بايسته هاي تبليغ ومداحي در نگاه رهبر معظم انقلا ب; در مداحي ها اختلا فات فرقه اي را دامن نزنيم

واضح آرشیو وب فارسی:ابتکار: بايسته هاي تبليغ ومداحي در نگاه رهبر معظم انقلا ب; در مداحي ها اختلا فات فرقه اي را دامن نزنيم
گروه گزارش -موضوع محرم -كه در تاريخ اسلام، از همه جهت موضوعي نمونه و بي نظيري است -فرصتي مغتنم براي روحانيت و اهل علم است تا به بركت خون مطهر سالار شهيدان حسين بن علي (ع) و اصحاب و خانواده آن بزرگوار، مردم را نسبت به حقايق ديني كه اين دما» مطهره به پاس آن ريخته شد، آشنا و آگاه سازند. از طرفي روحانيون به جهت ارتباطي كه با مردم داشته، منشا» تحولات مهم ديني، اجتماعي و سياسي بوده و يا در اين تحولات نقش بسزايي داشته است. ماجراهايي همچون مشروطيت، ملي شدن صنعت نفت، تحولات آخر سالهاي دهه بيست و اوايل دهه سي و مهمتر از همه، در پيروزي انقلاب اسلامي و نيز در گسترش اين نهضت، نقش روحانيت كاملا مبرهن است. در اين ميان بنا به سخن مقام معظم رهبري، امام خميني(ره ) نهضت اسلامي ملت را به مساله عاشورا گره زدند:«يكي در فصل اول نهضت يعني روزهاي محرم سال42 كه تريبون بيان مسايل نهضت ، حسينيه ها و مجالس روضه خواني و هيئات سينه زني و روضه روضه خوانها و ذكر مصيبت گويندگان مذهبي شد و ديگري ، فصل آخر نهضت يعني محرم سال57 بود كه امام (ره ) اعلام فرمودند: "ماه محرم گرامي و بزرگ داشته بشود و مردم مجالس برپا كنند".» حضرت امام خميني(ره) عنوان اين ماه را ماه پيروزي خون بر شمشير قرار دادند و اين مساله تاثير فراواني در پويايي نهضت اسلامي مردم ايران داشت. يعني ماجراي نهضت كه روح و جهت حسيني داشت ، با ماجراي ذكر مصيبت حسيني و ياد امام حسين (ع ) گره خورد. به گزارش فارس رهبر معظم انقلاب با بيان اين مطلب كه امام خميني(ره) در قضيه عاشورا جهت گيري سياسي و انقلابي را با جهت گيري عاطفي آن به هم پيوند زدند، به بيان ضرورت تقويت ذكر مصائب سيدالشهدا» (ع) به شكل صحيح پرداختند و فرمودند: «علماي دين، مبلغين و ذاكرين بايد مسئله عاشورا و مصائب امام حسين(ع) را به صورت يك مسئله جدي و اصلي مورد توجه قرار دهند و در اين راه، حادثه كربلا را از پيرايه هاي مضر و خلاف واقع جدا سازند و پس از خالص كردن آن با استفاده از انواع هنرهاي بياني به ذكر اين مصيبت بزرگ بپردازند. اين حادثه پشتوانه يك نهضت است و بايد آبرومند، پرطپش و پرقدرت باقي بماند.» در واقع مقام معظم رهبري معتقداند: «عاشورا يك حادثه ي تاريخي صرف نبود; عاشورا يك فرهنگ، يك جريان مستمر و يك سرمشق دائمي براي امت اسلام بود. حضرت ابي عبدالله (عليه السلام) با اين حركت -كه در زمان خود داراي توجيه عقلاني و منطقي كاملا روشني بود -يك سرمشق را براي امت اسلامي نوشت و گذاشت. اين سرمشق فقط شهيد شدن هم نيست; يك چيز مركب و پيچيده و بسيار عميق است. سه عنصر در حركت حضرت ابي عبدالله (عليه السلام) وجود دارد: عنصر منطق و عقل، عنصر حماسه و عزت، و عنصر عاطفه. از مجموع فرمايشات مقام معظم رهبري در ديدار با وعاظ،مبلغين و مداحان در زمان هاي مختلف مي توان راهبرد هاي اساسي مورد نظر ايشان كه در امر تبليغ نياز مبلغين است را احصا» نمود كه توجه به آنها جز» ضرورت هاي اساسي فرد مبلغ مي باشد:
-توسعه آگاهيها و بينش وسيع و متنوع ديني;
-غور در احاديث;
-آشنايي با افكار جديد مذهبي، فلسفي، عرفاني و اجتماعي;
-بيان حقايق مربوط به حادثه ي عظيم عاشورا بصورتي پيراسته از خرافات و اضافات براي مردم;
-ضرورت ايجاد سازماندهي، قاعده و ضابطه در ارتباط با منبر و خطابه با توجه به سرعت تحولات در نظريات علمي و علوم گوناگون;-استفاده از شيوه ها و روشهاي نوين
-گفته ها و گفتارها بايد عالمانه باشد;
-از سخن سست بايد پرهيز شود;
-از منبر بي مطالعه بايد اجتناب شود;
-بهترين گفته ها و آخرين گفته هاي جديد درباره مسائل اسلامي، بايد دانسته شود. آن كس كه فرضا در دانشگاهها مشغول تبليغ است يا در ارتش و يا در سپاه مشغول تلاش روحاني است، بايد نياز فكري آن مجموعه و مخاطبين خودش را هوشمندانه و زيركانه بشناسد. بايد ببيند مخاطب او چه ابهام و سوالي در ذهن دارد; ولو به زبان نياورد. بايد عالمانه آن مشكل را حل كند. -واقعه خواني، تا حد ممكن، بايد متقن باشد. مثلا در حدود «لهوف» ابن طاووس و «ارشاد» مفيد و امثال اينها; -بايد عمده تبليغ در جهت خاضع كردن دلها در مقابل اراده الهي و تسليم در مقابل خداي متعال باشد. اين، مهمترين كار است. تسليم در مقابل خداي متعال، مقدمه همه خيرات و بركات است. اين كه باشد، آن وقت دلي كه آگاه از حوادث جاري دنياست، تكليف را براي صاحب خود معين مي كند. -دلهاي مردم را با ياد خدا زنده كنيد. ذكر الله را در فضاي جامعه زياد كنيد. بايد اول هم از خودمان شروع كنيم تا در مردم اثر ببخشد. آن گاه، در اين فضاي معنوي است كه حركت و مجاهدت و استقامت و معرفت و قدرداني از نعم الهي بر ملت جمهوري اسلامي ايران و كشور عزيز ايران، آشكار خواهد شد. -ما توصيه نمي كنيم كه منبرها و سخنرانيها را به جنبه هاي فردي و شخصي منحصر كنيد; نه. ممكن است يك سخنراني، يك منبر، يك سلسله منبر، منحصر به اين معاني باشد -مانعي ندارد -اما در كنار آن بايستي صحنه زندگي اجتماعي -سياسي انسان هم ميدان عبوديت الهي باشد. آن جا هم بايستي طواغيت ازاله و زدوده شوند و افشا گردند. -روشها خيلي مهم است. در همين آيه مباركه «ادع الي سبيل ربك بالحكمه»، روش را بيان فرموده است. سخن حكمت آميز، يعني سخن محكم، سخن غيرمشتبه، سخن غيرموهون و غير ضعيف. حكمت، همه اينها را دارد. سخن حكيم است، يعني هم حكمت آميز است، هم مستحكم است، هم در مقابل متشابه است. تبليغ يعني چه؟ تبليغ يعني رساندن; بايد برسانيد. به كجا؟ به دل. بعضي از تبليغ هاي ما حتي به گوش هم درست نمي رسد! گوش هم حتي آن را تحمل و منتقل نمي كند! گوش كه گرفت، مي دهد به مغز; قضيه اين جا نبايد تمام بشود، بلكه بايد بيايد در دل نفوذ و رسوخ كند و به هويت ما هويت مستمع -تبديل شود. ما مي خواهيم منطق دين، ارزش هاي ديني، اخلاق ديني و همه ي چيزهايي را كه در بناي يك شخصيت انساني بر مبناي دين تاثير دارد، تبليغ كنيم; براي اين كه مخاطب ما به همين شخصيت ديني تبديل شود.
اعتدال در بيان مسايل سياسي و ديني
نه ما بايد مسائل سياسي را بكلي از حيطه ي حرف و گفت و تلاش و مجاهدت تبليغي خودمان خارج كنيم; آن چنان كه دشمنان روي آن ده ها سال سرمايه گذاري كردند، ولي نهضت اسلامي آمد و اين سرمايه گذاري را آتش زد و از بين برد و گفتار و انديشه ي سياسي را وارد متن فعاليت هاي ديني كرد، و نه از اين طرف بايد بيفتيم كه تصور كنيم همه ي منبر، همه ي تبليغ، همه ي مخاطبه ي با مردم و با مومنين، يعني اين كه بنشينيم مسائل امريكا و اسرائيل و مسائل سياسي را تحليل كنيم; نخير، يك كار واجب تر اگر نباشد، واجب ديگري وجود دارد و آن، دل مخاطب شماست. دل و جان و فكر او را بايستي تعمير و آباد و سيراب كنيم.
اعتقاد به تبليغ منبري
هنرمندي در نحوه ي بيان است. من به منبر خيلي عقيده دارم. امروز اينترنت، ماهواره، تلويزيون و ابزارهاي گوناگون ارتباطي فراوان هست، اما هيچ كدام از اينها منبر نيست; منبر يعني روبه رو و نفس به نفس حرف زدن; اين يك تاثير مشخص و ممتازي دارد كه در هيچ كدام از شيوه هاي ديگر، اين تاثير وجود ندارد. اين را بايد نگه داشت; چيز باارزشي است; منتها بايستي آن را هنرمندانه ادا كرد تا بتواند اثر ببخشد. امروز كه شبهات، سوالها و استفهامهاي گوناگون را به فكر قشرهاي مختلف -علي الخصوص جوانان -تزريق مي كنند، مبلغ دين بايستي آن شبهه را، آن موج مخرب و مفسد و مضر را بشناسد تا بداند كه مي خواهد علاج چه دردي را بكند و كدام خلا را مي خواهد پر كند. -سعي دشمن اين است كه نشان دهد آينده مبهم و تيره وتار است و معلوم نيست كه چه خواهد شد و به كجا مي رسند. وظيفه مبلغ دين و مبلغ معنويت و پيام آور حقيقت اين است كه مردم را اميدوار كند و ياس را از آنها بزدايد. ياس، بزرگترين دشمن يك ملت است. بايد تلاش گردد كه ياس از مردم زدوده شود.
مداح ها بدانند چه مي خوانند!
مداح ها بدانند چه مي خوانند و چه مي گويند. صداي خوش، آهنگ قشنگ، موقعيت ممتاز، تريبون خوب، اقبال فراوان; امروز هم كه جوانها بحمدالله جامعه و كشور ما را با صفاي دل خودشان مصفا كرده اند -اين همه جوان در اين كشور وجود دارد -همه متوجه شماست. شما چه مي خواهيد به مردم بدهيد؟ اين كه من هميشه روي آنچه مي خوانيد و آن چنان كه مي خوانيد -در جلسه ي مداح ها و با افراد گوناگون -تاكيد مي كنم، به خاطر اين حساسيت است. بازي كردن با مسئله ي مداحي سزاوار نيست. مداحي را به صورت يك كار صرفا سطحي، شكلي، ظاهري در آوردن، آن را عبارت اخراي تقليد از يك كار مبتذل غربي قرار دادن، هيچ جائز نيست. اين را توجه بكنند، بخصوص جوانها كه توي اين صراط وارد مي شوند. هيچ اشكالي ندارد كه از شعري با زبان مردم استفاده شود، ليكن با مضمون درست، با مضمون صحيح. اگر چنانچه مداح و خواننده ما و ستايشگر اهل بيت (ع) از كساني كه خودشان غرق در حيرت و بدبختي اند -وادي هنري غرب، بخصوص هنر موسيقي شان كه به ابتذال كشانده شده -و در وادي حيرت و سردرگمي شيطاني و نه حيرت رحماني هستند، اين كار شريف و پاكيزه و مقدس را الگوگيري كرد، اين كار ناسزاوار است; كار ناشايستي است. امروز دستهايي براي ايجاد شكاف بين فرقه هاي مسلمان وجود دارد. كساني كه اين تلاش را مي كنند، نه اين طرف را قبول دارند، نه آن طرف را; هم با اين طرف دشمن اند، هم با آن طرف. مراقب باشيد با دستهاي خبيثي كه در اصل از طرف همان مراكز استكباري و استعماري هدايت مي شود، همكاري نكنيد چيز ديگري كه بنده در بعضي از خوانندگان جلسات مداحي اطلاع پيدا كردم، استفاده ي از مدح ها و تمجيدهاي بي معناست، كه گاهي هم مضر است. فرض كنيد راجع به حضرت اباالفضل (س) صحبت مي شود; بنا كنند از چشم و ابروي آن بزرگوار تعريف كردن; مثلا قربون چشمت بشم! مگر چشم قشنگ در دنيا كم است؟ مگر ارزش اباالفضل به چشمهاي قشنگش بوده؟! اصلا شما مگر اباالفضل را ديده ايد و مي دانيد چشمش چگونه بوده؟! اينها سطح معارف ديني ما را پايين مي آورد. معارف شيعه در اوج اعتلاست. معارف شيعي ما معارفي است كه يك فيلسوف در غرب پرورش يافته ي با مفاهيم غربي و بزرگ شده ي آشناي با معارف فلسفي غرب مثل هانري كربن را مي آورد دو زانو جلوي علامه ي طباطبايي مي نشاند; او را خاضع مي كند و مي شود مروج شيعه و معارف آن در اروپا. مي شود معارف شيعه را در همه ي سطوح عرضه كرد; از سطوح ذهن متوسط و عامي بگيريد تا سطوح بالاترين فيلسوف ها. ما با اين معارف نبايد شوخي كنيم.
نبايد بگذاريد منبر مداحي خالي از معارف اسلامي باشد
نبايد بگذاريد منبر ده دقيقه يي يا بيست دقيقه يي شما از معارف خالي بماند. امسال ديدم بعضي از برادران مداح در ماه محرم و در دهه ي فاطميه بحمدالله اين نكته را رعايت كرده بودند. در منبر مداحي حتما در اول، فصلي اختصاص بدهيد به نصيحت يا بيان معارف به زبان زيباي شعر. اصلا رسم مداحي از قديم اين طوري بوده است; الان يك مقدار آن رسم ها كم شده. مداح در اول منبر يك قصيده، يك ده بيت شعر -كمتر، بيشتر -فقط در نصيحت و اخلاق، با الفاظ زيبا خطاب به مردم بيان مي كرد; مردم هم مي فهميدند و اثر هم مي گذارد. من يك وقت گفتم كه گاهي شعر يك مداح از يك منبر يك ساعتي ما اثرش بيشتر است. البته هميشگي نيست; گاهي است.اگر خوب انتخاب و اجرا شود، اين طوري خواهد بود نكته ي ديگري كه بعضي از آقايان بحق اشاره كردند، اين است كه از برخي تعبيرات درباره ي ائمه (عليهم السلام) نبايد استفاده كرد; اينها سبك است. براي فاطمه ي زهرا(س) -آن موجود قدسي والا، آن انسان برتر و آن معلم بشر -از آن تعبيري كه هر شاعري -چه شاعر درست و حسابي گوي و چه شاعر هرزه گوي -براي محبوب و معشوق خودش ذكر مي كند، نبايد استفاده كرد; بايد از تعبيرات متناسبي استفاده كرد. اعتقاد من اين است كه اگر شعراي عزيز ما -همچنان كه امروز خوشبختانه، هم سرود دسته جمعي، هم در بعضي از شعرهايي كه قبلا آقايان خواندند، همين معنا انصافا تامين شده -لفظ و معنا را براي بيان معرفتي كه امروز جامعه ي ما نياز دارد تا از مكتب فاطمه ي زهرا (س) تعليم بگيرد، به كار گيرند و آن را مداح با صداي خوش و آهنگ مناسب با اين كار عرضه كند، يكي از بهترين انواع تبليغ و ترويج صورت گرفته است; يعني همان دعبل و فرزدق و كميت تاريخ در اين جا ظهور و تجلي پيدا كرده است. ارزش، همان ارزش خواهد بود و مي تواند اجرهاي بزرگ الهي را به دنبال خود داشته باشد.نكته ي آخر هم آهنگ است. من شنيده ام در مواردي از آهنگ هاي نامناسب استفاده مي شود. مثلا فلان خواننده ي طاغوتي يا غيرطاغوتي شعر عشقي چرندي را با آهنگي خوانده; حالا ما بياييم در مجلس امام حسين و براي عشاق امام حسين، آيات والاي معرفت را در اين آهنگ بريزيم و بنا كنيم آن را خواندن; اين خيلي بد است. خودتان آهنگ بسازيد. اين همه ذوق و اين همه هنر وجود دارد. يقينا در جمع علاقه مندان به اين جريان كساني هستند كه مي توانند آهنگ هاي خوب مخصوص مداحي بسازند; آهنگ عزا، آهنگ شادي .
چهارشنبه 11 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ابتکار]

[مشاهده در: www.ebtekarnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 331]