بحران هويت در نوجواني

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: همه ما بارها اين سوال را از نوجوانان شنيده.ايم: من كيستم؟ كجا هستم؟ به كجا مي.روم؟ نوجوانان بسيار مايلند از استعدادها و توانايي.هاي خود آگاهي يابند، خود را بشناسند و آينده خود را تا حدودي ترسيم كنند. اين است كه اين پرسشگران مدام خود را با انبوه سوالات گوناگون مواجه مي.يابند.
آيا خود را مي.شناسم؟ من در چه دوراني به سر مي.برم؟ آينده من به كجا منتهي مي.شود؟ و.... پاسخ به اين سوالات براي دستيابي به هويت خويش ضروري است و زمان كنكاش در اين گونه امور، دوره نوجواني است.
وظيفه امروز نوجوان براي دستيابي به اين مهم به مراتب مشكل.تر از گذشته است، زيرا نوجوان امروز، اغلب تنهاست. او نمي.تواند هويت خويش را از گروه يا خانواده.اي كه به آن تعلق دارد، مانند پيشينيان خويش بيابد، او بايد هويت فردي خود را از ميان نقش.هاي گوناگوني كه در اين دوران به عهده دارد، به دست آورد.
اريكسون 2415 سالگي را زمان بحران هويت مي.داند. در اين دوره فشارهاي رواني گوناگوني بر نوجوان وارد مي.شود و او را وادار مي.كند تا به نحوي به مقابله با بحران.ها و استرس.ها بپردازد، نوجواناني كه بتوانند طي اين دوره تصويري روشن از خود به دست آورند و هدفي براي خود بيابند، مستحكم.تر عمل مي.كنند و عزت نفس بالاتري دارند، در صورتي كه اگر تصوير روشني از هويت خود نداشته باشند، شك و ترديد، عدم قاطعيت، تزلزل، بحران و نااميدي آنها را فراگرفته و به يك تصوير منفي از خود خواهند رسيد.
طبق تحقيقات اخير، نزديك به نيمي از نوجوانان مشكلاتي در زمينه مقابله با موقعيت.هاي استرس.زاي خانه و مدرسه دارند. چگونگي كنار آمدن با بحران به هر علتي تعيين.كننده تعادل رواني فرد است.
هرگاه فرد در يافتن هويت خويش، شك و ترديد و دودلي و عدم قاطعيت پيدا كند، دچار بحران، سردرگمي، بي.هدفي و يك نوع يأس و افسردگي مي.شود و در عين حال به يك تصور منفي از خود مي.رسد؛ چيزي كه به بحران هويت معروف است.
تجربه كردن بحران في.نفسه بد نيست و هر كس مي.تواند وارد بحراني شده و از آن خارج شود. خوب است فرد بحران را تجربه كند و به كمك جامعه و اطرافيان، خودش را بيابد. اين بازيابي هويت اساسي و زيربنايي خواهد شد. طبق نظريه اريكسون، نوجوانان براي دستيابي به درك تازه از خود فعالانه جستجو مي.كنند و اين جستجو، بحران هويت ناميده مي.شود كه يك حس سردرگمي است درباره اين كه چه كسي هست و چه چيزي از زندگي مي.خواهد.
اريكسون معتقد است اگر هويت شخصي نوجوان طي زمان و بر اساس تجربيات حاصل از برخورد صحيح اجتماعي ايجاد شود و نوجوان بتواند خود را بشناسد و از ديگران جدا سازد، تعادل رواني وي تضمين مي.شود، ولي اگر سرخوردگي و عدم اعتماد، جايگزين اعتماد شود و به جاي تماس با مردم گوشه.گير و منزوي شود و به جاي تحرك، ركود نمايد و به جاي خودآگاهي و تشكيل هويت مثبت، دچار ابهام در نفس خود شود، هماهنگي و تعادل رواني وي بهم مي.خورد و به بحران هويت دچار مي.شود.
هويت نوجوان از برداشت او از خود و خصايصي كه در نتيجه نيازها حاصل مي.شود و از ارزش.هايي كه از جانب ديگران دريافت مي.كند و از همانندسازي با ديگران تشكيل مي.شود. برداشت نوجوان از خويشتن از تصوير ذهني او شروع مي.شود. اين تصوير به واقعي، خيالي و ايده.آل تقسيم مي.شود. هر چه نوجوان به تصوير واقعي از خود نزديك شود، عملكرد بهتري خواهد داشت. اريكسون شكل.گيري هويت فردي را در دوره نوجواني نشانهاي از سازگاري و تعادل در اين دوره مي.داند.
علائم بحران در نوجوان
در بحران هويت نوجوان بشدت دچار اضطراب و ناراحتي ذهني است، به صورتي كه نمي.تواند جنبه.هاي شخصيت خويش را در يك خويشتن قابل قبول و هماهنگ سازمان دهد. به هنگام بحران هويت نوجوان در 3 مورد يا بيشتر از موارد زير دچار ترديد و شك است:
1). اهداف بلندمدت 2). انتخاب شغل 3). الگوهاي رفاقت 4). تمايل به رفتار جنسي5). تشخيص مذهبي 6). نظام ارزش.هاي اخلاقي 7). تعهد گروهي
اين علائم مدت زماني در وي وجود دارد و باعث اشكال در عملكرد اجتماعي يا شغلي مي.شوند. ترديد در خصوص اهداف بلندمدت باعث عدم توانايي در انتخاب يك الگو و مدل براي زندگي مي.شود و عملا فرد را از ازدواج موفق يا خدمت به اجتماع باز مي.دارد.
بحران هويت نوجوان را به ابهام و سردرگمي مي.كشاند. اريكسون كه در زمينه بحران هويت بررسي جامعي كرده است، اعتقاد دارد هنگام بحران هويت نوجوان با ناتواني شديد و دودلي در تصميم.گيري، احساس جدايي و پوچي دروني، ناتواني فزاينده در برقراري ارتباط با ديگران، اختلال در عملكرد جنسي و اختلال در زمان به صورت احساس فوريت براي انجام كار و با انگاشت منفي از خود مواجه است.
عوارض ناشي از هويت
عارضه اول: اختلال در احساس زمان و وقت. در اين صورت نوجوان احساس مي.كند گذشت زمان مهم نيست و براي هر كاري بيش از حد كافي وقت دارد. در برابر اين احساس، دسته.اي احساس مي.كنند همه امور بسرعت مي.گذرند و وقت و زمان كافي براي كار خود ندارند.
عارضه دوم: احساس شديد نسبت به خويش. فكر نوجوان در اين حالت هميشه مشغول خصوصيات بدني يا شغل و نقشي است كه به عهده دارد و نمي.تواند افكارش را از دايره تنگ آزاد سازد.
عارضه سوم: هويت منفي. در اين صورت نوجوان نقش و وظايفي را كه به وسيله خانواده يا اجتماع براي وي مناسب تشخيص داده مي.شود با تمسخر يا پرخاش.جويي و حالتي خصمانه رد مي.كند و ممكن است رفتاري عجيب و غريب و نامأنوس با اجتماع داشته باشد.
در بحران هويت، نوجوان دچار اضطراب و ناراحتي ذهني است، به صورتي كه نمي.تواند جنبه.هاي مختلف شخصيت خويش را در يك خويشتن قابل قبول و هماهنگ سازمان دهد.
انواع هويت از ديد اريكسون
هويت موفق: عبارت است از اين.كه فرد از بحران هويت عبور كرده و به تعهد (سرمايه.گذاري دروني در يك شغل يا سيستم از باورها يا انتخاب بدون تزلزل) رسيده است. بتدريج افكار راجع به خود و همانندسازي.هاي پياپي كودكي را به هم پيوسته، حتي به ماوراء اين فرم.هاي اوليه مي.رود تا يك ماهيت منحصر به فرد به عنوان فردي بي.همتا به وجود آورد.
هنگام بحران هويت. نوجوان دچار تضادها و كشمكش.هاي ضد و نقيض است. به پدر و مادر خود علاقه دارد و از طرفي به خاطر امر و نهي.هاي مكرر ازآنان متنفراست
هويت ديررس: عبارت است از اين.كه فرد در تلاش براي گذر از بحران هويت است و هنوز به تعهد (سرمايه.گذاري و...) نرسيده، درصدد فرصتي است تا طي آن جنبه.هاي رواني خود و حقيقت عيني را بهتر كشف كرده و بشناسد. فرد احتياج دارد خود را در تجارب مختلف بيازمايد تا به شناخت عميقي در مورد خود برسد.
هويت زودرس: عبارت است از اين.كه فرد بحران هويت را حل نكرده ولي به تعهد رسيده است. از انتخاب آزادانه اجتناب دارد، بيشتر توسط ديگري جهت داده مي.شود تا توسط خودش. از كشمكش براي مستقل شدن خودداري مي.كند و از مسووليتي كه به دنبال آزادي وجود دارد مي.ترسد.
هويت جنسي: يعني آگاهي شخص از طبيعت زيست.شناختي خود و پذيرش اين طبيعت به عنوان يك مرد يا يك زن. يعني آگاهي شخص از خود به عنوان فردي مذكر يا مونث.
هويت مغشوش: عبارت است از اين.كه فرد در بحران هويت به سر مي.برد و به تعهد نرسيده است. تاكيد عمده فرد به نسبيت و زندگي براي لحظه است. از هيچ زمينه ارضاي شخصي صرف.نظر نكرده و همه چيز براي او ممكن است. به نظر مي.رسد فرد فاقد خود، بدون جهت و سرگردان است.
هويت منفي: هويت منفي به مفهوم خود اشاره دارد كه به كلي متضاد با حاكميت ارزش.هاي والدين با جامعه است. هويت منفي اغلب در شرايطي به وجود مي.آيد كه والدين يا جامعه، از موفقيت.هاي انفرادي شخص حمايت ناچيزي مي.كنند. در اين حال اغلب از برچسب بزهكار يا بي.عرضه براي شناساندن اين افراد استفاده مي.شود. نكته.اي كه در پايان بايد به آن توجه كرد، اين است كه فرآيند شكل.گيري تكامل هويت در انسان هيچ.گاه به پايان نمي.رسد. اگرچه به درجه.اي از هويت و يكپارچگي در شخصيت كه براي ما ايده.آل و مطلوب است برسيم، باز احساس خلا مي.كنيم و براي كسب هويت سطح بالاتر تلاش مي.كنيم و اين فرآيند در تمام طول زندگي ادامه دارد.
سخني با والدين
معمولا والدين با اين وضعيت بحراني نوجوانان برخورد خوبي ندارند و اغلب اين وضعيت را درك نمي.كنند. در خانواده.ها نوجوانان مورد بي.مهري قرار مي.گيرند و در مواقعي كه نياز شديد به دوستي و تفاهم متقابل دارند، با انتقاد مواجه مي.شوند. در هنگام بحران هويت، نوجوان دچار تضادها و كشمكش.هاي ضد و نقيض است. به پدر و مادر خود علاقه دارد، از طرفي به خاطر امر و نهي.هاي مكررازآنان تنفر هم دارد. هم وابسته به آنان از نظر اقتصادي است، هم مي.خواهد مستقل عمل كند و با آنها مخالفت مي.كند. اين تضادهاي دروني به رفتارهاي ضد و نقيض مي.انجامد و باعث رفتارهاي خصمانه والدين مي.شود. اگر والدين اين بحران دروني و تضادها را درك نكنند و نتوانند تفاهم مشتركي داشته باشند، اين تضادها به عصيان و سركشي تبديل مي.شود.
به والدين بايد توصيه كرد كه سعي كنند نوجوانان را در اين دوره بحراني درك كنند و سركشي.ها و مخالفت.هاي نوجوانان در اين دوره را علائم رشد و از خصوصيات دوره نوجواني تعبير كنند و آن را مقدمه قطعي يك واقعه نگران.كننده كه آينده نوجوان را تهديد مي.كند، ندانند. برخورد صحيح آنان به نوجوان كمك خواهد كرد تا از اين برهه پرتلاطم و آشوب بگذرد.
سخن آخر
براي كمك به نوجواني كه هويت خويش را بازنيافته و خود را نشناخته، بايد روابط باز و صميمانه.اي برقرار كرد و با تكيه بر نقاط مثبت وي، او را به تجربه..اندوزي درخصوص ارزش.هاي انساني رهنمون ساخت. مشاوره نوجواني كه دچار بحران هويت است، بايد طوري باشد كه تهديد را در وي كاهش دهد و موانع ادراكات وي از خويش را برطرف كند. در برخورد مشاوره.اي با چنين نوجواني، تفاهم توا‡م با همدلي و احترام مثبت نقش عمده.اي را ايفا مي.كند. در اين صورت نوجوان از خويشتن بيشتر آگاه مي.شود و براي زندگي خود معنايي مي.يابد و مسووليت انتخاب.ها و تصميم.هاي زندگي خويشتن را به عهده مي.گيرد.
ارتباط با ديگران و ارزيابي از اين روابط نيز به شكل.گيري هويت كمك مي.كند. همچنين تصور فرد از وضع جسماني در هويت او تأثير مي.گذارد. هر اندازه ارزش.هايي كه از سوي والدين و جامعه ابراز مي.شود همخواني داشته باشد، هويت نوجوان آسان.تر خواهد بود. در مواردي كه ارزش.ها متفاوت و متعارض باشند، نوجوان دچار سردرگمي مي.شود و شكل.گيري هويت او مشكل مي.شود.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 428]