واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: بین الملل > اروپا - خبر آنلاین در گفتگو با دکتر محمد طاهر کنعانی، حقوقدان و کارشناس حقوق بین الملل محاکمه فیلم ساز هلندی توهین کننده به مسلمانان را مورد واکاوی قرار داده است. گریت وایلدرز نماینده افراطی مجلس هلند که سال گذشته با ساخت فیلمی توهین آمیز علیه اسلام و مسلمانان جنجال آفرین شده بود هفته گذشته در دادگاه به محاکمه کشیده شد . انزجار علیه مسلمانان و مهاجران غیر غربی، ترویج خصومت دینی ، توهین به دین اسلام از جمله موارد اتهامی است که در کیفر خواست دادستان علیه این فعال سیاسی افراطی گنجانده شده است. این پرونده پس از تعیین چارچوب و جدول زمان بندی گشوده شده و فرآیند اصلی قرار است اواخر سال جاری میلادی آغاز شود. منابع قضایی هلند می گویند در صورت اثبات موارد مطرح در این پرونده وایلدرز به یکسال زندان محکوم خواهد شد. چرایی این محاکمه و جایگاه مورد اتهامی توهین به ادیان و یا تبلیغ خصومت دینی در حقوق بین الملل موضوعاتی است که خبر آنلاین در گفتگو با دکتر محمد طاهر کنعانی حقوقدان و کارشناس حقوق بین الملل مورد بحث و بررسی گذاشته است. **** سازنده فیلم جنجال برانگیز فتنه در حالی از سوی دادگاهی در هلند محاکمه شد که رسانه های آلمانی نیز خبر داده اند که شیعیان عراقی مقیم این کشور پرونده ای را علیه یکی از علمای تندروی وهابی مقیم آلمان ( امام جماعت سابق مکه) به اتهام ترویج خصومت دینی گشوده اند . آیا قوانین اروپا اجازه برخورد با توهین کنندگان به ادیان را می دهد؟نخست باید بگویم که از نظر قضایی برخورد با این موارد اتهامی فقط می تواند جنبه کیفری داشته باشد و بحث حقوقی و مدنی در این حوزه نداریم. اما اینکه آیا تبلیغ علیه ادیان جرم است یا نه؟ متاسفانه از نظر حقوق بین الملل کیفری توهین به ادیان یا ترویج خصومت دینی یا موارد مشابه آن جرم انگاری نشده است .نه در کنوانسیون های دو جانبه و چند جانبه و نه در معاهدات سازمان ملل متحد چنین مواردی را بعنوان جرم نمی توان دید. این خلاء حقوقی بزرگ در حقوق بین الملل کیفری دیده می شود چراکه مشاهده شده است که درگیریهای مذهبی بسیاری در گوشه و کنار دنیا رخ داده و یا بدلیل خصومت های مذهبی بعضا روابط کشورها وحتی تمدن ها دچار تنش و بحران شده است و چه بسا صدها هزار نفر نیز تا کنون قربانی جنگ های مذهبی شده اند. لذا بجاست جامعه بین المللی توهین به ادیان را بعنوان جرم بین المللی جرم انگاری کند. مثلا می توان این مورد را در الحاقات اساسنامه دادگاه بین المللی کیفری گنجاند . همانطور که در این الحاقات قتل و شکنجه یا آزار گروه سیاسی یا نژادی یا مذهبی جرم خوانده شده است . اهانت به ادیان نیز می تواند به این الحاقات اضافه شود. حتی من پیشنهاد می کنم دولت ایران این ابتکار را به دست بگیرد و موضوع جرم انگاری توهین به ادیان و اعتقادات مذهبی ادیان شناخته شده جهان را در معاهدات بین المللی پیگیری کند.ساموئا هانتینگتون و همفکرانش وقتی سخن از برخورد تمدن ها را به میان آوردند بر این نکته تاکید داشتند که تنش مذهبی عامل عمده جنگ افروزی در جهان است . از سوی دیگر با توجه به اینکه در چند دهه گذشته عمده جنگ ها در جهان ، نه بین دولت ها بلکه بین طرفداران افراطی مذاهب مختلف بوده است ( مانند جنگ بوسنی ، جنگ افغاستان ، جنگ پاکستان و هند و اخیرا جنگ حوثی ها در یمن و جنگ مجازی القاعده علیه جهان غرب) جامعه بین الملل هم زمینه پذیرش چنین پیشنهادی را داشته باشد. سازنده فیلم فتنه بعد از دادگاه گفته است کره شمالی از هلند آزادتر است ! آیا این محاکمه با آزادی بیان در تناقض است؟آزادی بیان بدون قید و شرط نیست اگر مشتمل بر توهین و تهمت باشد از قالب بیان خارج است و اصلا آزادی بیان محسوب نمی شود . آزادی و بیان دو کلمه مقدس هستند که در پرتو آنها هر انسانی می تواند اندیشه و فکر خود را در سطح جامعه عرضه کند.آزادی بیان و حتی آزادی اطلاعات و علم باید یک چارچوب داشته باشد. در اینکه آزادی بیان مبنای تمدن غرب است شکی نیست اما نگاهی به رساله های فلاسفه و اندیشمندانی که آزادی بیان را ابداع کردند نشان می دهد که منظور انها از آزادی بیان ، آزادی عقیده بوده نه آزادی توهین . آنچه در کتاب سلمان رشدی و یا فیلم فتنه و امثال اینها مشاهده می شود توهین است و از شمول بیان خارج می شود. وقتی امانوئل کانت حقوق را تعریف می کند می گوید حقوق هماهنگی و جمع آزادی های انسانها با همدیگر است . بنابراین آزادی هر کس نباید ناقض حقوق و آزادی های دیگران شود. به کتاب سلمان رشدی اشاره کردید ، اگر این کتاب نیز توهین آمیز بوده است چرا نویسنده آن نه تنها در انگلیس محاکمه نشد بلکه مورد حمایت دولت این کشور نیز قرار گرفت؟ قوانین کشورهای اروپایی فرق می کند. نظام اروپای قاره ای با نظام قضایی انگلیسی خیلی فرق می کند . به همین دلیل است که در هلند یا آلمان توهین کننده به ادیان محاکمه می شود ولی در انگلیس چنین اتفاقی نمی افتد . اگر توهین به ادیان در حقوق بین الملل جرم انگاری شده بود کشورهایی مانند انگلیس نمی توانستند از هتاکان به ادیان حمایت کنند .ضمن اینکه همواره در برخوردهای حقوقی و قضایی اراده سیاسی خیلی مهم است. اگر اراده سیاسی وجود نداشته باشد یک پرونده حساس گشوده نمی شود. برخی معتقدند که اقدام دستگاه قضایی هلند الهام گرفته از کنوانسیون حقوق بشر اروپایی است ، این کنوانسیون مشتمل بر چه موضوعاتی است؟در کنوانسیون حقوق بشر اروپایی محدودیت هایی برای آزادی بیان و اطلاعات ذکر شده است البته در کنوانسیون حقوق بشر اروپایی هم جرم انگاری نشده است و این کنوانسیون فاقد جنبه کیفری و خارج از حوزه حقوق جزا و جرم شناسی است. بلکه کنوانسیون یک اصولی را برای آزادی بیان و اطلاعات ذکر کرده و محدودیت هایی را نیز بر شمرده است . بنابراین قوانین جزایی کشورهای اروپایی ، نباید مغایر با این کنوانسیون باشد. اگر در کشوری مثل هلند یا فرانسه شخصی متهم شد و وکلای وی تشخیص دادند که مورد اتهامی با کنوانسیون حقوق بشر اروپایی در تناقض است ،می تواند به دادگاه اروپایی حقوق بشر شکایت کنند ، آنگاه این دادگاه باید به موضوع رسیدگی کند. آزادی در تمدن غرب یک مبنای اصولی دارد و آن اینکه آزادی با آزادی دیگران همخوانی داشته باشد. در پروسه انطباق قوانین جزایی با کنوانسیون حقوق بشر شخصی که معتقد است در اثر اعمال یک قانون جزایی حقوق فردی و آزادی های اساسی وی نقض شده است علیه دولت مربوطی شکایتی به دادگاه حقوق بشر اروپایی تقدیم می کند و دادگاه حقوق بشر نیز بر اساس کنوانسیون اروپایی موضوع را بررسی می کند که آیا عمل آن شخص واقعا مجرمانه بوده یا اقدام دولت مستبدانه بوده است و سپس رای صادر می کند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 174]