واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: انکار معاد ، انکار خداوند است !
یکی دیگر از دلایل که قرآن کریم بدان اشاره می.نماید و از آن برای اثبات ضرورت معاد استفاده می.کند آیاتی است که در آن قیامت را خبر بزرگ و اختلاف مردم در آن یاد می.شود وانگاه نظام شگفتی را که بر هستی گسترش یافته با بیان زیبا و مبسوطی ذکر می.کند که اگر آن روز بزرگ و شگفت نباشد هدف آفرینش جهان بیهوده خواهد بود.
معاد از نظر قرآن
با توجه به اهمیت مسئله، انسان نیاز به شناخت دارد تا بتواند مسیر خود را طی نماید، دست خود را دراز به سفره وحی الهی کرده تا لقمه.ای از حقیقت با بصیرت قرآن کریم بر چیده تا معاد را شناخته و با استفاده از دیدگاه قرآن مسیر دنیا را با چراغی روشن به طرف قیامت طی نموده و راه تکامل به سرزمین رستاخیز را طی کنیم.
تعریف معاد و معاد در قرآن
معاد در لغت به معنای بازگشتن، عود کردن، جای بازگشت، جان دیگر است. (معینی، لحمد، فرهنگ فارسی جلد3). قرآن کریم وجود این اعتقاد را در ادیان دیگر جزء اعتقادات و دعوت تمام پیامبران بیان نموده است؛
مانند: 1- سوره اعراف آیه 24:
اهْبِطُواْ بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَكُمْ فِی الأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَى حِینٍ
که در این آیه پس از هبوط آدم به زمین به تمامی انسان.ها خطاب می.نماید که هدف از فرود آمدن آدم در زمین امکان موقت است و پس از آن به جهان دیگر می.رود. و در جایی دیگر در همین سوره آیه 35 و 36 بیان می.نماید که هدف اساسی از آفرینش انسان در زمین همان معاد است.
قرآن معاد را باوری از ارکان ایمان و در کنار ایمان بر خداوند قرار داده است و انکار آن را در ردیف انکار خداوند بیان نموده است
2- در دعوت حضرت نوح (علیه.السلام) که به معاد دعوت شده سوره نوح آیات 17 و 18 است که به مبحث معاد اشاره شده است. وَاللَّهُ أَنبَتَكُم مِّنَ الْأَرْضِ نَبَاتًا ثُمَّ یُعِیدُكُمْ فِیهَا وَیُخْرِجُكُمْ إِخْرَاجًا ،ثُمَّ یُعِیدُكُمْ فِیهَا وَیُخْرِجُكُمْ إِخْرَاجًا
3- مبحث معاد در دعوت حضرت ابراهیم (علیه.السلام) و موسی (علیه.السلام) و مسیح (علیه.السلام) نیز در آیات سوره.های بقره آیه 126، ابراهیم آیه 41، شعرا آیه 87، اعراف آیات 146 و 147 و آل عمران آیات 55 و 57 دیده می.شود.
کثرت آیات پیرامون معاد حاکی از عنایت و اهتمام فراوان قرآن کریم به این امر است. در حدود 1400 آیه در قرآن درباره معاد بحث کرده و نظر علامه طباطبایی (ره) به شمار این آیات را بالغ بر 2000 می.داند که به طور مستقیم و غیرمستقیم به معاد اشاره شده است. در قرآن کریم 26 نام برای روز معاد بیان شده است.
«روز رستاخیز- روز جزا- روز باز پسین- روز دریغ- روزی که زنانش معلوم است- روز حق- روز جدا شد- روز حساب رسی- روز ملاقات و رویارویی- روز نزدیک- روز جاودانی- روز بیم- روز بیرون شدن از گور- روزی که همه جمع می.شوند- روزی که یکدیگر را به فریاد بخوانند- روز تعبونی- روز برانگیختن- روز ساعت- روز فرود آینده- روز کوبنده- وعده گاه- فراگیرنده- سرای باز پسین- روز فرود بزرگ.تر- خروش گر سازنده.»
و در قرآن اوصاف این روز را روز بزرگ- روز سترگ- روز بی مانند- روز دردناک- روز بسیار دشوار و روزی که شفاعت و دوستی وجود ندارد بیان می.نماید.
قرآن معاد را باوری از ارکان ایمان و در کنار ایمان بر خداوند قرار داده است و انکار آن را در ردیف انکار خداوند بیان نموده است :
(سوره بقره آیه 232)
....مَن كَانَ مِنكُمْ یُؤْمِنُ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ ذَلِكُمْ أَزْكَى لَكُمْ وَأَطْهَرُ وَاللّهُ یَعْلَمُ وَأَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ
و سوره توبه آیه 29
...الَّذِینَ لاَ یُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَلاَ بِالْیَوْمِ الآخِرِ ...
و خداوند به پیامبر دستور می.دهد که بر وقوع قیامت قسم یاد کند. (سوره یونس آیه 53)
وَیَسْتَنبِئُونَكَ أَحَقٌّ هُوَ قُلْ إِی وَرَبِّی إِنَّهُ لَحَقٌّ وَمَا أَنتُمْ بِمُعْجِزِینَ
و نهایتاً کافران را با زنده این روز و پرهیزکاران را سرافراز و موفق در این روز می.داند.
ضرورت وجود معاد در قرآن
در براهین ضروری بودن معاد به بیان چند دلیل عقلی برگرفته از آیات قرآن که ضرورت حیات اخروی آن را نشان می.دهد:
1- دلیل اول: آیاتی که نشان دهنده اینکه آفرینش خداوند بیهوده و بی هدف نیست.
استقلال بر معاد گاهی به این صورت بیان می.شود که معاد هدف آفرینش است و انسان بیهوده آفریده نشده بلکه هدف آفرینش اینست که به کمالی که در آخرت بدان دست می.یابد برسد. به گونه.ای که اگر آخرت نباشد ایجاد او لغو و باطل خواهد بود. و خداوند سبحان منزه از آن است که بی غرض و هدف بیافریند.
آیه 115 از سوره مؤمنون به همین مطلب اشاره دارد.
أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَیْنَا لَا تُرْجَعُونَ
و ضرورت معاد را گاهی از این دیدگاه می.توان دید که در آیات قرآن، خداوند خود را حقّ مطلق معرفی می.کند. و می.فرماید که جز او حقّی نیست و زنده کردن مردگان و حیات اخروی را بر حق بودن خود مترتب می.دارد زیرا حق مطلق آن وجودی است که نه به دانش بطلان راه دارد نه به صفاتش و نه افعالش. و اگر حق مطلق کارهایش بدون عنایت و هدف باشد حقّ مطلق نخواهد بود. سوره حج آیات 6 و 7 در همین مورد بحث نموده و می.فرماید: ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّهُ یُحْیِی الْمَوْتَى وَأَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ وَأَنَّ السَّاعَةَ آتِیَةٌ لَّا رَیْبَ فِیهَا وَأَنَّ اللَّهَ یَبْعَثُ مَن فِی الْقُبُورِ
در این آیه ابتدا خداوند خود را حق می.داند و می.فرماید که مردگان را زنده کرده و بر هر کاری تواناست و حتمی بودن قیامت را نیز متذکر می.شود.
استقلال بر معاد گاهی به این صورت بیان می.شود که معاد هدف آفرینش است و انسان بیهوده آفریده نشده بلکه هدف آفرینش اینست که به کمالی که در آخرت بدان دست می.یابد برسد. به گونه.ای که اگر آخرت نباشد ایجاد او لغو و باطل خواهد بود. و خداوند سبحان منزه از آن است که بی غرض و هدف بیافریند
یکی دیگر از دلایل که قرآن کریم بدان اشاره می.نماید و از آن برای اثبات ضرورت معاد استفاده می.کند آیاتی است که در آن قیامت را خبر بزرگ و اختلاف مردم در آن یاد می.شود وانگاه نظام شگفتی را که بر هستی گسترش یافته با بیان زیبا و مبسوطی ذکر می.کند که اگر آن روز بزرگ و شگفت نباشد هدف آفرینش جهان بیهوده خواهد بود. مانند آیه 1 تا 3 سوره نبأ که می.فرماید:
عَمَّ یَتَسَاءلُونَ عَنِ النَّبَإِ الْعَظِیمِ الَّذِی هُمْ فِیهِ مُخْتَلِفُونَ
«از چه چیزی می.پرسند؟ از آن خبر بزرگ، که در آن اختلاف می.کنند...» و سپس می.فرماید:
نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهَادًا وَالْجِبَالَ أَوْتَادًا وَخَلَقْنَاكُمْ أَزْوَاجًا ...إِنَّ یَوْمَ الْفَصْلِ كَانَ مِیقَاتًا
«آیا ما زمین را بستری نساختیم و کوه.ها را میخ.هایی؟ ... هر آیند روز داوری روزی است معیّن.»
2- دلیل دوم، آیاتی است که نشان دهنده وجود معاد مقتضای عدل الهی است.
از آنجا که انسان.ها دو گروهند، برخی فرمانبر و برخی نافرمانبر و خداوند اگر رفتاری یکسان با آن.ها داشته باشد بی عدالتی است و لازم است که فعل خداوند حُسن و نیکو باشد و از جهت پاداش و کیفر باید بین ین دو فرق باشد و چون این حکم در این دنیا تحقق نیافته است باید جهانی دیگر وجود داشته باشد که در آن میان آن دو گروه جدایی بر قرار گردد و این همان عقیده به معاد است. آیه 4 سوره یونس می.فرماید:
إِلَیْهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِیعًا وَعْدَ اللّهِ حَقًّا إِنَّهُ یَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ لِیَجْزِیَ الَّذِینَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ بِالْقِسْطِ وَالَّذِینَ كَفَرُواْ لَهُمْ شَرَابٌ مِّنْ حَمِیمٍ وَعَذَابٌ أَلِیمٌ بِمَا كَانُواْ یَكْفُرُونَ
«بازگشت همه شما به اوست. این به یقین وعده خداست. او مخلوقات را بیافریند. آنگاه آنان را به سوی خود بازگرداند، تا کسانی را که ایمان آورد. و کار شایسته کرده.اند از روی عدل پاداش دهد و کافران را به جزای کفرشان شرابی است از آب جوشان و عذابی است دردآور»
و هم چنین آیه 15 از آیه طه چنین می.فرماید:
فَلاَ یَصُدَّنَّكَ عَنْهَا مَن لاَّ یُؤْمِنُ بِهَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ فَتَرْدَى
«قیامت آمدنی است، می.خواهم زمانش را پنهان دارم تا هر کس در مقابل کاری که کرده است سزا بیند» در این آیات به وضوح دیده می.شود که علت وجود معاد را اجرای عدالت خداوند و دادن پاداش و جزا بیان کرده است. در تعدادی از آیات وعده خداوند برای پاداش به نیکوکاران و کیفر طالبان را به روز معاد موکول کرده است. و در آیات دیگر نیز آمده است که وعده.های خداوند حق است. پس اگر وعده خداوند حق است، در نتیجه بایستی معاد باشد تا حق بر پا شود و عدالت خدا جاری گردد.
ضرورت بر وجود معاد، همان هدف آفرینش و عدالت رحمت خداوند و جایگاه وعده.های حق تعالی است. و معاد پایان سیر تکامل انسان است
آیاتی چون آیه 83 سوره زخرف، قیامت را وعده الهی می.دادند و می.فرماید: «پس رهایشان کن تا به همان سخنان باطل مشغول باشند و بازیچه و سرگرم، تا آن روزی که آن.ها را وعده داده.اند برسد.»
و نمونه دیگر آیه 194 از سوره آل عمران است:
رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَى رُسُلِكَ وَلاَ تُخْزِنَا یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّكَ لاَ تُخْلِفُ الْمِیعَادَ
«و ما را در روز قیامت رسوا کن که تو در وعده خویش خلاف نمی.کنی»
با توجه به آیات ذکر شده لزوم وفای به عهد، دلیل دیگر بر ضرورت رستاخیز است.
در تعدادی از آیات مانند آیه 5 از سوره روم که می.فرماید:
«پس به آثار رحمت خدا بنگر که چگونه زمین را پس از مردنش زنده می.کند. که چنین خدایی زنده کننده مردگان است و بر هر کاری تواناست.»
وجود معاد را رحمت و توانایی خداوند ذکر کرده است و جمع کردن مردگان را در آن روز رحمت بر همگان دانسته است.
در نتیجه ضرورت بر وجود معاد، همان هدف آفرینش و عدالت رحمت خداوند و جایگاه وعده.های حق تعالی است. و معاد پایان سیر تکامل انسان است و هم چنان در آیه 39 سوره غافر بیان می.فرماید:
یَا قَوْمِ إِنَّمَا هَذِهِ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا مَتَاعٌ وَإِنَّ الْآخِرَةَ هِیَ دَارُ الْقَرَارِ
« این زندگی دنیا اندک مایه معیشتی است و آخرت سرای آرامگاه قیامت است و قرار»
منبع:تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فان پاتوق]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 477]