نقش انسان در حفظ منابع طبيعي

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: نقش انسان در حفظ منابع طبيعي
اجتماعي. محيط زيست. منابع طبيعي
ايلام - محيط زيست مجموعه‌اي از بخشهاي مختلف است كه اين بخشها مانند آب، خاك، پوشش گياهي و اقليم و انسان در ارتباط منطقي و تعادل با يكديگرند.

اين نظم ازآثار خلقت و رحمت ايزدي با تفكر درست و حكمت عالمانه به گونه بي همتا اجزاي جهان را مرتبط با هم خلق نموده است.

هر عقل سليمي، اين منطق را باور دارد كه هرگاه يكي از اجزاي اين جهان و سيستم منظم از تعادل خارج شود كه عمدتا نيز تحت تاثير عوامل انساني چنين مي شود،حوادث غيرقابل پيش بيني مانند وقوع سيل، افزايش بيابان تخريب منابع طبيعي و آلودگي محيط زيست را بايد انتظار داشت.

اكولوژيست ها،از بين رفتن پوشش گياهي و كاهش قدرت جذب زمين را عامل بروز سيل‌هاي اخير در گوشه و كنار كشور ذكر مي‌كنند.

آنان معتقدند: براي جلوگيري ازاين پديده بايد با مطالعه دقيق و همه جانبه طرح فوريتي آبخيزداري فيزيكي و تثبيت بيولوژيكي به اجرا درآيد.

به گفته آنان،براي مقابله با حوادثي همچون سيل بايد تمامي اقداماتي كه در كشور انجام مي‌شود در يك كميته خاص متمركز شود و اين كميته بر تمامي فعاليتهاي تحقيقاتي و اجرايي براي شناسايي مناطقي كه در حال حاضر بشدت تهديد مي‌شوند، اشراف داشته باشد.

آنها تاكيد كردند با اقدامات عملي و ضربتي بايد عوامل اصلي جلوگيري از وقوع سيل يعني گياه، خاك و آب را در گردونه مناسب خود قرار داد.

يك كارشناس منابع طبيعي ايلام گفت: بواسطه خشكسالي در بخش وسيعي از كشور پوشش گياهي از بين رفته و خاك در معرض نور خورشيد بصورت پودر درآمده و خاصيت نفوذ پذيريش را از دست داده است.

مهرداد كهزادي افزود:درنتيجه اين حوادث بخشي از آب باراني كه بايد به داخل زمين نفوذ كند، در سطح زمين با غلظت فراوان يعني سيل جاري مي‌شود.

وي گفت: عدم كنترل دامها در محدوده‌هاي چرا يكي از عوامل از بين رفتن پوشش گياهي و بدنبال آن وقوع سيل است.

وي افزود: اگر مسوولان ذيربط با توجه به پروانه‌هاي صادره، چراي دام را كنترل مي‌كردند زمين دچار كمبود پوشش گياهي و فرسايش نمي‌شد.

كارشناس ديگري گفت: مسوولان ذيربط بايد براي حفظ خاك كه مهمترين سرمايه كشور است دخالت كنند و با برنامه ريزي كوتاه مدت و درازمدت در جهت حفظ پوشش گياهي كشور اقدام كنند.

حسن جهاني افزود:گرچه اقدام عملي براي حفظ پوشش گياهي بايد سالها پيش صورت مي‌گرفت اما با اين حال بايد اقدام عملي را شروع كرد زيرا هرچه ديرتر چاره انديشي شود، راه عملي هم مشكل تر خواهد شد.

وي اضافه كرد: براي جلوگيري از سيل بايد عواملي را كه موجب خارج شدن گياه ، خاك و آب از گردونه مناسب خود مي‌شود، شناسايي شود.

وي افزود: براي جلوگيري از سيل در مناطق سيل خيز بايد با مطالعه دقيق و همه جانبه طرح فوريتيآبخيزداري فيزيكيوتثبيت بيولوژيكي به اجرا درآيد.

وي يادآورشد: درآبخيزداري فيزيكي كه با گالي بنديوشياربندي و كنترل دائم آن ممكن است، مي‌توان از رانش زمين و درنتيجه شدت ضربات وارده برپيكره خاك جلوگيري كرد.

جهاني گفت:درتثبيت بيولوژيكيدر پشت سدهايگاويونيوخشكه چيني انجام شده ازطريق واردكردن بوته‌هاي مقاوم مثل خانوادهگندميانمي توان اقدام كرد.

وي افزود:با اجراي چنين روشي بيش از ‪ ۵۰‬درصد ضربات باران كاهش مي‌يابد و مابقي به صورت روان آب خودبخود به رودخانه‌ها هدايت مي‌شود.

معاون فني منابع طبيعي ايلام نيزعامل اصلي وقوع سيل‌هاي اخير در استان را فرسايش خاك براثرقطع بي‌رويه درختان و استفاده مفرط از ظرفيت مراتع دانست عبدالسلام پيريافزود:اكنون ظرفيت دام مازاد بر مراتع در ايلام پنج برابر است كه استفاده بي‌رويه از رويش گياهي، عامل مهم افزايش فرسايش خاك است.

وي گفت:چنانچه اصل مستمر بهره برداري از عامل منابع طبيعي مانند(درخت، پوشش گياهي،مراتع، جنگلها و... كه به اندازه رويش است، رعايت شود نه تنها آسيبي به اكوسيستم نمي‌رسد بلكه باعث تقويت خاك نيز خواهد شد.

وي معتقد است:در ‪ ۵۰‬سال گذشته ضربات مهلكي از سوي عوامل انساني و جنگ هشت ساله عراق عليه ايران برپيكره منابع طبيعي مناطق مختلف كشور وارد آمده است كه براي حفظ ايناكوسيستمبايد مسوولان با همكاري مردم اقدامات اساسي انجام دهند.

وي گفت: اين در حالي است كه اكنون روزبه روز بر ميزان بياباني شدن مناطق جنوبي استان كه در دوران جنگ به خاكريز و سنگر تبديل شده بود،اضافه مي شود.

پيري افزود:دخالت بي‌رويه انسان در طبيعت باعثشده كه تعادل محيط زيست در برخي مناطق نظير شهرستانهاي دهلران و مهران برهم بخورد و حتي روستاهاي اين مناطق در معرض تهديد ماسه‌هاي روان، بياباني شدن و وقوع سيلاب قرار گيرند.

وي اضافه كرد:آتش سوزي در مراتع و جنگلها كه براساس بررسي كارشناسان بيش از‪ ۸۰‬درصد عامل آن توسط انسان روي مي‌دهد، از ديگر عناصري است كه به برهم خوردن تعادل محيط زيست و از بين رفتن منابع طبيعي دامن مي‌زند.

وي گفت: بياباني شدن استان ايلام كه به عنوان عروس زاگرس معروف است يك فاجعه است كه بدون شك بررسيها نشان مي‌دهد انسانها عامل اصلي اين فاجعه اند.

وي يادآور شد: بايد برنامه ريزي مدون و مناسب با توجه به ويژگي جغرافيايي هر منطقه تدوين شود و براي مبارزه با پديده‌هايي همچون بيابانزايي، تخريب مراتع و وقوع سيل اقدامات اساسي انجام گيرد.

معاون فني محيط زيست ايلام نيزگفت:امروزه صحبت از توسعه پايدار و توجه به محيط زيست است اما در برخي مواقع به واسطه همين حرفها منابع طبيعي ناديده گرفته مي‌شود.

تورج همتي افزود: احداث كارخانه‌ها و صنايع مختلف كه در اراضي ملي يا خصوصي تاسيس مي‌شود و منجر به قطع درختان شده و درادامه با آلودگيهاي زيست محيطي همراه است يكي از مصاديق بي‌توجهي انسان به محيط زيست است.

************************ استان ايلام بايك ديواره ممتد زاگرسي پوشيده ازصخره و جنگل به طول قريب ‪ ۵۰‬هزار كيلومتر از شهرستانهاي ايوان، شيروان چرداول، و دره شهر جدا مي شود و تا ميله‌هاي مرزي كه ايران را از عراق جدا مي‌كند، ادامه مي‌يابد.

اين قلمرو ‪ ۱۱‬درصد جنگلهاي زاگرس را در خود جاي داده است.

ايلام با گستره‪ ۲۰‬هزار كيلومترمربع بيش از ‪ ۸۷‬درصد جنگل و مرتع دارد كه در كشور يك ركورد است.

قريب‪ ۶۴۰‬هزار هكتار جنگل مسحوركننده اين استان براي تمام كساني كه آنها را مشاهده كرده اند، شفافترين مصداق مفهوم زيبايي طبيعت است.

پوشش مسلط اين جنگلها كه همچون انگشتري مرصع شهر ايلام را دربرگرفته، تناور سبزينه‌هايي مانند بلوط، بنه، زالزالك، كيكم، ارغوان، بادام، ارژن و داغداغان است.

اين جنگلها و مراتع از گذشته تاكنون مستقيم و غيرمستقيم از طريق محصولات اصلي و فرعي تامين‌كننده معيشت ساكنان بوده اند، اما مجموع عوامل طبيعي و غيرطبيعي بويژه طي چند دهه اخير حيات اين عرصه‌ها را به خطر انداخته است رشد جمعيت، افزايش شهرنشيني، گسترش ساخت و سازهاي عمراني به محدوده‌هاي جنگلي و مرتعي،بهره برداري بي‌رويه، عدم تعادل دام و مرتع، كاشت زيراشكوب جنگلي و مشكلات طبيعي مانند، خشكسالي، فرسايش خاك و وقوع سيلابهاي مجموعه عواملي‌اند كه مسوولان و كارشناسان به عنوان تهديدگران جنگلها و مراتع شهرستان و همچنين استان ايلام مطرح مي‌كنند.

مجموع كارشناسان و مسوولان استان ايلام تاكيد دارند، بدون مشاركت و عزم همگاني رفع اين تهديدها امكانپذير نيست و حفظ و احياآنها خارج از توان يك دستگاه اجرايي است.

مديركل منابع طبيعي ايلام دراين زمينه خواستار مشاركت مردم و بهره برداران در حفظ و احيا عرصه‌هاي طبيعي اين منطقه شد واظهار داشت: بدون تعامل مناسب و منطقي بهره برداران و طبيعت وضعيت اين منابع مخاطره آميز است.

عبدالرضا بازدارافزود: توسعه جامع و پايدار منطقه در گرو توجه مردم و برنامه ريزان به حفظ اين منابع تجديدشونده است.

وي با ذكر فعاليتهاي عمراني و حفاظتي منابع طبيعي استان گفت:پارسال دو ميليارد و ‪ ۸۵۰‬ميليون ريال براي اجراي طرحهاي حفاظت و حمايت، توسعه جنگل، آبخيزداري، جنگلكاري، بذركاري، مرتعداري، مميزي، مهار سيل، تثبيت شنهاي روان و برنامه‌هاي ترويجي عرصه‌هاي طبيعي اين استان هزينه شد.

وي باتاكيد بر ضرورت ترويج و آموزش مردم براي حفظ واحياي مراتع افزود:
شمار زيادي از روستاييان ايلام در قالب برگزاري هفت كارگاه آموزشي شيوه هاي حفظ، احيا و بهره برداري متعادل از جنگل و مرتع را فراگرفته اند.

وي جلب مشاركت تشكلهاي مردمي و همچنين جذب پنج هزار نيروي بسيج در بخش حفاظت و مبارزه باانگل و آبياري جنگلهاي دست كاشت را از ديگر فعاليت‌هاي اين حوزه عنوان كرد.

وي گفت: با تشكيل ‪ ۱۷‬شركت تعاوني در سال گذشته تعداد واحدهاي بهره بردار از محصولات فرعي جنگل استان ايلام به ‪ ۸۲‬شركت تعاوني رسيد كه پارسال بيش از ‪۳۰۰‬تن شيره سقز ازدرختان بنه به ارزش بيش ازيك ميلياردريال برداشت كردند ، اما امسال به دليل خشكسالي برداشتي صورت نگرفت.

وي افزود:احداث ‪ ۷۰‬هكتار بوستان جنگلي سركبود،حفاظت و توسعه بوستان‌هاي ارغوان، چغاسبز،انجام ‪ ۶۵‬هكتار بذركاري، كاشت ‪ ۲۰۰‬هزار اصله نهال، تهيه و تدوين شش فقره طرح مرتعداري به مساحت يكهزارو ‪ ۱۱۸‬هكتار،اجراي طرح ذخيره نزولات آسماني درسطح ‪ ۲۰۰‬هكتار از ديگر اقدامات سال گذشته در راستاي حفظ و احياي جنگل و مرتع در استان ايلام بوده است.

وي اضافه كرد: در راستاي اجراي طرح تعادل دام و مرتع،سال گذشته دو هزار و ‪ ۲۱۷‬پروانه چرا صادر شده است.

مدير كل منابع طبيعي ايلام گفت: يكي از تخلفهاي حفاظتي در اين منطقه قطع اشجاراست كه سال گذشته در اين رابطه ‪ ۱۳۲‬فقره پرونده تخلف به مراجع قضايي ارجاع شد.

وي افزود: همچنين تخريب و تصرف اراضي ‪ ۳۰۵‬مورد بوده و ‪ ۳۴‬مورد آتش سوزي نيز در سطح ‪ ۱۲۴‬هكتار رخ داده است.

بازدار، از مردم و مسوولان خواست به حفاظت و صيانت از منابع طبيعي استان توجه بيشتري داشته باشد زيرا به عنوان سرمايه‌هاي ملي توجه به آنها يك ضرورت انكارناپذير محسوب مي‌شود.

استان ايلام داراي يك ميليون و‪ ۷۰۰‬هزار هكتار جنگل و مرتع است كه‪ ۸۰‬هزار هكتار آن بياباني و‪ ۱۴۰‬هزار هكتار ديگر درمعرض فرسايش بادي قراردارد.
شنبه 16 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1172]