واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اقتصاد > انرژی - در سالهای اخیر تلاشی به عمل آمد تا مرزهای مشترک قطر و عربستان دوباره ترسیم شود. هدف این بود تا سه ضلعی که در سرزمین عربستان واقع و امارات مدعی آن است، اصلاح شود تا قطر از راه خشکی با امارات ارتباط یابد. اما این ایده به دلیل مخالفتهای عربستان عملی نشد و در نتیجه امید ارتباط زمینی مستقیم میان امارات متحده عربی و قطر بر باد رفت. عربستان همچنین با اجازه ساخت پل بر فراز آبهایش، به نحوی که قطر و امارات را به یکدیگر پیوند دهد، موافقت نکرد. عربستان در برهه زمانی دیگری، به گونهای ناموفق، کوشید مانع ساخت خط لوله «پروژه دلفین انرژی» شود. این خط لوله از بستر دریا عبور میکند و میدان گازی عظیم قطر موسوم به میدان شمالی را به امارات متحده عربی متصل میسازد. ریاض همچنین با مخالفت با عبور یک خط لوله از خاک کشورش، مانع تحقق توافق گازی قطر و کویت شد و به این ترتیب کویت را مجبور کرد به منظور تأمین نیاز فزایندهاش به گاز، برای دریافت گاز مایع شده - که نخستین محموله آن در ماه گذشته (آگوست) از استرالیا دریافت شد - یک پایانه شناور الانجی بسازد. روابط عربستان سعودی و قطر حدود یک دهه با تنش همراه بوده است. علت تیرگی روابط عمدتاً شبکه تلویزیونی الجزیره قطر است که از نظر ریاض اخبار ضد عربستان را پوشش میدهد. اختلافهای دیپلماتیک، روابط میان دو کشور عضو اوپک را تیره کرد و برای رابطه با سایر اعضای شورای همکاری خلیج فارس پیامدهای گستردهتری داشت. این اختلافها در شرایطی است که کشورهای عرب منطقه در تلاشند تا یک پول واحد و یک شبکه برق مشترک راهاندازی کنند. گرم شدن روابط سیاسیاما یخ روابط دوحه و ریاض در ماههای اخیر در حال باز شدن بوده است. اخیراً مقالهای در سایت خبرگزاری رسمی عربستان انتشار یافت که در آن شیخ حمد آل ثانی به دلیل «رهبری خردمندانه»اش و اجرای سیاستهایی که به قطر اجازه داده است به بزرگترین صادرکننده الانجی جهان تبدیل شود، مورد ستایش قرار گرفت. دو کشور اوایل سال جاری در مورد بازترسیم مرزهای مشترک به توافق رسیدند، توافقی که به عقیده برخی تحلیلگران میتواند پیامدهای اقتصادی گستردهتری داشته باشد. شرکت قطر در نشستی که چندی پیش در استانبول برگزار شد از یکسو و پیامدهای نزدیکی دوباره روابط عربستان و قطر در کانون توجه قرار گرفته است. روز 17 آگوست (26 مرداد) ترکیه و قطر توافقنامه گستردهای در زمینه نفت و گاز شامل امکان ساخت خط لولهای که گاز قطر را به ترکیه انتقال دهد، امضا کردند. همچنین دو کشور توافق کردند صادرات الانجی قطر به ترکیه را، به عنوان مسیری برای انتقال آن به اروپا، بررسی کنند. چند هفته پیش از آن، کمیسر انرژی اتحادیه اروپا، آندریاس پیه بالگز، احتمال عرضه گاز قطر به اروپا از طریق خط لوله را مطرح کرده بود. وی گفته بود در حالی که امروزه تنها گزینه واردات گاز از قطر به صورت الانجی است اما دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم نمیتوان گاز قطر را از طریق خط لوله دریافت کرد. کمیسر اتحادیه اروپا همچنین به یک شبکه خط لوله گاز منطقهای در منطقه خلیج فارس اشاره کرد که هنوز عملی نشده است. اما مدتی طول خواهد کشید تا ملاحظات سیاسی کنار گذارده شده و این امکان ایجاد شود که یک شبکه خط لوله سراسری در منطقه خلیج فارس بتواند گاز قطر و در نهایت گاز ایران را، به همسایگان غنی از نفت خود، که از نظر گاز نسبتاً فقیر هستند، انتقال دهد. اگر چه وضعیت نامطلوب کنونی بازار الانجی میتواند گزینه بررسی صدور گاز از طریق خط لوله را توجیه کند - جدای از این که قطریها بهرهبرداری بیشتر از میدان شمالی را متوقف کردهاند - با فرض این که قطر احداث چنین خط لولهای را جدی بگیرد باز هم این سؤال مطرح است که خط لوله از کدام مسیر عبور خواهد کرد؟ همه راهها به سوریه میرسدحل و فصل اخیر اختلافهای مرزی قطر با عربستان تنها ممکن است این امکان را فراهم سازد که خط لوله برای رسیدن به اروپا ابتدا از خاک عربستان عبور کند. این خط لوله سپس میتواند وارد اردن شود و با خط لوله گاز عربی، که قرار است به ترکیه امتداد یابد، متصل و در نهایت گاز قطر را به اروپا انتقال دهد. اما نمیتوان سوریه را فراموش کرد زیرا این خط لوله قبل از این که به ترکیه برسد، باید از سوریه نیز عبور کند. موضوع به میزان زیادی به روابط دمشق و ریاض بستگی خواهد داشت و این که بهبود روابط عربستان و قطر چه مدت پایدار خواهد ماند. اما حتی اگر روابط سوریه و عربستان حسنه باشد این سؤال به قوت خود باقی است که روابط قطر با رژیم بعثی حاکم بر سوریه چگونه خواهد بود؟ پروژههای خط لوله در منطقه قربانی مشاجرات بیپایان بودهاند. در چند سال گذشته کویت با قطر و ایران و نیز با عراق در باره خط لوله گاز گفتوگوهایی داشته است که همگی به شکست انجامیدهاند. اختلاف ایران و شرکت کرسنت پترولیوم امارات در زمینه گاز قرار است در دادگاههای بینالمللی رسیدگی شود. عراق و ایران که در مورد احتمال ایجاد یک خط لوله در امتداد شطالعرب (اروند رود) مذاکره کرده بودند، اخیراً در مورد آن سخنی به میان نیاوردهاند. بحرین نیز به دلیل مشاجرات مربوط به دوران پس از استعمار، مشاجراتی که عمدتاً به بحث شیعی - سنی مربوط میشود، نتوانسته است از طریق خط لوله از قطر و سپس ایران گاز دریافت دارد. سیاست در خاورمیانه، پروژههای خطوط لوله گاز را در منطقه با شکست روبهرو کرده است؛ هر چند که این خطوط لوله در مقایسه با آن چه که پیه بالگز در نظر دارد؛ کمتر جاهطلبانهاند و مسیرهای آنان کوتاهتر است. اما در مورد نقش ایران چطور؟ ایران که به عنوان گزینهای برای انتقال نفت حوزه خزر به بازارهای جهانی، درکنار گزینه احداث خط لوله نفت باکو - تفلیس - چیحان، نادیده گرفته شد، در صورتی که از پروژه نابوکو مشارکت نداشته باشد، برای صدور گاز به بازارهای اروپایی طرحهای خاص خود را دارد. بهعلاوه ایران در حال حاضر واردکننده خالص گاز است و از اینرو با ایفای نقش به عنوان یک عرضهکننده عمده گاز، خواه به صورت الانجی یا از طریق خط لوله، چند سالی فاصله دارد. قطر گاز دارد اما در مورد حفر چاههای بیشتر در میدان گازی شمالی، که ادامه میدان گازی پارس جنوبی ایران است، تردید دارد. این کشور در حال حاضر در حال انجام مطالعهای در مورد ذخایر این میدان گازی است و اعلام کرده است که قصد ندارد در برنامه توقف بهرهبرداری بیشتر از این میدان به فوریت تجدیدنظر کند. این کشور پیش از این از طریق قراردادهای طولانیمدت در زمینه الانجی، گاز خود را به سه قاره جهان صادر میکند. از سوی دیگر عربستان سعودی با وجود افزایش تولید از میدانهای غیر همراه، در حال حاضر برنامهای برای صدور گاز ندارد. این در حالی است که امارات برای تأمین تقاضای فزاینده هفت امیرنشین خود، به گاز اضافی که عربستان تولید میکند نیازمند است. نشریه پلاتس (آگوست 2009)
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 144]