آداب عيد غدير

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: آداب عيد غدير
سيدنورالدين ميرنصراللهي زاهد

غدير يك واقعه تاريخي صرف نيست بلكه مجموعه اي از وقايع سرنوشت ساز براي بشر است. غدير ثمره نبوت و ميوه رسالت است غدير روز تعيين خط مشي مسلمين تا آخرين روز دنياست.

غدير روز عزاي ابليس و ابليسيان و روز يأس و نااميدي منافقين و روز عيد آل محمد(ص) و روز جشن اهل بيت(ع) است. و شايد از اين روي است كه در روايات از عيد غدير به عنوان «عيد الله اكبر» تعبير شده است.

لذا بايد اين روز را عيد گرفت و بزرگ داشت همان گونه كه پيامبر اكرم(ص) فرمود: «روز غدير خم بالاترين عيد امت من است و به اميرالمومنين وصيت فرمودند كه اين روز را عيد بگيريد.»(1)

اما بحث بر سر اين است كه چگونه عيد بگيريم و حرمت اين روز را نگه داريم؟ در اين روز چه كار بكنيم كه دل پيامبر گرامي اسلام(ص) و ائمه معصومين عليهم السلام را شاد نمائيم و از بركات آن استفاده كنيم؟

در اين باره دستورات زيادي از ائمه(ع) رسيده كه به برخي از آنها اشاره مي شود.

الف) دستورات و اقدامات فردي و عبادي

شكر خدا

روز عيد غدير چون روز ولايت و اعطاي اين نعمت است و روزي است كه خداوند دين را بر انسان كامل نمود و نعمت را تمام كرد لذا شكر نعمت واجب است.

امام صادق(ع) فرمودند: «اين روز روز شكر خداوند و حمد اوست بر آنچه كه خداوند از امر ولايت بر شما ارزاني داشته است»(2) بنابراين بايد اولين اقدام در اين روز حمد و سپاس خداوند منان باشد و براي اين نعمت بزرگ او را شاكر بود تا نعمتهايش فزوني يابد.

آراستگي ظاهري و زينت نمودن

امام رضا(ع) در اين رابطه فرمودند: «اين روز، روز زينت نمودن است و هركس چنين نمايد خداوند گناه هان او را مي آمرزد و ملائكه اي به سوي او مي فرستد كه براي او حسنات بنويسند و تا سال آينده درجات او را بالا ببرند»(3)

بنابراين در اين روز بايد ظاهر خود را آراسته كرد، لباس تميز پوشيد، عطر استفاده نمود و...

نماز

عمل ديگري كه بايد در اين روز انجام داد خواندن نمازهايي است كه وارد و تاكيد شده است از جمله نمازي كه امام صادق(ع) بيان نموده اند كه دستور آن بشرح ذيل است:

«نيم ساعت قبل از ظهر براي شكر خداوند دو ركعت نماز بخوان و در هر ركعت هر يك از سوره هاي حمد، توحيد. قدر و آيه الكرسي را ده مرتبه بخوان، و بعد حضرت ادامه دادند كه هركس اين نماز را بخواند نزد خداوند معادل صد هزار حج و صد هزار عمره اجر دارد و علاوه بر آن هر حاجتي از حوائج دنيا و آخرت را كه از خدا خواهد به آساني و عافيت بر مي آورد.»(4)

صلوات و لعن و برائت

عمل ديگري كه بر آن تاكيد فراوان شده صلوات فرستادن بر پيامبر و آل آن حضرت و لعن و نفرين بر دشمنان آنان است؛ كساني كه ظلمهاي فراواني به اهل بيت(ع) روا داشته و آنان را از حق الهي شان محروم كردند. در اين رابطه نيز روايات زيادي وارد شده از جمله از امام صادق(ع) روايت شده كه فرمود:

«در اين روز بر محمد و آل محمد بسيار صلوات بفرست و از ظالمين بر آنان برائت بجوي»(5)

روزه

از اعمال ديگر كه ثواب زيادي دارد و در اين روز بر آن اصرار شده روزه گرفتن است هرچند اين روزه مستحب است اما ثواب آن قابل تامل و توجه مي باشد.

امام صادق(ع) فرمودند: «روزه اين روز افضل از روزه 60سال است.»

و در حديثي ديگر فرمودند: «روزه اين روز كفاره 60سال است.»

و در حديثي ديگر فرمودند: «روزه اين روز، معادل صدحج و صد عمره مقبول است».(6)

رسيدگي به خانواده:

مسئله ديگر توجه به خانواده است و هركس به قدر توان هرچيزي كه مي تواند از خوراك گرفته تا پوشاك و غيره براي آنها تهيه نمايد به طوري كه بفهمند اين روز با روزهاي ديگر خيلي فرق دارد. امام رضا(ع) فرمود: هركس در اين روز بر عيالش و بر خودش وسعت دهد خداوند مالش را زياد مي كند»(7) و بدين مضمون از ديگر ائمه هم نقل شده است لذا اهتمام به اهل و عيال در اين روز مورد توجه بوده و از اهميت خاصي برخوردار است.

دعا، زيارت و تجديد عهد و پيمان

عمل مورد تاكيد در اين روز زيارت حضرت اميرالمومنين علي(ع) از راه دور و نزديك است. خواندن دعا و زيارت نامه هاي وارده در رابطه با اين روز نوعي تجديد عهد و پيمان با خدا و رسول و ائمه معصومين عليهم السلام بشمار مي آيد و مي توان به عنوان تجديد بيعت نيز از آن ياد كرد. خصوصا اينكه اگر اين دعاها همراه با زيارت بارگاه مطهر و حرم ملكوتي آن حضرت باشد بسيار نافذتر و موثرتر خواهد بود. سند اين كلام نيز بيان شريف حضرت امام رضا(ع) است كه فرمود: «هرجا باشي در روز عيد غدير خود را كنار قبر اميرالمومنين علي(ع) برسان كه خداوند در اين روز گناهان شصت ساله را از مومنين مي آمرزد و دو برابر ماه رمضان و شب قدر و شب فطر از آتش جهنم آزاد مي كند.»(8) بنابراين مي توان با دعا و خواندن زيارت وارده و رفتن به مزار و بارگاه به تجديد عهد و پيمان با اميرالمومنين(ع)، امام معصوم خصوصا امام زمان پرداخت. كساني كه قادر به حضور در بارگاه ملكوتي آن امام نيستند با مراجعه به زيارت مطلقه علي(ع) كه توسط امام هادي(ع) نقل شده و در مفاتيح الجنان مذكور است مي توانند يك دوره درس امام شناسي را مرور كنند و با افزودن بر معرفت خود نسبت به امام از اجر و پاداش آن نيز بهره مند شوند.

ب) دستورات و اقدامات اجتماعي

خوشرفتاري نسبت به يكديگر

يكي از وظايفي كه در روز غدير براي برادران ديني معين شده و در روايات متعدد بر آن تاكيد شده اظهار سرور و خوشحالي در ملاقات ها است. يعني وقتي همديگر را مي بينيم روي خوش به هم نشان دهيم كه آثار فراوان دنيوي و اخروي دارد.

امام رضا(ع) در اين رابطه فرمود: «اين روز، روز تبسم بر مومنين است. و هر كس اين عمل را انجام دهد هزار حاجت او برآورده مي گردد و روز قيامت نيز نظر رحمت به او مي شود.»(9)

تبريك و تهنيت گفتن

اين روز، روز تبريك و تهنيت گفتن است به تاسي از رسول خدا(ص) در روز غدير. روز تبريك گفتن به امام زمان(عج) است. روز تبريك گفتن به نائب بر حقش ولي زمان است، روز تبريك گفتن به مومنين است لذا وقت ملاقات همديگر بايد به هم تبريك گفت. امام رضا(ع) فرمودند: در اين روز به يكديگر تهنيت و تبريك بگوئيد و اين جمله را چند بار تكرار كنيد:

«الحمدلله الذي جعلنا من المتمسكين بولايه اميرالمومنين(ع). (10)

سپاس خداي را كه ما را از تمسك كنندگان بولايت اميرالمومنين(ع) قرار داده است.

هديه دادن

وظيفه ديگري كه در اين روز معين شده اين است كه مومنين به همديگر هديه دهند و به شكرانه اين عيد بزرگ ولايت و نعمتي كه خداوند عنايت كرده، بدين وسيله همديگر را شاد و خوشحال نمايند.

اين دستور هم از خود اميرالمومنين(ع) صادر شده كه فرمود:

«در اين روز نعمت هاي خدا را به يكديگر هديه دهيد، همان طور كه خدا بر شما منت نهاده است» (11)

ديدار مومنان

عمل ديگري كه در اين روز مي بايست به آن توجه ويژه شود ديد و بازديد است. ديدار از دوستان، آشنايان، اهل و فاميل و مومنين و مومنات كه آثار و بركات فراواني در دنيا و آخرت دارد. امام رضا(ع) در آثار اين عمل مي فرمايند:

«هر كس در اين روز مومنين را زيارت كند و به ديدار آنان برود خداوند قبر او را وسيع مي كند و 70 نور بر آن قبر وارد مي نمايد و هر روز ملائكه در قبرش او را زيارت كرده و بشارت بهشت مي دهند.» (12)

عقد اخوت:

يكي ديگر از مراسمي كه براي عيد غدير ذكر و تاكيد شده، برنامه عقد اخوت بين برادران ديني است كه طي يك سنت اسلامي، برادري خود را مستحكم مي كنند و با يكديگر پيمان مي بندند كه در آخرت نيز به ياد يكديگر و با هم باشند، كيفيت اجراي عقد اخوت در كتاب شريف مفاتيح الجنان ذكر شده است.(13)

به طور كلي روز عيد غدير خم در فرهنگ اهل بيت(ع) و فرهنگ شيعي، روز عظيم الشاني است. عيدالله اكبر و افضل اعياد است. لذا بايد بزرگترين جشن را براي بزرگترين عيد گرفت. بايد بيشترين جشن ها را در اين ايام گرفت. بايد بيشترين هزينه ها و هدايا را در اين ايام مصرف و اعطاء نمود. بايد بيشترين ديدارها و ديد و بازديدها و تبريك ها در اين ايام صورت پذيرد.

اگر در نزد اهل بيت محمد(ص) اين روز جزء افضل اعياد و روز جشن آن بزرگواران است، بايد در نزد محبين و شيعيان آنان نيز چنين باشد. اما آيا واقعا اين چنين است؟ آيا واقعا اين فرهنگ اهل بيت(ع) در كشور اسلامي و شيعي ما نهادينه شده است؟ آيا اين عيد از همه عيدهاي ديگر حتي نوروز و عيد فطر... در فرهنگ جامعه و در اذهان كودكان و نوجوانان و جوانان و در نزد مردان و زنان ما بالاترين عيد محسوب مي شود و بيشترين اقدامات را دارد؟

آيا زمان آن فرا نرسيده است كه دولت مردان، مسئولين، دست اندركاران عرصه فرهنگ، نهادها، ارگانها و سازمانهاي مختلف و... براي نهادينه كردن فرهنگ غدير و فرهنگ اهل بيت(ع) در جامعه قيام نمايند؟

پانوشتها

1-عوالم ج 3 ص 211

2- بحار.ج 3 ص 170

3-عوالم ج .3 ص 224

4-همان ص 215

5-بحار. ج 3 ص 171

6-همان ص 211

7-همان ص 223

8-مفاتيح الجنان، زيارت غدير

9و 10-عوالم ج. 3ص223

11-همان ص 209

12-همان ص224

13-مستدرك الوسايل ج1 ص 456
سه شنبه 26 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 275]