جهان در تنگناي تحريم نفت ايران

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: جهان در تنگناي تحريم نفت ايران

«‎به اروپايي‌ها هشدار مي‌دهيم كه به فكر‎ ‎روز مبادا هم باشند و از مزيت‌هاي انرژي ايران غافل نشوند».

به گزارش ايسنا، اين شايد مهم‌ترين بخش از ‎نظرات مدير عامل شركت ملي نفت ايران در آخرين نشست خبري‌اش بود كه در هياهوي سوالات‎ ‎ريز و درشت رسانه‌ها در آن زمان چندان مورد توجه قرار نگرفت‎.

احمد قلعه‌باني معاون وزير نفت و مدير عامل شركت‎ ‎ملي نفت ايران، كه با سوالي درباره تحريم احتمالي نفت ايران توسط اروپا مواجه شده‎ ‎بود صراحتا به اروپايي‌ها هشدار داد كه به فكر روز مباداي خود هم باشند و اين‌كه دنيا به خصوص اروپايي‌ها نبايد ايران را فراموش كرده و تا ابد خود را به‎ ‎آمريكايي‌ها بچسبانند‎.

هشدار جدي قلعه‌باني در آن زمان يك معناي ويژه‎ ‎داشت كه هرچند از سوي سياست‌گذاران ناپخته اروپايي چندان مورد توجه قرار نگرفت، ولي‎ ‎خبر از سياست جديد ايران براي مواجه شدن با تهديد تحريم اروپايي‌ها مي‌داد: ايران‎ ‎قصد دارد اروپا را از ليست مشتريان نفت خود حذف كند‎.

تصميم ايران براي حذف اروپا از ليست مشتريان نفت‎ ‎خود پس از آن مطرح شد كه اتحاديه اروپا براساس طرحي كه به پيشنهاد فرانسوي‌ها مطرح‎ ‎شد، موضوع تحريم خريد نفت‌خام از ايران را مطرح كرده ‌بودند؛ موضوعي كه براي نخستين‏‎ ‎بار ابزار نفت را به صورت مستقيم وارد معادلات سياسي بين‌ كشورها مي‌كرد‎.

در تازه‌ترين دور از سياست‌هاي خصمانه اروپا عليه‎ ‎ايران هم اعضاي اين اتحاديه در هم‌سويي با سياست‌هاي آمريكا عليه‎ ‎ايران، با تحريم نفت ايران موافقت كردند و راه را براي ممنوعيت فوري قراردادهاي جديد‎ ‎وارداتي با ايران به عنوان بخشي از تلاش‌ها براي تحت فشار گذاشتن ايران بر سر مساله‎ ‎هسته‌يي گشودند‎.

با اين‌حال پيگيري‌ها از سياست‎ ‎جديد ايران در قبال اتحاديه اروپا نشان مي‌دهد كه برنامه‌ريزي‌هاي تهران براي‎ ‎مقابله با اين تهديد خام از مدت‌ها پيش آغاز شده و حتي با تصميم به خروج اروپا از‎ ‎ليست مشتريان نفت ايران، جايگزين‌هاي اين مشتري كه تنها حدود 20 درصد از نفت‏‎ ‎صادراتي ايران به مقصدش در جريان بود هم مشخص شده‌اند‎.

سيدمحسن قمصري مدير امور بين‌الملل شركت ملي نفت‎ ‎ايران با تاييد اين موضوع مي‌گويد: از مدت‌ها قبل تمهيداتي را‎ ‎براي مقابله با اين تهديد انديشيده‌ايم و به فكر جايگزيني اروپا با مشتريان ديگر‎ ‎هستيم، ولي فعلا نام مشتريان جديد را اعلام نمي‌كنيم؛ ‌چرا كه ممكن است براي‎ ‎خريداران جديد ايجاد مشكل كند‎.

قمصري كه جايگزيني مشتريان جديد به جاي اروپا را‎ ‎تاييد كرده، درباره جزييات بيشتر از تصميم جديد ايران‎ ‎مي‌گويد: شما اگر به جاي مسئولان ايراني با مديران شركت‌هاي اروپايي خريدار نفت‎ ‎ايران صحبت كنيد، همه اذعان دارند كه ايران در بخش صادرات نفت بسيار هماهنگ، همراه‎ ‎و همكار بوده است‎.به گفته مسئول فروش نفت ايران، شركت‌هاي نفتي‎ ‎اروپايي به خوبي مي‌دانند كه ايران در طول سه دهه گذشته در بدترين شرايط هم صادرات‎ ‎نفت خود را متوقف نكرده است و خود شركت‌هاي نفتي اروپايي هم با ايمان به اين موضوع به‎ ‎دنبال راهي هستند كه راه‌هايي را پيدا كنند كه از اين تحريم تحت تاثير قرار نگيرند‎.

برنامه ايران براي خروج اروپا از ليست مشتريان نفت‎ ‎با اعلاميه رسمي وزارت نفت شكل جدي‌تري به‌خود گرفته‎ ‎است؛ به‌طوريكه در اين اعلاميه رسمي آمده است كه «با عنايت به بازار عرضه و تقاضا و‎ ‎مشتريان بالقوه نفت ايران، هيچ گونه نگراني در خصوص جايگزيني فروش نفت ايران با‎ ‎مشتريان جديد وجود ندارد... وزارت نفت جمهوري اسلامي ايران به‌ دور از تنش‌ها و‎ ‎حواشي سياسي تمهيدات لازم را از مدت‌ها قبل انديشيده و راهكارهاي لازم براي مواجهه‎ ‎با هرگونه چالش در موضوع انرژي را تدبير كرده است‎».

در حالي كه در بخشي ديگر از بيانيه وزارت نفت ‎ايران آمده است اتحاديه اروپا با تحريم نفت ايران عملا نفت، اين ابزار‎ ‎غيرسياسي را وارد بازي‌ها و مطامع سياسي كرده و قطعا تبعات اين تصميم عجولانه‎ ‎به‌غير از اروپا، كشورهاي ديگر جهان را هم متاثر خواهد كرد، بار ديگر اين سوال در‎ ‎كانون توجه قرار مي‌گيرد كه با تصميم جديد اروپا كدام طرف معادله بيشتر ضرر خواهد‎ ‎كرد؟‎ ‎

اما سوالي كه طرح اتحاديه اروپا را از همان ابتدا ‎به چالش مي‌كشيد با پاسخي تقريبا روشن همراه است. اين سوال كه با اجرايي شدن اين‎ ‎طرح ايران بيشتر ضرر مي‌كند يا اروپا، براي فعالان سابقه‌دار بازار نفت پاسخ مبهمي‎ ‎ندارد‎.

حداكثر ضرر طرح تحريم از سوي اتحاديه اروپا براي‎ ‎ايران، اين خواهد بود كه مسير نفت‌كش‌هايش را تغيير دهد و‎ ‎نفتش را به مشتريان ديگري در سمت ديگر دنيا برساند كه البته هزينه بيشتر اين امر هم با‎ ‎افزايش قيمت نفت ناشي از اين تحريم جبران خواهد شد‎.

ولي از طرف ديگر، با تحريم نفت ايران قبل از هرچيز‎ ‎قيمت طلاي سياه در بازار افزايش مي‌يابد كه در اين ميان مصرف‌كنندگان بحران‌زده‎ ‎اروپايي بيش از هر چيز ضرر مي‌كردند. اين درحالي است كه ايران به راحتي مي‌تواند از‎ ‎محل افزايش قيمت نفت، نه‌تنها هزينه‌هاي جابجايي مسير ترانزيت نفتش را تامين كند،‎ ‎بلكه سود بيش‌تري را هم از محل قيمت‌هاي جديد به دست مي‌آورد. يك حساب ساده كه ثابت‎ ‎مي‌كند تحريم واردات نفت ايران از سوي اتحاديه اروپا فقط يك اقدام نمادين و بلوف‎ ‎سياسي است و نه چيز ديگر‎.

در اين زمينه نماينده ايران در اوپك از تحريم‎ ‎صادرات نفت ايران به عنوان خودكشي اقتصاد كشورهاي اروپايي ياد كرده و گفته است كه‎ «‎آمريكايي‌ها در آستانه انتخابات رياست جمهوري در بازار جهاني نفت دنبال‎ ‎ماجراجويي‌هاي جديدي هستند‎».سيدمحمدعلي خطيبي، اجراي سناريوي تحريم صادرات نفت‎ ‎ايران به كشورهاي عضو اتحاديه اروپا را يك خودكشي اقتصادي براي كشورهاي اين منطقه‎ ‎مي‌داند و با تاكيد بر اين‌كه در حال حاضر كشورهاي اروپايي يكي از بزرگترين‎ ‎بحران‌هاي اقتصادي را پشت سر مي‌گذارند، مي‌گويد كه «با وجود اين بحران‌هاي اقتصادي‎ ‎در منطقه يورو هر گونه اعمال تحريم عليه نفت ايران، كشورهاي اروپايي را وارد يك‎ ‎بحران عميق‌تر از شرايط موجود خواهد كرد‎».

اين مقام مسئول هم ضمن اشاره به اين موضوع كه‎ ‎كارشناسان عاقل اروپايي نسبت به تبعات تحريم صادرات نفت ايران به اروپا هشدار‎ ‎داده‌اند، معتقد است كه «تحريم نفت ايران، اقتصاد اروپا را شكننده و آسيب‌پذيرتر از‎ ‎گذشته خواهد كرد‎».نماينده ايران در مجامع بين‌المللي هم بر اين‎ ‎موضوع تاكيد دارد كه شركت‌هاي نفتي به عنوان خريداران اصلي نفت ايران هيچ تمايلي‎ ‎ندارند كه اين فروشنده مطمئن را به راحتي از دست بدهند، ولي هم اكنون تمامي‎ ‎تصميماتي كه عليه صنعت نفت ايران گرفته مي‌شود تحت تاثير فشارهاي سياسي است‎.

ماجراي تحريم نفتي ايران توسط اروپا از همان ابتدا‎ ‎به قدري دور از ذهن به‌نظر مي‌رسيد كه يكي از معتبرترين نشريات اقتصادي جهان بدون‎ ‎درنظر گرفتن هيچ مصلحتي آن را «احمقانه» بخواند‎.

طرح تحريم خريد نفت ايران از سوي اتحاديه اروپا كه‎ ‎با به‌اصطلاح «ابتكار» فرانسه كليد خورد، حتي آنقدر فكر شده و قابل استناد نبود كه‎ ‎در بين متحدان قديمي ساركوزي در اروپا هم هوادار آن‌چناني پيدا كند و از همان ابتدا‎ ‎مخالفاني جدي مانند يونان را روبروي خود مي‌ديد‎.

ماجرا اين است كه واردات نفتي اروپا از ايران تنها‎ ‎حدود 20 درصد از درآمد صادراتي نفت ايران را شكل مي‌دهد، ولي وابستگي خود‏‎ ‎اروپايي‌ها به نفت ايران به‌قدري هست كه قطع اين جريان مي‌تواند مصرف‌كنندگان مغرور‎ ‎اروپايي را با مشكلات جدي مواجه كند؛ به ويژه كشورهايي مانند يونان، اسپانيا و ‎ايتاليا كه تاكنون بخش قابل توجهي از نفت‌خام خود را از تامين‌كننده‌اي به اسم‎ ‎ايران دريافت مي‌كرده‌اند‎.

آمارهاي غير رسمي نشان مي‌دهد كه از ابتداي سال‎ ‎جاري ميلادي تاكنون به طور متوسط روزانه حدود 20 درصد نفت ايران به كشورهاي مختلف ‎اروپايي صادر شده است كه در اين بين ايتاليا، اسپانيا، يونان، آلمان و فرانسه از‎ ‎مهم‌ترين خريداران نفت صادراتي ايران بوده‌اند‎.

بر اساس اين آمار، در حال حاضر به طور متوسط‎ ‎روزانه حدود 150 تا 160 هزار بشكه نفت به ايتاليا، 100 هزار بشكه به اسپانيا، كمتر‎ ‎از 200 هزار بشكه نفت به يونان و حدود 100 هزار بشكه به مجموع كشورهاي انگليس،‎ ‎فرانسه، هلند و آلمان صادر مي‌شود‎.

بايد خاطرنشان كرد: اگر چه وزارت نفت ايران بارها اعلام كرده است كه از نفت به عنوان يك ابزار سياسي استفاده نخواهد كرد، اما طبق نظر كارشناسان، در اين شرايط كه نفت بدون اراده ايران ابزار قدرت غرب براي فشار به كشورمان شده است، بايد مسئولان هم از همين ابزار عليه آن‌ها استفاده كند.

با توجه به مشكلات اقتصادي اروپا و نياز برخي از كشورهاي اين اتحاديه به نفت ايران، مسئولان كشور مي‌توانند پيش‌دستي كرده و قبل از آن كه تاريخ قرارداد صادرات نفت ايران به اروپا در تير سال آينده تمام شود، صادرات نفت به اين كشورها را تحريم كنند.

از سوي ديگر پرداخت نكردن طلب بيش از 2 ميليارد دلاري شركت نفتي اني ايتاليا از سوي شركت ملي نفت ايران هم مي‌تواند عكس‌العمل مناسبي از سوي ايران به تصميم اعضاي اتحاديه اروپا باشد.

در حال حاضر مجموع صادرات نفت ايران به اروپا حدود 18 درصد (معادل 250 هزار بشكه نفت) كل صادرات نفت خام ايران است. سه كشور اروپايي يونان، ايتاليا و اسپانيا كه نسبت به ساير كشورهاي عضو اتحاديه اروپا بدترين شرايط بحران اقتصادي را سپري مي‌كنند، بيشترين وابستگي را به نفت ايران دارند.

براساس آمار، هم اكنون يونان 14 درصد و دو كشور اسپانيا و ايتاليا هر كدام 13 درصد از نفت خام مورد نياز خود را از ايران وارد مي‌كنند.

در واقع ايران سومين تامين‌كننده نفت اروپاست كه توقف صادرات نفت توسط ايران به اين كشورها قبل از اين كه اين كشورها بتوانند جايگزيني براي نفت ايران پيدا كنند، مي‌تواند اهرم فشاري بر اتحاديه اروپا باشد.

در همين حال يك كارشناس انرژي آمريكا با اشاره به افزايش قيمت بنزين در اين كشور بر اثر تحريم نفت ايران مي‌گويد با اين كه آمريكا نفت چنداني از خاورميانه وارد نمي‌كند اما تحولات اين منطقه بر بازار بنزين آمريكا تاثير مي‌گذارد.

تام كرايسي، يكي از كارشناسان انرژي مي‌افزايد: چشم انداز قيمت بنزين تا حدي نامعلوم است زيرا اين اتفاقات جهاني است كه تاثيراتي بر قيمت‌هاي داخلي آمريكا مي‌گذارد. با اينكه اكثر سوخت مصرفي ما از خليج مكزيك و مناطقي غير از خاورميانه مي‌آيد، با اين حال بازهم شاهد افزايش قيمت‌هاي داخلي تحت تاثير تحولات خاورميانه هستيم.»در اين خصوص: يك كارشناس انرژي مي‌گويد: ايران توانايي صادرات نفت خود را به ديگر كشورها را دارد و مي‌تواند به جاي اروپا، نفت را به كشورهاي آسيايي صادر كند.

عليرضا پيمانپاك با اشاره به تصويب تحريم نفتي ايران از سوي نشست سفراي اتحاديه اروپا مي‌گويد: ايران در حال حاضر به نوعي در شرايط جنگي به سر مي‌برد، از اين جهت كه مي‌تواند با يك استراتژي جديد حجم نفت صادراتي خود به اروپا را به كشورهاي ديگر صادر كند.

وي خاطرنشان مي‌كند: در حال حاضر شركت ملي نفت و معاونت امور بين‌الملل بايد هزينه و فايده كنند و بيش از پيش با شركت‌هاي بازرگاني بزرگ بين‌المللي در ارتباط باشند تا بتوانند از اين طريق حتي نفت خود را به كشورهاي اروپايي صادر كنند.

پيمانپاك تصريح مي‌كند: در حال حاضر و با تصويب اين تحريم در كوتاه‌مدت قيمت نفت افزايش پيدا مي‌كند اما چون ايران توانايي جابه‌جايي بازارهاي صادراتي نفت خود به ديگر كشورها را دارد، دوباره قيمت نفت به حالت عادي بازمي‌گردد.

اورآسيا ريويو هم در گزارشي با اشاره به نارضايتي كشورها و شركت‌هاي خريدار نفت ايران از سياست تحريم آمريكا تاكيد مي‌كند نفت ايران همواره خريدار خواهد داشت.‏

اين نشريه مي‌نويسد: فشار آمريكا به اتحاديه اروپا، تركيه، ژاپن، چين و هند براي متوقف كردن خريد نفت از ايران و تعليق تمامي مبادلات مالي مرتبط با اين كشور، با مقاومت شركت‌ها و دولت‌هاي خريدار نفت ايران مواجه شده است.‏

هند و تركيه از پيوستن به طرح پيشنهادي تحريم واردات نفت ايران امتناع كردند. اين در حالي است كه پيش‌تر چين هم با تحريم نفتي ايران مخالفت كرده بود.

بر اساس اين گزارش، در شرايطي كه اتحاديه اروپا خود را براي تصميم‌گيري نهايي در خصوص توقف واردات نفت از ايران آماده مي‌كند، تعدادي از شركت‌هاي غربي با عجله در حال تمديد قراردادهاي خود با طرف‌هاي ايراني هستند تا بلكه بتوانند جلوي متضرر شدن خود در نتيجه تحريم ايران را بگيرند.‏

هند و تركيه با بي‌توجهي آشكار به درخواست آمريكا اعلام كرده اند، تنها به قطعنامه تحريمي شوراي امنيت عليه تهران پايبند هستند، و با تحريم نفتي يكجانبه ايران توسط چند كشور معدود همراهي نخواهند كرد.

ليوندميلا كولاگينا، يكي از كارشناسان روسي در اين زمينه اظهار مي‌دارد: «بسته تحريمي پيشنهادي آمريكا مسلما بر مشكلات اقتصادي اروپا خواهد افزود و اعضاي اتحاديه اروپا را مجبور خواهد كرد تا به دنبال منابع جديد نفتي باشند تا بتوانند نياز عمده خود به نفت را تامين كنند كه اين هم كار آساني نخواهد بود.»

برخي تحليلگران، تمامي اين اقدامات را به عنوان تلاش واشنگتن براي بازي با كارت نفت ايران ارزيابي مي‌كنند تا از اين طريق بتواند اقتصاد اروپا كه بر خلاف اقتصاد آمريكا، بيش از 40 درصد وابسته به نفت ايران است را تحليل ببرد.

اما ويلاديسلاو بلوو از موسسه مطالعات اروپا در موسكو با اين نظر مخالف است.

وي معتقد است: «بحران اقتصادي كنوني اين موقعيت را براي آمريكا و اروپا فراهم كرده تا بتوانند حجم تقاضاي جهاني براي نفت و گاز را پايين بياورند...با اين حال، ممكن است به تدريج با افزايش بهاي نفت به دنبال تحريم نفتي ايران، خود آمريكا هم با مشكل مواجه شود.

اين كارشناس مي‌گويد: تحت هر شرايطي ايران مي‌تواند نفت خود را بفروشد و در صورتي كه آمريكا موفق به كاهش حجم صادرات نفت ايران شود، تهران هم با ارائه پيشنهاد فروش نفت بيشتر به چين و هند كه همچنان جزو اقتصادهاي فعال و در حال رشد جهاني هستند، مي‌تواند اين كاهش حجم صادرات را جبران كند. تركيه هم مي‌تواند با بالا بردن حجم واردات نفت خود از ايران حتي بخشي از نفت خريداري شده از ايران را به اروپا بفروشد.‏

در همين حال وزير امورخارجه روسيه در واكنش به تصويب تحريم‌هاي جديد اتحاديه اروپا عليه نفت ايران تأكيد مي‌كند كه اين تحريم‌ها هيچ كمكي نمي‌كند و مسكو همچنان بر ازسرگيري گفت‌وگوها با ايران تأكيد دارد.‏

به گزارش فارس به نقل از خبرگزاري فرانسه، روسيه به دنبال تصويب تحريم‌هاي جديد اتحاديه اروپا عليه نفت ايران اعلام كرد: اين تحريم‌ها عليه ايران غيرسازنده است و تحريم‌هاي يكجانبه به حل موضوعات مطرح درباره برنامه هسته‌اي ايران هيچ كمكي نمي‌كند.

در همين حال شركت نفتي معروف بريتيش پتروليوم پس از لابي‌هاي گسترده موفق شد يك پروژه عظيم نفتي خود را از تحريم‌هاي اقتصادي وضع شده عليه ايران نجات دهد.‏

به گزارش خبرگزاري فارس به نقل از وال‌استريت ژورنال، برخي مقامات انگليس و اتحاديه اروپا موفق شده‌اند تعدادي از قانون‌گذاران آمريكايي را قانع كنند كه شركت معروف انگليسي «بريتيش پتروليوم» موسوم به ‏BP‏ از تحريم‌هاي اعمال شده عليه صنايع نفت و گاز ايران معاف شود.

بنابراين گزارش، ‏BP‏ در حال انجام پروژه‌اي به ارزش 20 ميليارد دلار در درياي خزر و در نزديكي سواحل جمهوري آذربايجان است كه با هدف كاهش وابستگي انرژي اروپا به روسيه در حال انجام است.

مقامات وزارت خارجه بريتانيا، اتحاديه اروپا و ‏BP‏ مي‌گويند كه در ماه دسامبر گذشته تلاش كرده‌اند تا از قانون‌گذاران آمريكايي تضمين بگيرند كه تحريم‌ها بر اين پروژه تاثير سو نخواهد داشت چرا كه شركت «نفتيران» داراي 10 درصد از سهام پروژه موسوم به «شاه دنيز 2» است. نفتيران يك شركت تحت پوشش وابسته به شركت نفت ملي ايران بوده و در سوئيس فعاليت مي‌كند. همچنين ‏BP‏ و شركت نروژي «استات‌اويل اي‌اس‌اي» هركدام در اين پروژه داراي 5/25 درصد سهام هستند.

به تصريح وال‌استريت ژورنال، اين تلاش گسترده ‏BP‏ براي خلاصي از تحريم‌هاي ضدايراني بيانگر يك تنگناست كه چگونه بر ايران بيشترين فشار وارد شود بدون اينكه اقتصاد اروپا به خطر بيفتد؟!

شنبه|ا|8|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 70]