در پاسداشت بلندترين شب سال خانواده هاي ايراني وبلندترين شب سال

واضح آرشیو وب فارسی:مردم سالاری: در پاسداشت بلندترين شب سال خانواده هاي ايراني وبلندترين شب سال
ديرزماني است كه مردمان ايران و بسياري از جوامع ديگر در آغاز فصل زمستان مراسمي را بر پا مي دارند كه در ميان اقوام گوناگون نام ها و انگيزه هاي متفاوتي دارد. در ايران و سرزمين هاي هم فرهنگ مجاور از شب آغاز زمستان با نام«شب حليه» يا نام«شب يلدا» نام مي برند كه هم زمان با شب انقلا ب زمستاني است. اين رسم كهن و زيبا قرن هاست در خانه هاي ايرانيان با شكوهي خاص برگزار مي شود، مراسمي كه هنوز گرمايش را به زندگي شهري، عوض شدن روابط و حتي فاصله ها نداده است، براي نسل جديد با تازگي ها و هيجان همراه است و براي نسل قديم، غم شيرين گذشته را زنده مي كند از اين جهت شناخت و جزئيات و فلسفه اين زيبا شب قديمي به عنوان هويت ايراني ها ضروري به نظر مي رسد، از اين روبه مناسبت«يلدا» با آقاي دكتر مجيد رضا رجبي عضو هيات علمي دانشگاه آزاد و جامعه شناس به گفت و گونشستيم.
دكتر رجبي در خصوص فلسفه شب يلدا گفت: آخرين شب آذر ماه، بلندترين شب سال كه با شروع زمستان و چله بزرگ همراه است يلدا نام دارد. وي افزود: يلدا واژه اي سرياني و به معني ميلا د است. چون شب يلدا را با ميلا د مسيح تطبيق مي كرده اند. از اين رو به اين عنوان نام گذاري شد. وي گفت: بايد توجه داشت كه جشن ميلا د مسيح كه در 25 دسامبر ثبت شده طبق تحقيق محققان در اصل جشن ظهور ميترا«مهر» بوده كه مسيحيان در قرن چهارم ميلا دي آن روز را روز تولد عيسي قرار دادند. وي افزود وقتي به تاريخ ايران مي نگريم در مي يابيم كه نخستين انديشه هاي مزدا پرستي در قوم ايراني پديدار شد و واقعيت اين است كه ما ايرانيان هيچ وقت بت پرست نبوده ايم و اين يكي از افتخارات ماست. وي اظهار داشت: مردم عهدهاي گذشته كه پايه زندگي شان بر كشاورزي و چوپاني قرار داشت در طول سال با سپري شدن فصول و تضادهاي طبيعي خوي داشتند بر اثر تجربه و گذشت زمان با گردش خورشيد و تغيير فصول و بلندي و كوتاهي روز و شب و جهت حركت و قرار ستارگان آشنايي يافته و كارها و فعاليت هايشان را بر اثر آن تنظيم مي كردند و بالا خره در طول سال دريافتند كه كوتاهترين روزها، آخرين روز پائيز، يعني روز سي ام آذر است و روز يلدا يعني زايش خورشيد شكست ناپذير كه آن را آغاز سال قرار دادند. وي افزود: بعضي گفته اند شب يلدا يازدهم جدي است. در اين شب از ايزد خورشيد و روشنايي بركت مي طلبيد تا در زمستان به خوشي سر كند و ميوه هاي تازه و خشك و چيزهاي ديگر در سفره، تمثيلي از آن بود كه بهار و تابستاني پربركت در پيش داشته باشند. همه شب را در پرتو چراغ و نور آتش مي گذراندند تا اهريمن فرصت دژخويي و تباهي نيابد. رجبي در خصوص تفاوت چله بزرگ وچله كوچك گفت: چله بزرگ از اول دي ماه تا دهم بهمن ماه است كه چهل روز تمام ادامه مي يابد. چله كوچك از دهم بهمن ماه است تا بيستم اسفند و از آن جهت چله كوچك مي گويند كه از شدت سرما كاسته مي شود.
وي تاكيد كرد: اول دي به مناسبت آنكه تجديد حيات مهر يا خورشيد است به نام يلدا يعني تولد مشهور شده اما آغاز دي ماه جشن بزرگ ديگري نيز بود، هر گاه نام روز و ماه با هم تلاقي و برخورد مي كرد آن روز را جشن مي گرفتند. اين جامعه شناس در ادامه تاكيد كرد: مردم در روز اول دي، نحوست شب يلدا را از بين رفته مي ديدند و به اين خاطر به شادي مي نشستند. از اين رو اعتقاد داشتند كه بايد نخست نحوست شب يلدا را با شكوه خاص و با استفاده از ميوه هايي كه دروني سرخ دارند (به خاطر سرخي خورشيد) سپري مي كردند و تا صبح بيدار مي ماندند و انتظار مي كشيدند تا خورشيد بر شب غلبه كند.
وي در ادامه افزود: خوردن آجيل، شيريني جات، هندوانه و برخي ميوه هاي زمستاني از مشخصات ويژه گردهمايي هاي خانوادگي شب چله در تمامي نقاط ايران زمين است، اعضاي خانواده در اين گردهمايي چند ساعته به صورت معمول و به هنگام نقل خاطرات گذشته و با گرفتن فال حافظ يا خواندن شاهنامه توسط بزرگ فاميل، مقدار بسيار زيادي تنقلات مصرف مي كنند تا بدين گونه به اين شب رنگ خاص دهند. وي در خصوص تغذيه شب يلدا گفت: بهترين نوع آجيل كه مصرف آن در اين شب توصيه مي شود گردو است كه اسيدهاي چرب امگا 3 - موجود در آن در هيچ يك از آجيل ها نيست. اغلب مغزها كه در اين شب مصرف مي شود شامل 90 درصد اسيدهاي چرب اشباع شده هستند كه از سرطان و ديابت و امراض مزمن قلبي پيشگيري مي كند. وي با تاكيد بر رعايت تعادل در مصرف اين مواد گفت: سالمندان بهتر است از آجيل هاي كمرنگ در اين شب استفاده كنند و بيماران قلبي و ديابتي و افراد مبتلا به فشار خون بالا نيز در زياده روي مصرف تنقلات خودداري كنند.
وي در خصوص مصرف ميوه هاي «يلدا» گفت: پرتقال يكي از ميوه هاي ثابت مراسم شب چله است كه به خاطر وجود ويتامين C از عفونت هاي ويروسي پيشگيري مي كند، هندوانه كه از ميوه هاي اصلي شب چله است در كاهش فشار خون و تقويت معده بسيار موثر است و باعث شادابي بدن به خصوص افراد گرم مزاج مي شود.
وي يادآور شد: انار كه نماد اصلي شب يلدا مي باشد و فوايد دارويي آن توسط پزشكان مورد تاييد قرارگرفته و در طب سنتي از آن به عنوان دارويي ضد انگل و براي درمان زخم هاي دهان و خونريزي معده استفاده مي شود.
دكتر رجبي در پايان ضمن تبريك يلدا به همه ايرانيان و تاكيد بر پاسداشت تمام رسوم كهن ايراني افزود: اين مراسم بايد هر ساله با شكوهي هر چه تمام تر در خانواده هاي ايراني برپا شود تا جوانان بياموزند كه فرهنگ ايراني، اصيل تر از آن است كه رو به فراموشي رود...
جمعه 29 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مردم سالاری]

[مشاهده در: www.mardomsalari.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 461]