نگاهي به ژانر كمدي در سينماي ايران

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نگاهي به ژانر كمدي در سينماي ايران
خبرگزاري فارس: دست‌اندركاران فرهنگي از يك سو با سينماي ضد فرهنگي، فرهنگ و اخلاق را در جامعه مورد هجوم قرار مي‌دهند و به نوعي خود زني مي‌كنند و از سوي ديگر مي‌خواهند با كارهاي فرهنگي، فرهنگ و اخلاق مورد هجمه را توسط دستگاه مسئول در جامعه خود اصلاح كرده و نوع مثبت آن را جايگزين كنند.

به گزارش گروه فضاي مجازي فارس به نقل از طلوع يزد http://tolueyazd.com/ جلب مخاطب و توجه به نيازهاي او هميشه يكي از دغدغه‌هاي رسانه‌هاي تصويري در تمام نقاط دنيا بوده است. به ويژه كه در حال حاضر رسانه‌هاي فراملي هم به وجود آمده‌اند و بسياري از رسانه‌ها به وسيله ابزار آلات جديد توانايي گسترش امواج خود در ديگر كشورها را دارند. رسانه‌هايي مانند سينما و تلويزيون كه هر كدام با جذابيتهاي خاص خود سعي در جلب نظر مخاطب خود دارند سعي مي كنند با استفاده از سوژه‌ها و ژانرهاي مختلف ذائقه هر نوع از مخاطبان خود را به گونه‌اي تحريك و به نيازهايش پاسخ دهند. درام، ملودرام، تراژدي و در نهايت طنز از اين نوع ژانرها هستند كه سريالها و فيلمهاي سينمايي در غالب آن دسته‌بندي مي شوند.

در اين بين شايد ژانر طنز نسبت به ديگر ژانرهاي توليدات تصويري از حساسيت بيشتر برخوردار باشد چرا كه هميشه تعريف از يك كمدي تصويري در هاله اي از ابهام بوده است اما در عين حال بسيار پرطرفدار و جذاب! به گونه‌اي كه در بسياري از كشورهاي صاحب هنر بسياري از علاقه‌مندان به محصولات تصويري از طرفداران هميشگي ژانر طنز هستند كه اين موضوع در مورد كشور ما هم صادق است به نوعي كه در چند سال گذشته چه در توليدات تلويزيوني و چه در توليدات سينمايي ژانر كمدي يكي از پرطرفدارترين سوژه هاي تصويري و پرفروش ترين آنها محسوب مي شود.

اما نكته مهمي كه در اين بين وجود دارد اين است كه آيا براي اين ژانر در كشور ما تعريف مشخصي ارائه گرديده است؛ چرا كه به دليل شرايط فرهنگي و ملي ما تعريفي كه از ازاين ژانر مي شود بايد با تعريفي كه از آن در كشورهاي غربي ارائه شده، متفاوت باشد. در اين ميان بايد به اين نكته توجه داشت كه يكي از پايه هاي مفهومي هنرهاي تصويري در هر كشوري توجه به بومي بودن و منطبق بودن با شرايط فرهنگي آن كشور است. برهمين اساس نمي‌توان توليدات طنز تصويري ما مانند كشورهاي غربي باشد؛ چرا كه تنها ملاك فيلمهاي طنز آنها خنداندن مخاطب است.

به گونه‌اي كه طنز در سينماي غرب به هر قيمتي بايد مخاطب را شاد كند و به همين دليل هم بسياري اوقات كميكهاي جنسي فوق العاده زشت و نا به هنجار و غيراخلاقي موضوعات كمدي‌هاي غربي را تشكيل مي‌دهد كه در اكثر اوقات مورد اعتراض بعضي خانواده هاي غربي قرار مي‌گيرد؛ چرا كه آنها به خوبي مي دانند چه تاثيرات وحشتناكي بر روحيه و رفتارهاي فرزندانشان و جامعه خواهد داشت.

وظيفه اي به نام دفاع نرم!

اما سوال مهم اينجاست كه در دنياي امروز كه اين فيلمها به آساني در كشور ما در اختيار نوجوانان ما به صورت غير قانوني قرار مي‌گيرد و به تدريج ممكن است باعث ايجاد تغييرات رفتاري در آنها شود، وظيفه سينما و تلويزيون ما در عرصه ژانر كميك چيست؟

آيا بايد براي جلب مخاطب خود ما هم مثل توليدات تصويري طنز در غرب به هر حربه‌اي متوسل شويم و از همه مسائل اخلاقي چشم پوشي كنيم و با بافتن مهملات كنار هم توليدات طنز بسازيم! يا اينكه با رويكردي منطقي و اصولي منطبق با فرهنگ خود طنزهاي اجتماعي قوي و پرمفهوم بسازيم كه حقيقتا تاكنون طنزي با اين ويژگي ها بسيار كم داشته‌ايم.

اگر بخواهيم رويكردي مانند طنزهاي غربي داشته باشيم مي‌توانيم به راحتي با استفاده از كلمات ركيك و حركت زشت در فيلمها مخاطب را بخندانيم اما ديگر نبايد انتظار داشته باشيم كه اين رفتارها در محصولات تصويري تبعات سوء در جامعه نداشته باشد؛ چرا كه طبق آمارهاي منتشر شده بيشترين مخاطبان طنز امروز محصولات تصويري نوجوانان وجوانان هستند كه بيشترين تاثير پذيري را از آن دارند.

هر چند كه در چند سال اخير طنزهاي مهمل و بيهوده وحتي گاهي اوقات ضدفرهنگي در عرصه سينما و تلويزيون يكه تازي كرده‌اند اما اگر مي‌خواهيم دست به كارهاي فرهنگي بزنيم بايد از همين امروز به فكر اصلاح باشيم.
چرا كه در اين چند سال فيلم‌هاي بيشمار طنزي كه ساخته شده است نه تنها مفهومي در برنداشته است بلكه به عنوان يك عنصر ضد فرهنگي نقش مهمي در ايجاد بي بند و باري فكري و كلامي در جامعه داشته‌اند. محصولاتي كه آنقدر بيشمار هستند كه نمي توان آنها را شمرد و هر روز به تعداد آنها افزوده مي شود.

خودزني فرهنگي براي هيچ !

دختر ميليونر، آتش بس، قلقلك، مادرزن سلام، ملودي و به تازگي بعد از ظهر سگي سگي و به تازگي ورود آقايان ممنوع از چند صد فيلمي است كه در اين چند سال به عنوان فيلم طنز در سينماي ما به نمايش در آمده‌اند.

فيلم‌هايي كه جز استفاده از چند واژه زشت و غير قابل تحمل و حركت‌هاي سبك و رفتارهاي بي‌معني چيزي براي نمايش نداشته اند. اما در كنار اينكه اين فيلمها بسياري سطحي و غير حرفه‌اي هستند نكته مهمتر تاثيرات بسيار بدي است كه اين فيلم‌ها روي رفتارهاي اجتماعي خواهند گذاشت.

اينكه در اكثر اين فيلمها به مسائلي مانند عشق و يا ازدواج بسيار سطحي و حقير پرداخته مي‌شود و به نوعي با دست مايه قرار دادن تمام مسائل سطحي و بي‌مورد سعي مي‌كنند به هر قيمتي مخاطب را بخنداند به طور قطع باورهاي ذهني مخاطب را آن چنان مخدوش مي‌كند كه با كارهاي فرهنگي پرهزينه تري قابل اصلاح است يعني در واقع ما از يك سو با سينماي ضد فرهنگي فرهنگ و اخلاق را در جامعه مورد هجوم قرار مي‌دهيم و به نوعي خود زني مي‌كنيم و از سوي ديگر مي‌خواهيم با كارهاي فرهنگي فرهنگ و اخلاق را در جامعه خود اصلاح كنيم و نوع مثبت آن را جايگزين كنيم!

به واقع بايد به اين نكته دقت داشته باشيم اگر امروز در سري فيلمهاي طنز هاليوودي كه در اصطلاح به آنها طنزهاي تينيجري گفته مي‌شود و نمونه هاي آنها هم زياد است، رفتارهاي نابه‌هنجار مي بينيم و يكي از اين نمونه‌ها را مي‌توان در سري فيلم‌هاي كيك آمريكايي مشاهده كرد كه در اين فيلم چيزي جز شوخي‌هاي جنسي نمي بينيد.

اين رويكرد به اين دليل است كه فرهنگ غرب اين موضوع را تاييد مي‌كند چرا كه هاليوود هميشه هم پاي فرهنگ خود پيش مي رود. اما آيا سينماي ما هم مانند هاليوود بر اساس فرهنگ خودمان فيلمهاي طنز مي سازد! فرهنگ آنها عرياني را نفي نمي‌كند و در واقع بي‌ادبي كلامي در فيلم‌هايشان شايد از سويي تناقضي با فرهنگشان نداشته باشد اما در سينماي طنز ما رويه‌اي به تازگي در حال باب شدن است كه نمي‌توان آن را مطابق با رويكردهاي يك جامعه ايراني-اسلامي دانست.

به عنوان مثال استفاده از كلمات فوق العاده عامي كه در كوچه و خيابانها به كار مي رود و استفاده از حركاتي كه در شان سينما نيست امروزه آفت سينماي طنز شده است. به گونه اي كه شايد رفتارهاي نمايش داده شده در برخي از اين فيلم‌ها را تنها ميتوان در بين قشر لمپن جامعه ديد. با اين اوصاف چگونه بايد انتظار داشته باشيم كه خانواده‌ها به سينما بياند و به تماشاي اين فيلمها بنشينند.

خانواده‌هايي كه در طول زندگي و تربيت فرزندان خود مي‌كوشند كه آنها را از تماشاي صحنه‌هاي زشت و يا به الفاظ ركيك دور نگه دارند و منع مي‌كنند حاضر نمي‌شوند فرزندان خود را به جايي بياورند كه در آن زبان تصوير تمام اين نكات زشت را به آنها مي آموزد. به ويژه كه در نسل جديد اين فيملها نشان دادن روابط ناهنجار دختر و پسر مايه اصلي قصه شده و به نوعي نمايشي زشت و افسار گسيخته را در پيش چشم جوانان به تصوير مي‌كشد به گونه اي كه بسياري از خانواده ها پس از تماشاي اين فيلمها به شدت به اين نوع سطحي نگري تصويري اعتراض كرده‌اند و از اينكه وقت خود را در پاي چنين فيلمهايي تلف كرده اند احساس پشيماني داشته اند.

تعريف طنز اجتماعي چيست؟

در اين بين بايد براي طنز چهارچوبهايي مشخص كرد تا هر كسي نتواند در اين عرصه به فعاليت بپردازد بلكه به طور واقع كساني وارد آن شوند كه بتوانند به صورت واقعي و درست به اصل ماجرا بپردازند و اين اصل ماجرا يعني ارائه طنزي كه پر از مفهوم باشد. به واقع سينماي طنز بايد به سمتي هدايت شود كه طنز در زير لايه هاي فيلم موج بزند و رساندن يك مفهوم و يا پيام در محتواي اصلي داستان قرار گيرد كه مي‌توان رگه هايي از اين نوع طنز را در فيلمهايي همچون كتاب قانون مشاهده كرد. فيلمي به كارگرداني مازيار ميري كه نشانه‌هايي هر چند كوچك از يك طنز نسبتا با مفهوم را درخود داشت.

اما به دليل اينكه ما مانند ديگر عرصه هاي هنري طنزپردازان فوق العاده قوي در كشور داريم مي توان خيلي بهتر از معدود نمونه هاي طنزي با هدفي كه تاكنون ساخته شده است بسازيم. تنها كافي است كه نظارت را در فيلم‌هاي فعلي بيشتر كنيم و حتي به بعضي از آنها اجازه نمايش ندهيم تا به تدريج طنزسازان واقعي كه در اين غوغاي طنز هاي سطحي به انزوا رفته‌اند وارد عرصه شوند تا بتوانند فيلمهاي طنز واقعي به مردم ارائه دهند. فيلم‌هاي طنزي كه در ژانرهاي مختلف مي‌توان ساخت. به ويژه ژانرهاي سياسي و اجتماعي كه حقيقتا فضاي فوق العاده‌اي براي كار دارند از سوي ديگر مسئولين هم بايد ظرفيت انتقادي خود را بالا ببرند تا مبادا با ساخت يك فيلم و به دليل انتقادات در آن برخوردي صورت گيرد كه اين موضوع باعث دلسردي طنز پردازان واقعي در سينما مي شود.
فضا را مهيا كنيم!

همچنين بايد فضايي فراهم شود كه سينماي طنزي كه اين طنزپردازان قصد فعاليت دارند به گونه‌اي شود كه فيلمها بفروشند. يعني مخاطب فيلمهاي طنز سطحي و مضحك و بي‌پايه را تحريم كند و به اين سوي روي آورد تا به تدريج به صورت اتوماتيك‌وار فيلم‌هاي بي محتوا از صحنه حذف شوند. بايد دقت كنيم كه فقر اجتماعي و شكاف طبقاتي امروز كه هر چند تلخ مي‌باشد اما مي توان با نگاهي اجتماعي با دست مايه‌هاي طنز به آن پرداخت و به راحتي در غالب طنز انتقادهايي را كه بايد مطرح شود را بيان كرد. در زمينه‌هاي اجتماعي آنقدر سوژه‌هاي ديگري هستند كه مي توان به آن پرداخت و دردي از جامعه را با فرهنگ سازي به وسيله طنز عميق درمان كرد. توقعات بالاي براي ازدواج، مسكن، دروغ هاي اجتماعي، بي‌اخلاقي اين‌ها همه سوژه‌هايي هستند كه مي‌توان از آنها فيلمهاي متعدد و قوي ساخت. تنها كافي است كه چشم ها را باز كرد و عميق به مسائل نگاه كرد.
انتهاي پيام/

دوشنبه|ا|26|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 286]