واضح آرشیو وب فارسی:حيات نو: پيام عاشورا علمكشى و قمه زنى نيستآئينها مهمتر از اصل قيام نشود
گروه اجتماعى - « بايد بر اين تحريفهاى تاريخ كربلا گريست... آنچه كه من مىگويم همانهايى است كه مرحوم حاجى نورى هم ازآنها ناله كرده است. حتى صريحا اين مرد بزرگ مىگويد امروز بايد عزاى حسين را گرفت اما براى حسين در عصر ما يك عزاى جديدى است كه در گذشته نبوده است و آن هم اين دروغهايى است كه درباره حادثه كربلا گفته مىشود...»
اين جملات، اعتراض انديشه جامعه است كه استاد شهيد مرتضى مطهرى آن را در كتاب تحريفهاى عاشورا منعكس كرده است. پرهيز از تحريفهايى كه در طول تاريخ بر حادثه كربلا وارد شده چنان مهم مىنمايد كه علما و انديشمندان معاصر همواره بر آن تاكيد كردهاند.
تقويم ورق خورده و دوباره به روزهايى رسيده است كه پس از قرنها هنوز حرفهاى نگفته زياد دارد. روزهايى كه به رسم ديرين با آئين بسيار و بعضا متفاوت همراه است. لباسهاى عزا، بيرقهاى سياه، چشمهاى بر ماتم نشسته، صداى طبل، سنج، زنجير و علمهايى كه در ظهر عاشورا تيغه اصلى آن را پايين مىكشند، از جمله آئينهاى محرم است. آئينهاى محرم به گواهى تاريخ از گذشتههاى دور در ميان شيعيان باشكوه و جلوه خاصى برگزار مىشده است.
يك كارشناس تاريخ درباره پيشينه مراسم سوگوارى براى امام حسين مىگويد: اولين عزادارى ثبت شده در تاريخ به زمانى برمىگردد كه اسراى كربلا را كه به شام برده بودند آزاد مىشوند و در مسير بازگشت به كربلا مىرسند و در آن محل عزادارى مىكنند. اين عزادارى مصادف با روز اربعين بوده است. اما پس از آن با توجه به حكومت خلفاى اموى و عباسى مراسم عزادارى براى شهداى كربلا با ممنوعيتهاى شديدى مواجه مىشود. حميدرضا حسينى مىافزايد: در اوايل نيمه اول سده چهارم هجرى قمرى حكومت شيعه مذهب آلبويه پس از در اختيار گرفتن بخش اعظمى از ايران، بغداد را نيز به تصرف خود درآورد و خليفه عباسى را بر كنار كرد و يك خليفه فرمانبردار را جانشين آن كرد. در همان سال كه آلبويه بغداد را مىگيرد براى اولين بار مراسم عزادارى امام حسين به شكل كاملا رسمىو آئينى برگزار مىشود. اين مراسم علاوه بر صبغه مذهبي، جنبههاى سياسى پررنگى نيز داشته و نشان از نوعى برترى شيعبان بر خلفاى بغداد دارد. با اين حال پس از تسلط دوباره سنىمذهب هادر اين مراسم كمرنگ مىشود و اين دور پررنگتر و كمرنگترشدنها همچنان در تاريخ تكرار مىشود. تا اينكه صفويه شيعه مذهب بر ايران حاكم مىشود و امكان عزادارى باشكوه براى امام حسين پديد مىآيد. از اين دوره به بعد است كه مراسم و آئينهاى عزادارى محرم به شكلى كه مىبينيم تثبيت مىشود. اين كارشناس تاريخ خاطرنشان مىسازد: «اينكه عدهاى معتقدند كه اين شيوه علم بلند كردن و دستهجات عزادارى شيوه بومىايران نيست و از آئينهاى ملى و مذهبى اروپايى سرايت كرده است به اين معنى نيست كه سابقه اصل مراسم دچار اشكال است بلكه شايد شكل ظاهرى آن برگرفته از كارناوالها باشد كه البته مسئله ناپسندى هم نيست.»
اگرچه اصل و اساس برپايى آئينهاى محرم عزادارى براى سالار شهيدان اهل بيت و ياران باوفايش و زنده نگه داشتن ارزشهاى والاى عاشوراست اما با توجه به تغيير شرايط جامعه در طول قرنها و سالها تغييرات و تفاوتهايى در نحوه انجام مناسك و مراسم ويژه ماه محرم ايجاد شده است. برخى آئينهاى سنتى ماه محرم در سايه اين تغيير و تحولات دگرگون شده، برخى از گردونه مراسم ماه محرم به كلى خارج و منسوخ و برخى نوآورىها هم بويژه در سالهاى اخير در آئينهاى محرم ايجاد شده است.
عدهاى از آگاهان مسائل اجتماعى و دينى معتقدند نوآورىها و تحولاتى كه در نحوه برگزارى آئينهاى محرم شده نياز به آسيبشناسى جدى دارد تا اين سنت ديرينه و باشكوه با خرافات و موهومات آميخته نشده و فلسفه حقيقى ماه محرم و قيام عاشورا در سايه اين نوآورىها، دستخوش تحريف و دگرگونى نشود.
عضو هيئت علمىدانشگاه امام حسين (ع) كه در زمينه انحرافات و خرافههاى وارد شده به حادثه عاشوراى حسينى تحقيقاتى انجام داده، هدف از قيام عاشورا را اصلاح مفاسد اجتماعى با روشهاى بنيادين امر به معروف و نهى از منكر مىداند كه اصلاحات عميقى را در آن زمان و زمانهاى پس از حادثه به همراه داشته است.
نوروز اكبرى زادگان پيرامون برخى انگيزهها و عوامل تحريف قيام عاشورا مىگويد: «تلاش دشمنان براى بى اثر كردن آثار ظلم ستيزى اين نهضت مقدس چنين بوده كه اين واقعه انسانساز را به نوع خاصى بيان كردهاند تا شناخت و معرفت تودههاى مردم نسبت به آن كمرنگتر شود، لذا با توجه به تمايل بشر به اسطوره سازي، واقعه مهم عاشورا را صرفا عاطفى جلوه داده سعى مىكنند به نوعى خرافه، آلوده كنند و غلو آميز نشانش دهند.»
اين استاد دانشگاه مىگويد: «با اين روند، تلاش دشمنان اين است كه براى غير عقلانى نشان دادن عاشوراى حسينى آن را تك بعدى نشان داده و در آئينهاى سوگوارى و تعزيت و تكريم از آن، تشريفات را گسترش دهند، ريا كارى مىكنند تا حريفان خلع سلاح فرهنگى شوند.» اكبرى زادگان در خصوص راهحلهايى براى برون رفت از وضعيت موجود نيز تصريح كرد: «با بهرهگيرى از عنصر عقل و شكوفايى آن در بين جامعه اسلامى و نيز نهراسيدن خواص از عوام نسبت به آگاهى دادن به تودههاى مردم كه خود مقابله با آفت عوام زدگى است بايد به مبارزه با خرافه و تحريف زدايى پرداخت.»
توضيح بيشتر اين استاد دانشگاه آن است كه خرافه و تحريف زدايى از آئينهاى سوگوارى امام حسين بايد از طريق ارتقاى سطح دانش و بينش جامعه انجام شود و مداحان و مبلغان دينى تحت آموزشهاى روش مند قرار گيرند.
وى همچنين خواهان آن است كه مردم براى مقابله با انحرافات و آسيبهاى عزادارىهاى سيد الشهدا حساس شوند، جامعه علمىو دينى نسبت به مداحىها توجه نشان دهند و متون مقاتل روايى صحيح درباره عاشورا آموزش داده شود. اكبرى زادگان دقت و نظارت علمىبر آثار شعرا و مرثيهسرايان را از ديگر راهكارهاى موجود براى مقابله با انحرافات و بدعتهاى عاشورايى مىداند و تاكيد مىكند نخبگان دينى از جمله علما و روحانيون متعهد بايد با يك برنامهريزى دقيق و شايسته نسبت به شكل و محتواى عزادارىها نظر بدهند و با امكانات رسانه اي، تبليغى و هنرى در جهت تبيين ارزشها و معارف عظيم حماسه بزرگ عاشورا گام نهند.
ضوابط ومقررات هيئتهاى مذهبى در ماه محرم اعلام شد
نيروى انتظامى با صدور بيانيهاى ضوابط و مقرارت هيئتهاى مذهبى در ماه محرم را اعلام كرد و از شهروندان خواست تا به منظور صيانت از ارزشهاى والاى مكتبى و تامين نظم و امنيت اين مقرارت و ضوابط را اجرا كنند.در اين اطلاعيه بر همكارى تمامى هموطنان گرامى با نيروى انتظامى تاكيد شده است و از آنان خواسته تا مفاد زير را رعايت كنند:
1- ممنوعيت انجام اعمال خرافى و غيرشرعى از جمله قمهزني، كاروان علامتكشى و استفاده از تمثال منسوب به ائمه معصومين (ع) و چهرههاى مقدس واقعه عاشورا و لزوم جلوگيرى روسا و مسئولان محترم هيئت و تشكلهاى مذهبى از دامن زدن افراد ناآگاه به اين اعمال.
2- عدم استفاده از آلات و ادوات موسيقى غيرمجاز به استثناى طبل و سنج متعارف.
3- جلوگيرى از ايجاد راهبندان و اختلال در عبور و مرور به هنگام حركت دستجات عزادارى و لزوم همكارى پليسياران محرم و رابطان هيئات با ماموران نيروى انتظامى براى ايجاد ترافيك روان.
4- رعايت زمان معين براى فعاليت هيئات و تكايا حداكثر تا ساعت 24 كه در صورت ادامه آن مىبايست بلندگوى بيرونى قطع شود.
5- لزوم توجه به اصول ايمنى در جهت جلوگيرى از وقوع سرقت و ساير حوادث ناشى از آتشسوزي، اتصال برق، نشت گاز و... ضرورت استفاده از تجهيزات و امكانات مربوطه از قبيل كپسول اطفاى حريق.
6- تاكيد بر رعايت ارزشهاى والاى مكتب حضرت اباعبدالله الحسين (ع) از جمله امر به معروف و نهى از منكر به عنوان نماد ارزشمند نظارت اجتماعى كه مانع بروز كجروىها و رفتارهاى ناپسند است.
7- همكارى صميمانه با خدمتگزاران نيروى انتظامى در جهت تحكيم نظم و امنيت و پيشگيرى از وقوع آسيبهاى اجتماعى و جرائم و اعلام سريع هرگونه امور انتظامى و پليسى به مراكز فوريتهاى پليسى 110.
جمعه 6 دي 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: حيات نو]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 163]