف مي مانند. بخش هاي داراي لكه را جداگانه بشوييد و بعد شست وشوي عمومي را به صورت بالا انجام دهيد. براي از بين بردن لكه هاي شيميايي كه با روش هاي معمول از بين نمي روند، از متخصصان قاليشويي كمك بگيريد.
مرحله آبكشي: اگر عمل شست وشو دركنار رودخانه، نهر آب يا در داخل حوض پر آب انجام مي گيرد براي مدت چند ساعت فرش را در داخل آب به حال خود رها كنيد تا مواد شوينده از داخل آن خارج شود و در صورت نبود اين شرايط براي خارج كردن مواد شوينده و صرفه جويي در مصرف آب، بهتر است از پارو يا لگن هاي فلزي كمك بگيريد و هميشه در جهت خواب فرش، از وسايل بالا استفاده شود.

كشيدن اين وسايل و حتي جارو كشيدن در جهت خلاف گره ها، آنها را شل و آماده ريزش مي كند.

پس از آبكشي، فرش را لوله كنيد و با كمك نيروي انساني يا با فشار، تا حد امكان آب باقيمانده را از فرش خارج كنيد.
مرحله خشك كردن: براي خشك كردن، بهترين روش پهن كردن فرش روي توري هاي ضخيمي است كه از زمين فاصله دارند.

در بعضي موارد، فرش خيس را از مكان بلندي آويزان مي كنند كه در اين حالت بخش بالايي تحت فشار قرار مي گيرد و ممكن است پاره شود.

اگر در هنگام شست وشو، متوجه پس دادن رنگ فرش شديد به هيچ وجه فرش را در اين مرحله آويزان نكنيد يا به صورت لوله شده و ايستاده قرار ندهيد؛ زيرا سبب حركت رنگ در بخش پاييني شده و فرش شما دو رنگ مي شود.

زماني كه فرش مقداري نمدار باشد، آويزان كردن آن اشكالي ندارد. بهترين زمان شستن فرش در فصل بهار يا اواخر تابستان است، در اين زمان بهترين وسيله حرارتي براي خشك كردن نور خورشيد است كه نه آنچنان مستقيم و سوزاننده است كه بر اثر گرماي زياد آن فرش آسيب و نه آنچنان ملايم و بي حرارت است كه فرش به طور صحيح خشك نشود و در عين حال، نور با تابيدن كافي به تمام آن رخنه كرده و از آسيب بيد و كپك نيز جلوگيري مي كند.

مردم ايران اغلب به دليل سنت خانه تكاني در پايان زمستان به شست وشوي فرش مبادرت مي كنند.

زمان مناسب از نظر استفاده كامل از نور خورشيد نقش بسيار مهم و اساسي در سلامت فرش دارد و پايان زمستان زمان خوبي براي شست وشوي فرش نيست.

در مورد انتخاب شوينده ها هم بهتر است از مواد داراي تركيبات قليايي يا اسيدي كاملا ضعيف استفاده كنيد تا از آسيب الياف جلوگيري شود./ف

پنجشنبه|ا|20|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: باشگاه خبرنگاران جوان]

[مشاهده در: www.yjc.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 4531]