سينماي مستند ايران حكم فرزندخوانده را دارد

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: سينماي مستند ايران حكم فرزندخوانده را دارد
«سينماي مستند» را، همانند بسياري چيزهاي ارزشمند ديگر، به سختي مي توان تعريف كرد. شايد تعريف «فيلم مستند» به اثري بدون قصه،از ساده ترين تعاريف باشد. اما از طرفي سينماي مستند را، مي توان گونه اي سينمايي دانست كه در ارائه خبر از شخص، مكان، حادثه يا رخدادي، وابسته به داستان خاصي نيست. ماهيت سينماي مستند سبب شده كه از اين سينما، انتظاري فراتر از خبررساني صرف داشته باشيم. به ديگر عبارت فيلم مستند اثري است كه هنرمندانه ساخته شده و اجزاي آن، به گونه اي آگاهانه كنار يكديگر چيده شده است. تاكيد بر استمرار جريان سازي سينماي مستند، فراهم نمودن امكانات بيشتر براي علاقه مندان به فعاليت در اين عرصه از سينما و پاسداشت تجربه هاي كارآمدان اين گونه سينمايي، امروز بيش از هر زمان ديگري، به شدت احساس مي شود. بي ترديد «سينماي مستند» و «مستندسازي»، تلاشي شگرف و دشوار است اما متاسفانه سينماي ايران، تاكنون از كم رنگ بودن و در حاشيه بودن اين سينما، آسيب هاي جدي و جبران ناپذيري ديده است. بي شك مستندسازي هنوز جايگاه شايسته و بايسته خود را نيافته و آمار سالانه توليد در عرصه اين سينما، نشان گر سهم اندك سينماي مستند، در مقايسه با ساير توليدات سينمايي است. «محمدرضا اصلاني»، از كارگردانان پيشكسوت سينماي مستند ايران است. بسياري از آثار وي با نمايش در مجامع و محافل سينمايي-فرهنگي ايران و جهان، به بازتاب هويت و تاريخ ايران پرداخته و جوايزي را نيز براي «سينماي ملي ايران» به ارمغان آورده است. وي در كارنامه سينمايي خود ساخت آثار مستند بسياري از جمله «با اجازه»، «جام حسنلو»، «چنين كنند حكايت»، «صبح روز چهاردهم»، «چپق» و... را به ثبت رسانده است. اصلاني سال گذشته پس از سال ها دوري از سينماي بلند و ساخت فيلم «شطرنج باد»، با فيلم «آتش سبز» ميهمان جشنواره فجر بود. اين فيلم نيز به سبب پرداختن به فرهنگ، تمدن و تاريخ ايران، سيمرغ «بهترين فيلم از نگاه ملي» را نصيب خود ساخت.اصلاني كه تا چندي پيش فيلم «آتش سبز» را، بر پرده سينماهاي كشور داشت، قصد دارد فيلم «مولوي» را، به عنوان جديدترين اثر خود جلوي دوربين ببرد. اين فيلم بنا به گفته خودش، روايتي مدرن از مولانا و مثنوي معنوي است. وي در اين فيلم قونيه، شمس تبريزي و يك قصه از دفتر سوم مثنوي و تمامي مسائل مربوط به مولوي را، به تصوير خواهد كشيد. بيشتر صحنه هاي اين فيلم، در بلخ قديم، تركمنستان، تاجيكستان و بخش شرقي ايران فيلم برداري خواهد شد. براي ساخت اين فيلم تصاويري مستند هم از دست نوشته هاي مولوي لازم است كه از موزه هاي تركيه، به امانت گرفته مي شود. در فرصتي كه دست داد، اصلاني ما را به سخنان بسياري ميهمان كرد و هم كلام مان شد. با تشكر فراوان كه در اين مجال، پاسخ گوي پرسش هايمان بود.

تصاويري بي روح به نام سينماي مستند!
اصلاني مي گويد: سينماي ايران، زمينه بروز و ظهور خلاقيت، در عرصه مستندسازي را دارد اما متاسفانه تاكنون به سبب دلايلي چون پرورش نيافتن نيروهاي كارآمد و متخصص، «سينماي مستند» صرفا به تصاويري بي روح، يكدست وغيرجذاب تاويل و تفسير شده است در حالي كه «نوآوري» در سينماي مستند، سبب حذف نگاه هاي كليشه اي، به اين گونه سينمايي مي شود.وي مي افزايد: در شرايط كنوني سينماي امروز ايران، به سبب دلايلي چون نبود اعتبار لازم و كافي براي ساخت فيلم هاي مستند، توجه نداشتن دست اندركاران، سياست گذاران و مسئولان سينماي كشور به سينماي مستند و پخش نشدن بسياري از مستندهاي داخلي، بيشتر فيلم سازان مستند، از اين حرفه كناره گرفته اند. برخي فيلم سازان نيز فقط براي ساخت نخستين اثر خود، به سوي سينماي مستند مي آيند. اصلاني معتقد است كه برخلاف پيشرفت و موفقيت سينماي داستاني ايران در عرصه هاي داخلي و خارجي، سينماي مستند به سبب بي توجهي دست اندركاران سينماي كشور، تاوان حاشيه نشيني اش را پس مي دهد. وي اضافه مي كند: از آنجا كه مستندسازي رابطه متقابل و تنگاتنگي با تحولات صنعتي، داده هاي علمي و فناوري هاي مدرن و نوين دارد، بي شك اين بي توجهي در سال هاي آينده، تاثيرات سوء و مخربي بر بدنه سينماي ايران خواهد داشت.

فيلم هايي كه دارند خاك مي خورند
اصلاني با اشاره به اين كه سينماي ايران، مستندسازاني آگاه، مستعد و توانمند دارد مي گويد: متاسفانه اين سينماگران به سبب نابه سامان بودن شرايط سينماي مستند، از فعاليت در اين عرصه و ساخت فيلم مستند فاصله گرفته اند. وي تصريح مي كند: با وجود آن كه حضور جهاني سينماي مستند، بيش از ديگر گونه هاي سينمايي است اما متاسفانه در زيرمجموعه سينماي داخلي، بهاي چنداني به توليدات مستند داده نمي شود، زيرا در سال هاي اخير بيشتر اين توليدات، مجال نمايش عمومي را نيافته و در بايگاني نهادها و مراكز سينمايي كشور، دارند خاك مي خورند. در حالي كه هويت ملي و ايراني ما، ريشه در سينماي مستند دارد و تجلي هويت، فرهنگ، اصالت و تاريخ ماست. مگر اين كه زماني براي حضور در جشنواره هاي خارجي و رقابت هاي بين المللي، گزينش شوند. اصلاني مي افزايد: در تمام كشورها تلويزيون، تنها رسانه اي است كه مي تواند اقدام به پخش توليدات سينماي مستند كند. اما بيشتر مستندهايي هم كه از اين رسانه، در ايران پخش مي شوند، توليدات خارجي هستند. بي ترديد اين موضوع نيز، ناخواسته موجبات دلسردي مستندسازان را فراهم آورده است. وي تاكيد مي كند: به جرأت مي توان گفت سينماي مستند ايران، حكم آتش فشاني خاموش را دارد. زيرا متاسفانه هنوز به گونه اي شايسته و بايسته، زمينه بروز خلاقيت ها و توانمندي هاي فيلم سازان، در اين عرصه از سينما فراهم نشده است.

سينمايي كه قدر نمي بيند
اصلاني معتقد است كه جوان گرايي، كشف استعدادها، ترغيب جوانان و تخصصي كردن حوزه سينماي مستند، تاكنون كمتر مورد توجه مسئولان و دست اندركاران سينماي كشور قرار گرفته است. وي مي گويد: مي توان اذعان داشت كه سينماي مستند امروز ايران، در حوزه فعاليت هاي هنري و سينمايي، جايگاه درخوري ندارد و انگار حكم فرزندخوانده سينماي ايران را دارد، زيرا از مستندسازان حمايت چنداني نمي شود و فيلم هايي كه پشتوانه تحقيقي لازم را دارند، امكان پخش داخلي نمي يابند در حالي كه سينماي مستند، رسانه اي فرهنگي است كه در پي ارتقاي سطح دانش، سليقه و آگاهي مخاطب است. اصلاني با بيان اين كه در كشور ما، سينماي مستند، بيشتر جايگاه فيلم سازاني شده است كه حاشيه نشين هستند، مي گويد:در بيشتر كشورهاي صاحب نام در زمينه هنر-صنعت سينما، «مستند» و «مستندساز» از جايگاه، اعتبار و مرتبه ويژه اي برخوردارند. نبايد از خاطر برد كه بسياري از فيلم هاي داستاني مشهور تاريخ سينماي ايران و جهان، با گرته برداري از سينماي مستند شكل گرفته و ساخته شده اند. زيرا مواد خام تحقيقي و پژوهشي لازم، براي ساخت آثار بلند سينمايي، در دل فيلم هاي مستند جاي گرفته است. اصلاني تصريح مي كند: سينماي مستند، بيشتر گونه هاي سينمايي را تغذيه مي كند در حالي كه خودش قدر نمي بيند. بي شك اين حقيقت تلخ و بي توجهي به سينماي مستند، براي آن ها كه سال ها در عرصه سينماي مستند فعاليت كرده و به اين سينما، اعتبار و ارزش بخشيده اند، پيامدي جز حسرت و تاسف به همراه نداشته و نخواهد داشت.
شنبه 30 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 145]