كتاب انديشه - هنوز جاي كار دارد

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: كتاب انديشه - هنوز جاي كار دارد
كتاب انديشه - هنوز جاي كار دارد

رسول آباديان: كتاب «انسان، نشانه، فرهنگ» يك كتاب آكادميك درباره نشانه‌شناسي است كه در صورت يك بازبيني مجدد مي‌تواند به عنوان كتابي جامع و همه فهم مطرح باشد. اين كتاب كه عمده تلاش خود را به ارائه نظريات نشانه‌شناسان بزرگ جهاني معطوف كرده كتابي براي جامعه امروز ايران است، يعني اينكه نوع برخورد نرسيسيانس با موضوع گرچه نگاهي با گرايش تاليف كتب دانشگاهي است اما شكار موضوعي از اين دست و پرداختن مناسب به آن را مي‌توانيم به فال نيك بگيريم و منتظر اقداماتي ديگر از اين دست باشيم كه در مقدمه اين كتاب هم آمده اگرچه ريشه‌هاي نشانه‌شناسي در تاريخ به افلاطون و آگوستين باز مي‌گردد، اما نشانه‌شناسي به عنوان يك تئوري مستقل در آغاز قرن بيستم در نوشته‌هاي چارلز ساندرز وفردينان دو سوسور مطرح شد و در سال 1958با چاپ انسان‌شناسي ساختاري نوشته كلودي استروس، نشانه‌شناسي تحرك تازه‌اي پيدا كرد، اين اثر آموزه‌هاي نشانه‌شناسي سوسور را بررسي و مطالعه فرهنگ‌هاي اوليه را به كار مي‌گرفت. نشانه شناسي هنگامي به شكوفايي رسيد كه با اصول تحليل روان درماني مطابقت داده شد و توسط لاكان به منصه ظهور رسيد، هر چند كه قبلا اين بحث در سال1900در كتاب «تعبيررويا»ي فرويد به‌طور ضمني مطرح شده بود. در تعريف كلي مي‌توان گفت كه نشانه‌شناسي علمي است مربوط به نشانه كه بنابر نظريه سوسور، زبان‌شناسي يكي از زيررشته‌هاي آن محسوب مي‌شود، هرگاه به زبان از اين نقطه‌نظر نگريسته شود ميل به بررسي رسانه‌هاي ارتباط جمعي به صورت بصري يا مكتوب و مخصوصا در حوزه روايت بيشتر مي‌شود، ميل ديگري كه از اين نظر تشويق مي‌شود فروپاشيدن تعصب حمايتگرانه از فرهنگ والا در تقابل با هنر عامه يا توليدات مردم عادي است. اميليا نرسيسيانس در بخش‌هاي متعددي از اين كتاب بحث نشانه‌شناسي را از زواياي گوناگون مورد ارزيابي قرار داده و كاربرد آن را در هنر‌هاي گوناگون كنكاش كرده است. نويسنده در بخش كوتاهي از فصل «انواع نشانه» نوشته است: «... نشانه مي‌تواند مربوط به آن پديده‌اي باشد كه در ذهن ايجاد مي‌شود يا مربوط به آن ذهنيتي است كه ما در مخيله خود آن را توسعه مي‌دهيم، پس نشانه‌شناسي پيرس نه تنها بر زبان‌شناسي، بلكه بر روان‌شناسي نيز استوار است و در آن درك، تفكر و كنش مطرح مي‌شود، چنين نشانه‌اي كه در مخيله توسعه مي‌يابد به آن تفسير مي‌گوييم، پس تفسير خود نشانه‌اي نشأت گرفته از اولين نشانه است...» و در فصلي ديگر مي‌نويسد: «نشانه‌ها حاملان معاني هستند و نشانه‌شناسي قادر به مطالعه اين فرآيند يعني انتقال معاني از طريق نشانه‌ها در زندگي روزمره ماست، ممكن است نمود نشانه‌ها در زندگي اجتماعي ما به صورت واضح، روشن و فوري امكان‌پذير نباشد، اما قوم‌نگاران و انسان‌شناسان با استفاده از ابزار نشانه‌شناسي قادر به نمايان كردن معاني اين نمودها از طريق مطالعه نشانه‌ها هستند...» اميليا نرسيسيانس در بخش‌هاي زيادي از كتابش به چگونگي استفاده نويسنده‌اي چون امبرتو اكو از بحث نشانه‌شناسي اشاره كرده كه مي‌توان از آن به عنوان خواندني‌ترين بخش كتاب نام برد، نويسنده در اين بخش از نحوه برخورد اكو با نشانه‌شناسي به عنوان يك ابزار ضروري در خدمت تفكر ياد كرده و نوع نگاه آييني او را در تحليل جزءبه جزء فيلم كازابلانكا از زاويه نشانه شناسي مورد ارزيابي قرار داده است. نويسنده در بخشي از فصل«امبرتو اكو» نوشته است:«...امبرتو اكو مانند رولان بارت شروع به بازخواني معاني گوناگون اين فيلم معروف مي‌كند، فيلم كازابلانكا را مايكل كورتيس در سال 1942 ساخت، فيلمي كه مربوط به حوادث جنگ جهاني دوم است...» يكي ديگر از فصل‌هاي خواندني اين كتاب فصلي به نام «انسان‌شناسي نمادين است، فصلي كه مي‌توان جوهره كل كتاب را در آن ديد، انسان‌شناسي نمادين درصدد مطالعه ادراك و پاسخ‌هاي عاطفي و خردگرايانه افراد مختلف از فرهنگ‌هاي گوناگون، نسبت به دنياي پيرامون خود است، انسان‌شناسي نمادين موضوعاتي از قبيل اينكه افراد ادراك خود را در پاسخگويي به دگرگوني‌ها در سطح منطقه‌اي، ملي و جهاني چگونه تغيير مي‌دهند و اينكه آنها مناسك و آيين‌هاي خود را نسبت به دنيايي كه همواره در حال تغيير است چگونه تعديل، تنظيم يا حتي خلق مي‌نمايند بررسي مي‌كند. در بخشي از فصل انسان‌شناسي نمادين آمده است: «دو محور فكري مهم در انسان شناسي نمادين قابل‌شناسايي است، يكي از آنها با نام كليفورد گيرتز و دانشگاه شيكاگو و ديگري با نام ويكتور دبليو ترنر از كورنل گره خورده است و در اين راستا بايد از ديويداشنايدر كه در توسعه انسان‌شناسي نمادين فعاليت كرده است نام برد...» در خاتمه يك بار ديگر بايد گفت كه كتاب«انسان، نشانه، فرهنگ» كتابي است كه نياز مبرم به يك ويراستاري اصولي دارد و ترتيب فصل‌هاي تشكيل‌دهنده آن بايد با نظم و ساختار بهتري همراه باشد.

اين كتاب سال 1387در شمارگان 1100جلد و قيمت 2600 تومان توسط انتشارات افكار عرضه شده است.
يکشنبه 17 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 46]