پايان سه دهه مديريت پر حاشيه

واضح آرشیو وب فارسی:الف: پايان سه دهه مديريت پر حاشيه
۲۹ سال از تاسيس دانشگاه آزاد و فراز و نشيبهاي آن مي گذرد و اكنون پس از اتمام يك مديريت ۲۹ساله، باب تازه اي براي فعاليت هاي موثر و رشد و توسعه در عرصه آموزش عالي باز مي شود.

به گزارش مهر، تاريخچه تاسيس دانشگاه آزاد اسلامي همان گونه كه عبدالله جاسبي همواره در سخنراني هاي خود از آن به عنوان مهمترين سند تاسيس دانشگاه ياد مي كرد، بر اين نكته استوار است كه دانشگاه آزاد بعد از انقلاب در سال ۶۱ به وسيله آيت الله هاشمي رفسنجاني پيشنهاد شد و مورد موافقت امام (ره) قرار گرفت.

در آن زمان حضرت امام (ره) مبلغ يك ميليون تومان به عنوان بودجه در اختيار دانشگاه آزاد قرار دادند و دانشگاه كار خود را با يك ساختمان كوچك آغاز كرد اما اكنون پس از ۲۹ سال، هزاران ميليارد سرمايه و صدها هزار مترمربع ساختمان دانشگاهي در اختيار دارد.

اگرچه توسعه و اداره چنين مجموعه بزرگي زحمات فرواني را به دنبال داشته است اما برخي مسائل تكان دهنده كه در ماجراي تحقيق و تفحص از دانشگاه آزاد مشخص شد از نقاط تاريك مديريت سه دهه اي جاسبي بر دانشگاه آزاد حكايت دارد.

گسترش بي حساب و كتاب دانشگاه آزاد زمينه ساز مشكلات دانشگاه

گسترش بي حد و حصر و بي حساب و كتاب دانشگاه آزاد در رشته هاي تحصيلي، ساخت و سازها، جلب حمايت از ميانبرهاي قانوني و غيرقانوني، جلب حمايت به كمك ارائه امتيازات آموزشي و علمي از اركاني كه بايد در مسيرهاي قانونگذاري حركت مي كردند، زمينه ساز مشكلات بسياري براي بخش هايي از مديريت كشور شد.

انحراف از مسير آموزش عالي نتيجه عدم نظارت بر دانشگاه آزاد

سالهاي دهه ۶۰ و ۷۰ براي دانشگاه آزاد سالهاي توسعه كمي بود اما خريد زمين در شهرستانهاي دورافتاده، درس دادن كارشناسي ارشدها در دانشگاه، دعواي استادان دانشگاههاي دولتي و زير سئوال بردن نظام آموزشي جديد، گلايه هاي روز افزون از شهريه ها و عدم رسيدگي به وضعيت دانشجويان در شهرهاي دورافتاده، زمزمه هاي بسياري را ايجاد كرد كه دانشگاه آزاد از مسير نظام آموزش عالي منحرف شود.

همچنين در سالهاي دهه ۷۰ تشكل هاي دانشجويي به انتقاد از فضاي بسته دانشگاهي در دانشگاه آزاد و طولاني بودن رياست اين دانشگاه و عدم انتخابي بودن آن پرداختند.

دليل اصلي ادامه تحصيل دانشجويان در دانشگاه آزاد

هرچند اين انتقادات مجال بروز نمي يافت اما نشان دهنده اين موضوع بود كه اغلب دانشجويان اين دانشگاه نه به دليل انتخاب دانشگاه آزاد به عنوان يك دانشگاه برتر يا ويژه بلكه به دليل پذيرفته نشدن در دانشگاههاي دولتي، اين نظام آموزشي را براي ادامه تحصيلات عاليه انتخاب كرده بودند.

در همان سالها گزارشهايي جسته و گريخته در روزنامه هاي آن زمان درباره فسادهاي ناشي از وجود دانشگاه آزاد در شهرهاي كوچك كه گريبانگير خانواده ها شده بود، منتشر مي شد.

انتصابات فاميلي در دانشگاه آزاد

انتصابات فاميلي جاسبي در راس واحدهاي دانشگاه آزاد اسلامي ديگر به طنز بدل شده بود. همه مي دانستند كه رئيس يك واحد دانشگاهي يا بايد از بستگان جاسبي يا از بستگان همسر جاسبي باشد. اين انتصابات در حوزه هاي مديريتي هم ادامه داشت و نزديكان جاسبي مهمترين مسئوليت ها را برعهده گرفتند كه اين موضوع به شبهات در اين دانشگاه دامن مي زد.

در اين ميان گزارش هايي از خريد زمين در شهرستان ها به نفع دانشگاه و با قيمت هاي پايين شنيده مي شد، موضوعي كه از يك نجواي روزنامه اي به يك واقعيت در سخنان خود جاسبي بدل شد.

خريد زمين با قيمت پايين براي ساختن دانشگاه آزاد

جاسبي بارها در نشست معاونان خود تاكيد كرده است كه نيمي از زمين هاي دانشگاه آزاد سند مالكيت منگوله دار ندارند و از مديران عمراني خواست اسناد زمين ها را قطعي كنند تا مشكلي پيش نيايد. اما موضوع زمين هاي دانشگاه آزاد بعدها به مشكل اساسي تبديل شد و ابعاد تازه اي نظير زمين خواري در دهه ۸۰ را به وجود آورد. اين مورد، با انتشار فيلمي از تعدي به زمين هاي ساكنان منطقه حصارك پونك به اوج خود رسيد.

در آن زمان پرونده مناقشات هادوي - نخستين دادستان جمهوري اسلامي ايران و عبدالله جاسبي بر سر زمين هايي بالغ بر ۳۰۰ هزار مترمربع رسانه اي شد و نشان داد كه دانشگاه آزاد و جاسبي سابقه طولاني در اين گونه مناقشات دارند.

جاسبي در سوداي رياست جمهوري

جاسبي جزء معدود افرادي بود كه علاوه بر عضويت در حزب موتلفه اسلامي، رابطه بسيار خوبي با احزاب ديگر از جمله كارگزاران سازندگي داشت و در عين حال سعي مي كرد در ميان گرايش هاي مختلف سياسي در كشور حركت سينوسي (مواج) داشته باشد.

با اين وجود جاسبي تلاش مي كرد در برهه هاي زماني مهم در كشور بويژه زمان انتخابات، از امكانات دانشگاه آزاد و پتانسيل نيروي جوان و دانشجو براي تبليغات گرايش مورد علاقه خود استفاده كند. همچنين در جريان انتخابات رياست جمهوري ۸۸ و جريان فتنه پس از آن نيز مشخص شد كه دانشگاه آزاد و برخي مسئولين آن در جريان فتنه دست داشتند.

خود جاسبي نيز ۲ بار سوداي رياست جمهوري را در سر پروراند. جاسبي يكبار در سال ۷۲ به رقابت با هاشمي رفسنجاني و يكبار ديگر در سال ۸۰ در انتخابات رياست جمهوري به رقابت با سيدمحمدخاتمي پرداخت.

تهيه ۴۰ جلد گزارش تحقيق و تفحص از عملكرد دانشگاه آزاد

مهمترين موضوعات تخلفات دانشگاه آزاد در مجلس شوراي اسلامي دوره هفتم به تحقيق و تفحص رسيد. پرونده تحقيق و تفحص از دانشگاه آزاد اسلامي از سوي برخي نمايندگان مطرح شد و در نهايت پس از تهيه بيش از ۴۰ جلد گزارش، در مجلس قرائت نشد. اين در حالي بود كه نمايندگان تهيه كننده طرح تحقيق و تفحص معتقد بودند كه ساير نمايندگاني كه مانع خواندن اين گزارش در صحن علني مجلس شدند، به گونه اي وامدار دانشگاه آزاد بودند.

در گزارش تحقيق و تفحص از دانشگاه آزاد به اين نكته اشاره شده است كه جاسبى در جمع مديران اين دانشگاه مي گويد: اين همه به نمايندگان سرويس مى دهيم، متقابلاً ما بايد از حمايت نمايندگان برخوردار باشيم، اين طور نباشد كه جاده يك طرفه باشد و ما سرويس بدهيم اما از آن طرف ما چيزى نخواهيم.

ميز شلوغ جاسبي نتيجه وامداري برخي نمايندگان مجلس

اين موضوع كه برخي از نمايندگان معتقد بودند ميز جاسبي در روزهاي ملاقات سه شنبه ها در مجلس از ميز نمايندگان شلوغ تر بود، نكته مورد توجه اي است كه نشان مي دهد بسياري از نمايندگان به دليل تحصيل خود و يا فرزندانشان در دانشگاه آزاد، نقل و انتقال فرزندان و افراد خانواده از يك واحد به واحد ديگر، تخفيف هاي شهريه اي و يا ايجاد دانشگاه در شهرهايي كه آنها نمايندگي آن را برعهده داشتند، وام دار دانشگاه آزاد شده بودند.

جاسبي با اينكه در حرف از تحقيق و تفحص استقبال مي كرد اما در عمل تاكيد مي كرد كه دانشگاه آزاد موسسه اي غير دولتي است و نمايندگان نمي توانند در اين موسسه تحقيق كنند و در نامه اي رسمي مخالفت خود را اعلام كرده بود.

پاره اي از تخلفات دانشگاه آزاد در گزارش تحقيق و تفحص

گزارش تحقيق و تفحص به بخشهاي مختلفي تقسيم مي شود و بخش عمده اي از آن به تخلفات اداري و مالي دانشگاه آزاد اشاره مي كند.

پرونده فروش سئوالات كنكور دانشگاه آزاد در سال ۸۲، به كارگيري افرادي بدون داشتن صلاحيت علمي كافي به عنوان عضو هيئت علمي، تملك زمين ها و زدن برخي املاك دانشگاه به نام جاسبي، عدم تصويب هرساله شهريه، عدم نظارت بر عملكرد دانشگاه آزاد، ارائه مدارك تحصيلي به عناصري كه دستي در قدرت دارند، زمين خواري دانشگاه آزاد، دريافت بي ضابطه مجوز تاسيس رشته، تدريس دروس سطوح كارشناسي و كارشناسي ارشد از سوي مربيان آموزشي كه حداقل سابقه كاري را داشتند و ... تنها گوشه هاي كوچكي از اين تخلفات بود كه در گزارشهاي مختلف سازمان بازرسي كل كشور هم به آن اشاره شده بود. گزارش تحقيق و تفحص از دانشگاه آزاد در نهايت تهيه شد اما در صحن علني مجلس قرائت نشد كه از اين موضوع به عنوان نقطه تاريك مجلس هفتم ياد مي شود.

خرداد ۸۷، گزارش تحقيق و تفحص از قوه قضاييه در صحن علني مجلس قرائت شد كه در آن به پاره اي از تخلفات دانشگاه آزاد نيز مانند فروش سئوالات كنكور دانشگاه آزاد در سالهاي ۸۲ و ۸۳ اشاره شد.

آغاز كار دولت نهم و داستان شهريه دانشگاه آزاد در سفرهاي استاني

پس از آغاز به كار دولت نهم، رئيس جمهور چندين بار وضعيت شهريه هاي دانشگاه آزاد را در سفرهاي استاني مختلف مورد انتقاد قرار داد و در جمع دانشجويان دانشگاههاي ايلام نيز عنوان كرد كه اگر جاسبي شهريه دانشگاه آزاد را پائين نياورد، جريمه مي شود.

با اين وجود شايد طرح موضوع شهريه ها يكي از بهترين راه هاي فرار از پاسخگويي درباره كيفيت آموزش در دانشگاه آزاد و يا اشكالات مديريتي و همچنين تخلفات اداري و مالي را پيش روي جاسبي گشود. همه نگاه ها از تحقيق و تفحص، زمين هاي هادوي و مديريت پر اشكال، به سوي شهريه ها رفت و جالب تر اينكه ماجراي شهريه ها هم به فراموشي سپرده شد و روال عادي اخذ شهريه ها و افزايش درصدهاي سالانه در اين دانشگاه ادامه يافت.

تصميم ناگهاني براي وقف دانشگاه آزاد و پيامدهاي آن

اما تصميم ناگهاني هيئت موسس دانشگاه آزاد اسلامي در دي ماه سال ۸۸ مبني بر وقف اين دانشگاه، نشان داد كه مسئولان اين دانشگاه به موضوعي فراتر از تغييرات مديريتي فكر مي كنند و براي خروج از دايره نظارتي، نهادهاي قانوني نظارتي، راهي را به عنوان وقف پيدا كرده اند.

اما با نامه مقام معظم رهبري درباره وقف، اشكال وقف برشمرده و تاكيد شد كه علاوه بر اينكه وقف دانشگاه آزاد از لحاظ فقهي و حقوقي صحيح نيست، شوراي عالي انقلاب فرهنگي نيز بايد با توجه به ماهيت غيرخصوصي و غيردولتي دانشگاه آزاد اسلامي بندهاي ۵ و ۱۰ مصوبه جديد شورا درباره اساسنامه اين دانشگاه را مورد بررسي مجدد قرار داده و اصلاح كنند.

بازشدن راه فرار جاسبي با سياسي شدن فضاي برخورد با دانشگاه آزاد

با سياسي شدن فضاي برخورد با دانشگاه آزاد و دو قطبي شدن فضا، راه فرار براي جاسبي باز شد. جاسبي كه تا پيش از دولت نهم با دولت ها و روساي آنها مشكلي نداشت حال با چالشي مواجه شده بود كه سعي داشت با كمترين هزينه از آن عبور كند. عمل و عكس العمل رئيس دولت و رئيس دانشگاه آزاد فضا را به سمتي برده بود كه ديگر موضوع تخلفات و يا مشكلات آن كمتر ديده مي شد و برخورد با دانشگاه آزاد و جاسبي به اين دليل گذاشته مي شد كه چون رئيس دولت با وي مخالف است، با او برخورد مي كند كه اين موضوع خواسته دروني جاسبي هم بود.

اما با اين وجود، مخالفت ها و برخورد هاي لفظي در عمل جاي خود را به همكاري داده بود و بسياري از مديران حوزه آموزشي دولت نهم و دهم از ميان مديران دانشگاه آزاد انتخاب شده بودند. اين موضوع به گونه اي در اذهان متبادر مي شد كه موضوع دانشگاه آزاد و مشكلات آن مهم نيست بلكه تنها شخص جاسبي و نبودن وي براي دولت مهم است.

آغاز تغييرات اساسنامه دانشگاه آزاد در سال ۸۷

پس از آنكه موضوع تغييرات اساسنامه دانشگاه آزاد اسلامي در آبان ماه سال ۸۷ در شوراي عالي انقلاب فرهنگي مطرح شد، مسايل مربوط به مديريت در اصلاحيه اساسنامه اين دانشگاه مورد توجه قرار گرفت و شيوه انتخاب مديران و انتخاب هيئتهاي امناي دانشگاه، مورد تاكيد قرار گرفت.

در حالي كه دكتر محمدمهدي زاهدي وزير علوم، دولت نهم موضوع تغيير جاسبي از رياست دانشگاه آزاد اسلامي را رد مي كرد و معتقد بود تغيير رياست دانشگاه آزاد در شوراي عالي انقلاب فرهنگي مطرح نشده است. اما پس از اصلاح اوليه اساسنامه دانشگاه آزاد، نخستين موضوعي كه مطرح شد، تغيير رياست دانشگاه آزاد بود.

۱۳ ماه تا برگزاري جلسه براي تغيير رياست دانشگاه آزاد

اساسنامه دانشگاه آزاد آبان ۸۹ اصلاح شد و در شوراي عالي انقلاب فرهنگي به تصويب رسيد اما از آن زمان ۱۳ ماه گذشت تا اولين جلسه هيئت امناي دانشگاه آزاد براي تعيين رياست دانشگاه تشكيل شود.

جلسه ۳۰ آذر ۹۰ تشكيل شد اما تنها در آن، آيت الله هاشمي رفسنجاني به عنوان رئيس هيئت امناي دانشگاه آزاد انتخاب شد و تعيين رئيس به جلسه ۲۱ دي ماه ۹۰ موكول شد. جلسه اي كه تكليف رئيس بعدي دانشگاه آزاد را پس از تصدي گري ۲۹ ساله جاسبي مشخص كرد.

در اين جلسه به گفته دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي در آن فرهاد دانشجو كه از جانب هيأت امناي دانشگاه آزاد اسلامي براي تصدي رياست اين دانشگاه به شوراي عالي انقلاب فرهنگي معرفي شده بود با راي اعتماد قاطع اعضاي اين شورا، براي يك دوره چهار ساله به رياست دانشگاه آزاد منصوب شد.

ثبات مديريت يا ...

به گزارش خبرنگار مهر، پس از سال ۱۳۶۱ كه جاسبي از آن به عنوان سال پايه گذاري دانشگاه نام مي برد، شايد سال ۱۳۹۰ نيز بار ديگر در حافظه تاريخي دانشگاه آزاد حك شود. سالي كه دانشگاه آزاد در آن، دومين رئيس را در آغاز دهه چهارم فعاليت خود را شناخت.

ثبات مديريت اگر چه يكي از مزيت ها براي رشد و توسعه تلقي مي شود و براي دانشگاه آزاد نيز مي توانست فرصت بهتري را براي رشد فراهم آورد، اما از سوي ديگر طولاني شدن مديريت بدون ابزارهاي نظارتي ممكن است زمينه ساز به وجود آمدن فسادهاي مالي، اداري و ... در سيستم شود.

اگرچه مديريت جاسبي در دانشگاه آزاد به پايان رسيد اما افكار عمومي همچنان در انتظار بررسي اتهامات وارد شده به مديريت وقت دانشگاه هستند.

چهارشنبه|ا|28|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: الف]

[مشاهده در: www.alef.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 170]