سنت ابتلا

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: سنت ابتلا
پرسش:

در آموزه هاي ديني گفته شده كه حركت جوامع انساني همانند عالم طبيعت براساس يك سلسله قوانين و سنت هاي لايتغير صورت مي گيرد. لطفا برخي از مهمترين سنتهاي الهي را به نحو اجمال بيان كنيد؟

پاسخ:

در بخش نخست پاسخ به اين سؤال ضمن تاكيد بر ضرورت معرفت و شناخت اين سنتها و تاثيرگذاري آن بر موفقيت و سربلندي انسان در مواجهه با پديده هاي مختلف جهان هستي به ويژه جوامع انساني، به چهار مورد از مفروضات اين بحث شامل: 1-حاكميت سنت هاي الهي مغاير آزادي و اراده و اختيار انسان ها نيست 2-سنت هاي الهي عام و غيرقابل تبديل و تحول هستند 3-سنت هاي الهي از قبل چنين بوده و تغيير نخواهندكرد 4-برخي از سنت ها بر برخي ديگر حاكميت دارند. اشاره كرديم اينك در ادامه، دنباله مطالب را پي مي گيريم.

يكي از سنت هاي الهي كه در قرآن كريم بر آن تاكيد بسيار شده، امتحان و آزمايش است. قرآن از اين سنت گاه تعبير به «ابتلا» نموده و گاه به «فتنه» و در مواردي با عنوان «امتحان» از آن ياد كرده است. آزمايش، از اهداف خلقت شمرده شده است: «او كسي است كه مرگ و زندگاني را آفريد تا شما را بيازمايد كداميك از حيث رفتار نيكوتريد. (ملك - 2) و يا در آيه ديگري مي فرمايد :«آيا مردم گمان مي كنند همين كه گفتند ايمان آورديم، رها مي شوند بدون آنكه از آنها امتحاني به عمل بيايد؟! (عنكبوت-2) بنابراين همه انسان ها در طول حيات خويش با وسايل مختلفي مورد امتحان و آزمايش قرار مي گيرند كه در سوره بقره آيه 155 مي فرمايد: هر آينه شما را با اموري چون ترس و گرسنگي و زيان هاي مالي و جاني و كمبود ميوه ها آزمايش مي كنيم و بشارت ده بر استقامت كنندگان.

فلسفه اين آزمايش ها براي پرورش و تربيت انسان است. چرا كه خداي متعال علم ازلي و ابدي به همه موجودات و رويدادهاي جهان هستي دارد و هيچ پديده اي از نظر او پنهان نيست، تا بخواهد با آزمايش آن را آشكار سازد. بنابراين هدف از آزمايش هاي الهي به انسان بازمي گردد و خداوند مي خواهد از اين طريق استعدادها و ظرفيت هاي بالقوه دروني انسان را شكوفا و بارور سازد. همان گونه كه در سوره ال عمران آيه 154 مي فرمايد:«او آنچه را در سينه داريد مي آزمايد تا دل هاي شما خالص گردد و او به همه اسرار درون شما آگاه است».

سنت ابتلا يك سنت عمومي است و شامل همه انسان ها مي شود و انبيا نيز از اين حكم مستثني نيستند چنان كه درباره حضرت ابراهيم در سوره بقره آيه 124 مي فرمايد: (به خاطر بياوريد) هنگامي كه خداوند ابراهيم را با وسايل گوناگوني آزمود و او به خوبي از عهده آزمايش برآمد. خداوند به او فرمود: من تو را امام و رهبر مردم قرار دادم». مقصود از كلمات در آيه شريفه وظايف سنگين و مشكلي بود كه خدا بر دوش ابراهيم گذارده بود و اين پيامبر مخلص همه آنها را به عالي ترين وجه انجام داد. اين وظايف و دستورات عبارت بودند از:

بردن فرزند به قربانگاه و آمادگي جدي براي قرباني او، بردن زن و فرزند و گذاشتن آنها در سرزمين خشك و بي آب و گياه مكه. در جايي كه حتي يك نفر سكونت نداشت، قيام در برابر بت پرستان بابل و شكستن بت ها و دفاع بسيار شجاعانه در آن محاكم تاريخي و قرار گرفتن در دل آتش و حفظ ايمان در تمام اين مراحل، مهاجرت از سرزمين بت پرستان و پشت پا زدن به زندگي خود و ورود به سرزمين هاي دور دست براي اداي رسالت.

كه به راستي هر يك از آنها آزمايشي بسيار سنگين و مشكل بود، اما او با قدرت و نيروي ايمان و اخلاص از عهده همه آنها برآمد و اثبات كرد شايستگي مقام امامت را دارد. (تفسير نمونه، ج 1، ص 437)

از طرفي سرگذشت ايوب اين پيامبر صبور الهي به طور مفصل تنها در چند آيه سوره ص آمده كه همين چند آيه الهام بخش اين حقيقت است كه انبياي بزرگ با شديدترين و سخت ترين آزمايش ها آزموده مي شوند. خداوند براي اينكه اخلاص ايوب را بر همگان روشن سازد و او را الگويي براي جهانيان قرار دهد، او را مورد انواع گرفتاري ها قرار داد. خدا خواست اموال سرشار ايوب، زراعت وگوسفندانش و همچنين فرزندان او از ميان بروند، ولي نه تنها از مقام شكر ايوب كاسته نشد، بلكه افزوده گشت. حتي آن چنان بيمار شد كه از شدت درد به خود مي پيچيد و اسير بستر گرديد، اما از شكر او چيزي كاسته نشد. خداوند در سوره ص آيه 44مي فرمايد: ما او را صابر و شكيبا يافتيم. چه بنده خوبي بود، ايوب! كه بسيار بازگشت كننده به سوي ما بود. همچنين حضرت داود(ع) مرد نيرومند در ملك و علم و حكمت هم مورد آزمايش قرار گرفته و در همين راستا حضرت موسي (ع) و قوم بني اسراييل را نيز مورد آزمايش هاي گوناگوني قرار مي دهد.

ادامه دارد
جمعه 27 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 150]