دوران شير خوارگي

واضح آرشیو وب فارسی:آفرينش: دوران شير خوارگي
( از تولد تا 2 سالگي )
اولين لحظات تولد براي نوزاد با احساس سرما و نور شديد همراه است . از آنجائيكه درجه حرارت داخل رحم بالا تر و ثابت تر از جاهاي ديگر بدن مادر است نوزاد هنگام تولد احساس سرماي شديدي مي كند و همچنين تاريك بودن داخل رحم باعث مي شود كه نوزاد هنگام تولد در اثر نور شديد اذيت شود . به همين دليل متخصصين معتقدند كه نارس بودن بينايي نوزاد هم در واقع حكم سپر در برابر نور را دارد .
نوزاد در هيچ زماني از سه ماهه اول زندگي اش به اندازه 24 ساعت اوليه زندگي هوشيار نيست به همين دليل لحظه هاي تماس اوليه بدن نوزاد و مادر از لحاظ پيوند بين مادر و نوزاد اهميت اساسي دارد.
نواحي حسي مغز يك كودك به ترتيب زيررشد مي كند : بساوايي ( لامسه ) ، دهليزي ( حركتي) ، چشايي ، بويايي ، شنوايي و بينايي حس لامسه اولين حسي است كه در نوزاد عمل مي كند و حس دهليزي اولين حسي است كه به حد كامل رشد مي كند مثلا وقتي كودك را تكان مي دهيم او حركت را حس مي كند . حس لامسه و دهليزي در دوران جنيني تقويت مي شوند .
حس چشايي : كودك نسبت به مزه هاي مختلف واكنش هاي مختلف نشان مي دهد نوزادان مزه هاي شيرين را به ساير مزه ها ترجيح مي دهند و در برابر يك مزه شيرين لبخند مي زنند يا با چشيدن يك چيز ترش لب ها را جمع مي كنند انها در برابر مزه تلخ حالت انزجار به خود مي گيرند .
حس شنوايي : شواهدي وجود دارد كه نشان مي دهد حس شنوايي در نوزاد كامل است به عنوان مثال اگر كودكي در هنگام شير خوردن صداي مادرش را بشنود مكيدنش تغيير مي كند و اين به علت اين است كه كودك صداي مادر را ترجيح مي دهد و مي خواهد ان را گوش دهد . نوزادان ترجيح مي دهند صدايي را بشنوند كه قبلا در شكم ما در شنيده اند . نوزاد 3 روزه چشم ها و سر خود را به سمت صدا بر مي گرداند و نوزادان معمولا با شنيدن صداي گريه نوزاد ديگر گريه مي كنند و علت آن را شكل گرفتن همدلي در كودك مي دانند . اما همين نوزاد با شنيدن صداي گريه خودش كه قبلا ضبط شده از گريه كردن دست بر مي دار چون صداي خودش را تشخيص مي دهد .
حس بينايي : نوزاد چند ساعت بعد از تولد نه تنها چهره واقعي را ترجيح مي دهد بلكه چهره مادر را از چهره هاي ديگر مي تواند تشخيص دهد و نوزاد به محركهايي كه طول موج كوتاهتري دارند حساست بيشتري دارد مثلا توجه آنها به اشياي سبز رنگ و آبي رنگ بيش از رنگ قرمز است . در 2 ماهگي مي توانند روي اشيا تمركز كنند و رنگها را تشخيص دهند ( تشخيص رنگهاي قرمز ، زرد ، آبي )
تازگي و پيچيدگي و حركت از جمله كيفياتي هستند كه در ميزان مدتي كه كودك به چيزي نگاه مي كند تاثير دارد.غالبا به محركهاي ثابت بيشتر خيره مي شوند حال آنكه هنگام نگاه كردن به محرك متحرك به تناوب به آن نگاه مي كنند و از آن روي بر مي گردانند .
در 1-5 دقيقه بعد از زايمان از نوزادان آزموني به نام آزمون آپگار گرفته مي شود كه اين آزمون 5 مقياس را مي سنجد و به هر كدام نمره اي داده مي شود و بر اين اساس در مورد وضعيت جسمي كودك تصميم گرفته مي شود . اين 5 مقياس عبارتند از ضربان قلب ، تنفس ، وضع عضلاني و رنگ پوست و بازتابها كه بر اساس جدول زير نمره گذاري مي شوند .

نمره آپگار 7-10 بيانگر آن است كه نوزاد وضع جسماني خوبي دارد اكر اين نمره بين 4-6 باشد بچه براي تثبيت تنفس و ساير نشانه هاي حياتي نياز به كمك دارد . اكر اين نمره 3 يا كمتر باشد نوزاد در وضعيت خطر جدي است و به مراقبت پزشكي اضطراري نياز دارد دو نمره آپگار بدست مي آيد زيرا برخي از بچه ها در ابتدا مشكل سازگاري دارند ، اما چند دقيقه بعد كاملا خوب عمل مي كنند .
بازتابها : رفتار غير ارادي نوزاد هستند كه مقدمه اي براي رفتارهاي ارادي بعد نوزاد مي شوند به عبارتي شكل ذاتي رفتار هستند كه از لحاظ تكاملي داراي ارزش انطباق پذيري مي باشند . بازتابها اولين بار توسط داروين مطالعه شد . آزمايش مربوط به بازتابها عصب شناختي پريچل است . بازتابها توسط مغز مياني كنترل مي شوند درزير به انواع بازتابها اشاره مي كنيم .
1- باز تاب گونه : هر گونه تماسي با گونه نوزاد باعث مي شود كه وي دهانش را در جهت جايي كه لمس شده برگرداند .
2- بازتاب مكيدن : هر چيزي را كه روي لب نوزاد بگذاريم نوزاد شروع به مكيدن آن مي كند .
3- بازتاب چنگ زدن : اگر انگشت خود را در كف دستش بگذاريم ان را محكم مي گيرد .
4- بازتاب با بينسكي : تحرك كف پاي نوزاد باعث مي شود كه او انگشتان را از هم باز كند در حاليكه اين حركت در بزرگسالان به صورت جمع كردن انگشتان است .
5- بازتاب مو رو : شنيدن يك صداي بلند و ناگهاني باعث مي شود كه نوزاد دست ها و بازوهايش را به طرفين باز مي كند .
6- بازتاب خزيدن : اگر كودك را روي شكم بخوابانيم ، سرش را به پهلو مي چرخاند و پاهايش را به جلو فشار مي دهد .
7- بازتاب ايستادن : اگر كودك را به حالت ايستاده و مستقيم نگه داريم پاهايش را روي زمين مي گذارد و حالت ايستادن به خودش مي گيرد .
8- بازتاب راه رفتن : اگر كودك را در حالت ايستاده كمي به جلو خم كنيم حالت قدن زدن به خودش مي گيرد .
رشد جسماني : قد نوزادان معمولا بين 48-54 سانتي متر مي باشد هر ماه 2/5-2 سانتي متر به قد كودك افزوده مي شود . قد در پايان سال 50 درصد بيشتر از زمان تولد و در 2 سالگي 75 درصد بيشتر است . وزن بهنجار نوزادان بين 2700-3850 گرم مي باشد كه اين وزن در 5 ماهگي2 برابر در يك سالگي 3 برابر و در 2 سالگي 4 برابر مي شود . وزن پسران معمولا هنگام تولد از دختران بيشتر است و قدشان نيز كمي بلندتر است اين روال تا 10 سالگي ادامه مي يابد ولي بعد از آن دختران از نظر قد و وزن پسران پيشي مي گيرند . پيشرفت و تكامل كودك از بالا به پايين است يعني ابتدا سر و بالا تنه كودك رشد مي كند بعد اندامهاي پاييني نوزاد . افزايش اوليه چربي بچه كه حدود 9 ماهگي به اوج مي رسد به كودك كمك مي كند تا دماي ثابت بدنش را حفظ كند . بافت عضله در طول نوباوگي خيلي كند افزايش مي يابد و تا نوجواني به اوج نمي رسد همچنين تغيير در ويژگي هاي فيزيولوژيكي كودك عامل كيفي است كه توجه به هشياري كودك را تحت تاثير قرار مي دهد
استخوان بندي نوزاد : استخوان بندي نوزاد همانند عضروف نرم است و سپس تدريجا سخت يا استخواني مي گردد و اين عمل از مدت كمي بعد از تولد شروع مي شود و در بين 11-12 سالگي يعني درحدود بلوغ خاتمه مي يابد . استخوانهاي نرم در نقاطي به نام آهيانه و جمجمه كاملا قابل توجه است بزرگترين و قابل رويت ترين انها در وسط سر طفل مي باشد ، زيرا تيغه هاي استخواني كه قسمت بالايي جمجمه را مي سازند هنوز رشد نكرده و به هم نرسيده اند . در مورد استخوانهاي طفل دو نكته وجود دارد : اول شكنندگي دوم : آمادگي جهت تغيير شكل پيدا كردند به همين دليل اطفالي كه مدت زيادي به پشت خوابانده مي شوند پشت سر آنها مسطح مي شود و يا هنگامي كه طفل ايستادن و نشستن را شروع مي كند مهره هاي پشت او خميدگي پيدا مي كنند كه بايد در همان سنين پايين تصحيح شود.
دندانها : دندانها در حين ماه سوم و چهارم جنيني شروع به تشكيل شدن مي نمايند ولي ماه 5 و 6 بعد از تولد ظاهر مي شوند و تا سن دو سال و نيمگي ماهيانه يك دندان ظاهر مي شود و اين عمل را دنداني شدن مي نامند و 4 نكته را بايد در اين دوران به خاطر داشت :
1- رويش دندانها روي خلق و خوي كودكان اثر مي گذارد . معمولا در سال اول بد اخلاق و تحريك پذير مي شوند .
2- رويش دندانها روي خصوصيات فيزيكي نيز موثر است نبايد انتظار داشت كه مانند قبل خوب بخورند و خوب بخوابند .
3- اكثر كودكان سعي مي كنند با مكيدن انگشت ناراحتي خود را كاهش دهند . متخصصين معتقدند كه بايستي از اين عمل جلوگيري شود زيرا با بيرون امدن دندانها فرم جلو دهان به هم مي خورد ( البته در صورتي كه مكيدن انگشت به عادت تبديل شود )
4- رژيم غذايي نه فقط براي دندانهاي شيري مهم است بلكه براي دندانهاي دائم نيز موثر مي باشد . انچه بايد در نظر داشت اين است كه رشد داندانهاي شيري در دختران زودتر از پسران ايجاد مي شود .
رشد مغز : هنگام تولد مغز از هر ساختار جسماني ديگري به اندازه بزرگسالي آن نزديكتر است در پايان دوره سه ماهه دوم حاملگي توليد نورونها عمدتا تكميل مي شود بعد از تولد نورونها شبكه هاي پيچيده اتصالات سيناپي را تشكيل مي دهند . هنگام نوباوگي و نوپايي رشد رشته هاي عصبي و سيناپها با سرعت حيرت انگيزي زياد مي شود بعد از تولد نورونهاي بيشتري توليد نمي شوند تقريبا نيمي از حجم مغز را سلولهايي تشكيل مي دهند كه پيامها را منتقل نمي كنند در عوض مسئول ميلين دار كردن هستند يعني لايه رشته عصبي با غلاف چربي عايق ( ميلين) كه كارايي انتقال پيام را بيشتر مي كند . سلولهاي گلياي ازماه چهارم حاملگي تا دومين سال زندگي به نحو چشمگيري تكثير مي يابند افزايش چشمگير رشته هاي عصبي و ميلين دار شدن مسبب رشد سريع اندازه مغز است . وزن مغز هنگام تولد 30 درصد وزن آن در بزرگسالي است و در 2 سالگي به 70 درصد مي رسد .
ادامه دارد
پنجشنبه 7 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفرينش]

[مشاهده در: www.afarineshdaily.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 2779]