آبزي پروري در ايران و جهان

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: آبزي پروري در ايران و جهان

سازمان خواربار جهاني (فائو ) پيش بيني كرد آبزي پروري در سال 2012 ميلادي به عنوان منبع پروتئين حيواني قادر است بيش از 50 درصد ماهي مصرفي جهان را تامين و فراهم كند.‏ به گزارش ايرنا، در گزارش جهاني آبزي پروري فائو در سال 2010، آمده است: در فاصله سال‌هاي 2000 تا 2008 ميلادي توليد ماهي از طريق آبزي پروري حدود 60 درصد رشد داشته و اين ميزان از 4/32 ميليون به 5/52 ميليون تن رسيده است. ‏

با توجه به كاهش توليدات ناشي از صيد اكوسيستم‌هاي آبي و افزايش جمعيت جهان، در آينده براي پاسخگويي به نياز رو به رشد براي تامين غذاي دريايي سالم، آبزي پروري به عنوان يكي از بزرگترين توانمندي‌هاي بالقوه براي توليد بيشتر ماهي مطرح است. ‏

رشد آبزي پروري در حجم و ارزش، نقش مهمي در كاهش فقر و بهبود امنيت غذايي در بسياري از نقاط جهان دارد اين درحالي است كه آبزي پروري به طور مساوي در تمامي نقاط جهان رشد نيافته است. ‏

براساس گزارش فائو، تفاوت‌هاي مشخصي در سطوح توليد، تركيب گونه‌ها و سيستم‌هاي پرورش در داخل كشورها و از كشوري به كشور ديگر وجود دارد. ‏

هم اكنون تعداد كشورهاي آبزي پروري در جهان 15 كشور است كه 11 كشور از اين تعداد در منطقه آسيا و اقيانوس آرام قرار دارند. ‏

در سال 2008 ميلادي 1/89 درصد ماهي مصرفي جهان توسط آسيا و اقيانوس آرام توليد شد كه 3/62 درصد آن سهم كشور چين بوده است. ‏

بنابراين گزارش، كشورهاي اندكي توليدكنندگان بزرگ برخي گونه‌هاي ماهي همچون كپور ماهيان ( چين،) ميگو (چين، تايلند، ويتنام، اندونزي ) و ماهي آزاد، (پرو، نروژ و شيلي) هستند. ‏

از نقطه نظر سيستم توليد، سيستم‌هاي متراكم بيشتر در شمال آمريكا و سيستم‌هاي پيشرفته آبزي پروري در اروپا و آمريكاي لاتين به كار مي‌رود. ‏

مناطق آسيا و اقيانوس آرام، با وجود تحولات عمده فني، توليدكنندگان تجاري در مقياس كوچك ستون فقرات اين بخش بوده و منطقه آفريقا هم جزو توليدكنندگان و كارآفرينان در مقياس كوچك و متوسط به شمار مي‌آيند. ‏

بخش عمده توليد كنندگان در مقياس تجاري و صنعتي در آمريكاي لاتين متمركز هستند با اين وجود اين منطقه توانمندي توليد در مقياس كوچك را هم دارد. ‏

در حالي كه تقاضا براي توليدات آبزي پروري همچنان رو به افزايش است، دغدغه‌هاي مصرف كنندگان براي توجه بيشتر به كيفيت، ايمني و سلامت محصولات توليدي و رفاه در مناطق مختلف دنيا به چشم مي‌خورد. ‏

بنابراين، ايمني مواد غذايي، رديابي، صدور گواهينامه و اكوليبلينگ(درج برچسب فرآوري ماهي براي اطمينان مصرف‌كننده) و غيره اهميت فزاينده‌اي پيدا كرده و در اولويت برنامه‌هاي دولت‌ها قرار گرفته است. ‏

براساس گزارش فائو بخش توليد براي مقابله با چالش‌هاي موجود بايد آماده كمك رساني به توليدكنندگان خرد و ساماندهي آنها در اتحاديه‌ها از طريق ترويج شيوه‌هاي مديريتي باشد. ‏

دستيابي به آبزي پروري جهاني با هدف دراز مدت پايداري اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي به طور عمده بستگي به ادامه تعهدات دولت‌ها به ارايه خدمت و حمايت از اين بخش در يك چارچوب مناسب و تعريف شده دارد. ‏ ناگفته نماند آبزي پروري، سريعترين منبع پرورش پروتئين حيواني جهان است و در زمان حاضر تقريباً نيمي از مصرف ماهي جهان را تامين مي‌كند.‏ يك گزارش (فائو)، در مورد آبزي پروري جهان در سال 2010 نشان مي‌دهد كه توليد جهاني ماهي از طريق آبزي‌پروري بين سالهاي 2000 تا 2008 بيش از 60 درصد رشد كرده و از 4/32 ميليون تن به 5/52 ميليون تن رسيده است. ‏

در اين گزارش پيش بيني شده است در سال 2012 بيش از 50 درصد مصرف ماهي جهان از طريق آبزي پروري تامين شود. ‏

با توجه به ركود صنعت ماهيگيري و افزايش جمعيت، آبزي پروري به عنوان صنعتي كه بيشترين پتانسيل را براي توليد ماهي و پاسخ به تقاضاي در حال رشد غذاي دريايي با كيفيت و سالم دارد، شناخته مي‌شود. ‏

براساس تقسيم بندي قاره‌اي قاره آسيا با 8/88 درصد در رتبه اول، امريكا با 6/4 درصد، اروپا 5/4 درصد، افريقا 8/1 و اقيانوسيه با 3/0 درصد در رتبه‌هاي بعدي آبزي‌پروري قرار دارند.

همچنين براساس نوع توليدات گونه‌هاي پرورشي، بيشترين سهم از محل توليدات آبزي پرورشي مربوط به ماهيان آب شيرين با 2/41 درصد بوده و پس از آن سخت پوستان با 1/23 درصد و مايهان دريايي با 7/6 قرار گرفته‌اند. ‏ بايد اشاره داشت: در ايران كل توليد آبزيان پارسال حدود 580 هزار تن بوده كه حدود 250 هزار تن آن از محل آبزي پروري است.

در اين بين ماهيان گرم آبي حدود 120 هزار تن، ماهيان سردآبي 90 هزار تن و ميگو و ساير آبزيان 40 هزار تن از به خود اختصاص داده‌اند.

مريم فلاحي رئيس پژوهشكده آبزي‌پروري آبهاي داخلي مي‌گويد: پرورش ماهيان بومي سازگار با محيط بهترين انتخاب براي آبزي‌پروري است و علاوه بر توليد پروتئين، موجب حفاظت از گونه‌هاي بومي هم مي‌شود.

وي با اشاره به سابقه‌آبزي پروري در جهان مي‌افزايد: با ثابت ماندن ميزان توليد از طريق صيد و صيادي در جهان (ميزان 90 ميليون تن)، توجه به آبزي پروري و كشاورزي براي تامين نيازهاي پروتئيني جوامع بشري بيشتر شده است.

به گفته وي استفاده از پهنه‌هاي منابع آبي، درياچه‌هاي آب شيرين و شور، آب پشت سدها، درياها و اقيانوس‌ها كه امكان پرورش آبزيان را دارند و استفاده از فنون مختلف براي افزايش توليد انواع آبزيان در جهان دنبال مي‌شود.

در اين زمينه رئيس سازمان شيلات‎ ‎ايران مي‌گويد: آبزي‌پروري در سال جاري نسبت به سال قبل حداقل 50 درصد افزايش‏‎ ‎مي‌يابد. ‎

غلامرضا رازقي معاون وزير جهاد كشاورزي ضمن ابراز اميدواري‎ ‎از اينكه توليدات آبزيان از برنامه جلوتر خواهد بود، مي‌گويد: امسال 50 درصد بر‏‎ ‎ميزان توليدات آبزيان افزوده مي‌شود تا بتوانيم سال آينده توليد را به 100 درصد‏‎ ‎(دوبرابر) برسانيم. هم‌چنين در برنامه پنجم توسعه آبزي‌پروري چهار برابر خواهد‎ ‎شد. ‎وي با اشاره به توليد فعلي 660 هزار تني آبزيان در‏‎ ‎كشور مي‌افزايد: براي پيشبرد بخش كشاورزي بايد از تئوري به عمل شاهد پيشرفت قابل توجهي‎ ‎باشيم، چراكه ظرفيت و استعداد بيشتري در توليد داريم؛ با وجود آب‌هاي داخلي، 2700 كيلومتر ساحل و ديگر پتانسيل‌هاي موجود در كشور براي آبزي‌پروري نسبت به‏‎ ‎ميزان توليد جهاني بايد افزايش يابد‏. ‎

معاون وزير جهاد كشاورزي با وعده افق روشن در بخش‎ ‎آبزي‌پروري، تصريح مي‌كند: با توجه به اين‌كه در آب‌هاي داخلي به ويژه مزارع ظرفيت بالايي‎ ‎داريم، مي‌توان در مزارع با ايجاد استخرهاي پرورش ماهي، علاوه بر توليدات گياهي و‎ ‎باغي، آبزي‌پروري هم داشته باشيم كه هم باعث افزايش درآمد و هم توليد مي‌شود. ‎

بايد خاطر نشان كرد: صنعت آبزي پروري سردآبي ايران در 10 سال اخير رشد قابل توجهي داشته به نحوي كه سال 2009 مقام نخست جهان در زمينه توليد قزل‌آلاي آب شيرين را به خود اختصاص داد.

دكتر مرتضي عليزاده محقق موسسه تحقيقات شيلات ايران با اشاره به توليد 9000 تن ماهي سردآبي در سال 1379 مي‌گويد: اين مقدار در سال 1389به عنوان سال اول برنامه پنجم به 91 هزار و 200 تن رسيد. ‏

وي پيش بيني مي‌كند؛ تا پايان برنامه پنجم مقدار توليد ماهيان پرورشي سردآبي كشور به حدود 150 هزار تن برسد. ‏

بر اساس آمار فائو، ميزان توليد آزاد ماهيان پرورشي جهان به عنوان عمده‌ترين ماهيان سرد آبي پرورشي در سال 2009بيش از 2 ميليون و 395 هزار تن بود كه ايران در همين سال با 73 هزار و 642 تن توليد 07/3 درصد از كل آزاد ماهيان پرورشي را توليد كرد. ‏

وي تصريح مي‌كند: ميانگين وزن برداشت قزل‌آلا در سال حدود367 گرم بوده كه انتظار مي‌رود تا پايان سال 1392به حداقل 400 گرم برسد. ‏

به گفته وي همچنين ميزان توليد متوسط در واحد سطح مزارع قزل آلا در سال 1385 حدود 7/22 كيلوگرم بوده كه اين مقدار در سال 1389 به حدود 1/26 كيلوگرم رسيده است. ‏

عليزاده خاطرنشان مي‌كند: بهبود شاخص‌هاي توليد نه فقط به واسطه توسعه توانمندي‌هاي فني و تكنولوژيكي بلكه عمدتا ناشي از ظرفيت‌هاي مناسب آبزي پروري سردآبي در كشور بوده است. ‏

با توجه به بررسي‌هاي انجام گرفته، صنعت آبزي پروري سردآبي كشور با دو چالش اصلي شامل پايين بودن كارايي و بالا بودن هزينه توليد در مزارع تكثير و پرورش مواجه است. ‏

وي همچنين عواملي نظير اختلالات ژنتيكي، واردات بي رويه تخم ماهي از كشورهاي مختلف، شيوع انواع بيماري‌ها و آلودگي‌ها در اثر رعايت‌نكردن اصول پيشگيري و بهداشتي، توسعه آلودگي‌هاي زيست محيطي در منابع آبي و استفاده‌نكردن بهينه از ظرفيت توليد سيستم‌هاي موجود پرورشي، كيفيت پايين مواد اوليه خوراك، ناكارآمدي سيستم‌هاي بانكي و بيمه‌اي در ارائه خدمات به توليد كنندگان را از جمله مشكلات موجود ذكر مي‌كند. ‏

در همين زمينه حسن آقازاده يكي از پرورش‌دهندگان ماهي‎ هم مي‌گويد: علي‌رغم اين‌كه بدون هيچ‌گونه سرمايه‌گذاري دولتي، اين‎ ‎بخش يكي از مهم‌ترين پروتئين‌هاي مصرفي كشور را توليد مي‌كند، صادرات و ارز‌آوري‎ ‎بالايي دارد، ماهي‌هاي پرورشي ايران را با نام و برند ايراني و كيفيت مرغوب به‏‎ ‎بازار‌هاي جهاني عرضه مي‌كنند به دليل بروز مشكلات توليدي اين مزيت از‎ ‎توليد‌كنندگان گرفته شده است.‎

وي مي‌گويد: با وجود اجراي اصل 44 قانون‏‎ ‎اساسي، 10 سال است كه نهادهاي توليد اين بخش فقط بايد از سوي وزارت كشاورزي تامين‏‎ ‎شود و واردات و حمل و نقل آن ممنوع است، چراكه نهادهاي توليد جزو كالاهاي‎ ‎تعزيراتي محسوب مي‌شوند و مجوز واردات و حمل و نقل آن تنها به وزارت كشاورزي داده‎ ‎شده است و نمي‌گذارند توليد‌كنندگان از بازار آزاد نهادهاي خود را تهيه كنند. ‎

يكي ديگر از پرورش‌دهندگان ماهي در استان‎ ‎خوزستان هم درباره مشكلات توليد مي‌گويد: مزيت‌هاي توليد به دليل‎ ‎بي‌مهري و بي‌توجهي مسئولان در حال از بين‌رفتن است؛ مسئولاني كه اعتقادي به‎ ‎آبزي‌پروري ندارند و قدر آن را نمي‌دانند كه از نوارهاي ساحلي و مرزي و در زمين‌هاي‎ ‎غيرقابل كشت پروتئين‌ توليد مي‌كنند و در شهرهاي فقير اشتغالزايي دارند اما قدر اين‎ ‎توليد و سرمايه‌گذاري‌ها را نمي‌دانند و با سياست‌هاي نادرست، سهل‌انگاري و‎ ‎بروكراسي‌هاي اداري به توليد ضربه مي‌زنند و توليد‌كنندگان را از توليد سرد و‎ ‎بي‌انگيزه مي‌كنند.‎

وي تصريح مي‌كند: متاسفانه شرايط توليد به‎ ‎قدري سخت شده است كه وقتي اسم توليد را مي‌شنويم، جانمان به لرزه مي‌افتد، چرا كه هميشه‎ ‎سرمايه‌هايمان از دست رفته است و سود توليدات علاوه بر زحمات فراوان نصف سود بانكي‎ ‎هم نيست. لذا با اين شرايط نه تنها افراد جديد وارد توليد نمي‌شوند، بلكه كساني هم‎ ‎كه سرمايه‌گذاري كرده و در توليد هستند، مي‌خواهند توليد و پرورش را رها كنند‎.

يکشنبه|ا|11|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 160]