طرح آمارگيري از كاربران اينترنتي از ابتداي دي ماه آغاز شد خانه به خانه به دنبال كاربران اينترنت

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: طرح آمارگيري از كاربران اينترنتي از ابتداي دي ماه آغاز شد خانه به خانه به دنبال كاربران اينترنت
سونيتا سراب پور

از ابتداي دي ماه طرح آمارگيري از كاربران اينترنت به منظور محاسبه ضريب نفوذ اينترنت در سطح استان هاي كشور به اجرا درآمد. اين طرح كه تا آخر دي ادامه خواهد داشت، توسط مركز آمار ايران و به سفارش وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات به اجرا درمي آيد. به گفته مسوولان اين طرح، از آنجايي كه ميزان ضريب نفوذ اينترنت در ايران هيچ گاه به طور دقيق مشخص نبوده، انجام اين نمونه گيري در نشان دادن شمار دقيق تعداد كاربران اينترنت ايراني موثر واقع خواهد شد. شمارش تعداد كاربران اينترنتي كه براي اولين بار در كشور صورت مي گيرد، به شيوه سنتي و به صورت نمونه گيري در سراسر كشور به اجرا درمي آيد. همچنين استفاده از شيوه شبكه يي براي به دست آوردن تعداد كاربران اينترنت نيز به طور موازي در كنار روش نمونه گيري صورت مي گيرد.

آمارگيري به روش سنتي

طرح آمارگيري از كاربران اينترنت در سراسر كشور توسط 320 آمارگير به اجرا درمي آيد و كاربران اينترنت با استفاده از روش هاي آماري محاسبه مي شوند. گفته مي شود در اين طرح حدود صد هزار خانوار در كشور به صورت نمونه مورد پرسش قرار مي گيرند تا تعداد دقيق استفاده كنندگان اينترنت در داخل كشور به همراه شاخص هايي مانند سواد، شغل و سن كاربران محاسبه شود. هادي ملكي پرست مديركل دفتر تحقيق و توسعه و مجري پروژه توسعه و مديريت اينترنت شركت آي تي از طرح نمونه گيري كاربران اينترنتي به عنوان يك طرح ملي ياد مي كند و تعيين ضريب نفوذ كاربران اينترنتي در كشور را اولين اقدام عملي در تعيين شاخص هاي فناوري اطلاعات كشور مي داند. ملكي پرست در توضيح دقيق اين نمونه گيري مي گويد؛ «ارائه آماري تحت عنوان اينكه چه تعداد كاربر اينترنتي در كشور وجود دارد، يكي از مشكلاتي است كه پيوسته با آن روبه رو بوده ايم. هميشه هر حوزه براي خود آماري را اعلام مي كند كه بعدها در برنامه ريزي ها، فعالان اين حوزه را دچار سردرگمي و مشكل مي كند. حال با توجه به اين مسائل برنامه يي لازم است تا تعداد دقيق كاربران اينترنت مشخص شود. از اين رو شركت ما به عنوان متولي طرح، با همكاري مركز آمار كشور قصد نمونه گيري از كاربران اينترنتي را دارد. در اين طرح كه از سوم دي ماه سال جاري آغاز شده است، ماموران آمارگيري مركز آمار با مراجعه حضوري به منازل افراد و عنوان كردن سوالات خاص، دست به جمع آوري اطلاعاتي مي زنند كه در نهايت اين جمع بندي ما را به عددي مي رساند كه ضريب نفوذ واقعي اينترنت در ايران را نشان مي دهد.» وي در ادامه تصريح مي كند؛ «در اين روش به منازل تك تك افراد نمي رويم و از همه آنها سوال هاي مدنظر را نمي پرسيم، بلكه مطابق با استانداردهاي آمارگيري نمونه هايي از سطح كشور گرفته مي شود كه در مرحله بعد اين نمونه را به كل كشور تعميم مي دهيم در واقع در هر شهر تعدادي از افراد را مورد پرسش قرار مي دهيم و در مرحله بعد با پردازش روي آن اعداد، آمار به دست آمده را به كل كشور تعميم مي دهيم.» اما غلامرضا ايزدي مديركل دفتر آمارهاي زيربنايي و ساختمان مركز آمار ايران، در خصوص اين طرح و هزينه آن اظهار مي دارد؛ « در اين طرح كه به سفارش شركت فناوري اطلاعات وزارت ارتباطات و اختصاص 250 ميليون تومان اعتبار از سوي اين شركت به مركز آمار ايران انجام مي شود با مراجعه ماموران آمارگيري به خانوارهاي تعيين شده پرسشنامه طرح به دو شيوه مصاحبه حضوري و خوداظهاري تكميل مي شود.»

وي در ادامه با بيان اينكه 100 هزار خانوار نمونه براي مراجعه آمارگيران تعيين شده است، مي افزايد؛ «به طور كل در سراسر كشور حدود 600 نفر درگير پروژه خواهند شد كه از اين تعداد 300 نفر آمارگير هستند و 121 نفر هم كار بازبيني و بررسي فعاليت آمارگيران را برعهده دارند.» به گفته ايزدي نتايج نهايي اين طرح براساس برنامه، مردادماه سال 88 اعلام خواهد شد. اما يكي از اشكالاتي كه برخي كارشناسان به اين طرح گرفته اند، اين است كه در اين نمونه گيري مشخص نشده چه كسي را مي توان كاربر اينترنت ناميد. در واقع به طور شفاف مفهوم كاربر اينترنت بيان نشده است. اكبر جلالي پژوهشگر در حوزه آي تي و استاد دانشگاه در اين خصوص مي گويد؛ «براي مشخص شدن ضريب نفوذ اينترنت در هر كشور بايد تعريف دقيقي از يك كاربر اينترنت داده شود همچنين بايد تقسيم بندي از كاربران به عنوان كاربران مبتدي تا حرفه يي نيز صورت بپذيرد.» وي در ادامه در خصوص طرح جديد شركت فناوري اطلاعات نيز مي گويد؛ «اغلب آمارها در خصوص ضريب نفوذ اينترنت در دنيا از طريق اقدامات ميداني صورت مي گيرد به اين معني كه تعداد قابل توجهي از افراد از قشرهاي مختلف، درآمدهاي متفاوت و... معمولاً به طور مستقيم مورد پرسش قرار مي گيرند تا با جمع آوري اطلاعات بتوان ضريب نفوذ اينترنت را با احتمال دقيق تري به دست آورد. به عنوان مثال در كره جنوبي نمونه هاي مورد نظر در بسته هاي 30هزارتايي در سطح يك استان قرار دارند كه در اين تقسيم بندي مشخص مي شود بايد از چه كساني سوال شود مانند دانشجويان، محققان، دانش آموزان و... بنابراين آمارگيري به اين شكل نيست كه در خانه يي را زده و فردي را بدون در نظر گرفتن معياري خاص مورد پرسش قرار دهند.

اما ملكي پرست درخصوص تعريف از يك كاربر اينترنتي مي گويد؛ «درخصوص تعريف كاربر اينترنتي استانداردهاي بين المللي وجود دارد كه ما با استعلام رسمي و پاسخ هايي كه دريافت كرده ايم كاربر اينترنت كسي است كه در يك سال گذشته به عنوان مثال از ابتداي سال 87 به هر نحو و روشي و با هر مدتي (مانند دايل آپ، موبايل، استفاده از كامپيوترهاي محل كار، دانشگاه و...) به اينترنت وصل و از خدمات آن استفاده كرده باشد كه ما نيز در نمونه گيري خود چنين افرادي را مورد سوال قرار مي دهيم.» اما ايزدي مديركل دفتر آمارهاي زيربنايي مركز آمار ايران در خصوص روند نمونه گيري از كاربران اينترنت مي گويد؛ «ابتدا خود ماموران آمارگيري با مراجعه به خانوار تا ستون 9 اين پرسشنامه كه شامل نام و نام خانوادگي اعضاي خانوار، جنس، سن، وضع سواد، مدرك تحصيلي و وضعيت شغلي است را تكميل مي كنند و سپس پرسشنامه را براي تكميل قسمت هاي بعدي در اختيار خانوار قرار مي دهند و بنا به توافق دو طرف زماني براي بازپس گيري فرم تكميل شده مقرر مي شود.»

وي درباره علت انتخاب آمارگيري كاربران اينترنت به شيوه سنتي و مراجعه حضوري نيز مي گويد؛ «اساساً در شيوه جمع آوري اطلاعات كاربران اينترنت دو روش وجود دارد كه يكي ميزان دريافت خدمات اينترنتي از طريق ارائه دهندگان اينترنت است كه اين روش برآورد دقيقي از ميزان ضريب نفوذ ارائه نمي دهد و روش دوم هم روش جمع آوري اطلاعات از طريق كاربرها است كه به همين شيوه مراجعه حضوري انجام مي شود. البته در طرح آمارگيري مي توان از شيوه هاي نوين مثل ارائه فرم هاي الكترونيكي (eform) هم استفاده كرد اما اين روش به عنوان روش تكميلي استفاده مي شود چرا كه ما در اين طرح علاوه بر آمار كاربران در پي كشف آماري از افرادي كه از اينترنت استفاده نمي كنند، هم هستيم. مساله ديگري كه مانع از به كارگيري روش eform است، نبود فرهنگ فراگير اينترنت در جامعه ماست. چنان كه بسياري از كاربران اينترنت فعلي هم حتي با اصطلاحات اينترنتي كه ما در فرم ارائه داده ايم، آشنايي ندارند و لازم است آمارگير توضيحاتي به اين افراد ارائه دهد.

چرا كاربران شمارش مي شوند

به گفته ملكي پرست «مهم ترين هدف اين طرح علاوه بر مشخص كردن ميزان ضريب نفوذ اينترنت در كشور، برآورد نسبتاً واقعي از تعداد كاربران اينترنت به منظور برنامه ريزي در طرح هاي آتي توسعه و مديريت اينترنت كشور است.» ملكي پرست با بيان مطلب فوق در ادامه مي افزايد؛ «يكي از خروجي هاي اين نمونه گيري در آمارهاي بين المللي مورد استفاده قرار مي گيرد. در رتبه بندي هاي بين المللي آمارهايي از هر كشور براساس مراكز مخابراتي، فرصت هاي ديجيتالي و توسعه آي تي در آن كشور ارائه مي شود كه اين آمار در نشان دادن مقام واقعي آن كشور موثر خواهد بود. در واقع اين نمونه گيري اگر با دقت انجام و ضريب نفوذ واقعي اينترنت در كشور مشخص شود، مي تواند در جذب منابع خارجي و مشخص شدن جايگاه واقعي ايران در رتبه بندي جهاني موثر باشد و ايران را به عنوان كشوري برجسته و مكاني براي فعاليت افراد به جهان بشناساند.»

ملكي پرست در ادامه مي افزايد؛ «همچنين اگر براساس اين نمونه گيري معين شد ضريب نفوذ ايران پايين تر از حد استاندارد جهاني مخابرات (ITU) است، با برنامه ريزي هاي در نظر گرفته شده آن را افزايش مي دهيم. همچنين ما از طريق اين آمارگيري به دنبال اين نيستيم كه با آمارهاي غيرواقعي كشور را بزرگ جلوه دهيم چراكه متولي اصلي اين كار مركز آمار ايران است كه امكان هيچ خطايي در كار آن نمي رود. ما بايد آمار درستي ارائه دهيم چرا كه آمار استخراج شده از اين طرح مورد استفاده شركت هاي متولي فناوري اطلاعات اعم از خصوصي و دولتي در سطح كشور قرار خواهد گرفت. اما در مقابل اين اظهارات جلالي، پژوهشگر حوزه آي تي اين نمونه گيري را بدون كاربرد و فاقد اعتبار عنوان و اظهار مي كند؛ «از آنجايي كه اكثر كاربران كشور از طريق روش دايل آپ به اينترنت وصل مي شوند بنابراين نمي توان به اين آمار اتكا كرد چرا كه در حال حاضر اتصال به اينترنت از طريق دايل آپ در اكثر كشورهاي دنيا منسوخ شده است و آنها رو به خدمات پيشرفته و پرسرعتي مثل ADSL، WIMAX و... آورده اند. همچنين اين آمارگيري از امكان مقايسه ايران با ساير كشورها جلوگيري مي كند چرا كه اگر در كره جنوبي 97درصد كاربران از طريق ADSL به اينترنت وصل باشند، در ايران اين رقم به كمتر از 50درصد مي رسد.» وي در ادامه مي گويد؛ «حتي در داخل كشور هم ما از نظر دسترسي و سرعت اينترنت قابل قياس با يكديگر نيستيم. در حال حاضر من در دانشگاه با وجود كابل هاي قوي و دسترسي به امكانات لازم، با سختي به اينترنت وصل مي شوم. حال وضعيت يك كاربر در يك شهر دورافتاده را در نظر بگيريم كه با كمترين امكانات خواهان اين است كه از خدمات شبكه اينترنت استفاده كند.» به اعتقاد جلالي، از آنجا كه نحوه دسترسي افراد جامعه به اينترنت يكسان نيست و از آن جهت كه كشور ما هنوز با روش هاي قديمي همچون دايل آپ به اينترنت اتصال پيدا مي كند، بنابراين اين نمونه گيري فاقد اعتبار است و نمي تواند جوابگوي نيازهاي در نظر گرفته شده از طرف مسوولان اين پروژه باشد.

---

آيا شمارش كاربران اينترنت به روش سنتي مي تواند يك روش موفق به حساب آيد؛ سوالي است كه در پايان اين پروژه مي توان به آن پاسخ داد. اما مساله اصلي آن است كه وقتي در تمامي كشورها به نوعي روش دسترسي به اينترنت از نوع دايل آپي منسوخ شده است و در كشور ما اكثر كاربران از همين طريق به اينترنت اتصال پيدا مي كنند بنابراين چندان دور از ذهن نيست كه كاربران اينترنتي كشور را نيز از طريق روش سنتي مورد شمارش قرار دهند.
سه شنبه 3 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 207]