ديدگاه علما در باب اربعين

واضح آرشیو وب فارسی:باشگاه خبرنگاران جوان: ديدگاه علما در باب اربعين
علماي اعلام اتفاق دارند كه اربعين، روز بيستم ماه صفر است؛ و زيارت اربعين هم كه مأثور وارد شده و مثاب است، همان زيارت بيستم ماه صفر است.

باشگاه خبرنگاران-

شيخ طوسي ابوجعفر محمد بن حسن متوفي 460 در كتاب «التهذيب» صفحه‏ي 17 جلد 2 باب فضل زيارت الحسين «عليه‏السلام» مي‏نويسد:

اخبار وارده در زيارت مقيد به اوقات خاصه است كه از آن جمله روز عاشورا و روز بيستم ماه صفر است.

طبق روايت جابر بن عبدالله انصاري به عنوان اولين زائر

در «مصباح المتهجد» صفحه‏ي 551 در استحباب زيارت حسين روز اربعين كه بيستم ماه صفر است مي‏نويسد: روزي است كه جابر در اين روز به زيارت آمد.

و سيد ابن‏طاووس در «اقبال» و علامه‏ي حلي در «المنتهي» و علامه‏ي مجلسي در مزار بحار و شيخ يوسف بحراني در «حدائق» و حاجي نوري در «تحية الزائر» و شيخ عباس قمي در «مفاتيح»، همه از شيخ طوسي نقل كرده‏اند.

فقط شيخ بهائي در «توضيح المقاصد» مي‏نويسد:

اربعين حسين 19 ماه صفر مي‏ شود، و اين نظريه روي حساب دهم محرم است كه جزو عشره‏ي اول مي‏شود، و بايد چهلم جزو عشره‏ي دوم 19 باشد، و اين رأي اولل خلاف متعارف است، ثانيا ربطي به ثواب و زيارت مأثوره ندارد، چه همه ساله كه اختلاف حسابي در تمام و ناقص بودن نيست كه بگوئيم اگر ماه محرم 29 روز بوده، اربعين نوزده مي‏شود، و چهلم را از روز 11 محرم مي‏شمارند، چنانچه مجلسي از كفعمي در وجه تسميه‏ي زيارت اربعين در حديث حضرت عسكري «عليه‏السلام» مي‏نويسد: اربعين روز بيستم ماه صفر است كه چهل روز پس از عاشورا مي‏باشد، يعني چهلم شهادت حسين «عليه‏السلام» است، و اين همان روزي است كه جابر بن عبدالله انصاري براي زيارت قبر سيدالشهداء آمد و حديث نبوي را روايت كرد، و اول زائر قبر حسين در اولين اربعين بوده است

هر اربعين حسيني، قاصد حماسه نامي را، پيامدار استعلاي ايمان، نشانه‏اي از شكوه عشق، و برگ هميشه سبزي بر درخت هماره سرخ شهادت است. اربعين يك واژه نيست؛ كتابي قطور و پرماجراست. كتابي كه گذر زمان و حادثه‏هاي زمين، هرگز نمي‏تواند نوشته‏هاي آن را محو كند و البته كهنگي در آن راه ندارد. اربعين، هنرنامه مصوّر آرمان گرايي و حق ياوري است. اربعين، نشانه‏اي بر اعتلاي دين و بالندگي زمزمه‏هاي دعا و تلاوت قرآن در شب عاشوراي حسيني است. اربعين، صداي عدالت و صداقت، و شاخه‏هاي درخت آزادگي است كه از خاك كربلا روييده وتا ژرفاي روزها و روزگاران ريشه دوانيده است. اربعين، جويبار هميشه جاري و سرخ تاريخ، و جوشش چشمه‏هاي خون خداوند از چهار سوي عالَم است.
چله عارفانه تشيّع

عاشورا، روز شهادت حماسه سازان و اربعين، روز زيارت مرقد عاشورا سازان است. عاشورا، خروش خون حسين واربعين، پژواك اين فرياد ظلم شكن است. عاشورا و اربعين، نقطه ابتدا و انتهاي عشق نيست؛ بلكه چله عارفانه تشيع سرخ علوي است. عاشورا تا اربعين، نقطه اوج عشق حسيني است و در اين چهل روز، حسين عليه‏السلام تنها سخن محافل است تا در طول عمر انسان، بهانه بيداري و ظلم‏ستيزي باشد. عاشورا، زمانه خون و ايثار است و اربعين، بهانه تبليغ و پيمان. در عاشورا، حسين عليه‏السلام با تاريخْ سخن گفت و در اربعين، تاريخ پاي درس حسين عليه‏السلام نشست. عاشورا روز كشت «خون خدا» در كوير جامعه ظلم‏زده است و اربعين، آغاز برداشت نخستين ثمره آن. آري، اربعينْ فرصتي براي اعلام همبستگي با عاشوراست.
اهميت اربعين

گرامي داشت اربعين، تعظيم شعاير ديني و رمز پويايي هميشگي نهضت پربار حسيني و اعلام پاي‏بندي به مكتب سرخ عاشوراست. اگر پيشوايان معصوم ما به برگزاري مراسم عزاداري، نوحه خواني و مرثيه‏سرايي تأكيد بسيار داشته‏اند و اگر براي گرياندن و گريستن، زيارت كردن و نماز خواندن بر تربت امام حسين7 ثواب و فضيلت‏هاي فراواني بيان كرده‏اند، به دليل همين آثار بالنده معنوي و عاطفي است كه در روح مسلمانان آزاده بر جاي مي‏گذارد.
سرگذشت جاودانه

در آينه تاريخ، حوادثي ديده مي‏شود كه مثل يك حباب در خاطره‏ها مي‏تركد و گرد و غبار فراموشي مي‏پذيرد و به كلي از صفحه يادها محو مي‏شود. اما حوادثي نيز هست كه همانند موج، دامنه مي‏گيرد، گسترده مي‏شود و كران تاكران را در مي‏نوردد. چنين حادثه‏هايي، جاويد و بي‏مرگ است و هيچ سدّ و پرده‏اي را توان پوشاندن آنها نيست. يكي از اين سرگذشت‏هاي جاودانه، ياد بزرگ سردار دشت كربلا، حضرت حسين بن علي عليه‏السلام است كه با هر اربعين، حرمتي فزون‏تر مي‏يابد؛ زيرا گرامي داشت چهلمين روز شهادت آن پرچمدار بزرگ اسلام، زنده نگه داشتن ياد و خاطره او و پاسداري از ارزش‏هاي معنوي است. حتي در نخستين اربعين عاشوراي حسيني نيز، جابر بن عبداللّه‏ انصاري و عطيه عوفي، به زيارت تربت پاك سيدالشهداء رفتند و در سوگ آن عزيز گريستند و به عزاداري پرداختند. از آن پس، در اين روز، مراسم با شكوهي در كشورهاي مختلف برگزار مي‏شود تا شور و حماسه ديگري در تداوم عاشورا پديد آيد.
تأكيد بر زيارت امام حسين عليه‏السلام

اربعيناز مقدس‏ترين و با فضيلت‏ترين عبادت‏هايي كه در فرهنگ روايي اسلام به آن سفارش شده، زيارت اولياي الهي و امامان معصوم عليهم‏السلام است و در ميان آن بزرگواران، زيارت امام حسين عليه‏السلام اهميت ويژه‏اي دارد، به گونه‏اي كه براي زيارت هيچ يك از معصومان، اين اندازه سفارش نشده است. امام صادق عليه‏السلام به ابن بُكَير كه از ترس در راه زيارت امام حسين عليه‏السلام سخن مي‏گفت، فرمود: «آيا دوست نداري كه خداوند تو را در راه ما ترسان ببيند؟» از آن جا كه خداوند قلب‏هاي مردم را در گرو عشق به امام حسين عليه‏السلام نهاد و عشق، عاشق را به سر منزل دوست مي‏رساند، عاشقان حسين عليه‏السلام از نخستين اربعين، با وجود حاكميت بيداد اموي و انواع فشارهاي پنهان و آشكار، پاي در راه زيارت حضرت ابي عبداللّه‏ نهادند و تا به امروز، زيارت امام حسين عليه‏السلام به عنوان يك آرزوي هميشگي براي هر مرد و زن مسلمان بوده است.

زائر امام حسين عليه‏السلام در فراز عرش، هم سخن آفريدگارش مي‏ شود
آثار و بركات زيارت امام حسين عليه‏السلام

در روايات اسلامي، براي زيارت قبر سيدالشهداء، آثار و بركات زيادي نقل شده است؛ زيارتي كه در آن شناخت و تقرب وجود داشته باشد. از جمله علامه مجلسي رحمه‏الله در بحارالانوار، چنين آورده است:

1. خداوند خطاب به فرشتگان مقرّب نموده و مي‏فرمايد: «آيا زائران حسين را نمي‏بينيد كه چگونه با شور و شوق به زيارت او مي‏شتابند؟»

2. «زائر امام حسين عليه‏السلام در فراز عرش، هم سخن آفريدگارش مي‏شود».

3. «زائر امام حسين عليه‏السلام در بهشت به همسايگي پيامبر و خاندانش مفتخر و مهمان آنان مي‏گردد».

4. «زائر امام حسين عليه‏السلام به مقام فرشتگان گراميِ خدا ارتقاء مي‏يابد».
زيارت اربعين

از زيارت‏هايي كه در روايات اسلامي به عنوان علامت ايمان شمرده شده، زيارت اربعين امام حسين عليه‏السلام است. امام حسن عسكري عليه‏السلام در اين زمينه فرموده است: «پنج چيز علامت مؤمن است: 51 ركعت نماز در شبانه روز، زيارت اربعين، انگشتر در دست راست، بر خاك گذاشتن پيشاني و بلند گفتن بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم در نماز». زيارت نامه امام حسين عليه‏السلام در روز اربعين، از امام صادق عليه‏السلام و به وسيله صفوان جمّال نقل شده است. صفوان، ساكن كوفه و از راويان مورد اعتماد به شمار مي‏رود. او فردي پرهيزكار بود كه افتخار شاگردي امام كاظم عليه‏السلام را هم داشته است.
عطيه و زيارت مرقد امام حسين عليه‏السلام در اربعين

اربعين و زيارت امام حسين عليه‏السلام با نام دو تن عجين است. يكي از اين دو تن «عطية بن عوف كوفي» است كه در نخستين اربعين سيدالشهداء، به كربلا رفت و مرقد پاك آن حضرت را زيارت نمود. عطيه، اهل كوفه بود و در زمان خلافت اميرمؤمنان علي عليه‏السلام ديده به جهان گشود. از او نقل شده است: وقتي از مادر متولد شدم، پدرم مرا به كوفه نزد علي عليه‏السلام برد و عرض كرد: اين پسر به تازگي از مادر متولد شده، او را چه بنامم؟ امام فرموده بود: «هذا عَطيّة اللّه‏؛ اين هديه‏اي الهي است.» به همين مناسبت، مرا عطيه ناميدند. عطيه با «محمدبن اشعث» بر ضد «حجاج بن يوسف ثقفي» حاكم ظالم مدينه قيام كرد، ولي پس از شكست محمدبن اشعث، راهي فارس شد. وي از مردان مورد اعتماد است كه شيعه و سني از او روايت نقل كرده‏اند. عطيه هم‏چنين خطبه حضرت زهرا عليهاالسلام را در مورد غصب فدك از عبداللّه‏ بن حسن شنيده و آن را نقل كرده است.
جابربن عبداللّه‏ انصاري و زيارت اربعين

آن زمان كه سر پاك امام حسين عليه‏السلام بر نيزه رفت و اهل بيت او به اسارت برده شدند، عشق حضور در كربلا و زيارت مرقد مطهر امام حسين عليه‏السلام براي عاشقانش، آرزويي دست نيافتني به نظر مي‏رسيد؛ زيرا دستگاه ستم اموي، چنان پرده سياه خود را برجهان اسلام گسترده بود كه كسي باور نمي‏كرد بتوان اين پرده نفاق را دريد و خود را به زيارت سرور شهيدان عالم رساند. اما آتش محبت حسين عليه‏السلام چنان در قلب‏هاي مؤمنان فروزان بود كه هيچ گاه نتوانستند آن را خاموش كنند. آري، همين محبت بود كه انسان‏هاي دلباخته را به سوي كربلا كشاند و هنوز يك اربعين بيشتر از شهادت او نگذشته بود كه عشق حسيني، پاي جابربن عبداللّه‏ انصاري را براي رفتن استوار ساخته، شوق ديدارو زيارت امام حسين عليه‏السلام او را حركت داد. جابر وقتي خود را به كنار فرات رسانيد، در آن غسل كرد تا پاك و مطهر شود، آن گاه به سوي قبر مطهر اباعبداللّه‏ الحسين عليه‏السلام حركت كرد. او وقتي دست خود را روي قبر شريف حضرت نهاد، فريادي زد و از هوش رفت. بعد از آن كه به هوش آمد، سه بار گفت: يا حسين! و سپس شروع به خواندن زيارت كرد.

زائر امام حسين عليه‏السلام به مقام فرشتگان گراميِ خدا ارتقاء مي‏يابد
ورود اهل بيت در اربعين اول

بدون ترديدي اهل بيت بعد از واقعه عاشورا، به زيارت اباعبداللّه‏ عليه‏السلام مشرف شدند. اما بين تاريخ‏نگاران درباره تاريخ اين جريان، اختلاف نظر وجود دارد. گروهي از آن‏ها، اربعين اول و برخي نيز اربعين سال بعد، را زمان ورود اهل بيت به كربلا مي‏دانند. از جمله افرادي كه ورود اهل بيت را در اربعين اول تأييد مي‏كند، سيد بن طاووس است. وي در كتاب اللهوف مي‏نويسد: وقتي زنان و فرزندان حسين عليه‏السلام از شام برگشته و به سرزمين عراق رسيدند، به راهنماي قافله گفتند: «ما را از كربلا ببر». وقتي به كربلا رسيدند، جابربن عبداللّه‏ انصاري و جمعي از بني هاشم و مرداني از اولاد پيغمبر صلي‏الله‏عليه‏و‏آله را ديدند كه براي زيارت مرقد مطهر حسين عليه‏السلام آمده‏اند. پس همگي در يك زمان در آن سرزمين گرد آمدند.
مبارزه حضرت زينب عليهاالسلام و امام سجاد عليه‏السلام

وقتي خبر شهادت امام حسين عليه‏السلام و اسارت اهل بيت آن حضرت به گوش يزيد مي‏رسد، لبخند پيروزي بر لبانش مي‏نشيند و گمان مي‏كند كه با شهادت فرزند پيامبر گرامي اسلام و اسارت خاندانش، شكوه و اقتدار او افزون‏تر مي‏شود و دشمنان حكومتش بيش از پيش بيمناك مي‏گردند. از اين رو، هنگام ورود كاروان اسرا به شام، جشن با شكوهي به شكرانه بزرگ‏ترين پيروزي نظامي ـ سياسي‏اش، برگزار مي‏كند. اما برخلاف تصور او، اسيران كربلا و به ويژه حضرت زينب عليهاالسلام و امام سجاد عليه‏السلام گاه با سوگواري، زماني با تبليغ، گاهي با افشاگري و گاه با منطق و استدلال و سخنان حكمت‏آميز، چنان هيبت او را شكستند كه طولي نكشيد يزيد به درماندگي و ناتواني خود اعتراف كرد.
شكوه كاروان كوچك

اگر شكوه كاروان كوچك اسرا در برابر نگاه‏ها، تحقيرها و شماتت‏هاي انبوه دشمن بشكند، دور از انتظار نخواهد بود و اگر زنان و كودكان از ترس قساوت و بي‏رحمي دژخيمان به زاري و التماس بيفتند، جاي شگفتي نيست. اما اسيران كربلا، عزت وآزادگي را در مكتب علي و حسين عليهماالسلام آموخته بودند و نه تنها تحقيرها، توهين‏ها، تهديدها و سختي‏ها اندكي از صلابت و شكوه آنان نكاست، كه با اقتدار تمام در برابر يزيد و ابن زياد ايستادند و غرور آنان را با منطق و استدلال در هم شكستند و مُهر ننگ و نفرين ابدي را بر پيشاني شان كوبيدند.
منبع: عبداللطيف نظري، نشريه گلبرگ، شماره 61

شنبه|ا|24|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: باشگاه خبرنگاران جوان]

[مشاهده در: www.yjc.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 138]