سرمايه گذارى در بانك سوژه

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: سرمايه گذارى در بانك سوژه
نخستين نشست بانك ايده (سوژه) به همت بنياد شهيد و امور ايثارگران انقلاب اسلامي با هدف خلق آثار ماندگار هنري و ادبي در ميان اقشار مختلف مردم با حضور جمعي از محققان و پژوهشگران اين عرصه در سالن كتابخانه تخصصي ايثار و شهادت برگزار شد.

در ابتداي نشست سرهنگ علي رستمي از كارشناسان اين بانك در خصوص چگونگي طراحي سايت ايده و طرحهاي ايثار و شهادت با موضوعات مختلف ايثار و شهادت گفت: سايت نويد شاهد اواخر شهريور ماه از طرف معاونت پژوهشي بنياد شهيد مطرح شد و سپس در هفته دفاع مقدس افتتاح شد. در ابتداي كار ما تعريف واحد و جامعي از سوژه نداشتيم به همين خاطر فقط به جمع آوري موضوعاتي كه فكر مي كرديم سوژه است پرداختيم. ابتداي كار ما بالاي 200 سوژه جمع آوري كرديم كه در همان مراحل ابتدايي 120 تا 140 آنها حذف شد چرا كه ما معتقديم سوژه بايد داراي تعقل باشد، راوي زنده داشته باشد و ماورايي و خواب و معجزه نباشد. ضمن اينكه بايد داراي فراز و فرود داستاني باشد. بعضي از مادران شهدا بسياري از خوابها و الهاماتي كه دريافت مي كردند شبيه به هم بود. پس از گذشت دو ماه حدود سي سوژه حذف شد و هم اكنون سوژه هايي كه در دسترس داريم، همگي قوي و محكم هستند.

وي ادامه داد: ما در نظر داريم اين سايت كه براي بانك سوژه طراحي كرده ايم، هرچه پرتلاش تر حركت كند و در معرض عموم پژوهشگران و مستندسازان قرار بگيرد و بنياد شهيد هم بايد در فكر تمهيدات لازم براي كاربران اين سايت باشد.

سپس ميركاظمي رئيس اداره تاليف بنياد شهيد در خصوص بحث مرگ سوژه گفت: اين روزها در حوزه هاي فرهنگي دفاع مقدس و مخصوصاً جاهايي كه بحث راجع به ادبيات داستان است، برخي معتقدند كه ديگر زمان مرگ سوژه هاي جنگ فرا رسيده و آنچه مي توانسته به عنوان يك سوژه دستمايه كار نويسندگان به ويژه داستانويسان قرار بگيرد، انجام شده.

وي با تاكيد بر اينكه سوژه يابي كار نويسنده نيست، افزود: سوژه يابي يك فرايند پژوهشي است و ما يعني بنياد شهيد اين كاوش را انجام داديم. سوژه هايي را پيدا كرده در معرض عموم قرار داديم تا صاحبان ذوق آن را بپرورانند.

ميركاظمي در خصوص منابع جنگي اظهار داشت: منابع براي نوشتن و كار كردن درباره جنگ متعددند. اسناد جنگ كه به دو شاخه فرهنگي و نظامي تقسيم مي شود، در دست سازمانها و مراكزي است كه دستيابي به اين اسناد را براي هر كسي امكان پذير نمي كند و يا حداقل نويسندگان ما روحيه پژوهشگرانه ندارند. و يا ممكن است اسناد و خاطرات محفوظ در سينه كساني باشد كه در جنگ شركت كرده اند ولي به هر دليلي به حرف درنمي آيند.

ممكن است اين منابع با اينكه مكتوب و منتشر شده اند ولي سوخته شده باشند مثلاً سوژه اي كه به راحتي امروز مي توانست دستمايه يك رمان 300 صفحه اي باشد، در همان سالهاي آغازين جنگ در غالب يك داستان كوتاه به چاپ رسيده باشد.

در ادامه جلسه مهدي كاموس پژوهشگر و نويسنده، ضمن برشمردن معاني تحت اللفظي سوژه، افزود: در دستور زبان سوژه مسنداليه و مبتد است در منطق موضوع است و در فلسفه خود يعني فاعل شناسات. كه به دو بخش سنتي و مدرن تقسيم مي شود.

معاني تحت اللفظي سوژه عبارتند از: ايده، موضوع، مورد، مايه، دستمايه، اگر اوليه، جرقه، فكر اوليه حال بايد ديد آيا مي توان سوژه را به عنوان يك بحث عيني و مستند انتقال داد؟ چرا كه سوژه فهم راوي از امر واقع است. كه اينجا اين موضوع مطرح مي شود كه من نويسنده يك فهم از موضوع دارم و ديگري فهم ديگري دارد. سوژه بحث تاريخي و مستند نيست.

سوژه فرهنگي است كه مي خواهيد در حوزه هاي تجلي هاي ادبيات تعريف بشود كه مي رود در حوزه هاي شعر و داستان و ... كه بايد مايه هاي دراماتيك داشته باشد با ويژگي هاي خاص خودش.

بانك سوژه براي كسي كه دغدغه نوشتن در يك موضوع خاص را دارد، جرقه اوليه است.

و ديگر اينكه بهتر است حتماً براي اين بانك يك راهنما وجود داشته باشد كه چگونه سوژه دستمايه نويسنده بشود.

سپس امير مسعود بختياري با اشاره به اين نكته كه سوژه يابي يك ذهن خلاق مي خواهد، افزود: آيا كسي به تولستوي گفته درباره جنگ و صلح بنويس؟ شايد فقط در مورد شهدا بشود از خلاقيت استفاده كرد كه تازه مي شود مستند سازي؛ اينكه كسي برود دنبال زندگي شهيد و بعد به ابزار كار خود و ذوق هنري اش آنها را تبديل به داستان كند. سوژه يابي بايد به ذهن خلاق نويسنده واگذار شود. در واقع دريايي است پر از ماهي هاي مختلف. اينكه هر كس چه ماهي و با چه اندازه اي از اين دريا صيد كند، بسته به توان و زرنگي خودش دارد.

اين پژوهشگر با اشاره به اينكه معادل فارسي سوژه هنوز در فرهنگستان وجود ندارد، ادامه داد: بنظر من اگر الزاماً روي ايثار و شهادت سوژه يابي مي كنيد، بايد بگويم كه سوژه يابي خلاق مي خواهد و براي من جاي ابهام است كه آيا شما مي خواهيد يك سري موضوع را مثل جنس در فايل يا قفسه بگذاريد و يا مي خواهيد آنچه نوشته و عرضه مي شود را در قفسه تان بياوريد تا من به عنوان كاربر آن را بردارم. اگر انباري از سوژه ها داشته باشيد، يك كار بازاري است نه هنري.

وي ضمن تاكيد بر اينكه سوژه بايد داراي شناسنامه باشد، تصريح كرد: آيا شما به كمبود موضوع خورديد و حالا بايد آسيب شناسي شود كه چرا با كمبود مواجه شده ايم؟

در ادامه جلسه دكتر مجيد مختاري با اشاره به اين نكته كه بايد ديد ضرورتي كه باعث شده اين بانك راه اندازي شود چيست؟، افزود: احتمالا شما در داستان نويسي به تكرار افتاديد كه اين تكرار براي مخاطب خسته كننده شده اينكه برخي مي گويند مرگ سوژه فرا رسيده، اينطور نيست چرا كه ما به واقعيات جنگ نپرداختيم و بيشتر با ذهنيات خودمان پيش رفتيم كه حالا به بن بست رسيديم.

وي با اشاره به منابع صوتي مركز تحقيقات جنگ، گفت: حدود چهل هزار ساعت نوار در دفتر تحقيقات جنگ وجود دارد كه ازدل جنگ به وجود آمده . اين نوارها در داخل از رده هاي گردان و تيپ و لشگر شروع شده تا قرارگاه هاي جنگ از داخل اينها مي توان به سوژه هاي بي بديل و بديعي دست يافت كه شايد نمونه اش را در دنيا نداشته باشيم.

سوژه فرهنگ مفاهيم بزرگ عام است كه از درون آن يك كار كاربردي شايد بيرون نيايد. سوژه در هر علمي تعريف خاص دارد. و نكته ديگري كه لازم مي دانم به آن اشاره كنم اينكه شما نمي توانيد افراد را مكلف كنيد حتماً و لزوماً از ايده هاي شما برداشت مثبت داشته باشند. البته يك مقدار از جانبداري شما با قضيه طبيعي است چرا كه شما وابسته به نهادي هستيد كه مي خواهيد از ارزشهايش دفاع كنيد كه همين مساله موضوع را دچار پارادكس كرده اگر اين كار شما به اينجا منجر شود، يك اشتباه است روي اشتباهات ديگر.

فرزانه محمد حسيني
يکشنبه 8 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 109]